2.  เนื่องในสมัยมงคลที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูหัวจะทรงครองราชย์ครบ 60ปีจึงได้ทา
่
โครงการปลูกหญ้าแฝก เฉลิมพระเกียรย์ ระหว่าง 2548-2550 เพื่อการรณรงค์ส่งเสริม
และขายผลไม้ให้ประชาชนปลูกหญ้าแฝก ในพื้นที่ทั่วประเทศ เพื่อการอนุรักษ์ดินและ
น้าและนาหญ้าแฝกไปใช้อย่างเหมาะสม กว้างขวางและต่อเนื่อง

3.  ลักษณะของหญ้าแฝก
 มีการแตกหน่อรวมเป็นกอ
 มีการแตกหน่อและใบใหม่
 ส่วนใหญ่ไม่ขยายพันธ์ด้วยเม็ด
 ระบบรากยาว สานกันแน่นและอุ้มน้า
 บริเวณรากเป็นที่อาศัยของจุรินทรีย์
 ปรับตัวกับสภาพต่างๆได้ดี

4.  การขยายพันธ์หญ้าแฝก
 การเพาะพันธ์หญ้าแฝกในขนาดใหญ่ เหมาะสมกับพื้นที่ ที่มีการชลประทานระบายน้าดี
สามารถปลูกเป็นแปลงขนาดใหญ่ โดยไม่ต้องยกร่องก็ได้ การเตรียมต้นพันธ์ในการ
แยกหน่อจากกอนามาตัดใบ เหลือความยาว 20 เซนติเมตร และตัดรากให้สั้นแล้วแช่
น้าระดับสูง 5 เซนติเมตร

5.  การปลูกในระบบอนุรักษ์ดินและน้า
 สระน้าปลูก 2 แถว
 อ่างเก็บน้าปลูก 3 แถว
 ปลูกริมครองส่งน้า 1 แถว
 ปลูกบนร่องสวน 1 แถว ห่างขอบแลง 30 เซนติเมตร
 ปลูกอยู่บนไหล่ถนน สาหรับถนนหรืคนลาเลียง

6.  การปลูกหญ้าแฝกในพื้นที่ลาดชัน ควรปลูกหญ้าแฝกเป็นแถวตามแนวระดับขวางความ
ลาดเทในฤดูฝนโดยการนาแนวล่อง ปลูกตามแนวระดับ ใช้ระยะระหว่างต้น 5
เซนติเมตร

7.  ๓. ผลของการศึกษาทดลอง ควรเก็บข้อมูลทั้งทางด้านการเจริญเติบโตของลาต้นและราก
ความสามารถในการอนุรักษ์ความสมบูรณ์ของดินและการเก็บความชื้นในดินและเรื่องพันธุ์หญ้าแฝก
ต่าง ๆ
 ด้วยกรมทางหลวงเป็นหน่วยงานหนึ่งที่ให้ความสาคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรดินและ
น้า รวมไปถึงผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากการชะล้างพังทลายของดินเชิงลาดถนน ได้
ร่วมในโครงการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดาริ โดยได้กาหนดเป็น
นโยบายให้หน่วยงานด้านบารุงทางและก่อสร้างทาง โดยเฉพาะทางหลวงที่ตัดใหม่ดาเนินการปลูก
หญ้าแฝกเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินลาดคันทางและลาดเหนือคันทางในสายทางต่าง ๆ
พร้อมทั้งส่งเสริมแผยแพร่ข้อมูลเทคนิควิชาการเกี่ยวกับหญ้าแฝกแก่หน่วยงานในส่วนภูมิภาค และ
จัดทาวิดีทัศน์โครงการปลูกหญ้าแฝกเกี่ยวกับการประยุกต์ เทคนิควิธีการปลูกหญ้าแฝกในงานทาง
 พื้นที่เป้าหมายใการดาเนินการปลูกหญ้าแฝกของกรมทางหลวงคือ เชิงลาดดินตัดเหนือ
คันทาง (Back Slope) เชิงลาดดินถมคันทาง (Side Slope) ที่สูงและมีแนวโน้มที่จะเกิดการ
ชะล้างพังทลายของดิน สาหรับสายทางในพื้นที่ ภูเขา ภาคเหนือ ภาคใต้ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ซึ่งส่วนใหญ่ปกคลุมด้วยดินทรายที่สลายตัวมาจากหินแกรนิตและหินทราย เป็นพื้นที่เป้าหมายเพื่อ
ป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและการอนุรักษ์ดิน

