Αναλυτική παρουσίαση των μεγαλύτερων καλλιτεχνών της Αναγέννησης. Εργασία με εμπεριστατωμένη μελέτη και αναλυτική καταγραφή των σημαντικότερων αριστουργημάτων της ευρωπαϊκής Αναγέννησης.

1. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
Ανδρέας Χρυσοστομίδης
Θωμάς Πατσίλης
Εργασία στο μάθημα της Ιστορίας
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ηλιάνα Κουβάτσου
Β3

2. Ο ΟΡΟΣ
Ο όρος «Αναγέννηση» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη
φορά αναδρομικά από τον Ιταλό καλλιτέχνη και
κριτικό Τζόρτζιο Βαζάρι (1511-1574) στο σύγγραμμά του
με τίτλο «Vite de' più eccellenti architetti, pittori, et scul
tori Italiani» («Βίοι των εξοχότερων Ιταλών
αρχιτεκτόνων, ζωγράφων και γλυπτών»), που εκδόθηκε
το 1550. Σε αυτό ο Βαζάρι προσπάθησε να
προσδιορίσει εκείνο που ο ίδιος θεωρεί ρήξη με τις
βαρβαρότητες της γοτθικής τέχνης :
Οι τέχνες είχαν παρακμάσει μετά την πτώση
της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και μόνο οι
καλλιτέχνες της Τοσκάνης Τσιμαμπούε (περ. 1240–1302)
και Τζιόττο (1267-1337) αποπειράθηκαν να
αντιστρέψουν τη διαδικασία αυτή. Σύμφωνα με
το Βαζάρι η αρχαία τέχνη κατείχε κεντρική θέση
στην αναγέννηση των τεχνών στην Ιταλία.

3. Ωστόσο μόνο το 19ο αιώνα η γαλλική λέξη renaissance έγινε δημοφιλής για
την περιγραφή του αυτοσυνείδητου πολιτιστικού κινήματος που βασίστηκε
στην αναβίωση των ρωμαϊκών προτύπων, που ξεκίνησε στα τέλη του 13ου
αιώνα.
Ορίστηκε έτσι για πρώτη φορά από το Γάλλο ιστορικό Ζυλ Μισλέ (1798–
1874), στο έργο του «Histoire de France» («Ιστορία της Γαλλίας», 1855) ως
μια ολόκληρη ιστορική περίοδος, ενώ μέχρι τότε χρησιμοποιείτο με πιο
περιορισμένη σημασία. Για το Μισλέ η Αναγέννηση υπήρξε περισσότερο
βήμα στην εξέλιξη της επιστήμης κι όχι τόσο σε εκείνη της τέχνης και του
πολιτισμού. Υποστήριξε ότι κάλυπτε την περίοδο από τον Κολόμβο ως
τον Κοπέρνικο και το Γαλιλαίο, δηλαδή από τα τέλη του 15ου μέχρι τα μέσα
του 17ου αιώνα.
Επιπλέον τόνισε τη διαφορά ανάμεσα σε αυτά που αποκαλούσε «παράξενα
και τερατώδη» χαρακτηριστικά του Μεσαίωνα και στις δημοκρατικές αξίες
που εκείνος, δηλωμένος δημοκρατικός, επέλεξε να δει στην περίοδο
αυτή. Ως Γάλλος εθνικιστής ο Μισλέ προσπάθησε επίσης να διεκδικήσει την
Αναγέννηση ως γαλλικό κίνημα.

4. TEXNH
Η Αναγέννηση ως πολιτιστικό κίνημα άσκησε
έντονη επίδραση στην πνευματική ζωή
της Ευρώπης κατά την πρώιμη Σύγχρονη Εποχή. Με
εφαλτήριο την Ιταλία, και έχοντας εξαπλωθεί στο
σύνολο της ηπείρου μέχρι το 16ο αιώνα, άφησε το
σημάδι της στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία,
την τέχνη, την πολιτική, την επιστήμη,
τη θρησκεία, και σε άλλες πτυχές της πνευματικής
αναζήτησης.

5. Η πρώιμη Αναγέννηση γεφυρώνει τα καλλιτεχνικά ρεύματα του Μεσαίωνα με εκείνα της
Ακμής της Αναγέννησης στην Ιταλία. Γενικά είναι αποδεκτό πως στη Βόρεια Ευρώπη η
Αναγέννηση ήρθε σε επίπεδο ωριμότητας αργότερα, κατά το 16ο αιώνα.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της αναγεννησιακής τέχνης είναι η ανάπτυξη της
άκρως ρεαλιστικής γραμμικής προοπτικής. Στον Τζιόττο ντι Μποντόνε (1267-1337)
αποδίδεται η πρώτη μεταχείριση του ζωγραφικού καμβά ως παραθύρου προς το χώρο,
ωστόσο δεν ήταν παρά διαμέσου του αρχιτεκτονικού έργου του Φιλίππο Μπρουνελέσκι
(1377–1446) και των συγγραμμάτων του Λέον Μπαττίστα Αλμπέρτι (1404-1472) που
καθιερώθηκε ως καλλιτεχνική τεχνική.

