1. Κάπνιςμα: Βλαπτικζσ ενζργειεσ, μζθοδοι διακοπήσ του.
Ο καπνόσ είναι ζνα προϊόν που καταναλϊνεται εδϊ και αιϊνεσ ςε πολλζσ μορφζσ και ςε
πάρα πολλά μζρθ του πλανιτθ. Το κάπνιςμα ιταν διαδεδομζνο αρχικά ςτουσ ικαγενείσ τθσ
Κεντρικισ Αμερικισ. Το 16ο αιϊνα οι ιςπανοί ζφεραν ςτθν Ευρϊπθ τθ ςυνικεια του
καπνίςματοσ, μαηί με τθν καλλιζργεια του καπνοφ. Από τότε θ διάδοςθ του ιταν ραγδαία
και εξαπλϊκθκε ςε όλο τον κόςμο. Τα τςιγάρα είναι πλζον θ πιο κοινι μορφι με τθν οποία
ο καπνόσ χρθςιμοποιείται ανά τον κόςμο, ενϊ θ κατανάλωςι τουσ ακόμθ και ςτισ πιο
μακρινζσ γωνιζσ τθσ γθσ ζχει παρουςιάςει ςτακερι αφξθςθ.
Φωτεινι και ελπιδοφόρα εξαίρεςθ ς' αυτό αποτελοφν μερικζσ δυτικζσ κοινωνίεσ ςτισ
οποίεσ παρατθρείται τα τελευταία χρόνια είτε μια ςτακεροποίθςθ, είτε ακόμθ και πτωτικι
τάςθ ςτθν πϊλθςθ των τςιγάρων. Δυςτυχϊσ θ Ελλάδα παρουςιάηει τελευταία, το
υψθλότερο κατά κεφαλι ποςοςτό κατανάλωςθσ τςιγάρων ανάμεςα ςτισ χϊρεσ τθσ ΕΟΚ και
είναι ζνα γεγονόσ που αποτελεί βζβαια μια πολφ αρνθτικι πρωτιά για τθ χϊρα μασ.
Προϊόντα καπνοφ
Όταν καίγεται ζνα τςιγάρο είναι ςαν να δουλεφει ζνα εργοςτάςιο και με βάςθ τθ
κερμοδυναμικι παράγονται περίπου 4.000 ουςίεσ - ενϊςεισ υπό ςτερεά, υγρι και αζρια
μορφι. Η κερμοκραςία ςτο ςθμείο καφςεωσ ανζρχεται ςτουσ 900 oC και ποικίλει αυτι
μζχρι το άλλο άκρο. Τα παραγόμενα ςυςτατικά αυτά περιλαμβάνουν πολλά, τα οποία είναι
γνωςτά από τθ φαρμακολογία ωσ δραςτικά, τοξικά, μεταλλαξιογόνα και καρκινογόνα. Τα 43
καρκινογόνα που ζχουν περιγράφει μζχρι ςιμερα περιλαμβάνουν πολυαρωματικοφσ
υδρογονάνκρακεσ, ετεροκυκλικοφσ υδρογονάνκρακεσ, Ν - νιτροηαμίνεσ, αρωματικζσ αμίνεσ,
αλδεχδεσ, πτθτικζσ καρκινογόνεσ ενϊςεισ, ανόργανεσ ενϊςεισ και ραδιενεργά ςτοιχεία. Οι
περιςςότερεσ εξ’ αυτϊν είναι καρκινογόνεσ.
Διαπιςτϊκθκε, ότι το 26% των προϊόντων και υποπροϊόντων καπνοφ μζνει μζςα ςτο
τςιγάρο (φίλτρο), το 28% ειςπνζετε από τον καπνιςτι και το 46% ςκορπίηεται ςτον αζρα και
το ειςπνζουν εκείνοι που δεν καπνίηουν. Ζνα παιδί που ηει ςε οικογζνεια καπνιςτϊν
καπνίηει παρά τθ κζλθςθ του 80-120 τςιγάρα τον χρόνο.Οι 3 κφριεσ ουςίεσ ςτισ οποίεσ
επικεντρϊνεται το ενδιαφζρον τθσ ιατρικισ ζρευνασ για τισ βλάβεσ τθσ υγείασ του
ανκρϊπου, είναι θ νικοτίνθ, θ πίςςα και το μονοξείδιο του άνκρακα.
