Προσπάθεια διαθεματικής προσέγγισης φιλοσοφικών εννοιών

1. Γράμματα στους
αρχαίους Έλληνες
φιλοσόφους από
τους/τις μαθητές/τριες
του Εσπερινού
Γυμνασίου Λαυρίου
ΔΟΚΙΜΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

2. Γράμματα στον Σωκράτη
Αγαπητέ μας Σωκράτη,
Δεν ξέρω τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση μας. Θα έστελνες ένα γράμμα που δεν θα φτάσει ποτέ;
Αποκλείεται. Εσύ δεν έγραψες τίποτα. Αλλά εμάς μας ζήτησαν να το κάνουμε. Μάλιστα επιμένουν
να κάνουμε διάλογο μαζί σου. Η διαλεκτική, βλέπεις. Θέλουν να γίνουμε οι δικές σου αλογόμυγες.
Μην μας τιμωρήσεις!
Αλφόνσο και Μάγδα

3. «οὐ γὰρ ἑκὼν ἁμαρτάνει» (Πολιτεία, 589c)
Αγαπητέ Σωκράτη,
Είπες πως κανείς δεν είναι κακός με τη θέλησή του, αλλά επειδή δεν γνωρίζει το καλό. Πώς όμως θα
εξηγούσες τις δολοφονίες, τη βία, την αδικία που υπάρχει στην εποχή μας; Πώς θα εξηγούσες το ότι
ένας φυλακισμένος έπρεπε να κάνει απεργία πείνας για να μπορεί να συνεχίσει το σχολείο; Ξέρεις
αυτό το συζητήσαμε στην τάξη. Πώς μπορεί κανείς να αντιδράσει στην αδικία; Και ναι κανείς δεν
γεννιέται κακός, αλλά όταν σου φέρονται με κακία τι κάνεις; Πώς αντιδράς; Και η αδικία είναι κακία;
Κι αν αντιδράσεις, αν αδικήσεις επειδή σε αδίκησαν, γίνεσαι κι εσύ κακός;
Γεωργία και Διονύσης

4. «οὐ γὰρ ἑκὼν ἁμαρτάνει» (Πολιτεία,
589c)
Θα σας πω πώς έγινε
Έτσι είναι η σειρά
Ένας μικρός καλός άνθρωπος αντάμωσε στο
δρόμο του έναν χτυπημένο
Τόσο δα μακριά από κείνον ήτανε πεσμένος και λυπήθηκε
Τόσο πολύ λυπήθηκε
που ύστερα φοβήθηκε
Πριν κοντά του vα πλησιάσει για να σκύψει να
τον πιάσει, σκέφτηκε καλύτερα
Τι τα θες τι τα γυρεύεις
Κάποιος άλλος θα βρεθεί από τόσους εδώ γύρω,
να ψυχοπονέσει τον καημένο
Και καλύτερα να πούμε
Ούτε πως τον έχω δει
Και επειδή φοβήθηκε
Έτσι συλλογίστηκε
Τάχα δεν θα είναι φταίχτης, ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;
Και καλά του κάνουνε αφού ήθελε vα παίξει με τους άρχοντες
Αρχισε λοιπόν και κείνος
Από πάνω να χτυπά
Αρχή του παραμυθιού καλημέρα σας

5. Γράμματα στον Πλάτωνα
Αγαπητέ κύριε Πλάτωνα,
Πού να το φανταζόσουν πως θα έπαιρνες γράμμα από το μέλλον! Μπορεί να θυμώσεις αν σου
πούμε πως αγαπήσαμε περισσότερο τον δάσκαλό σου και τον μαθητή σου. Φταίει που δεν
καταλαβαίνουμε τις Ιδέες. Και για το σπήλαιο έχουμε απορίες και για τις γυναίκες στην Πολιτεία
σου. Είσαι ή δεν είσαι φεμινιστής; Σε ένα γκάλοπ που κάναμε άλλοι λένε πως είσαι και άλλοι όχι. Κι
έτσι μιλήσαμε για τον φεμινισμό, για τη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα, αλλά και για τον
γλωσσικό σεξισμό ( κυρία, διορθώστε!).
Αλεξία και Πέτρος

6. «Μια πόλη που δε χρησιμοποιεί τις γυναίκες εξίσου όπως τους
άνδρες είναι μία πόλη μισή· είναι όπως ένας άνθρωπος που δε
χρησιμοποιεί και τα δύο του χέρια» (Πλάτων, Πολιτεία)
Αγαπητέ φιλόσοφε Πλάτωνα,
Υποστηρίζεις την ισότητα; Έτσι φαίνεται. Στην ιδανική πολιτεία βέβαια. Δηλαδή σε αυτή που
φαντάστηκες. Όμως, κάπως δεν μας αρέσει το «χρησιμοποιεί». Ισότητα λόγω χρησιμότητας; Βέβαια
είναι ένα βήμα. Αν σκεφτούμε τι συμβαίνει και σήμερα.
Μάγδα και Γεωργία