6. Η ανάπτυξη τεχνικών προοπτικής ήταν μέρος μιας ευρύτερης
τάσης των τεχνών προς το ρεαλισμό. Για τον ίδιο σκοπό οι
ζωγράφοι ανέπτυξαν κι άλλες τεχνικές, μελετώντας το φως,
τη σκιά, και, όπως είναι πασίγνωστο στην περίπτωση
του Λεονάρντο ντα Βίντσι, της ανατομίας του ανθρώπινου
σώματος.
Πίσω από αυτές τις αλλαγές στην καλλιτεχνική μέθοδο, ήταν μια
ανανεωμένη επιθυμία απεικόνισης της ομορφιάς της φύσης,
ενασχόλησης με τα αξιώματα της αισθητικής, με τα έργα των Ντα
Βίντσι, Μιχαήλ Άγγελου και Ραφαήλ να αντιπροσωπεύουν
καλλιτεχνικές κορυφώσεις που επρόκειτο να γίνουν αντικείμενο
μίμησης από άλλους καλλιτέχνες.
Άλλοι αξιόλογοι δημιουργοί ήταν ανάμεσα σε άλλους ο Σάντρο
Μποττιτσέλλι, που εργαζόταν για τους Μεδίκους στη Φλωρεντία,
ο Ντονατέλλο, από την ίδια πόλη, και ο Τιτσιάνο στη Βενετία.

7. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
Οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης διακρίνονται σε:
o Αρχιτέκτονες
o Γλύπτες
o Ζωγράφοι
o Συνθέτες

8. ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΣ
Ο Μικελάντζελο ντι Λοντοβίκο Μπουοναρότι
Σιμόνι (Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, 6
Μαρτίου 1475 – 18 Φεβρουαρίου 1564), γνωστός
περισσότερο ως Μιχαήλ Άγγελος,
ήταν Ιταλός γλύπτης, ζωγράφος, αρχιτέκτονας
και ποιητής της Αναγέννησης, που άσκησε απαράμιλλη
επίδραση στην ανάπτυξη της δυτικής τέχνης. Σήμερα
αναγνωρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους και
ποιό γνωστούς δημιουργούς στην ιστορία της τέχνης.
Υπήρξε ο μοναδικός καλλιτέχνης της εποχής, του οποίου η
βιογραφία εκδόθηκε πριν τον θάνατό του,
στους Βίους του Τζόρτζιο Βαζάρι, ο οποίος επέλεξε να τον
τοποθετήσει στην κορυφή των καλλιτεχνών,
χρησιμοποιώντας για τον Μιχαήλ Άγγελο το
προσωνύμιο ο θεϊκός (Il Divino).

9. Ο Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, που φιλοτεχνήθηκε
από το 1501 ως το 1504, είναι ένα αριστούργημα
της Αναγεννησιακής γλυπτικής και, μαζί με την Πιετά,
ένα από τα δυο σημαντικότερα γλυπτά του Μιχαήλ
Άγγελου.
Είναι ένα από τα πιο γνωστά αγάλματα στην ιστορία
της γλυπτικής, και έχει γίνει σύμβολο δύναμης και
νεανικής ομορφιάς.
Παριστάνει τον Βιβλικό βασιλιά Δαβίδ, τη στιγμή που
αποφασίζει να αναμετρηθεί με τον Γολιάθ.

10. Η Πιετά (ιταλικά Pietà, αγγλικά The Pity,
ελληνικά Έλεος, 1497 - 1499) είναι ένα
μαρμάρινο γλυπτό της Αναγέννησης, γνωστό και
ως «Αποκαθήλωση», που φιλοτεχνήθηκε από
τον Μιχαήλ Άγγελο και βρίσκεται στην Βασιλική
του Αγίου Πέτρου στην πόλη του Βατικανού.
Είναι το πρώτο έργο του καλλιτέχνη που ήταν τότε
λίγο μεγαλύτερος από 20 χρόνων το μοναδικό που
έχει υπογράψει, και ίσως ένα από τα
σπουδαιότερα έργα τέχνης του δυτικού κόσμου.

11. Η Πύλη του Πίου (ιταλ. Porta Pia) είναι πύλη
στα Αυρηλιανά Τείχη της Ρώμης. Ονομάζεται
έτσι από τον Πάπα Πίο ΄, όντας μία από τις
δικές του αστικές βελτιώσεις στην πόλη.
Ευρισκόμενη στο τέλος μιας αντιστοίχως νέας
οδού, της «Βία Πία», σχεδιάσθηκε από
τον Μιχαήλ Άγγελο ως αντικατάσταση της Πύλης
Νομεντάνα.
Η κατασκευή της Πύλης του Πίου άρχισε
το 1561 και τελείωσε το 1565, μετά τον θάνατο
του καλλιτέχνη. Αναμνηστικό μετάλλιο του 1561
φιλοτεχνημένο από τον Τζιανφεντερίκο
Μποντσάνια (Gianfederico Bonzagna) δείχνει
ένα πρώιμο σχέδιο του Μιχαήλ Αγγέλου για την
πύλη, πολύ διαφορετικό από το τελικό του
σχέδιο.