Εθιςμόσ
Η νικοτίνθ είναι θ ουςία που ςυνδζεται άμεςα με τθν εξάρτθςθ. Σφμφωνα με ερευνθτζσ του
πανεπιςτθμίου τθσ Μαςαχουςζτθσ, ο εκιςμόσ ςτθ νικοτίνθ επζρχεται ραγδαία, ζπειτα από
λίγεσ μόνο θμζρεσ καπνίςματοσ ακόμα και μικροφ αρικμοφ τςιγάρου. Βρετανοί ερευνθτζσ
αναφζρουν ότι θ νικοτίνθ είναι μια ουςία εξίςου εξαρτθςιογόνοσ με τθν θρωίνθ και τθν
κοκαΐνθ.. Δφο ςτουσ τρεισ καπνιςτζσ δθλϊνουν ότι κζλουν να ςταματιςουν το κάπνιςμα
αλλά λίγοι είναι αυτοί που το καταφζρνουν χωρίσ βοικεια, κακϊσ θ εξάρτθςθ που
προκαλεί είναι ιςχυρι.

2. Μαηί με τθ ςωματικι εμφανίηεται και θ ψυχικι εξάρτθςθ. Η ψυχικι εξάρτθςθ (εκιςμόσ)
είναι ζνα ςφνδρομο ςυμπεριφοράσ που χαρακτθρίηεται από τθ ψυχαναγκαςτικι χριςθ του
τςιγάρου, παρά τθ γνϊςθ για τθν προκαλοφμενθ βλάβθ. Ανάβει για παράδειγμα τςιγάρο
ενϊ πονάει ο λαιμόσ, ζχει πυρετό ι πονοκζφαλο και γνωρίηει εκ των προτζρων ότι κα τον
βλάψει.
Επίςθσ το τςιγάρο προκαλεί ανοχι. Αυτό ςθμαίνει ότι με τθν πάροδο του χρόνου
ελαττϊνεται θ δράςθ τθσ νικοτίνθσ. Ο καπνιςτισ χρειάηεται όλο και περιςςότερθ νικοτίνθ
για να ζχει τθν ίδια "ποςότθτα ευχαρίςτθςθσ". Πάντωσ, ο κίνδυνοσ και ο εκιςμόσ
αυξάνονται ανάλογα με τον αρικμό των τςιγάρων, τθ διάρκεια του καπνίςματοσ, και
κάποιουσ ενδογενείσ παράγοντεσ.
Επιδράςεισ του καπνίςματοσ ςτον οργανιςμό
Τα προβλιματα υγείασ που δθμιουργεί το κάπνιςμα είναι πολλά. Μερικά από αυτά ο
καπνιςτισ τα διαπιςτϊνει και τα βιϊνει κακθμερινά. Άλλα κτίηονται ςταδιακά και τα
αποτελζςματα εμφανίηονται ςαν τθ κορυφι του παγόβουνου, πολφ αργότερα ςτθ ηωι του.
Ειδικότερα, το ςτόμα του καπνιςτι μυρίηει άςχθμα, τα δόντια αποχρωματίηονται και
καταςτρζφονται γριγορα. Εξαςκενεί θ όςφρθςθ και θ γεφςθ.
Επθρεάηονται οι πνεφμονεσ θ καρδιά το ςτομάχι και το ζντερο και θ ουροδόχοσ κφςτθ. Το
κάπνιςμα ςυμβάλλει ςτισ διαταραχζσ εμμινου ρφςεωσ, τθν ψυχρότθτα και τθ μείωςθ τθσ
ςεξουαλικισ δραςτθριότθτασ, αυξάνει τθν ανδρικι ανικανότθτα, ςυμβάλλει ςτθ μείωςθ τθσ
παραγωγισ ορμονϊν - οιςτρογόνων, αυξάνει τισ πικανότθτεσ οςτεοπόρωςθσ κατά τθν
εμμθνόπαυςθ, αυξάνει τισ πικανότθτεσ αποβολισ κατά τθν εγκυμοςφνθ.
