1. ขอบข่ายและประเภทของโครงงาน
ขอบข่ายของโครงงาน การดาเนินงานโดยมีนกเรียนเป็ นผูริเริ่มสร้างสรรค์ และครูอาจารย์
ั ้
เป็ นผูใ้ ห้คาแนะนาปรึกษา สรุปได้ดงนีคือ
ั ้
1. เป็ นกิจกรรมการศึกษาที่ให้นกเรียนศึกษา ค้นคว้า ปฏิบตดวยตนเอง โดยอาศัยหลัก
ั ั ิ ้
วิชาการทางทฤษฎีตามเนือหาโครงงานนันๆ หรือจากประสบการณ์ และกิจกรรมต่างๆ ที่ได้พบเห็น
้ ้
มาแล้ว
2. นักเรียนทุกคนเป็ นผูพิจารณาจัดทาโครงงานด้วยตนเอง หรือกลุม จานวน 2-8 คน ต่อ
้ ่
กลุม โดยใช้ระยะเวลาสันๆ เป็ นภาคเรียน หรือมากกว่าก็ได้
่ ้
3. นักเรียนเป็ นผูพิจารณาริเริ่มสร้างสรรค์ คัดเลือกโครงงานที่จะศึ กษาค้นคว้า ปฏิบตดวย
้ ั ิ ้
ตนเองตามความถนัด สนใจและความพร้อม
4. นักเรียนเป็ นผูเ้ สนอโครงงาน รายละเอียดของโครงงานแผนปฏิบตงาน และแปรผล
ั ิ
รายงานต่อครูอาจารย์ที่ปรึกษา เพื่อดาเนินงานร่วมกันให้บรรลุตามจุดหมายที่กาหนด
5. เป็ นโครงงานที่เหมาะสมกับความรู้ ความสามารถของนักเรียนตามวัยและสติปัญญา
รวมทังการใช้จ่ายเงินดาเนินงานด้วย
้
โครงงานประเภทต่างๆ
การแบ่งประเภทของโครงงานมีหลายวิธี เช่น แบ่งตามหมวดวิชาการงานและอาชีพใน
โรงเรียน เช่น โครงงานเกษตรกรรม โครงงานคหกรรม โครงงานอุตสาหกรรม โครงงาน
วิทยาศาสตร์ เป็ นต้น และจากขอบข่ายโครงงานดังกล่าว จะเห็นได้ว่านักเรียนเป็ นผูดาเนินงาน โดย
้
ได้รบคาแนะนาจากอาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน และนักเรียนลงมือปฏิบตดวยตนเอง ทังด้านการเสนอ
ั ั ิ ้ ้
โครงงาน ขันตอนการปฏิบัตงาน ตลอดจนทาแผนปฏิบตการ และรายงานผลตามจุดมุงหมายที่
้ ิ ั ิ ่
กาหนดไว้ ทาให้สามารถแยกประเภทของโครงงานได้ 4 ประเภท ดังนีคือ ้
1. ประเภทพัฒนาผลงาน
2. ประเภทศึกษา ค้นคว้า ทดลอง
3. ประเภทสิ่งประดิษฐ์
4. ประเภทสารวจข้อมูล
1. ประเภทพัฒนาผลงาน
โครงงานนี้เป็ นโครงงานที่เกิดจากการได้ศึกษาเนื้อหาทางวิชาการและอาชีพ หรือวิชาสามัญต่างๆ
แล้วนามาปรับปรุงและพัฒนาให้สอดคล้องกับแนวทางทฤษฎีหรือหลักวิชาดังกล่าว เช่น เมื่อได้ศึกษา
เรื่องสมุนไพร ก็อาจทาโครงงานการใช้ยาปราบศัตรูพืชด้วยพืชสมุนไพร กาจัดเพลี้ย หนอน ฯลฯ
เมื่อได้ศึกษาเรื่องถนอมอาหาร ก็อาจทาโครงงานแปรรูปผลผลิต เช่น การทาผักดอง ทาไส้กรอก
ฯลฯ เมื่อได้ศึกษาเรื่องการเลี้ยงปลา ก็อาจทาโครงงานการเลี้ยงปลาสวยงาม การทาตูปลาจาหน่าย้
ฯลฯ เมื่อได้ศึกษาเรื่องการปลูกผักกางมุงก็อาจทาโครงงานปลูกผักกาดหัว ผักคะน้า ผักกาดขาว
้
และผักบุงจีนเป็ นต้น
้
2. โครงงานประเภทศึกษาค้นคว้า ทดลอง
โครงงานนีเ้ ป็ นโครงงานที่เกิดขึนจากการศึกษาค้นคว้า ทดลอง เพื่อยืนยันทฤษฎีหรือ
้
หลักการที่ได้ศึกษามาแล้ว หรือต้องการทราบแนวทาง เพิ่มคุณค่าและการใช้ประโยชน์ให้มากขึน เช่น
้
- การศึกษาสูตรอาหารไก่ตอน
- การทดลองปลูกพืชในนายา หรือโดยไม่ใช้ดิน
้
- การศึกษาสียอมผ้าจากพืชสมุนไพร
้