7. Παράλληλες δραστηριότητες για τα
έμφυλα στερεότυπα
 Η μεταμφίεση, Γαλανάκη
Γλωσσικός σεξισμός (κείμενα και έρευνα)
Σεξισμός και διαφήμιση (έρευνα)
Μη αποδεκτό – Not Acceptable / Σαμάν Χαγκιγκιβάντ (αποσπάσματα ταινίας)

8. Η
δημοσκόπηση

9. Δεσμώτες,
αλήθεια,
αλληγορία
Αγαπητέ Πλάτωνα,
Είχες μεγάλη φαντασία. Δεν σου άρεσαν οι
μύθοι του Ομήρου και έγραφες δικούς
σου. Στο σχολείο είδαμε την εικόνα του
σπηλαίου.
Να πούμε την αλήθεια έχουμε κάποια
κενά. Ποιος ήταν ο δεσμοφύλακας; Αν δεν
υπήρχε κανένας που να καταφέρει να
λύσει τα δεσμά, τι γινόταν; Ποιοι ήταν
αυτοί που μετέφεραν τα αντικείμενα; Γιατί
μοιάζουν με μάγους;
Σπύρος και Δημήτρης

10. Αλληγορίες
Στο παιδί μου, Αναγνωστάκης
«Η Αλληγορία της Άνοιξης»,
Μποτιτσέλι
Απόσπασμα από τον Μικρό
Πρίγκιπα
Αλληγορικά τραγούδια την εποχή
της δικτατορίας

11. Τα δεσμά στο πέρασμα της
Ιστορίας- η δουλεία
Αγαπητέ Πλάτωνα,
Σε απασχόλησε η αλήθεια και η δουλεία του μυαλού. Εμείς ασχοληθήκαμε με άλλης μορφής
δουλεία: τους σκλάβους. Λαύριο, Ρώμη, Αφρική και μια δολοφονία στην Αμερική, που δεν ήταν μία ,
αλλά πολλές και ξεσηκώθηκε ο κόσμος. «Δεν μπορώ να ανασάνω», είπαμε πως θα έλεγαν όλοι οι
σκλάβοι από την αρχαιότητα. Σκλάβοι υπάρχουν και τώρα. Τους ψάξαμε.
Γιώργος και Πέτρος

12. Σύγχρονοι σκλάβοι

13. Γράμματα στον Αριστοτέλη
Αγαπητέ Αριστοτέλη ή νου
Είχες ωραίο παρατσούκλι. Τώρα αυτούς που διαβάζουν τους λένε φυτά. Ήσουν διαφορετικός από
τον Πλάτωνα. Πιο πολύ φυσικός. Είδαμε και το πάρκο με τις εφευρέσεις σου, αλλά και τα Στάγειρα.
Ευτυχώς σου άρεσε ο Όμηρος γιατί ο Αλέξανδρος δεν θα γνώριζε την Ιλιάδα. Ασχοληθήκαμε με την
αρετή.
Αλφόνσο και Μάγδα

14. «Μεσότης ἐστὶν ἡ ἀρετή»
Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, B

15. Η φιλία
Αγαπητέ μας Αριστοτέλη,
Φιλία για σένα δεν είναι αυτό που καταλαβαίνουμε σήμερα. Φιλία ήταν κυρίως αυτό που λέμε
ανιδιοτελής αγάπη. Συζητήσαμε λοιπόν για τα τρία είδη φίλων και δεν μπορέσαμε να βρούμε πού
θα έβαζες τις φιλίες στο facebook. Μάλλον στην ευχαρίστηση ή πιο πιθανό δεν είναι για σένα φιλίες.
Τα κείμενα που γράψαμε για τις σχέσεις μας με τους φίλους μας στην εποχή της καραντίνας δεν θα
σε ενδιέφεραν ποτέ.
Αλφόνσο και Αλεξία

16. Η φιλία την εποχή της καραντίνας

17. Επίλογος
Το ταξίδι μας τελείωσε με Αριστοτέλη. Κάποια αποσπάσματα από Στωικούς μόνο συζητήθηκαν.
Κάποιοι μαθητές/τριες δούλεψαν εξ ολοκλήρου από απόσταση. Έβλεπαν το ppt και συμπλήρωναν.
Τα κείμενα γράφτηκαν είτε στην τάξη είτε εξ αποστάσεως. Τα επιμελήθηκα ως προς την ορθογραφία
(και κάποιες φορές και εκφραστικά) μετά από επιθυμία των μαθητών/τριών. Όμως οι ιδέες, το ύφος,
η παραγραφοποίηση είναι εξ ολοκλήρου των μαθητών/τριών, οι οποίοι δούλεψαν σε ζευγάρια και
ομαδικά.
Τους ευχαριστώ πολύ για όλη τη συνεργασία.
Ρία Παπαμανώλη