Αμπελόκηποι Αθήνας. 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή. Συμμετοχή μελών της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου Πληροφορικής του 56ου Γυμνασίου Αθήνας στο διαγωνισμό του Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων. 2022 5α. Προσφυγικά σωματεία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας (μέσα από παλαιότερες εργασίες των μελών της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου Πληροφορικής του 56ου Γυμνασίου Αθήνας) Βαγγέλης Μικρός: Γ' τάξη 56ου Γυμνασίου Αθήνας

1. Η εγκατάσταση και η ζωή των προσφύγων
του 1922 στους Αμπελόκηπους Αθήνας
Διαγωνισμός με θέμα τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή που
διοργανώνει ο Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Κέντρου Αμπελοκήπων
Θέμα: Προσφυγικά σωματεία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην
ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας
Μαθητής: Βαγγέλης Μικρός, Γ' τάξη 56ου
Γυμνασίου Αθηνών
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας

2. 2
Προσφυγικά σωματεία στην Ελλάδα
Η ήττα που δέχτηκε ο ελληνικός στρατός στη Μικρά Ασία οδήγησε έναν μεγάλο αριθμό
προσφύγων να έρθουν στην Ελλάδα.
Δυστυχώς για αυτούς όμως οι ντόπιοι τους αντιμετώπιζαν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Στην προσπάθεια συνέχισης της ζωής τους στη νέα τους πατρίδα επαναλειτούργησαν τα
σωματεία που είχαν δημιουργήσει στην πατρίδα τους.

3. 3
Αθλητικά σωματεία των προσφύγων της Σμύρνης
Αφού ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας προσπάθησαν να βρουν την οικογένειά
τους την οποία είχαν χάσει, μέσα από αγγελίες σε εφημερίδες, σε περιοδικά…
Οργανώσεις και φιλανθρωπικές εταιρίες βοήθησαν στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής
κρίσης. Μέλη των διοικητικών συμβουλίων προσφυγικών σωματείων που ήρθαν στην Αθήνα
προσπάθησαν με ανάλογους τρόπους να συγκεντρώσουν τα διασωθέντα μέλη τους.
Αποφάσισαν δε να μετακινήσουν την έδρα τους στην Αθήνα.
Syra: The Island Orphanage | Near East Relief Historical
Society (In 1923, Greece agreed to accept nearly 16,000
Near East Relief orphans after the evacuation from Turkey.
Many of them settled on the island of Syra).
Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης,
Γυμναστικός Σύλλογος Απόλλωνος Σμύρνης
(τώρα Απόλλων Αθηνών),
Γυμναστικός Όμιλος "Πέλοψ Μελαντίας",
Αρμενική Λέσχη (δεν λειτουργούν πλέον)

4. 4
Αθλητικά σωματεία των προσφύγων της Κωνσταντινούπολης
Όταν οι αστοί πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη πήγαν στην Ελλάδα ίδρυσαν αθλητικά
σωματεία για να μη σταματήσει το έργο τους. Παράλληλα όμως ιδρύθηκαν και άλλα
προσφυγικά σωματεία.
Αθλητικός Όμιλος Πέρα Κλουμπ Αθηνών,
Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως,
Ποδοσφαιρικός Όμιλος Κωνσταντινουπόλεως
«Νέος Αστήρ», Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός
Όμιλος «Παμβυζαντινή», Γυμναστικός
Σύλλογος «Σπόρτινγκ Κλουμπ», Ένωσις
Κωνσταντινουπόλεως Πειραιώς, Μόδα
Κλουμπ Κωνσταντινουπόλεως, Βυζαντινή
Αθλητική Ένωση κτλ.
Πολλά προσφυγικά σωματεία είχαν στο όνομά τους λέξεις όπως: Πέρα Κλουμπ, ΑΕΚ, Ένωσις.
Προσφυγικά αθλητικά σωματεία και δράσεις τους
Τα σωματεία των προσφύγων χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες. Για παράδειγμα, κάποιοι
είχαν ως στόχο ήταν «η πνευματική μόρφωσις ως και η σωματική και ψυχαγωγική των μελών
αυτού αγωγή», άλλοι την «την εν γένει αθλητική κίνηση», την «καλλιέργεια της αθλητικής
ιδεολογίας αλλά είναι και κοινωνική - φιλανθρωπική οργάνωση, η οποία παρίσταται
παρήγορος εις κάθε ανάγκη των κατοίκων». Γενικά, ιδρύθηκαν αρκετοί προσφυγικοί σύλλογοι
με πολυδιάστατη δράση.

