Καπνίζετε ; προλαβαίνετε..! Σε «εξολοθρευτή» του ανθρωπίνου γένους, με «φονικό όπλο» το τσιγάρο, εξελίσσεται χρόνο με χρόνο η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). World Health Organization (WHO), 2010.

1. Mallon boro
να το σβήσω!
Χρήστος Κλεισιάρης
Καθηγητής Εφαρμογών
Τμήμα Νοσηλευτικής-ΤΕΙ Κρήτης

4. Τι είναι το τσιγάρο;
΄Ενας μεγάλος αριθμός διαφορετικών τοξικών ουσιών
(πάνω από 4.000).
• Άλλες βρίσκονται και άλλες παράγονται κατά την
καύση του τσιγάρου (950 oC).
• Οι 250 αποδεδειγμένα καρκινογόνες.
Εμείς, πόσες γνωρίζουμε;
(US Environmental Protection Agency,1993)
(WHO International Agency for Research on Cancer, 2000)

5. Η νικοτίνη είναι άκρως εθιστική
Αναλογία χρηστών
Ουσία που έδειξαν εθισμό
Tobacco 32 %
Heroin 23
Cocaine 17
Alcohol 15
Cannabis 9
WHO 2010, Helping People Quit Tobacco:
A Manual for Doctors and Dentists
Source: National Academy of Sciences,1999.

6. Το κάπνισμα αφαιρεί ζωή
Αριθμός τσιγάρων / ημέρα Αριθμός χαμένων ετών
μέχρι 10 4.6 έτη
10-20 5.5
20-40 6.2
>40 8.3
Manual on the prevention and control of common cancers
WHO Regional Publications, Western Pacific Series, No. 20

8. Ο εθισμός έχει νευροβιολογική βάση
• Η συνήθεια του καπνίσματος έχει
χαρακτηριστεί ως ψυχική διαταραχή
και έχει συμπεριληφθεί στα
συστήματα ταξινόμησης των
ψυχικών νόσων (ICD και DSM).
• Γι΄ αυτό και το κάπνισμα θεωρείται
νόσος και οι καπνιστές πρέπει να
αντιμετωπίζονται σαν ασθενείς
εξαρτημένοι από ουσίες.
Χριστοδούλου Χ.Ν και συν. Ψυχιατρική.
Ιατρικές εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, 2004:247–250

9. κίνδυνος προσβολής
Στεφανιαία νόσο: περίπου 2-3 φορές υψηλότερος στους
καπνιστές από ότι στους μη καπνιστές1.
Καρκίνος πνεύμονα: 23,3 φορές μεγαλύτερη στους άνδρες
και κατά 12,7 φορές στις γυναίκες σε σχέση με τους μη
καπνιστές2.
Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ):
20 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο3.
1. (US DHHS, 2004)
2. (American Cancer Society, 2008)
3. (Fielding, 1992)

10. …ακόμη
καπνίζετε;

11. Χρόνια Αποφρακτική
Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Ο περιορισμός στη ροή του αέρα και σχετίζεται με
μη τυπική φλεγμονώδη αντίδραση των πνευμόνων
σε βλαβερά σωματίδια ή αέρια, που προκαλείται
κυρίως (85-90%) από το κάπνισμα 1.
ΕΛΛΑΔΑ: Πάσχει το 8,4% του ενήλικου πληθυσμού
της χώρας, (11,8% άνδρες και 4,5% γυναίκες)2.
Δυστυχώς μόνο το 1/3 γνωρίζει ότι πάσχει και
είναι αυτοί με τη βαριά μορφή της νόσου.
Τα 2/3 δεν το γνωρίζει2.
1. ATS & ERS 2004, Standards for the Diagnosis and Management of
Patients with COPD.
2. Tzanakis N, Anagnostopoulou U, Filaditaki V, Christaki P, Siafakas N,
Prevalence of COPD in Greece - CHEST 2004;125:892-900)

12. Αρχικά συμπτώματα της (ΧΑΠ)
 Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες ημέρες;
 Έχετε πτύελα τις περισσότερες ημέρες;
 Σας πιάνει δυσκολία στην αναπνοή (άσκηση, ανηφόρες,
σκάλες) πιο εύκολα από άλλα άτομα της ηλικίας σας;
 Είστε πάνω από 40 ετών;
 Είστε τωρινός ή πρώην καπνιστής;
Εάν απαντήσετε καταφατικά ΝΑΙ σε 3 από τα 5, τότε:
Σπιρομέτρηση : ratio FEV1/FVC pred <0.7
Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD)

