SlideShare a Scribd company logo
Удамшил -10-р анги
Генетик мэдээлэл нь хромосом дахь генд химийн
  бодисуудын дараалал байдлаар хадгалагдана.

• Хромосом нь генүүдийг агуулсан ДНХ-ийн
  утаслагаас тогтдог.
• Ген гэдэг нь ДНХ дэх удамшлын нэгж ба
  тодорхой нэг уургийн кодуудыг агуулдаг.
• Ген нь дараагийн үед хуулбарлагдаж
  дамжих шинж тэмдгийг тодорхойлно.
ДНХ нь эцэг эхээс удамшсан мэдээллийг агуулдаг химийн бодисоос
тогтсон ороомог бүтэцтэй.


                         Центромер-гурви



                           хроматид




             Хромосомын бүтэц, хэлбэрүүд
    1. Савханцар хромосом
    2. Сондгой мөрт хромосом
    3. Тэнцүү мөрт хромосом
Эмэгтэй хүний хромосомын бүрдэл         Эрэгтэй хүний хромосомын бүрдэл
        /бүдүүвч зураг/                           /бүдүүвч зураг/




                Электрон микрографик зураг
Ген бүхий ДНК-ийн загварууд
Өөр өөр амьтан ,ургамлын зүйлүүд ялгаатай тооны хромосом
                         болон гентэй байдаг. Үүнд:

зүйл        тоо   зүйл      тоо   зүéë     тоо


хүн         46    хонь      54    òàõèà    78

Адуу        60    шимпанзе 48     Òóóëàé 44


Гэрийн      12    ÿìàà      60    àðâàé    14
ялаа
ëîîëü       24    Æèìñíèé   10
                  ÿëàà


Дрозофи     8     ¿õýð      60    Îâü¸îñ   42
л ялаа
Дасгал № 1
    Хүний хромосомууд дээр хичнээн ген
 байрласныг харна уу!


      Дасгал № 2
  хүний нэг шинж тэмдэг хос генээр
тодорхойлогддог. Үүнийг аллель генүүд
гэнэ. Жишээн дээр ярилцаж тэмдэглэнэ үү?

                                 Дасгал №3
                             Хүний хромосомын зургийг ажиглан
                        өгөгдсөн амьтныхаас ямар ялгаатай болохыг
                        дугуйлж тэмдэглэнэ үү?



                                   Дасгал № 4
                            Генийг генетикийн шинжлэх ухаанд латин
                          үсгээр төлөөлүүлж тэмдэглэдэг./Аа,Вв,Сс,Dd. . ./.
                          Өгөгдлийг гүйцээж бичнэ ?
хромосом Генийн тоо   хромосом Генийн тоо   хромосом   Генийн тоо

   1          4234       9         1920        17            1672


   2          1491       10        1793        18             519


   3          1550       11         379        19            1553


   4          446        12        1430        20            1008


   5          609        13         924        21             578


   6          2281       14        1347        22            1092


   7          2135       15         921        Х             1846


   8          1106       16         909        У              86
Генетик мэдээлэлүүд

    Эцгийн                                    эхийн

  1. Нүдний өнгө-....бор...- а              ..хар..... - А
  2. Үсний өнгө -...............-          .............. -
  3. Гарын хуруу-........... -               ............. -
4. ....................................    ..........................
5. .....................................   ..........................
хромосом

More Related Content

What's hot

хөврөлийн хөгжил ба хөврөлийн дараа хөгжил
хөврөлийн хөгжил ба    хөврөлийн дараа   хөгжилхөврөлийн хөгжил ба    хөврөлийн дараа   хөгжил
хөврөлийн хөгжил ба хөврөлийн дараа хөгжилUlziitugs Ariunbat
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсbyamba-1
 
эсийн хуваагдал сайжруулсан
эсийн хуваагдал сайжруулсанэсийн хуваагдал сайжруулсан
эсийн хуваагдал сайжруулсан
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
 
эсийн бүтэц
эсийн бүтэцэсийн бүтэц
гфа гурван фосфорт аденозин
гфа  гурван фосфорт аденозингфа  гурван фосфорт аденозин
гфа гурван фосфорт аденозин
Puntsag Dolgor
 
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал Oidov Tungaa
 
экосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголтэкосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголтkhongoroo_38
 
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?Maa Enkh
 
Эс
ЭсЭс
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжилонтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
Мандухай Г.
 
ДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилтДНХ- ийн нийлэгжилт
фотосинтез
фотосинтезфотосинтез
фотосинтез
Sugar Gonchigdanzan
 
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцооЦусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
 

What's hot (20)

хөврөлийн хөгжил ба хөврөлийн дараа хөгжил
хөврөлийн хөгжил ба    хөврөлийн дараа   хөгжилхөврөлийн хөгжил ба    хөврөлийн дараа   хөгжил
хөврөлийн хөгжил ба хөврөлийн дараа хөгжил
 
Biol l 1
Biol l 1Biol l 1
Biol l 1
 
митоз мейоз
митоз мейозмитоз мейоз
митоз мейоз
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
 
эсийн хуваагдал сайжруулсан
эсийн хуваагдал сайжруулсанэсийн хуваагдал сайжруулсан
эсийн хуваагдал сайжруулсан
 
моногибрид
моногибридмоногибрид
моногибрид
 
эсийн бүтэц
эсийн бүтэцэсийн бүтэц
эсийн бүтэц
 
гфа гурван фосфорт аденозин
гфа  гурван фосфорт аденозингфа  гурван фосфорт аденозин
гфа гурван фосфорт аденозин
 
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
 
амьтны бэлгийн үржил
амьтны бэлгийн үржиламьтны бэлгийн үржил
амьтны бэлгийн үржил
 
экосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголтэкосистемийн үндсэн ойлголт
экосистемийн үндсэн ойлголт
 
удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?удамшил гэж юу вэ?
удамшил гэж юу вэ?
 
Bio l 6
Bio l 6Bio l 6
Bio l 6
 
Эс
ЭсЭс
Эс
 
Ed, ediin butets
Ed, ediin butetsEd, ediin butets
Ed, ediin butets
 
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжилонтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
 
ДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилтДНХ- ийн нийлэгжилт
ДНХ- ийн нийлэгжилт
 
Tsusnii ergelt
Tsusnii ergeltTsusnii ergelt
Tsusnii ergelt
 
фотосинтез
фотосинтезфотосинтез
фотосинтез
 
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцооЦусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
 

Viewers also liked

мейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээлмейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээлtuuguu_0201
 
General mechanism of eukaryotic cell cycle
General mechanism of  eukaryotic cell cycleGeneral mechanism of  eukaryotic cell cycle
General mechanism of eukaryotic cell cycle
Banzragch Dorjsembe
 
Zurhnii tuhai
Zurhnii tuhaiZurhnii tuhai
Zurhnii tuhaiuuree_247
 
цусны эргэлт хүн 10
цусны эргэлт хүн 10цусны эргэлт хүн 10
цусны эргэлт хүн 10
Oidov Tungaa
 
амьтны эсийн бүтэц
амьтны эсийн бүтэцамьтны эсийн бүтэц
амьтны эсийн бүтэцbyamba-1
 

Viewers also liked (9)

мейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээлмейоз хуваагдал цахим хичээл
мейоз хуваагдал цахим хичээл
 
3 lekts
3 lekts3 lekts
3 lekts
 
Litsei sur cell cycle 2hicheel
Litsei sur cell cycle 2hicheelLitsei sur cell cycle 2hicheel
Litsei sur cell cycle 2hicheel
 
Цусны эргэлт
Цусны эргэлт Цусны эргэлт
Цусны эргэлт
 
эсийн мөчлөг
эсийн мөчлөгэсийн мөчлөг
эсийн мөчлөг
 
General mechanism of eukaryotic cell cycle
General mechanism of  eukaryotic cell cycleGeneral mechanism of  eukaryotic cell cycle
General mechanism of eukaryotic cell cycle
 
Zurhnii tuhai
Zurhnii tuhaiZurhnii tuhai
Zurhnii tuhai
 
цусны эргэлт хүн 10
цусны эргэлт хүн 10цусны эргэлт хүн 10
цусны эргэлт хүн 10
 
амьтны эсийн бүтэц
амьтны эсийн бүтэцамьтны эсийн бүтэц
амьтны эсийн бүтэц
 

Similar to хромосом

800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
Бямбаа Авирмэд
 
800.mn 2014 biology c by byambaa avirmed
800.mn   2014 biology c by byambaa avirmed800.mn   2014 biology c by byambaa avirmed
800.mn 2014 biology c by byambaa avirmed
Бямбаа Авирмэд
 
Random 110511025833-phpapp02
Random 110511025833-phpapp02Random 110511025833-phpapp02
Random 110511025833-phpapp02bayaraatugsuu
 
биологийн тест
биологийн тестбиологийн тест
биологийн тест
home
 
Etest 1164
Etest 1164Etest 1164
Etest 1164byamba-1
 
Etest 1164
Etest 1164Etest 1164
Etest 1164byamba-1
 

Similar to хромосом (10)

800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
800.mn - 2006 Биологи ЭЕШ by byambaa avirmed
 
Biology 5
Biology 5Biology 5
Biology 5
 
800.mn 2014 biology c by byambaa avirmed
800.mn   2014 biology c by byambaa avirmed800.mn   2014 biology c by byambaa avirmed
800.mn 2014 biology c by byambaa avirmed
 
Random 110511025833-phpapp02
Random 110511025833-phpapp02Random 110511025833-phpapp02
Random 110511025833-phpapp02
 
