Ο Μάρκο Πόλο και το θαυμαστό ταξίδι του.

1. Ο Μάρκο Πόλο και
ο Δρόμος του
Μεταξιού

2. Ο Μάρκο Πόλο
• Ο Μάρκο Πόλο (περ. 1254 ή 1256 - 8 Ιανουαρίου 1324) ήταν Βενετός έμπορος και εξερευνητής, τα ταξίδια
του οποίου καταγράφηκαν στο βιβλίο «Τα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο», όπου περιγράφονται από τον ίδιο
όλα όσα είδε και έζησε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Κεντρική Ασία και την Κίνα.
• Έμαθε για το εμπόριο κατά τη διάρκεια των ετών που ο πατέρας του, Νίκολο, και ο θείος του, Μαφέο,
ταξίδευαν στην Ασία όπου και συνάντησαν τον Κουμπλάι Χαν.
• Το 1269 επέστρεψαν στη Βενετία και είδαν για πρώτη φορά τον Μάρκο. Οι τρεις τους ξεκίνησαν για ένα
επικό ταξίδι στην Ασία και επέστρεψαν μετά από 24 χρόνια οπότε και βρήκαν τη Βενετία να βρίσκεται σε
πόλεμο με τη Γένοβα. Ο Μάρκο Πόλο φυλακίστηκε και υπαγόρευσε τις ιστορίες του στον συγκρατούμενό
του. Αφέθηκε ελεύθερος το 1299 και έγινε ένας πλούσιος έμπορος, παντρεύτηκε και απέκτησε τρία παιδιά.
Πέθανε το 1324 και θάφτηκε στο Σαν Λορέντζο.

3. Δρόμος του μεταξιού
Η ονομασία «δρόμος του μεταξιού» (στα γερμανικά: Seidenstraße)
χρησιμοποιήθηκε επίσημα για πρώτη φορά από τον Γερμανό
γεωγράφο Φερδινάνδο φον Ριχτχόφεν, τον 19ο αιώνα. Το όνομα
προέρχεται από ένα από τα πιο προσοδοφόρα προϊόντα που
διακινούσε η Κίνα, το κινέζικο μετάξι, η εμπορική εκμετάλλευση του
οποίου ξεκίνησε σε εντατική μορφή την περίοδο της Δυναστείας των
Χαν, μετά τις εξερευνήσεις του Τζαν Τσιάν.

4. Το ταξίδι του στην Κίνα
• Οι Πόλο ξεκίνησαν από τη Βενετία το 1271 και, καθώς ο δρόμος της
Κωνσταντινούπολης έκρυβε κινδύνους η Πόλη είχε ήδη ανακαταληφθεί
από τους Βυζαντινούς και οι Γενοβέζοι είχαν πάρει τα ηνία του εμπορίου
από τους Βενετούς ακολούθησαν μια διαδρομή που περνούσε από τη
σημερινή νότια Τουρκία. Κατευθύνθηκαν στην Περσία και αφού πέρασαν
από το Αφγανιστάν, διέσχισαν την έρημο Γκόμπι και έφτασαν στην αυλή
του Κουμπλάι Χαν. Αυτός τους υποδέχθηκε με μεγάλες τιμές και τους
χορήγησε αξιώματα. Έκανε τον Μάρκο αυτοκρατορικό του σύμβουλο και
τον κράτησε κοντά του για δεκαεπτά χρόνια. Ο Μάρκο, μέχρι τότε, ήταν
γοητευμένος με τη χώρα των Μογγόλων, καθώς είχε δει χώρες που κανείς
μέχρι τότε, όπως φιλάρεσκα αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του Τα
ταξίδια του Μάρκο Πόλο.