12. ΤΖΟΡΤΖΟ ΒΑΖΑΡΙ
Ο Τζόρτζο Βαζάρι (Giorgio Vasari, 30 Ιουλίου 1511
- 27 Ιουνίου 1574)
ήταν Ιταλός ζωγράφος, αρχιτέκτονας, συγγραφέας
και ιστορικός, γνωστός κυρίως για το έργο του Οι
βίοι των πλέον εξαίρετων ζωγράφων, γλυπτών και
αρχιτεκτόνων, με βιογραφικά στοιχεία
διακεκριμένων καλλιτεχνών, που θεωρείται η
ιδεολογική βάση της συγγραφής της ιστορίας της
τέχνης.

13. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΤΖΟΡΤΖΟ ΒΑΖΑΡΙ
Δείπνο στο σπίτι του Αγίου Γρηγορίου του Μεγάλου,
1540, Μπολόνια, Εθνική Πινακοθήκη

14. Έξι ποιητές της Τοσκάνης, 1544, Μιννεάπολις,
Institute of Arts

15. Ο Άγιος Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία,
1565, (τοιχογρ.), Φλωρεντία, Santissima
Annunziata

16. Περσέας και Ανδρομέδα, 1570-72,
Φλωρεντία, Palazzo Vecchio, Studiolo

17. ΡΑΦΑΗΛ
Ο Ραφαέλο Σάντσιο ντα Ουρμπίνο (ιταλ.: Raffaello
Sanzio da Urbino, 28 Μαρτίου ή 6 Απριλίου 1483 - 6
Απριλίου 1520), γνωστός ως Ραφαήλ,
ήταν Ιταλός ζωγράφος και αρχιτέκτονας της
πρώιμης Αναγέννησης. Το έργο του θαυμάζεται για
τη σαφήνεια των μορφών, την ευκολία της σύνθεσης
και την οπτική επίτευξη
του νεοπλατωνικού ιδεώδους του ανθρώπινου
μεγαλείου. Υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους
καλλιτέχνες της εποχής του, του οποίου η φήμη και
η αξία υπήρξαν ανάλογες με εκείνες του Μιχαήλ
Άγγελου και του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

18. Ο πίνακας La Velata είναι έργο του Ραφαήλ,
ελαιογραφία σε μουσαμά. Φιλοτεχνήθηκε το 1515-16
και βρίσκεται στο Παλάτσο Πίτι της Φλωρεντίας.
Πολλοί τεχνοκριτικοί πιστεύουν ότι η γυναίκα του
πίνακα είναι η Margherita Luti, ερωμένη του
ζωγράφου. Άλλοι (οι περισσότεροι) θεωρούν ότι η
Margherita Luti είναι εκείνη που απεικονίζεται στον
πίνακα La Fornarina. Και όντως αν κρίνουμε από όσα
λέει η παράδοση για τη Margherita, μάλλον πρέπει να
είναι η La Fornarina.
Ο τίτλος La Velata οφείλεται στο ότι φέρει στο κεφάλι
πέπλο, το οποίο φορούσαν γυναίκες παντρεμένες με
παιδιά.
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΡΑΦΑΗΛ

19. Η «Αγία Οικογένεια Κανιτζάνι» (Sacra Famiglia
Canigiani) ή «Μαντόνα Κανιτζάνι» είναι ζωγραφικός
πίνακας, και συγκεκριμένα ελαιογραφία πάνω σε
ξύλο, του Ιταλού ζωγράφου
της Αναγέννησης Ραφαήλ (Ραφαέλλο Σάντσιο ντα
Ουρμπίνο). Φιλοτεχνήθηκε το 1508 και βρίσκεται
σήμερα στην Παλαιά Πινακοθήκη,
στο Μόναχο της Γερμανίας, ως έργο της μόνιμης
συλλογής της.

20. Ο Άγιος Γεώργιος και ο δράκος (San Giorgio e il
drago) είναι πίνακας του Ραφαήλ. Πρόκειται
για ελαιογραφία σε ξύλο, του 1504. Ο πίνακας
βρίσκεται στο Παρίσι, στο Μουσείο του Λούβρου.

21. Η Εκδίωξη του Ηλιόδωρου από το
Ναό (ιταλικά: Cacciata di Eliodoro dal tempio), είναι
μια τοιχογραφία που δημιουργήθηκε το
έτος 1511 από τον Ιταλό ζωγράφο της Αναγέννησης,
τον Ραφαήλ. Βρίσκεται στο Αποστολικό Παλάτι, τώρα
Μουσείο, του Βατικανού. Το έργο εκτελέστηκε μετά
από παραγγελία του πάπα, για τη διακόσμηση των
ιδιαίτερων διαμερισμάτων του, που σήμερα είναι
γνωστές ως Αίθουσες του Ραφαήλ (Stanze di
Raffaello). Η αίθουσα έλαβε το όνομά της από αυτόν
τον πίνακα: αίθουσα του Ηλιόδωρου (Stanza di
Eliodoro).