Εν κατακλείδι, το κάπνιςμα ζχει ςυςχετιςκεί κυρίωσ με τρεισ κατθγορίεσ νοςθμάτων: τα
καρδιαγγειακά νοςιματα, τον καρκίνο (πνεφμονα, λάρυγγα, ουροδόχου κφςτθσ) και τισ
χρόνιεσ αποφρακτικζσ πνευμονοπάκειεσ (χρόνια βρογχίτιδα και πνευμονικό εμφφςθμα).
Η πικανότθτα να πεκάνει κάποιοσ από το κάπνιςμα είναι 40 φορζσ μεγαλφτερθ από το να
ςκοτωκεί ςε ζνα τροχαίο ατφχθμα.
Οι καπνιςτζσ, ςυγκρινόμενοι με τουσ μθ καπνιςτζσ, ζχουν 8-13 φορζσ περιςςότερεσ
πικανότθτεσ να πάκουν καρκίνο του ςτοματο-φάρυγγα, 6-9 φορζσ καρκίνο του νεφροφ, τθσ
ουροδόχου κφςτθσ, του προςτάτθ και του παγκρζατοσ. Ζχει υπολογιςτεί ότι θ ςυχνότθτα
για καρκίνο των καπνιςτϊν είναι 8 - 20 φορζσ μεγαλφτερθ από των μθ καπνιςτϊν και ςε
άμεςθ ςχζςθ με τον αρικμό των τςιγάρων που καταναλϊνονται θμερθςίωσ..
Τα οφζλη τησ διακοπήσ του καπνίςματοσ
Διαβάηοντασ κανείσ τα ςτοιχεία που παρατζκθκαν προθγουμζνωσ είναι πικανό να
αιςκανκεί άςχθμα που καπνίηει. Αυτό όμωσ είναι κάτι το οποίο μπορεί να το αλλάξει, αν
πράγματι το κελιςει. Ασ αντιμετωπίςει με αιςιοδοξία το μζλλον. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι

3. θ απόφαςθ να διακόψει κανείσ το κάπνιςμα είναι ορκι. Είναι μια επιλογι, ζνα προςωπικό
ςτοίχθμα, που κα ανακουφίςει πολφπλευρα τον οργανιςμό του.
Αν ζνασ καπνιςτισ κόψει το κάπνιςμα πριν από τθν θλικία των 35 -40 χρόνων, αποφεφγει
κατά 90% τον κίνδυνο καρκίνου των πνευμόνων ενϊ ςε οποιαδιποτε θλικία μειϊνει
ςθμαντικά τον κίνδυνο καρδιοπάκειασ. Αν ςταματιςει κάποιοσ το κάπνιςμα ακόμθ και μετά
από ζμφραγμα (οξφ ιςχαιμικό επειςόδιο) διπλαςιάηει το προςδόκιμο επιβίωςθσ.
Ζχει ανακοινωκεί ότι θ πικανότθτα εμφράγματοσ μειϊνεται ςτο μιςό ζνα χρόνο μετά τθν
διακοπι του καπνίςματοσ. Θα γλιτϊςει επίςθσ από τθν κακοςμία του ςτόματοσ, τον
πονόλαιμο, τουσ πονοκεφάλουσ, τον κακθμερινό βιχα, τισ καοφρεσ του ςτομάχου, τθν
κόπωςθ, τθν καταρροι και τθ δφςπνοια κόπωςθσ. Θα βελτιϊςει τθν όςφρθςθ, τθ γεφςθ,
τθν απόδοςθ ςτθν εργαςία και τθ ςεξουαλικι του ςυμπεριφορά (διάκεςθ και ικανότθτα).