13. 40-50 50-55 55-60 60-70

14. 40-50 50-55 55-60 60-70
ΟΧΙ κάπνισμα = ΟΧΙ (ΧΑΠ)

15. Μέτρα και πολιτικές
1952 - απαγόρευση του καπνίσματος στις δημόσιες
συγκοινωνίες.
1979 - απαγορεύτηκε το κάπνισμα στα Νοσοκομεία και
τις ιδιωτικές κλινικές «περίοδος Δοξιάδη».
1980 - στους κλειστούς δημόσιους χώρους.
1993 - δύο ακόμα Υπουργικές αποφάσεις.
2003/33 (παράρτημα Α)-νομοθετικές πράξεις σχετικά με
το κάπνισμα στην Ελλάδα.
Εναρμόνιση Ευρωπαϊκών οδηγίων, 1989/622, 2001/37

17. Συχνότητα διακοπής του καπνίσματος
• Χωρίς βοήθεια < 7%
• Με βοήθεια 15 -30%
29/10/2011 ΠΝΕΥΜΩΝ, 2003, 16(3):306-313.

18. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη
διακοπή του καπνίσματος
 Βήμα 1. Ρώτησε (Ask)
 Βήμα 2. Αξιολόγησε (Assess)
 Βήμα 3. Συμβούλευσε (Advise)
 Βήμα 4. Βοήθησε (Assist)
 Βήμα 5. Προγραμμάτισε (Arrange)
ATS & ERS 2004, Standards for the Diagnosis and
29/10/2011 Management of Patients with COPD

19. Παρεμβάσεις για διακοπή
Καπνίζει ο ασθενής ;
Ναι Όχι
Είναι διατεθειμένος
να διακόψει Κάπνιζε στο παρελθόν ;
το κάπνισμα
Ναι Όχι Ναι Όχι
Χορήγηση Ενίσχυση Πρόληψη Δεν
κατάλληλων κινήτρων για υποτροπής απαιτείται
θεραπειών για την διακοπή παρέμβαση
την Διακοπή του
29/10/2011
Καπνίσματος καπνίσματος

21. Οφέλη από τη διακοπή
20 λεπτά : μείωση της ΑΠ και των σφύξεων της καρδιάς.
8 ώρες: αυξάνουν τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα και
μειώνονται τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα.
12 ώρες: σχεδόν όλη η νικοτίνη έχει αποβληθεί από τον
οργανισμό.
24 ώρες: αρχίζει να μειώνεται ο κίνδυνος για οξύ καρδιακό
επεισόδιο.
48 ώρες: βελτιώνεται η αίσθηση της γεύσης και της
όσφρησης.
72 ώρες: βελτιώνεται η αναπνευστική λειτουργία.
WHO 2010, Helping People Quit Tobacco: A Manual for Doctors and Dentists

22. Οφέλη από τη διακοπή
• 2 εβδομάδες - 3 μήνες:
• βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος,
• η αναπνευστική λειτουργία παρουσιάζει αύξηση έως
30%,
• μειώνεται το αίσθημα της κόπωσης κατά την
άσκηση και βελτιώνεται η αντοχή στο περπάτημα.
•1 μήνα – 9 μήνες:
• μειώνεται το αίσθημα της δύσπνοιας (λαχάνιασμα )
κατά την άσκηση,
• μείωση των αναπνευστικών λοιμώξεων.
WHO 2010, Helping People Quit Tobacco: A Manual for Doctors and Dentists

23. Οφέλη από τη διακοπή
• 1 έτος: ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου μειώνεται κατά
50% τουλάχιστον.
• 5 έτη: μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος θανάτου από
καρκίνο του στόματος και του τραχήλου.
• 10 - 15 έτη: μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος θανάτου
από καρκίνο των πνευμόνων, καθώς και από άλλες
μορφές καρκίνου,
• ενώ ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά επεισόδια είναι ο
ίδιος με των ατόμων που δεν κάπνισαν ποτέ.
WHO 2010, Helping People Quit Tobacco: A Manual for Doctors and Dentists

25. Συμπληρώστε την κλίμακα εξάρτησης από το
κάπνισμα. (σε 3 λεπτά κατά την έξοδο σας,
μετά το 2-λεπτο VIDEO)

26. Ερωτήσεις
ερωτήσεις ;