22. Η Στέψη της Παναγίας (η λεγόμενη Pala degli Oddi) είναι
πίνακας τον οποίο φιλοτέχνησε ο Ραφαήλ το 1502-03 και
βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Βατικανού. Πρόκειται για
ελαιογραφία σε ξύλο, η οποία έχει μεταφερθεί σε μουσαμά.
Η σύγχρονη έρευνα αποκαλύπτει ότι το πάνω τμήμα του
πίνακα πρέπει να φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 1502 ή στις
αρχές του 1503. Σ' αυτό, ενώ τέσσερις άγγελοι παίζουν
μουσική, ο Ιησούς στέφει τη μητέρα του. Στα πόδια τους
βρίσκονται από ένα Χερουβείμ και από πάνω τους
υπερίπταται σμήνος Χερουβείμ και Σεραφείμ. Το κάτω τμήμα
φιλοτεχνήθηκε μέσα στο 1503 και σ' αυτό απεικονίζονται οι
Απόστολοι, με τον Απόστολο Θωμά στη μέση να κρατάει
απλωμένη τη ζώνη που η Θεοτόκος του είχε χαρίσει, και η
σαρκοφάγος όπου έχουν ανθίσει λουλούδια.

23. ΝΤΟΝΑΤΕΛΛΟ
Ο Ντονάτο ντι Νικολό ντι Μπέττο
Μπάρντι (Donato di Niccolò di Betto
Bardi, 1386 – 13 Δεκεμβρίου 1466),
περισσότερο γνωστός ως Ντονατέλλο, ήταν
γλύπτης της πρώιμης Αναγέννησης από
τη Φλωρεντία. Τη φήμη του οφείλει κυρίως
στους ανδριάντες του, δημιούργησε όμως
και έργα τεχνοτροπίας basso rilievo (αβαθές
ανάγλυφο), στα οποία εμφανίζονται οι νέες
-για την εποχή του- τάσεις στην εικονική
προοπτική.

24. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΝΤΟΝΑΤΕΛΛΟ
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι ανάγλυφο
του Ντονάτο ντι Νικολό ντι Μπέττο
Μπάρντι (Ντονατέλλο) που βρίσκεται στην
εκκλησία του Τιμίου Σταυρού (Basilica of Santa
Croce), στη Φλωρεντία.

25. Το χάλκινο άγαλμα του Δαβίδ που δημιούργησε
ο Ντονατέλλο γύρω στα 1440, είναι γνωστό ως το
πρώτο χάλκινο άγαλμα της Αναγέννησης στο οποίο
η μορφή δεν υποστηριζόταν, καθώς και το πρώτο
όρθιο γυμνό μετά την αρχαιότητα.
Προκάλεσε αίσθηση όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στο
κοινό, καθώς παρουσίαζε έναν γυμνό νέο άντρα. Η
σύνθεση απεικονίζει το νεαρό Δαβίδ, που χαμογελά
αινιγματικά και πατά το κεφάλι του γίγαντα Γολιάθ,
που μόλις έχει σκοτώσει. Ο νέος είναι γυμνός,
εκτός από ένα κράνος με
φύλλα δάφνης και μπότες, κρατώντας το
τεράστιο σπαθί του Γολιάθ.

26. ΖΑΚ Α' ΑΝΤΡΟΥΕ ΝΤΥ ΣΕΡΣΩ
Ο Ζακ Α' Αντρουέ ντυ Σερσώ (γαλλικά: Jacques Ier Androuet du Cerceau) (Παρίσι, περίπου
1515 - Ανσί 1585), ήταν Γάλλος χαράκτης και αρχιτέκτονας του δεύτερου μισού του 16ου
αιώνα. Συνέβαλε στη Γαλλική Αναγέννηση εισάγοντας την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική στη
Γαλλία, μαζί με τους Πιέρ Λεσκό, Φιλιμπέρ Ντελόρμ και Ζαν Μπυλάν.
Αν και αναφέρεται από τους συγχρόνους ως αρχιτέκτονας και διορίστηκε ακόμη και ως
βασιλικός αρχιτέκτονας, είναι περισσότερο γνωστός για τα χαρακτικά που παρήγαγε από το
1549 στο τυπογραφείο του στην Ορλεάνη.
Είναι ο πατέρας των αρχιτεκτόνων Μπατίστ και Ζακ Β' Αντρουέ ντυ Σερσώ και παππούς του
Ζαν Αντρουέ ντυ Σερσώ και του Σαλομόν ντε Μπρος.

27. ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
Ο Ζακ Αντρουέ ντυ Σερσώ δημοσίευσε βιβλία που περιείχαν πολύ σημαντικά μοντέλα διακοσμητικών και
έργων αρχιτεκτονικής, τα οποία είχαν ισχυρή επιρροή στους Γάλλους αρχιτέκτονες του 17ου αιώνα και
αργότερα. Το πιο διάσημο έργο του παραμένει αναμφισβήτητα το Τα πιο εξαιρετικά κτήρια της Γαλλίας,
όπου περιγράφει με επιμέλεια και ταλέντο τα μεγάλα επιτεύγματα των αρχιτεκτόνων της εποχής του. Τα
σχέδια, τα χαρακτικά, οι λεπτομέρειες και τα σχόλιά του αποτελούν μια μοναδική μαρτυρία για
κατασκευές, πολλές από τις οποίες δεν υπάρχουν πλέον σήμερα, ή έχουν αναδιαμορφωθεί σε μεγάλο
βαθμό κατά τη διάρκεια των αιώνων.
Τα ωραία χαρακτικά γαλλικών κάστρων και οι προοπτικές απόψεις των κήπων τους καθώς και οι σειρές
χαρακτικών διακοσμητικών αρχιτεκτονικών στοιχείων και επίπλων, βαριά διακοσμημένες με γλυπτό
διάκοσμο, επηρέασαν ιδιαίτερα τους σχεδιαστές και τους τεχνίτες ειδών πολυτελείας της Αμβέρσας,
που εργάστηκαν στην τεχνοτροπία που ονομάστηκε ευρύτερα βόρειος μανιερισμός.

28. ΕΚΔΟΣΕΙΣ
• Quinque et viginti exempla arcuum…,
Ορλεάνη, 1549
• Βιβλίο αρχιτεκτονικής… που περιέχει τα
σχέδια και τα χαρακτικά πενήντα διαφορετικών
κτηρίων, Παρίσι, 1559
• Liber Novus, complectens multas et varios
omnis ordis tam Antiquorum quam Modernorum
fabricas…, s. λ., s. ν., 1560;
• Δεύτερο βιβλίο αρχιτεκτονικής… που περιέχει
πολλές και διάφορες παραγγελίες τζακιών,
φεγγιτών, θυρών, σιντριβανιών… , Παρίσι, 1561

29. ΖΑΝ ΓΚΟΥΖΟΝ
Ο Ζαν Γκουζόν (γαλλικά: Jean Goujon) ήταν
Γάλλος γλύπτης και αρχιτέκτονας της περιόδου
της Γαλλικής Αναγέννησης. Πιθανότατα
γεννήθηκε στη Νορμανδία γύρω στο 1510 και
πέθανε στη Μπολόνια γύρω στο 1567.

30. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΖΑΝ ΓΚΟΥΖΟΝ
Η Κρήνη των Αθώων (1547–1550) - Ο
Γκουζόν φιλοτέχνησε τις Νύμφες που
διακοσμούν αυτό το δημόσιο σιντριβάνι
που κατασκευάστηκε από τον Πιέρ Λεσκό.
Το σιντριβάνι σήμερα βρίσκεται στην
περιοχή Αλ του Παρισιού. Τα αυθεντικά
ανάγλυφα βρίσκονται στο Λούβρο.

31. Καρυάτιδες (1550-1551) - για την αίθουσα
των Καρυάτιδων στο Λούβρο, θυμίζουν
ιδιαίτερα το Ερέχθειο στην Αθήνα.

32. Το περίφημο σιντριβάνι της Ντιάνας (περ. 1549),
βρίσκεται στο Λούβρο, σχεδιασμένο για την Ντιάν
ντε Πουατιέ για το κάστρο του Ανέ, αποδίδεται εδώ
και καιρό στον Ζαν Γκουζόν ή το εργαστήριό του.
Στον πίνακα Η Ντιάν ντε Πουατιέ στο εργαστήριο
του Ζαν Γκουζόν, ο Αλεξάντρ Εβαρίστ
Φραγκονάρ παρουσίασε τον Ζαν Γκουζόν να
εργάζεται στο έργο, παρουσία της Ντιάν. Ωστόσο, η
πατρότητα αυτού του γλυπτού αμφισβητείται και ο
πραγματικός δημιουργός παραμένει άγνωστος.

33. ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (14/15 Απριλίου 1452 – 2
Μαΐου 1519), ή ντα Βίντσι, ή Λεονάρντο, ήταν
Ιταλός πολυμαθής της Ύστερης Αναγέννησης που
θεωρείται κατά κοινή ομολογία ένας από τους
σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών παρά
το περιορισμένο πλήθος των σωζόμενων έργων του.
Η «Μόνα Λίζα» είναι το διασημότερο ζωγραφικό
έργο του Λεονάρντο και το πιο
διάσημο πορτραίτο στην ιστορία, ενώ ο «Μυστικός
Δείπνος» του είναι ο πλέον
ανατυπωμένος θρησκευτικός πίνακας· το σχέδιο του
που έγινε γνωστό ως «Ο Βιτρουβιανός Άνθρωπος»
συνιστά διάσημο πολιτιστικό σύμβολο.