Ζνα ςφαλερό επιχείρθμα που επικαλοφνται κάποιοι για να μθν κόψουν το τςιγάρο είναι και
το ότι ο παπποφσ τουσ ι ο τάδε γνωςτόσ τουσ ζφκαςε 100 χρονϊν καπνίηοντασ. Το
επιχείρθμα αυτό είναι αβάςιμο αφοφ ο κακζνασ γνωρίηει πολλαπλάςια άτομα ςτο
περιβάλλον του που επλιγθςαν από κανατθφόρεσ ι μθ πακιςεισ που ςχετίηονταν με το
τςιγάρο. Κανείσ δεν αρνείται το γεγονόσ ότι και ζνασ καπνιςτισ μπορεί να φκάςει ςε βακιά
γθρατειά ζςτω και αςκμαίνοντασ. Αλλά πόςεσ είναι οι πικανότθτεσ και πόςα είναι τα
περιςτατικά αυτά;
Για να μπει ζνασ καπνιςτισ ςε διαδικαςία διακοπισ του καπνίςματοσ κα πρζπει α) να
νοιϊςει μια εςωτερικι επικυμία για τθν αλλαγι αυτι, β) να αιςκανκεί ότι απειλείται από
τθ ςυνικεια του τςιγάρου τόςο αυτόσ όςο και οι γφρω του , γ) να αιςκανκεί ότι θ
απεξάρτθςθ από τθ νικοτίνθ κα επιφζρει ςθμαντικά οφζλθ ςε αυτόν και δ) να αιςκανκεί
ότι είναι ικανόσ να αντεπεξζλκει ςτθν αλλαγι αυτι.
Τρόποι διακοπήσ καπνίςματοσ.
Το κάπνιςμα αποτελεί πάγιο κζμα ςυηιτθςθσ ςε όλα τα Εκνικά ι Διεκνι Ιατρικά Συνζδρια.
Όμωσ, κανζνα ςυνζδριο δεν αςχολικθκε ιδιαίτερα και επίμονα με τισ μεκόδουσ
(φαρμακευτικζσ και μθ φαρμακευτικζσ) που βοθκοφν ςτθ διακοπι του καπνίςματοσ. Σε
κάκε εκδιλωςθ κατά του καπνίςματοσ πρζπει να αναφζρονται και οι τρόποι διακοπισ του.
Στθν Ελλάδα εκτιμάται ότι τα 2/3 (70%) των καπνιςτϊν κζλουν να διακόψουν το κάπνιςμα.
Αναφορικά με τα ποςοςτά επιτυχίασ, μόνο το 2,5 % των καπνιςτϊν καταφζρνουν από μόνοι
τουσ να κόψουν το κάπνιςμα. Αντίκετα, οι διάφορεσ μζκοδοι διακοπισ του καπνίςματοσ
φαίνεται να είναι αποτελεςματικζσ ςτο 20 - 40% των καπνιςτϊν.
Μζθοδοι διακοπήσ του καπνίςματοσ:
Φαρμακευτικζσ ουςίεσ: Τςίχλεσ και αυτοκόλλθτα νικοτίνθσ, ειδικό υγρό που ξεπλζνει το
ςτόμα κ.α. Οι τςίχλεσ νικοτίνθσ για παράδειγμα, περιζχουν μια ποςότθτα τθσ ουςίασ με
ςκοπό να αντικαταςτιςουν τθ νικοτίνθ που παίρνει ο καπνιςτισ από το τςιγάρο. Δυςτυχϊσ

4. οι περιςςότεροι καπνιςτζσ που τισ δοκίμαςαν κατζλθξαν να χρθςιμοποιοφν και τισ τςίχλεσ
και να καπνίηουν…
Ομοιοπακθτικι: Υπάρχουν διάφορεσ αναφορζσ, ςτθν ξζνθ κυρίωσ βιβλιογραφία, που
αναφζρονται ςτισ κετικζσ επιδράςεισ τθσ ομοιοπακθτικισ ςτθ διακοπι του καπνίςματοσ.
Ψυχολογικι υποςτιριξθ: Είναι ςθμαντικό μζροσ όλων των μεκόδων διακοπισ του
καπνίςματοσ, όπωσ ςυμβαίνει άλλωςτε με όλεσ τισ ζξεισ ( ναρκωτικά, αλκοόλ κ.α.). Στο
εξωτερικό υπάρχουν οργανωμζνα κζντρα για αυτό το ςκοπό, ςτθν Ελλάδα κάτι τζτοιο δεν
υπάρχει, αλλά ψυχολογικι υποςτιριξθ πρζπει δίνεται από τον ιατρό που αναλαμβάνει τθν
διακοπι του καπνίςματοσ, ςε ςυνεργαςία με ειδικό ψυχοκεραπευτι.