5. • Έπειτα ακολούθησαν βορειοανατολική πορεία, προσεγγίζοντας το
Λομπ Νορ, σημείο στο οποίο ξαναέφτασε Ευρωπαίος μόλις το 1871,
ο Ρώσος περιηγητής Πρεζβάλσκι. Φτάνοντας στην απόλυτα άνυδρη
έρημο Γκόμπι, τη διέσχισαν και, 3,5 έτη μετά την αναχώρησή τους, το
1275, έφτασαν τελικά στο Ζανγκ Του ("Ζαν Αντού"), τη θερινή
πρωτεύουσα-πόλη του Μεγάλου Κουμπλάι Χαν. Ο τελευταίος τους
υποδέχτηκε πολύ εγκάρδια, προσφέροντάς τους μεγάλες ανέσεις και
τιμές. Έχρισε, μάλιστα, τον Μάρκο Πόλο αυτοκρατορικό του
σύμβουλο, του απένειμε διάφορα υψηλά αξιώματα, του ανέθεσε
ορισμένες επίσημες αποστολές και του έδωσε για σύζυγο την κόρη
του.

6. Ο δρόμος του μεταξιού
• Ο δρόμος του μεταξιού ήταν ένα αρχαίο δίκτυο εμπορικών δρόμων,
επίσημα καθιερωμένο κατά την περίοδο της Δυναστείας των Χαν, το
οποίο συνέδεε εμπορικά τις περιοχές του αρχαίου κόσμου από το
130 π.Χ. έως το 1453 μ.Χ. Καθώς ο Δρόμος του Μεταξιού δεν ήταν
ένας ενιαίος δρόμος από την Ανατολή προς τη Δύση, ο όρος "Δρόμοι
του Μεταξιού" έγινε δημοφιλέστερος ανάμεσα στους ιστορικούς,
παρόλο που το πιο συνηθισμένο και αναγνωρίσιμο όνομα παρέμεινε
"Δρόμος του Μεταξιού".

7. • Ο Ευρωπαίος εξερευνητής Μάρκο Πόλο (1254-1324 μ.Χ.) ταξίδεψε σε
αυτούς τους δρόμους και τους περιέγραψε αναλυτικά στο διάσημο
έργο του, αλλά δεν ήταν αυτός που τους έδωσε το όνομα. Και οι δύο
όροι γι’ αυτό το δίκτυο πιστώνονται στον Γερμανό γεωγράφο και
περιηγητή Φερντινάντ Φον Ρίχτχοφεν, που, το 1877 μ.Χ., τους
ονόμασε "Seidenstraße" (Δρόμο του Μεταξιού) ή "Seidenstraßen"
(Δρόμοι του Μεταξιού). Ο Μάρκο Πόλο και, αργότερα, ο Φον
Ρίχτχοφεν αναφέρθηκαν στα αγαθά που μεταφέρονταν μέσω του
Δρόμου του Μεταξιού.

8. Από τη Δύση στην Ανατολή,
μεταξύ άλλων, μεταφέρονταν
• Άλογα
• Σέλες και ιπποσκευή
• Το αμπέλι και σταφύλια
• Καμήλες και άλλα ζώα, άγρια ή
εξημερωμένα
• Μέλι
• Φρούτα
• Μάλλινες κουβέρτες, χαλιά, ταπέτα
• Υφάσματα και κουρτίνες
• Χρυσός και ασήμι
• Κεραμικές
• Σμάλτο
• Όπλα και πανοπλίες
• Γυάλινα σκεύη

9. • Μετάξι
• Τσάι
• Βαφές
• Πολύτιμοι λίθοι
• Πορσελάνη (πιάτα, κούπες, κύπελλα,
βάζα)
• Χρυσά και χάλκινα αντικείμενα
Από την Ανατολή στη Δύση,
μεταξύ άλλων, μεταφέρονταν
• Φάρμακα
• Αρώματα
• Ελεφαντόδοντο
• Ρύζι
• Χαρτί
• Πυρίτιδα
• Μπαχαρικά (όπως κανέλλα και
πιπερόριζα)

10. • Το εμπορικό αυτό δίκτυο χρησιμοποιήθηκε τακτικά από το 130 π.Χ.,
όταν η δυναστεία των Χαν επίσημα εγκαινίασε το εμπόριο με τη
Δύση, έως το 1453 μ.Χ., όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία απέκλεισε
το εμπόριο με τη Δύση και έκλεισε τους εμπορικούς δρόμους.
• Μέχρι αυτή την περίοδο, τα αγαθά της Ανατολής είχαν μεγάλη
διάδοση στην Ευρώπη και, όταν έκλεισε ο Δρόμος του Μεταξιού, οι
έμποροι έπρεπε να βρουν νέους δρόμους για να ικανοποιήσουν τη
ζήτηση για αυτά τα αγαθά.