34. Ο Ντα Βίντσι είναι επίσης γνωστός για τα
σημειωματάριά του, στα οποία καταχωρούσε
σχέδια και σημειώσεις επιστημονικού
περιεχομένου· σε αυτά περιλαμβάνεται πληθώρα
θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ανατομίας,
της χαρτογραφίας, της ζωγραφικής και
της παλαιοντολογίας. Η συνεισφορά του Λεονάρντο
στην εξέλιξη των τεχνών είναι συγκρίσιμη μόνο με
εκείνη του σύγχρονού του Μιχαήλ Αγγέλου.

35. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ
Η Παναγία Μπενουά είναι πίνακας του Λεονάρντο
ντα Βίντσι, ελαιογραφία σε καμβά, που
χρονολογείται στην περίοδο μεταξύ 1478 και 1482.
Εκτίθεται στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης.
Το έργο απεικονίζει την Παναγία με τον
μικρό Χριστό μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, ενώ στο
φόντο υπάρχει ένα δίλοβο παράθυρο απ’ όπου
φαίνεται ο ουρανός. Η Μαρία χαμογελαστή, είναι
καθισμένη και κρατάει στα γόνατα της το θείο
βρέφος προσφέροντας του ένα λουλουδάκι

36. Η Κυρία με την ερμίνα είναι
πίνακας προσωπογραφίας που αποδίδεται ευρέως
στον Ιταλό καλλιτέχνη της Αναγέννησης Λεονάρντο
ντα Βίντσι. Χρονολογείται περίπου στο 1489–1491, το
έργο είναι ελαιογραφία ένα πάνελ από
ξύλο καρυδιάς. Το θέμα του είναι η Τσετσίλια
Γκαλεράνι, ερωμένη του Λουδοβίκου Σφόρτσα ("Il
Moro"), δούκα του Μιλάνου. Ο Λεονάρντο ήταν
ζωγράφος στην αυλή του Σφόρτσα στο Μιλάνο την
εποχή της εκτέλεσής του. Είναι το δεύτερο από τα
τέσσερα μόνο σωζόμενα πορτρέτα γυναικών που
ζωγράφισε ο Λεονάρντο, με τα άλλα να είναι
τα Ginevra de' Benci, La Belle Ferronnière και Μόνα
Λίζα.

37. Ο Μυστικός Δείπνος (ιταλ. Il Cenacolo ή L'Ultima
Cena) είναι τοιχογραφία του 15ου αιώνα,
δημιουργημένη από τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι.
Βρίσκεται στο Μιλάνο της Ιταλίας, στην τραπεζαρία
του μοναστηριού Σάντα Μαρία ντέλλε Γκράτσιε (Santa
Maria delle Grazie - Παναγία της Χάριτος), αν και η
δημιουργία του έγινε ως παραγγελία από τον
δούκα Λουδοβίκο Σφόρτσα, που επιθυμούσε αρχικά το
κτήριο να αποτελέσει το μαυσωλείο της οικογένειάς
του. Αποτελεί, το μεγαλύτερο έργο του Λεονάρντο και
τη μοναδική νωπογραφία του που μας έχει σωθεί. Ένα
από τα σημαντικότερα και πολυτιμότερα έργα στην
ιστορία της τέχνης και ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα
και αναπαραχθέντα έργα ζωγραφικής.

38. Η Μόνα Λίζα (γνωστή και ως Τζιοκόντα,
ή Πορτραίτο της Λίζα Γκεραρντίνι, συζύγου του
Φρανσέσκο ντελ Τζιοκόντο)
είναι προσωπογραφία που ζωγράφισε
ο Ιταλός καλλιτέχνης Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Πρόκειται για ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης, που
ολοκληρώθηκε μέσα στη χρονική περίοδο 1503-
1519. Αποτελεί ιδιοκτησία του Γαλλικού Κράτους,
και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου,
στο Παρίσι.
Ο πίνακας, απεικονίζει μία καθιστή γυναίκα, τη Λίζα
ντελ Τζοκόντο, η έκφραση του προσώπου της οποίας
χαρακτηρίζεται συχνά ως αινιγματική.Η Μόνα Λίζα
θεωρείται το πιο διάσημο έργο ζωγραφικής.

39. ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ
Σε χειρόγραφο του 1478 εντοπίζουμε μερικά σχέδια
μηχανικών επινοήσεων που μαρτυρούν πως ο
Λεονάρντο σχεδίαζε απλές μηχανές:
Δεν ξέρουμε αν τελικά κατασκευάστηκαν, αλλά τα
σχέδια του απεικονίζουν, μεταξύ άλλων,
ένα βαρούλκο*, ή μια παράξενη εφεύρεση για την
ρύθμιση της τάνυσης τόξων ή των μετασχηματισμό
εύπλαστων αντικειμένων. Στα τέλη της δεκαετίας του
1470 άρχισε να σχεδιάζει πολεμικές αμυντικές ή
επιθετικές μηχανές.
Βαρούλκο: Ο Γερανός ένα ανυψωτικό μηχάνημα που χρησιμεύει για
την ανύψωση μεγάλων αντικειμένων, για τη μεταφορά τους από ένα
μέρος σε άλλο κ.λ.π.