5. 5
Τα αθλήματα των προσφύγων
Τα περισσότερα από τα 34 επίσημα προσφυγικά σωματεία που είχαν δημιουργηθεί μέχρι το
1940 διέθεταν ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά υπήρχαν και τμήματα στίβου, κολύμβησης,
αντισφαίρισης, πάλης και ποδηλασίας. Ο αριθμός των συλλόγων μαζί με τα ανεπίσημα
σωματεία τα οποία καλλιεργούσαν, κυρίως, το ποδόσφαιρο ήταν τεράστιος.
Αθλητικές αντιπαλότητες μεταξύ γηγενών και προσφυγικών σωματείων
Οι αθλητικές αντιπαλότητες μεταξύ προσφύγων και γηγενών οφείλονταν κυρίως στο διχασμό
της Παλαιάς Ελλάδας και των Νέων Χωρών. Ο φόβος δε προς τους πρόσφυγες οδήγησε σε
ρατσισμό ενώ σε διάφορες πόλεις δημιουργήθηκαν ανταγωνιστικά δίπολα μεταξύ προσφύγων
και ντόπιων που οδηγούσε σε σκληρή αντιπαλότητα. Η βία και ο φανατισμός είχε εξαπλωθεί
από τη δεκαετία του 1920 και στους αθλητικούς χώρους και ιδιαίτερα αυτόν του ποδοσφαίρου.

6. 6
Μέλη συνοικιακών και προσφυγικών σωματείων
Τα μέλη του προσφυγικού κόσμου των συνοικιακών ήταν κυρίως μικροαστοί και εργάτες. Σε
ορισμένα προσφυγικά σωματεία έθεταν φραγμούς συμμετοχής όσο αναφορά τον τόπο
διανομής των μελών τους, ώστε να συσπειρώνουν αποκλειστικά τον κόσμο των συνοικισμών
που βρίσκονταν.
Πολιτικά δίκτυα και πολιτικές συμπεριφορές
Οι πρόσφυγες εξέφρασαν την επιθυμία τους να εκφραστούν πολιτικά μέσω του Βενιζέλου,
καθώς το Παλάτι και ο αντιβενιζελικός χώρος θεωρούνταν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική
καταστροφή του 1922. Ποτέ όμως δε δημιουργήθηκαν προσφυγικά κόμματα.

7. 7
Προσφυγικές ομάδες της περιοχής των Αμπελοκήπων Αθήνας τον Μεσοπόλεμο
Παλιά οι Αμπελόκηποι είχαν πολλές ομάδες. Κάποιες μάλιστα ήταν προσφυγικές. Οι
εφημερίδες του Μεσοπολέμου αποδεικνύουν την κυριαρχία του ποδοσφαίρου εκείνη την
εποχή.
Σύμφωνα με την έρευνα του κ. Μπαλτά…
κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στην περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας υπήρχαν τα
παρακάτω 24 ανεπίσημα προσφυγικά σωματεία:

8. 8
Με βάση τις έρευνες του κ. Μπαλτά, του κ. Παραδείση και των ομάδων μας…
Έχουμε καταγράψει τις ομάδες των Αμπελοκήπων Αθήνας εδώ:
https://docs.google.com/spreadsheets/d/19qrEBhq-BCBuKI_z0MaMZuvNjme40iL2N9yHGpdBza
g/edit?usp=sharing
(έχει γίνει καταγραφή για τις ομάδες της περιοχής μέχρι και τις μέρες μας. Στη διάρκεια του
Μεσοπολέμου έχουν καταγραφεί 73 διαφορετικοί; σύλλογοι)