11. • Η αποκοπή του Δρόμου του Μεταξιού σήμανε την έναρξη της Εποχής
των Ανακαλύψεων (1453-1660 μ.Χ.), η οποία χαρακτηρίζεται από τα
ταξίδια των Ευρωπαίων εξερευνητών στη θάλασσα και από τη
χαρτογράφηση νέων θαλάσσιων διαδρομών προκειμένου να
αντικαταστήσουν το εμπόριο μέσω των χερσαίων οδών.
• Η Εποχή των Ανακαλύψεων επηρέασε όλο τον κόσμο, καθώς τα
ευρωπαϊκά πλοία διεκδίκησαν ορισμένα εδάφη στο όνομα του Θεού
τους και της χώρας τους, εισήγαγαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τη
χριστιανική θρησκεία αλλά, την ίδια στιγμή, επηρεάστηκε και η
ευρωπαϊκή κουλτούρα.
• Ο Δρόμος του Μεταξιού - από το ξεκίνημα ως το τέλος του - είχε τόσο
μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξη του παγκόσμιου πολιτισμού που
είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον σύγχρονο κόσμο χωρίς αυτόν.

12. "Δεν είναι εύκολο να υπολογίσουμε πόσο μακριά έφτασε ο Μάρκο.
Κάποιος συγγραφέας που προσπάθησε πρόσφατα να ακολουθήσει τα
ίχνη του διένυσε πάνω από 10.000 χιλιόμετρα ταξιδεύοντας από το
Ιράν στην Κίνα και μόνο. Ακόμη και με τα σύγχρονα μέσα μεταφοράς,
επρόκειτο για έναν άθλο που επιτεύχθηκε με πολλές δυσκολίες."

13. Η αιχμαλωσία και η μετέπειτα ζωή του
• Όταν οι Πόλο επέστρεψαν στην Ιταλία, η Βενετία βρισκόταν σε
πόλεμο με τη Γένοβα. Ο Μάρκο Πόλο κατετάγη στον βενετικό στόλο
με την ιδιόκτητη γαλέρα του, αλλά στη Ναυμαχία του Κόρτσουλα οι
Γενοβέζοι νίκησαν τον βενετικό στόλο και ο Μάρκο Πόλο συνελήφθη
αιχμάλωτος. Πέρασε αρκετούς μήνες της φυλάκισής του
υπαγορεύοντας μία λεπτομερή περιγραφή των ταξιδιών του στον
συγκρατούμενό του, Ρουστιτσέλο ντα Πίζα, ο οποίος ενσωμάτωσε και
δικές του ιστορίες καθώς και άλλες ιστορίες και ανέκδοτα γεγονότα
από την Κίνα. Το βιβλίο σύντομα εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη σε
χειρόγραφη μορφή και έγινε γνωστό ως Τα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο.
Περιγράφει τα ταξίδια των Πόλο στην Ασία, προσφέροντας στους
Ευρωπαίους την πρώτη διεξοδική ματιά στην Άπω Ανατολή,
συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας.

14. • Ενώ το βιβλίο του Μάρκο Πόλο περιγράφει τα χαρτονομίσματα και την καύση του
άνθρακα, παραλείπει να μνημονεύσει το Μέγα Σινικό Τείχος και τα ξυλάκια που
χρησιμοποιούν οι Κινέζοι για το φαγητό, κάνοντας τους σκεπτικιστές να
αναρωτιούνται εάν ο Μάρκο Πόλο είχε πάει πραγματικά στην Κίνα ή αν έγραψε το
βιβλίο του βασιζόμενος σε φήμες. Ωστόσο, αν ο σκοπός των ιστοριών του Μάρκο
Πόλο ήταν να εντυπωσιάσει τους άλλους, εκφράζοντας τη μεγάλη του εκτίμηση και
λατρεία σε έναν προηγμένο πολιτισμό, τότε θα παρέλειπε τις λεπτομέρειες εκείνες
που θα προκαλούσαν γέλιο στους αναγνώστες εις βάρος των Κινέζων με την έννοια
της ευρωπαϊκής ανωτερότητας. Επιπλέον, ερευνητές επισημαίνουν ότι το Σινικό
Τείχος χτίστηκε επί της Δυναστείας των Μινγκ και συνεπώς χρονολογείται
τουλάχιστον δύο αιώνες μετά τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο. Οι κυβερνήτες της
Δυναστείας των Γιουάν, τους οποίους υπηρέτησε ο Μάρκο Πόλο, καθώς και οι
προηγούμενες αυτοκρατορίες των Λιάο και των Τσιν, έλεγχαν εδάφη βόρεια και
νότια του σημερινού τείχους και δεν είχαν κανένα λόγο να συντηρούν οχυρώσεις
που μπορεί να είχαν παραμείνει εκεί από τις προηγούμενες δυναστείες. Άλλοι
Ευρωπαίοι που ταξίδεψαν στο Χανμπαλίκ κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των
Γιουάν δεν αναφέρουν επίσης τίποτα για το Σινικό Τείχος. Τέλος, η θεωρία των
φημών δεν εξηγεί την απουσία της περιγραφής του τρόπου που τρώνε οι Κινέζοι.