2. - การใช้ฮอร์โมนกับกิ่งกุหลาบ
- การใช้ฮอร์โมนในการผสมเทียมปลาดุก
3. โครงงานประเภทสร้างสิ่งประดิษฐ์
โครงงานประเภทนี้ เป็ นโครงงานที่เกิดขึนหลังจากได้ศึกษาทฤษฎี หรือพบเห็นผลงานของ
้
ผูอื่นมาแล้ว เกิดความคิดสร้างสรรค์ที่จะพัฒนาต่อไป จึงประดิษฐ์คิดค้นให้สามารถใช้ประโยชน์ ได้ดี
้
ยิ่งขึน หรือเพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย เช่น
้
- การประดิษฐ์หวฉีดพ่นนาในแปลงปลูกผัก
ั ้
- การประดิษฐ์ของชาร่วย
- การประดิษฐ์เครื่องบาบัดนาเสีย
้
- การประดิษฐ์เครื่องเพิ่มออกซิเจนให้กบนา
ั ้
- การประดิษฐ์ของใช้จากเศษวัสดุ
4. โครงงานประเภทสารวจข้อมูล
โครงงานประเภทนีเ้ ป็ นโครงงานที่ได้ศึกษาและสารวจข้อมูลมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนา
ปรับปรุงหรือส่งเสริมให้ผลผลิตหรือผลงานมีคณภาพ หรือคุณค่ามากยิ่งขึน เพื่อให้ทนต่อ
ุ ้ ั
เหตุการณ์มากยิ่งขึน เช่น
้
- การสารวจราคาพืชผักในตลาดท้องถิ่น
- การสารวจราคาปลาสวยงามในตลาดท้องถิ่น
- การสารวจความต้องการปลาสวยงามในตลาดท้องถิ่น
- การสารวจความต้องการพืชผักต่างๆ ในตลาดท้องถิ่น
- การสารวจแหล่งวิชาการและสถานประกอบการในท้องถิ่น
- การสารวจแหล่งความรูของเกษตรกรในท้องถิ่น
้
แนวปฏิบติการจัดการเรียนการสอนวิชา ง43221 โครงงาน
ั
การจัดการเรียนการสอนวิชาโครงงานนี้ เป็ นการเปิ ดโอกาสให้ผเู้ รียนเลือกโครงงานเป็ นกลุม
่
หรือรายบุคคลตามความสนใจ ความถนัด และความเหมาะสม อาจเลือกทาโครงงานได้หลายลักษณะ
ดังนี้
- เลือกทาโครงงานใหญ่ เพียง 1 โครงงาน ตลอดภาคเรียน
- เลือกทามากกว่า 1 โครงงาน ตลอดภาคเรียน
การเปิ ดโอกาสให้ผเู้ รียนเลือกทาโครงงานได้หลายลักษณะนี้ เพราะหลักสูตรมิได้กาหนด
จานวนชิ้นงานให้กบผูเ้ รียน แต่กาหนดขอบข่ายและกรอบของกระบวนการทางาน ซึ่งเปิ ดโอกาสให้
ั
ผูเ้ รียนสามารถคิดงานได้หลายลักษณะ
ลักษณะโครงงานที่นกเรียนปฏิบติ
ั ั
1. ผูเ้ รียนได้ปฏิบตตามโครงงานแล้ว ได้ผลผลิตเป็ นชิ้นงาน
ั ิ
2. นาวัสดุที่มีในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในการผลิตชิ้นงาน
3. นาชิ้นงานที่ผลิตได้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจาวัน

3. ตัวอย่างชื่อโครงงาน(ได้รบการอนุเคราะห์มาจากงานเกษตร)
ั
ลาดับ ชื่อโครงงาน ประเภทโครงงาน
ที่ พัฒนา ค้นคว้า สร้างสิ่ง สารวจ
ผลงาน ทดลอง ประดิษฐ์ ข้อมูล
1 ปลูกผักกางมุง ้ 1
2 เลี้ยงผึ้ง 1
3 เลี้ยงกบในบ่อซีเมนต์ 1
4 เลี้ยงปลานิล 1
5 เลี้ยงไก่สวยงาม 1
6 เลี้ยงกระต่าย 1
7 เลี้ยงปลากัดไทย 1
8 ปลูกไม้ประดับในภาชนะในภาชนะชนิดต่างๆ 1
9 ปลูกดาวเรือง 1
10 ปลูกผักสวนครัว 1
11 การสารวจปริมาณการเลี้ยงสัตว์ในท้องถิ่น 1
12 ปลูกพืชในนายา
้ 1
13 การศึกษาสูตรอาหารไก่ตอน 1
14 การเลี้ยงปลาสวยงาม
15
16 การเพาะพันธุปลาสวยงาม
์ 1
17 การใช้ฮอร์โมนกับกุหลาบ 1
18 การใช้ฮอร์โมนผสมเทียมปลาดุก
19 การศึกษาสียอมผ้าจากพืชสมุนไพร
้
20 การเลี้ยงไก่กระทง 1
21 การประดิษฐ์หวฉีดพ่นนาในแปลงผัก
ั ้ 1 1
การประดิษฐ์ของชาร่วย 1
1

4. 1

5. ลาดับ ชื่อโครงงาน ประเภทโครงงาน
ที่ พัฒนา ค้นคว้า สร้างสิ่ง สารวจ
ผลงาน ทดลอง ประดิษฐ์ ข้อมูล
22 การประดิษฐ์เครื่องบาบัดนาเสีย
้ 1
23 การประดิษฐ์เครื่องเพิ่มออกซิเจนให้กบนา
ั ้ 1
24 1
25 การประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุ 1
26 การประดิษฐ์เครื่องกรองนาในตูปลา
้ ้ 1
27 การประดิษฐ์เครื่องรับวิทยุ
28 ขยายพันธุพืช โดยการปั กชา
์
29 เพาะเมล็ดพันธุพืช
์
30 เพาะเห็ดฟาง
31 การสารวจราคาพืชผักในตลาดท้องถิ่น
32 การปลูกไม้ประดับในอาคาร 1
33 เลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์
34 การสารวจความต้องการพืชผักในตลาด
35 ท้องถิ่นการผลิตกล้าไม้ 1
36 เลี้ยงปลาทับทิมในบ่อซีเมนต์
37 ปลูกกล้วยนาว้า
้
38 การสารวจราคาปลาสวยงามในตลาด 1
39 ท้องถิ่น 1
ทาก้อนเชื้อเห็ด 1
40 การสารวจความต้องการปลาสวยงามใน
41 ตลาดท้องถิ่น 1
42 ทากล้วยตาก 1
43 การผลิตเครื่องดื่ม 1
การเก็บอาหาร โดยอัดขวดกระป๋ อง
การทาแปงจากกล้วยต่างๆ
้
1
1
1
1
1
1
1

6. ลาดับ ชื่อโครงงาน ประเภทโครงงาน
ที่ พัฒนา ค้นคว้า สร้างสิ่ง สารวจ
ผลงาน ทดลอง ประดิษฐ์ ข้อมูล
44 ประดิษฐ์ของตกแต่งบ้านจากวัสดุทองถิ่น
้ 1
45 1 1
46 การปลูกปาล์มกระถาง 1
47 เพาะถัวงอก
่ 1
48 เลี้ยงนกกระทา 1

7. 49 เลี้ยงตะพาบนาไต้หวัน
้ 1
การปลูกกล้วยไม้
หมายเหต ุ (ถ้านักเรียนเห็นว่าโครงงานทที่นกเรียน และครูเสนอไว้ 50 โครงงานยังไม่เพียงพอก็
ั
อาจจะเสนออีกจานวนเท่าใดก็ได้)
เอกสารอ้างอิง
หน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 1. คมือการประกอบอาชีพอิสระเพื่อ
ู่
การมีรายได้ระหว่างเรียนของนักเรียน. สุพรรณบุรี : เซ็นทรัล มีเดีย, 2535.
แผนการสอนวิชาอาชีพเกษตรกรรม ชันมัธยมศึกษาตอนต้น.
้
สุพรรณบุรี : สานักงานศึกษาธิการ เขตการศึกษา 1,2526 อัดสาเนา.
หน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 3. คูมือการจัดการเรียนการสอน
่
วิชาการงานและอาชีพ .นครปฐม : หน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา
เขตการศึกษา 3, ม.ป.ป.
จัดทาโดย
น.ส.ศ ุภนันท์ ทิประมูล เลขที่ 34 ม.6/5
น.ส.อวิกา เสาร์แก้ว เลขที่45 ม.6/5