9. 9
Πηγές:
Προσφυγικά Αθλητικά Σωματεία στον Μεσοπόλεμο του Ανδρέα Μπαλτά
Εργασίες παλαιότερες της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου
Πληροφορικής καθώς και πληροφορίες – υλικό από τις παρακάτω ιστοσελίδες:
http://3.bp.blogspot.com/
-S8tqhk3uS24/UhCsVen3pcI/AAAAAAAAhHQ/rwlmrTUxOvE/s640/Απόλλων+Σμύρνης1.jpg
https://aquafeed24.com/smyrni-moy-agapimeni/
https://d.scdn.gr/images/sku_main_images/034029/34029661/xlarge_20220322143216_prosfy
gika_athlitika_somateia_ston_mesopolemo_1922_1940.jpeg
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/5204/Istoria_G-Gymnasiou_html-empl/images/img8
_8.jpg
https://el.wikipedia.org/wiki/Γ.Σ._Απόλλων_Σμύρνης
http://eliaserver.elia.org.gr:8080/lselia/listres.aspx?lsid=159206&fcode=t606a&ftext=ΘΕΜΑΤΑ
%20ΕΝΤΥΠΟΥ&fval=ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ&form=all
https://gr.pinterest.com/pin/465630048967927395/visual-search/?imageSignature=b70e69d79
8f1dfd7d79dceb0c4d757c3
https://scontent.fath6-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/242024587_205034328284814_2568495
331261382572_n.jpg?_nc_cat=101&ccb=1-7&_nc_sid=8bfeb9&_nc_eui2=AeHeOhRPEuOWLcTTi
ISM14f5dfNPuAnBK3Z180-4CcErdq_gAaOaykC1tIq3c1EKdNk&_nc_ohc=IVxjAA7JNwcAX-CWo_O
&tn=r1dlcfGldQeg-j2N&_nc_ht=scontent.fath6-1.fna&oh=00_AT8Y2qV2hRniU3U42t2X2B7x9Dg
YwZPk06mUu6u8TCLRrQ&oe=631BD0DE
https://scontent.fath6-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/302007679_500436245416595_6747686
538085517839_n.jpg?_nc_cat=101&ccb=1-7&_nc_sid=09cbfe&_nc_eui2=AeH8pMvWDkoiuyOvI
NX_Lu-apiY9mMvyDAqmJj2Yy_IMCs4IqAyzG4i3wpUCqJlsWYo&_nc_ohc=TEXx2-6GF2wAX_bBjon
&_nc_ht=scontent.fath6-1.fna&oh=00_AT_hVep-bDVpTxii1C62LwI6FIWD0N0XNyARKPn9-n4Wj
Q&oe=631BA624
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/3/38/Near-East-Foundation-logo.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/el/el/6/66/ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ_ΣΜΥΡΝΗ.jpg
https://www.e-prologos.gr/wp-content/uploads/prosfigestourkosporoi-1024x585.jpg
https://www.ertnews.gr/wp-content/uploads/2022/04/1952.jpg
https://www.ertnews.gr/wp-content/uploads/2020/11/ΕΛΠΙΣ-Ν.Ιωνίας.png
https://www.goleador.org/wp-content/uploads/2020/04/Pera_Club.jpg
https://www.lesvosnews.net/articles/news-categories/afieromata/mikrasiatiki-katastrofi-i-zoi-st
i-nea-patrida-basta-ayta-kai-mi
https://www.novasports.gr/wp-content/uploads/nv/2021-03/23/12-44/apollon-840x477.png
https://www.politeianet.gr/components/com_virtuemart/shop_image/product/06DA276F2F88
7429057FAC5CDEBE9E3D.jpg
Τελευταία διαφάνεια:
Βαγγέλης Μικρός
Μέλος της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του
Εργαστηρίου Πληροφορικής του 56ου Γυμνασίου Αθήνας
Γ’ τάξη 56ου Γυμνασίου Αθήνας