15. • Ο Μάρκο Πόλο αποφυλακίστηκε τελικά τον Αύγουστο του 1299 (κατά
άλλους, το 1302) και επέστρεψε στη Βενετία, όπου ο πατέρας του και
ο θείος του αγόρασαν ένα μεγάλο σπίτι στην κεντρική συνοικία Σαν
Τζοβάνι Κριζόστομο. Συνέχισαν τις δραστηριότητές τους και σύντομα
ο Μάρκο Πόλο έγινε ένας πλούσιος έμπορος ενώ ήταν και μέλος του
Μεγάλου Συμβουλίου. Επιπλέον χρηματοδότησε άλλες αποστολές
αλλά ο ίδιος δεν ξανάφυγε ποτέ από τη Βενετία. Παντρεύτηκε την
κόρη ενός εμπόρου και απέκτησε τρεις κόρες

16. • Άλλοι λιγότερο γνωστοί Ευρωπαίοι εξερευνητές είχαν ήδη ταξιδέψει στην Κίνα, αλλά με το βιβλίο του Μάρκο
Πόλο το ταξίδι του ήταν το πρώτο που έγινε ευρέως γνωστό. Ο Χριστόφορος Κολόμβος επηρεάστηκε τόσο
πολύ από την περιγραφή του Μάρκο Πόλο για την Άνω Ανατολή ώστε ήθελε κι ο ίδιος να επισκεφτεί αυτές τις
χώρες. Ένα αντίγραφο του βιβλίου με χειρόγραφες σημειώσεις ήταν ανάμεσα στα υπάρχοντά του.
• Ένα είδος προβάτου ονομάστηκε Μάρκο Πόλο, παίρνοντας το όνομα από τον εξερευνητή, ο οποίος το
περιέγραψε καθώς το είχε δει κατά τη διάρκεια της διέλευσης του Παμίρ το 1271. Το 1851, ένα τρικάταρτο
ιστιοφόρο που κατασκευάστηκε στο Σεντ Τζον του Νιου Μπράνσγουικ, πήρε επίσης το όνομα Μάρκο Πόλο
και ήταν το πρώτο πλοίο που έκανε το γύρο του κόσμου σε λιγότερο από 6 μήνες. Το αεροδρόμιο της Βενετίας
ονομάστηκε Μάρκο Πόλο και το πρόγραμμα τακτικών επιβατών του εθνικού αερομεταφορέα του Χονγκ
Κονγκ, Cathay Pacific, είναι γνωστό ως "Marco Polo Club". Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο αποτέλεσαν την
έμπνευση μυθιστορημάτων ενώ ο ίδιος ο Μάρκο Πόλο είναι ο κεντρικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος
του Ίταλο Καλβίνο «Οι Αόρατες Πόλεις». Το 1982 η μίνι τηλεοπτική σειρά «Μάρκο Πόλο», σκηνοθεσίας του
Τζουλιάνο Μολντάντο, κέρδισε 2 βραβεία Έμμυ και ήταν υποψήφια για άλλα 6. Το 2007 προβλήθηκε νέα
τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Μάρκο Πόλο», με τον Μπράιαν Ντένεχι στο ρόλο του Κουμπλάι Χαν, όπου ο
Μάρκο Πόλο απεικονίζεται να μένει μόνος του στην Κίνα ενώ ο πατέρας του και ο θείος του επέστρεψαν στη
Βενετία για να επανενωθούν μαζί του πολλά χρόνια αργότερα. Το 2009 προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «Στα
Βήματα του Μάρκο Πόλο», που απεικονίζει δύο φίλους που πραγματοποιούν το ταξίδι του Μάρκο Πόλο
ταξιδεύοντας από τη Βενετία στην Κίνα δια ξηράς και θαλάσσης. Ο Μάρκο Πόλο εμφανίζεται επίσης ως
μεγάλος εξερευνητής στο στρατηγικό video game Civilization Revolution.
Η επίδραση του Μάρκο Πόλο

17. • Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο μπορεί να είχαν κάποια επίδραση στην
ανάπτυξη της ευρωπαϊκής χαρτογραφίας, οδηγώντας έναν αιώνα
αργότερα στα ευρωπαϊκά εξερευνητικά ταξίδια. Ο Τζιοβάνι Μπατίστα
Ραμούζιο υποστήριξε ότι ο Παγκόσμιος χάρτης του Φρα Μάουρο του
1453 βασίστηκε εν μέρει σ' εκείνον που έφερε από την Κίνα ο Μάρκο
Πόλο.

18. Ο θάνατος
του Μάρκο Πόλο
• Το 1323, ο Μάρκο Πόλο καθηλώθηκε στο κρεβάτι λόγω ασθενείας.
Παρά τις προσπάθειες των γιατρών να τον θεραπεύσουν, στις 8
Ιανουαρίου 1324 ήταν στο κρεβάτι του. Τότε η οικογένειά του ζήτησε
από έναν ιερέα να γράψει και να πιστοποιήσει τη διαθήκη. Η σύζυγος
και οι τρεις κόρες του Μάρκο Πόλο ορίστηκαν ως εκτελεστές της
διαθήκης. Η εκκλησία είχε το δικαίωμα από το νόμο σε ένα μέρος της
περιουσίας του και ο Μάρκο Πόλο το ενέκρινε και διέταξε να
καταβληθεί ένα επιπλέον ποσό στο μοναστήρι του Σαν Λορέντζο, όπου
ήθελε να ταφεί. Επίσης έδωσε την ελευθερία σ' έναν Τάταρο δούλο, ο
οποίος μάλλον τον συνόδευε από την Ασία
• Χώρισε το υπόλοιπο των περιουσιακών στοιχείων του, μεταξύ των
οποίων αρκετά ακίνητα, σε πρόσωπα, σε θρησκευτικά ιδρύματα και σε
κάθε συντεχνία και αδελφότητα στην οποία ανήκε. Επίσης διέγραψε
πολλά χρέη προς το πρόσωπό του, που του όφειλαν συγγενείς,
κληρικοί και μοναστήρια, και διέταξε να δοθούν 200 σόλιδοι στον
ιερέα που εκτέλεσε χρέη συμβολαιογράφου. Η διαθήκη, η οποία δεν
υπογράφτηκε από τον Μάρκο Πόλο, φέρει ημερομηνία 9 Ιανουαρίου
1324. Λόγω του βενετικού νόμου που όριζε ότι η ημέρα τελείωνε με τη
δύση του ηλίου, δεν μπορεί να προσδιοριστεί η ακριβής ημερομηνία
θανάτου του Μάρκο Πόλο.

19. ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
• https://www.sportime.gr/must-read/ti-ine-o-
dromos-tou-metaxiou-ke-pos-allaxe-tin-istoria/
• https://www.pandasilk.com/el/a-brief-history-of-
the-silk-road-development-significance-travelers/
• https://www.pandasilk.com/el/silk-road-facts/
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CF%81%CF
%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF
%CF%85_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE
%BE%CE%B9%CE%BF%CF%8D
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF
%81%CE%BA%CE%BF_%CE%A0%CF%8C%CE%BB
%CE%BF
• https://www.politeianet.gr/books/
9789604536238-bergreen-laurence-psuchogios-
marko-polo-191091
ΚΑΤΣΑΜΑΚΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