8.  ๑. หญ้าแฝกเป็นพืชที่มีระบบรากลึก แผ่กระจายลงไปในดินตรง ๆ เป็นแผงเหมือนกาแพง ช่วยกรองตะกอนดิน
และรักษาหน้าดินได้ดี จึงควรนามา ศึกษาทด ลองปลูก ให้ทดลองปลูกหญ้าแฝกเพือป้องกันการพังทลายของ
่
ดินในพื้นที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและพืนที่อื่น ๆ ที่เหมาะสมอย่างกว้างขวาง
้
 ๒. การดาเนินการทดลองการปลูกหญ้าแฝก ให้พิจารณาลักษณะของภูมิประเทศ ซึ่งแบ่งตามลักษณะของ
พื้นที่ดังนี้ ก. การปลูกหญ้าแฝกบนพืนที่ภูเขา ให้ปลูกหญ้าแฝกตามแนวขวางของความลาด
้
ชันและในร่องน้าของภูเขา เพื่อป้องกันการพังทลายของหน้าดิน
 ข. การปลูกหญ้าแฝกบนพืนที่ราบ ให้ดาเนินการในลักษณะดังนี้
้
 - ปลูกโดยรอบแปลง
 - ปลูกลงในแปลง แปลงละ ๑ หรือ ๒ แนว
 - สาหรับแปลงพืชไร่ ให้ปลูกตามร่องสลับกับพืชไร่
 ค. การปลูกหญ้าแฝกรอบสระน้า เพื่อป้องกันอ่างเก็บน้ามิให้ตื้นเขินอันเนืองมาจากตะกอนจากการพังทลาย
่
ของดิน ตลอดจน ช่วยรักษาดินเหนือ อ่างและช่วยให้ป่าไม้ในบริเวณพืนที่รับน้าทวีความสมบูรณ์ขี้นอ
้
ย่างรวดเร็ว
 ง. การปลูกหญ้าแฝกเหนือบริเวณแหล่งน้า ปลูกแฝกเป็นแนวป้องกันตะกอนดินและกรองของเสียต่าง ๆ ที่
ไหลลงในแหล่งน้าทั้งนีให้บนทึกภาพ ก่อนดาเนินการและหลังการดาเนินการไว้เป็นหลักฐาน
้ ั

9.  การชะล้างพังทลายของดินเป็นปัญหาที่สาคัญอย่างหนี่งของประเทศ มีผลต่อความ
เสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักถึงความสาคัญ
และความจาเป็นในการป้องกันและแก้ไขปัญหา จึงพระราชทานพระราชดาริให้มีการนา
หญ้าแฝกมาใช้ในการอนุรกษ์ดินและน้า
ั
 เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและปรับปรุงสภาพแวดล้อมให้ดีขี้น
เนื่องจากหญ้าแฝกเป็นพืชที่สามารถนามาใช้ประโยชน์ได้ง่าย มีรากที่ยาว แผ่กระจาย
ลงไปในดินตรง ๆ เป็นแผง และง่ายต่อการรักษา เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๓๔
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดาริเป็นครั้งแรกให้หน่วยงานต่าง ๆ
ทาการศึกษา ทดลอง และดาเนินการปลูกหญ้าแฝกเพื่อเป็นการป้องกันการชะล้าง
พังทลายของดินและเพื่อประโยชน์อื่น ๆ หน่วยงานทั้งหลายจึงได้รับสนองพระราชดาริ
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาโดยมีสานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอัน
เนื่องมาจากพระราชดาริ (สานักงาน กปร.) เป็นผู้ประสานงาน