Βελονιςμόσ: Ο Βελονιςμόσ είναι μία φυςικι μζκοδοσ απεξάρτθςθσ από τθ νικοτίνθ,
ανϊδυνθ, ακίνδυνθ και προςιτι. Με ζξι ζωσ δζκα επιςκζψεισ, ανάλογα με τθν
ιδιοςυγκραςία, τθν ψυχικι και ςωματικι κατάςταςθ του ατόμου, το περιβάλλον ςτο οποίο
ηει και εργάηεται, τθν χριςθ ι όχι φαρμάκων κλπ, υπάρχουν πολλζσ δυνατότθτεσ να
απαλλαγεί ο καπνιςτισ από τθν εξάρτθςι του. Δεν ζχουν ιδιαίτερθ ςθμαςία τα χρόνια και ο
αρικμόσ των τςιγάρων που καπνίηει. Σθμαςία ζχει να προςπακιςει όταν αιςκανκεί ζτοιμοσ.
Τα ποςοςτά επιτυχίασ αναφζρονται από 40-75%.
Δράςθ του βελονιςμοφ: Με τισ ειδικζσ τεχνικζσ του βελονιςμοφ, μεγάλοσ αρικμόσ
ενδογενϊν ουςιϊν μεταφζρονται με τθν κυκλοφορία του αίματοσ, με το εγκεφαλονωτιαίο
υγρό και με τισ νευρικζσ ίνεσ ςε ειδικά κφτταρα - ςτόχουσ ςτον εγκζφαλο
(ενδορφινεργικοφσ, ςεροτονινεργικοφσ και ντοπαμινεργικοφσ νευρϊνεσ του εγκεφάλου).
Εκεί, οι ουςίεσ αυτζσ μιμοφνται από τθ δράςθ τθσ νικοτίνθσ "ςυμπλθρϊνοντασ" με
ενδογενείσ ουςίεσ το κενό που δθμιουργείται από τθν ζλλειψθ τθσ. Ζτςι ο καπνιςτισ ζχει
θπιότερα ςυμπτϊματα του ςυνδρόμου ςτζρθςθσ τθσ νικοτίνθσ.
Πρζπει να τονιςτεί ότι ο βελονιςμόσ δεν ςταματά εντελϊσ τισ ςτερθτικζσ κρίςεισ του
ατόμου, αλλά τισ περιορίηει από τισ είκοςι που είναι ςυνικωσ κακθμερινά, ςε τρεισ με
τζςςερισ..
Η δράςθ του βελονιςμοφ λοιπόν ζγκειται ςτο να μειϊςει τθν ζνταςθ των ςυμπτωμάτων
ςτζρθςθσ, να ανακουφίςει από τθν ψυχικι πίεςθ, το άγχοσ, τθ κατάκλιψθ, τθν ζνταςθ και
το αίςκθμα κενοφ (ζλλειψθ) που προκαλείται μετά από τθ διακοπι τθσ μακρόχρονθσ
χριςθσ μιασ εξαρτθςιογόνου ουςίασ. Πολλζσ μελζτεσ που ςχετίηονται με απεξάρτθςθ από
ουςίεσ αναφζρουν ότι ο βελονιςμόσ αυξάνει τθν ανάγκθ για κετικι δράςθ, δθμιουργεί
ηωτικότθτα και ευφορία, βοθκά το μυαλό να ςκεφκεί κακαρά και να ελζγξει τθν επικυμία.
Η δουλειά του βελονιςμοφ είναι να μειϊςει ςτο ελάχιςτο τθν απαιτοφμενθ για τθ διακοπι
του καπνίςματοσ προςπάκεια.
Γενικά όμωσ όποια μζκοδοσ απεξάρτθςθσ από το κάπνιςμα και να ακολουκθκεί, είναι
ςθμαντικό ο καπνιςτισ να καταλάβει ότι για να διακόψει το κάπνιςμα, κα χρειαςτεί και θ
δικι του προςπάκεια και ςυνεργαςία. Καλό είναι λοιπόν να πάρει ςυνειδθτά τθν απόφαςι
του, αναλογιηόμενοσ πάντα ότι κάκε τςιγάρο που καπνίηει είναι και ζνα βιμα πιο κοντά ςτο
κάνατο.

5. ΣΟΣΟΜΗ΢ ΠΑΝΑΓΘΩΣΗ΢
ΣΕΛΩΝΗ΢ ΑΝΔΡΕΑ΢
ΥΑΣΖΗΘΕΟΔΩΡΟΤ ΘΑ΢ΩΝ