40. Στα 1487-1490 έχουμε τα πρώτα σχέδιά του για
πτητικές συσκευές, με το πιο διάσημο εξ αυτών να
είναι η «αεροέλικα» ή «ελικόπτερο του
Λεονάρντο», ένα ξύλινο πλέγμα με μια πάνινη έλικα
στην κορυφή, η οποία στροβιλιζόμενη προκαλέσει
ανύψωση.Ωστόσο αν και το εγχείρημα στηριζόταν
σε ορθές αρχές της αεροδυναμικής, στερούταν της
κατάλληλης πηγής ενέργειας προκειμένου να
επιτευχθεί η ανύψωση· έπρεπε «να επινοήσει μια
μηχανική δομή που θα περιέκλειε ένα κινητήρα».

41. ΑΝΤΡΕΑ ΝΤΕΛ ΒΕΡΡΟΚΚΙΟ
Ο Αντρέα ντελ Βερρόκκιο (Andrea del Verrocchio, 1435 –
1488), το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Αντρέα ντι
Μικέλε ντι Φραντσέσκο ντέι Τσιόνι (Andrea di Michele di
Francesco dei Cioni), γνωστός επίσης και ως Andrea di
Cione, Andrea di Michele de' Cioni, Andrea di Francesco di
Cione ήταν Ιταλός ζωγράφος, γλύπτης και χρυσοχόος, ο
οποίος εργάστηκε στην Αυλή του Λορέντσο των Μεδίκων
(Lorenzo de' Medici) στην Φλωρεντία της
πρώιμης Αναγέννησης. Υπήρξε δάσκαλος πολλών σημαντικών
καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων ο Λεονάρντο ντα Βίντσι,
ο Πιέτρο Περουτζίνο και ο Λορέντσο ντι Κρέντι. Γνωστότερο -
και τελευταίο - έργο του είναι το άγαλμα του έφιππου
Μπαρτολομέο Κολλεόνι (Bartolomeo Colleoni) στην Βενετία,
το οποίο διεθνώς θεωρείται ως αριστούργημα. Σημαντικό
έργο γλυπτικής θεωρείται, επίσης, και το άγαλμα "Ο Ιησούς
και ο Θωμάς" (σήμερα στο Orsanmichele της Φλωρεντίας).

42. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΒΕΡΡΟΚΚΙΟ
Ο Τωβίας και ο άγγελος.
Δεν υπάρχουν πληροφορίες για αυτόν τον
πίνακα, ωστόσο είναι πιθανή και η ανάμειξη
του Λεονάρντο ντα Βίντσι για την
ολοκλήρωση του πίνακα.

43. Η Βάπτιση του Χριστού (Ιταλικά: Battesimo di
Cristo) είναι ένας πίνακας ζωγραφικής από
τον Ιταλό καλλιτέχνη της Αναγέννησης Αντρέα ντελ
Βερρόκκιο. Ο Βερρόκκιο έζησε και φιλοτέχνησε τα
έργα του στη Φλωρεντία, αποτελώντας έναν από
τους σημαντικότερους εκπροσώπους της τοσκανικής
σχολής. Ο πίνακας του αυτός φιλοτεχνήθηκε
ανάμεσα στο 1475 και το 1478. Σήμερα βρίσκεται
στη συλλογή της πινακοθήκης Ουφίτσι στη
Φλωρεντία.
Το φόντο του έργου είναι ζωγραφισμένο Monte San
Martino στη λίμνη Κόμο, πιθανότατα ζωγραφισμένο
στη Lierna.

44. Η Piazza Madonna (ιταλικά - Madonna di Piazza) είναι μια
τέμπερα σε πίνακα ζωγραφικής, που χρονολογείται από το
1474-1486 και πραγματοποιείται στον καθεδρικό ναό της
Πιστόια.
Χειροτεχνήθηκε από τον Andrea del Verrocchio το 1474 ως
βωμό για το ρητορείο της Madonna di Piazza (η «Παναγία της
Πλατείας»). Είχε σκοπό να τιμήσει τη μνήμη του επισκόπου
Donato de' Medici, του οποίου το όνομα άγιος Donatus of
Fiesole βρίσκεται στα δεξιά, με τον προστάτη άγιο της
Φλωρεντίας Ιωάννη τον Βαπτιστή στα αριστερά. Ήταν
ζωγραφισμένο σε δύο μέρη, με έντονη συμμετοχή των βοηθών
του στούντιο του Verrochio, ιδιαίτερα του Lorenzo di Credi.
Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε το 1479, αλλά η δεύτερη φάση
αναβλήθηκε για το 1485 χάρη σε καθυστερήσεις στην
πληρωμή. Ο πίνακας ολοκληρώθηκε τελικά το 1486.