биологийн тест
биологийн тестбиологийн тест
биологийн тест
 
Biology 6
Biology 6Biology 6
Biology 6
 
Biology 2
Biology 2Biology 2
Biology 2
 
Biology 1
Biology 1Biology 1
Biology 1
 
Etest 1164
Etest 1164Etest 1164
Etest 1164
 
Etest 1164
Etest 1164Etest 1164
Etest 1164
 

More from Otgonjargal Galsansharav

хүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлоххүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлохOtgonjargal Galsansharav
 
хүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшиххүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшихOtgonjargal Galsansharav
 
Lesson3
Lesson3Lesson3
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээлOtgonjargal Galsansharav
 

More from Otgonjargal Galsansharav (20)

àíãèëàë ç¿é
àíãèëàë ç¿éàíãèëàë ç¿é
àíãèëàë ç¿é
 
хүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлоххүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлох
 
ээж
ээжээж
ээж
 
хүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшиххүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамших
 
отгоо
отгооотгоо
отгоо
 
оTgoo
оTgooоTgoo
оTgoo
 
Lesson3
Lesson3Lesson3
Lesson3
 
нефть
нефтьнефть
нефть
 
крекинг
крекингкрекинг
крекинг
 
нефть
нефтьнефть
нефть
 
нүүрс ус
нүүрс уснүүрс ус
нүүрс ус
 
түлшээ
түлшээтүлшээ
түлшээ
 
уураг
уурагуураг
уураг
 
уусмалын орчин
уусмалын орчинуусмалын орчин
уусмалын орчин
 
хөнгөн цагаан
хөнгөн цагаанхөнгөн цагаан
хөнгөн цагаан
 
è
èè
è
 
Kardon
KardonKardon
Kardon
 
è
èè
è
 
Ooh tos
Ooh tosOoh tos
Ooh tos
 
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
 

хромосом

  • 2. Генетик мэдээлэл нь хромосом дахь генд химийн бодисуудын дараалал байдлаар хадгалагдана. • Хромосом нь генүүдийг агуулсан ДНХ-ийн утаслагаас тогтдог. • Ген гэдэг нь ДНХ дэх удамшлын нэгж ба тодорхой нэг уургийн кодуудыг агуулдаг. • Ген нь дараагийн үед хуулбарлагдаж дамжих шинж тэмдгийг тодорхойлно.
  • 3. ДНХ нь эцэг эхээс удамшсан мэдээллийг агуулдаг химийн бодисоос тогтсон ороомог бүтэцтэй. Центромер-гурви хроматид Хромосомын бүтэц, хэлбэрүүд 1. Савханцар хромосом 2. Сондгой мөрт хромосом 3. Тэнцүү мөрт хромосом
  • 4. Эмэгтэй хүний хромосомын бүрдэл Эрэгтэй хүний хромосомын бүрдэл /бүдүүвч зураг/ /бүдүүвч зураг/ Электрон микрографик зураг
  • 5. Ген бүхий ДНК-ийн загварууд
  • 6. Өөр өөр амьтан ,ургамлын зүйлүүд ялгаатай тооны хромосом болон гентэй байдаг. Үүнд: зүйл тоо зүйл тоо зүéë тоо хүн 46 хонь 54 òàõèà 78 Адуу 60 шимпанзе 48 Òóóëàé 44 Гэрийн 12 ÿìàà 60 àðâàé 14 ялаа ëîîëü 24 Æèìñíèé 10 ÿëàà Дрозофи 8 ¿õýð 60 Îâü¸îñ 42 л ялаа
  • 7. Дасгал № 1 Хүний хромосомууд дээр хичнээн ген байрласныг харна уу! Дасгал № 2 хүний нэг шинж тэмдэг хос генээр тодорхойлогддог. Үүнийг аллель генүүд гэнэ. Жишээн дээр ярилцаж тэмдэглэнэ үү? Дасгал №3 Хүний хромосомын зургийг ажиглан өгөгдсөн амьтныхаас ямар ялгаатай болохыг дугуйлж тэмдэглэнэ үү? Дасгал № 4 Генийг генетикийн шинжлэх ухаанд латин үсгээр төлөөлүүлж тэмдэглэдэг./Аа,Вв,Сс,Dd. . ./. Өгөгдлийг гүйцээж бичнэ ?
  • 8. хромосом Генийн тоо хромосом Генийн тоо хромосом Генийн тоо 1 4234 9 1920 17 1672 2 1491 10 1793 18 519 3 1550 11 379 19 1553 4 446 12 1430 20 1008 5 609 13 924 21 578 6 2281 14 1347 22 1092 7 2135 15 921 Х 1846 8 1106 16 909 У 86
  • 9.
  • 10. Генетик мэдээлэлүүд Эцгийн эхийн 1. Нүдний өнгө-....бор...- а ..хар..... - А 2. Үсний өнгө -...............- .............. - 3. Гарын хуруу-........... - ............. - 4. .................................... .......................... 5. ..................................... ..........................