45. ΛΟΡΕΝΤΣΟ ΝΤΙ ΚΡΕΝΤΙ
Ο Λορέντσο ντι Κρέντι (Lorenzo di Credi, 1456/59
– 12 Ιανουαρίου 1537)
ήταν Ιταλός αναγεννησιακός ζωγράφος και γλύπτη
ς, γνωστός για τους πίνακες του με θρησκευτικά
θέματα. Είναι ο πιο διάσημος καλλιτέχνης που
εργάστηκε στο στούντιο του Αντρέα Ντελ
Βερρόκιο ταυτόχρονα με τον νεαρό Λεονάρντο ντα
Βίντσι.

46. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΛΟΡΕΝΤΣΟ
Πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας, περίπου
1490. Νέα Υόρκη,

47. Πορτρέτο της Κατερίνα Σφόρτσα, γύρω στο
1490. Φορλί, Δημοτική Πινακοθήκη.

48. ΣΑΝΤΡΟ ΜΠΟΤΤΙΤΣΕΛΛΙ
Ο Αλεσσάντρο ντι Μαριάνο Φιλιπέπι (Alessandro di
Mariano di Vanni Filipepi, 1 Μαρτίου 1445 – 17
Μαΐου 1510), γνωστός περισσότερο ως Σάντρο
Μποττιτσέλλι, (Sandro Botticelli) ήταν
διακεκριμένος Ιταλός ζωγράφος της αναγέννησης.
Αποτέλεσε έναν από τους πιο γνωστούς και
επιτυχημένους καλλιτέχνες της εποχής του, του
οποίου η φήμη άρχισε να εξανεμίζεται κατά τις αρχές
του 16ου αιώνα, όταν οι φιλοσοφικές ιδέες που
διαπερνούσαν τους πίνακές του άρχισαν να
εκτοπίζονται. Το ενδιαφέρον για το έργο του
αναθερμάνθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, οπότε
απέκτησε αυτή τη θέση και την αναγνώριση που
κατέχει μέχρι σήμερα.

49. ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΜΠΟΤΤΙΤΣΕΛΛΙ
Η Γέννηση της Αφροδίτης (Ιταλικά: La nascita di
Venere) είναι πίνακας ζωγραφικής
του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Σάντρο
Μποτιτσέλι. Φιλοτεχνήθηκε περίπου το 1485–1486.
Σήμερα βρίσκεται στη συλλογή του
μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία, στην αίθουσα που
είναι αφιερωμένη στο μεγάλο δημιουργό. Αποτελεί μια
από τις αρτιότερες αισθητικά δημιουργίες του
Φλωρεντίνου καλλιτέχνη. Η έμπνευση για τον πίνακα
δίνεται από μια μυθολογική αφήγηση του Οβιδίου και
συνιστά μια νεοπλατωνική αλληγορία βασισμένη στην
αντίληψη της αγάπης ως γενεσιουργού δύναμης.

50. Αλληγορία της Άνοιξης (περ. 1482). Στο κέντρο της
σύνθεσης δεσπόζει η μορφή της Αφροδίτης, ενώ πάνω
από το κεφάλι της, ο Έρωτας ρίχνει τα βέλη του με τα
μάτια δεμένα. Στο αριστερό τμήμα του πίνακα
διακρίνονται οι τρεις Χάριτες και ο Ερμής. Στο δεξί
άκρο, ο Ζέφυρος κυνηγά τη νύμφη Χλωρίδα, δίπλα από
την οποία βρίσκεται η θεά των λουλουδιών Φλώρα.

51. Η μυστική γέννηση, 1500.

52. ΧΕΛΩΝΟΝΙΝΤΑΚΙΑ
(FUN FACT)

53. Τα Χελωνονιντζάκια (αγγλικά: Teenage Mutant Ninja Turtles) είναι φανταστική ομάδα
τεσσάρων μεταλλαγμένων χελωνών, που προπονούνται από έναν ανθρωπόμορφο αρουραίο,
τον Δάσκαλο Splinter, στην ιαπωνική πολεμική τέχνη Ninjutsu. Από το σπίτι τους,
στους υπονόμους της Νέας Υόρκης, πολεμούν ασήμαντους εγκληματίες, δαιμονικούς
μεγαλομανείς και εξωγήινους εισβολείς, παραμένοντας απομονωμένοι από την υπόλοιπη
κοινωνία.
Οι χαρακτήρες αρχικά εμφανίστηκαν σε περιοδικά κόμικς πριν δοθεί η άδεια για παραγωγή
παιχνιδιών, κινουμένων σχεδίων και κινηματογραφικής προσαρμογής. Κατά την διάρκεια της
κορύφωσης της δημοτικότητάς τους, στα τέλη της δεκαετίας του '80 και αρχές της δεκαετίας
του '90, απέκτησαν μεγάλη επιτυχία και δόξα. Τα τέσσερα χελωνονιντζάκια πήραν τα ονόματά
τους από τέσσερις διάσημους καλλιτέχνες της Αναγέννησης, Λεονάρντο ντα Βίντσι, Μιχαήλ
Άγγελο (Ιταλικά: Μικελάντζελο), Ραφαήλ και Ντονατέλο.

54. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