1. ՀՅՈՒՍԻՍ-ԱՏԼԱՆՏՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ
ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ
ՆԱՏՕ-ն կամ Հյուսիսատլանտյան դաշինքը ստեղծվել է 1949թ ապրիլի 4-ին ԱՄՆ-ի
նախաձեռնությամբ: Պայմանագիրը ստորագրեցին 12 երկիր: 1952 թվականին ՆԱՏՕ-
ի անդամ դարձան Թուրքիան և Հունաստանը, 1955 թվականին Գերմանիայի
Ֆեդերատիվ Հանրապետությունը, 1982 թվականին Իսպանիան, 1999
թվականին Լեհաստանը, Հունգարիան և Չեխիան, 2004
թվականին Բուլղարիան, Սլովենիան, Ռումինիան, Սլովակիան, Էստոնիան, Լատվիա
ն և Լիտվան, 2009 թվականին Ալբանիան և Խորվաթիան:
Հետագայում ՆԱՏՕ-ն ընդլայնվեց և համալրվեց նոր անդամներով:Ներկայումս նրանց
թիվը քսանութն է:
Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտից և սառը պատերազմի մեկնարկից հետո
Արևմտյան Եվրոպայի և Կանադայի ու ԱՄՆ-ի միջև ստեղծվեց Հյուսիսատլանտյան
դաշինքը, որի նպատակն էր անվտանգության երաշխիքներ ապահովել Խորհրդային
Միությունից եկող սպառնալիքների դեմ: ԱՄՆ-ն և իր դաշնակից պետությունները
փորձում էին խուսափել ԽՍՀՄ-ի ագրեսիայից և այդ իսկ պատճառով ստեղծվեց այս
ռազմաքաղաքական կառույցը:
Պաշտպանական այս կառույցի նպատակները, նախորդ դարից ի վեր, որոշակիորեն
վերաձևակերպվել են: Դաշինքի համար բեկումնային էր մասնավորապես սառը
պատերազմի ավարտը, երբ հակառակորդ գլխավոր ուժի` Վարշավյան պայմանագրի
կազմակերպության փլուզումը զարկ տվեց Հյուսիսատլանտյան դաշինքի մինչև օրս
շարունակվող ընդլայնմանը: 21-րդ դարում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր մարտահրավեր է
սահմանված ահաբեկչությունը: Այժմ միջկառավարական այս կազմակերպությունում
ներգրավված է 28 երկիր:
Հայաստանը և ՆԱՏՕ-ն ակտիվորեն համագործակցում են ժողովրդավարական,
ինստիտուցիոնալ և ռազմական բարեփոխումների հարցերում, իսկ գործնական
հարաբերություններն ընդգրկում են բազմաթիվ այլ ոլորտներ, այդ թվում՝
խաղաղապահ առաքելությունները: Անհատական գործընկերության
գործողությունների ծրագիրը (ԱԳԳԾ) նախանշում է Հայաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև
համագործակցության ծրագիրը, ինչպես նաև սահմանում բարեփոխումների լայն
շրջանակ:
Հայաստանը ցանկանում է խորացնել ՆԱՏՕ-ի հետ գործնական և քաղաքական
համագործակցությունը, սակայն չի ձգտում անդամակցել ՆԱՏՕ-ին:
Համագործակցության շրջանակը
Հայաստանը բարեփոխումների իր ծրագրերն ու ժամանակացույցը նախանշում է իր
Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագրում (ԱԳԳԾ), որը

2. համատեղ հաստատվում է երկու տարի ժամկետով: Հայաստանի ԱԳԳԾ-ի նպատակն
է ամրապնդել երկխոսությունը Հայաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև և աջակցել
Հայաստանում ժողովրդավարական ու պաշտպանական ոլորտի բարեփոխումներին:
ԱԳԳԾ-ում հարցերն ընդգրկում են բավականին լայն շրջանակ` պաշտպանական
ոլորտում համագործակցություն, բարեփոխումների թափանցիկության,
ահաբեկչության դեմ պայքար և այլն:
ՆԱՏՕ-ն աջակցում է Հայաստանին բարեփոխումների սեփական նպատակներին
հասնելու գործում` նպատակային խորհրդատվության և օգնություն տրամադրման
միջոցով:
Հայաստանը նաև կարևոր ներդրում ունի ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող
խաղաղապահ գործողություններում: Հայկական ուժերը 2004թ.-ից սկսած
մասնակցում են Դաշինքի կողմից Կոսովոյում իրականացվող խաղաղապահ
առաքելությանը: 2010 թ. փետրվարից Հայաստանում մասնակցում է նաև
Աֆղանստանում Միջազգային անվտանգության աջակցության ուժերի (ISAF) կոմղից
իրականացվող գործողությանը:
Գործընկերություն հանուն խաղաղության (ԳհԽ) ծրագրի և Եվրաատլանտյան
գործընկերության խորհրդի (ԵԱԳԾ) միջոցով Հայաստանը ՆԱՏՕ-ի և այլ գործընկեր
երկրների հետ համագործակցում է նաև Պաշտպանական և անվտանգության ոլորտի
բարեփոխումներ, Արտակարգ իրավիճակների պլանավորումը, գիտությունը և
բնապահպանությունը, հանրային տեղեկատվությունը
Հարաբերությունների զարգացման դինամիկա
Հայաստան - ՆԱՏՕ հարաբերությունները սկսվել են դեռևս 1992թ.-ին:
Համագործակցությունն ավելի ընդլայնվեց ու խորացավ, երբ Հայաստանը 1994թ.-ին
միացավ Գործընկերություն հանուն խաղաղության ծրագրին: 2002թ.-ին ԳհԽ-ի
Պլանավորման և վերլուծության գործընթացին Հայաստանի մասնակցությունը և
2004թ.-ին KFOR-ում հայկական ուժերի առաջին անգամ ներգրավումը ավելի
խորացրեցին հարաբերությունները: 2005թ.-ի վերջին ՆԱՏՕ-ն և Հայաստանը
համաձայնության եկան երկրի առաջին անհատական գործընկերության
գործողությունների ծրագրի (ԱԳԳԾ) վերաբերյալ:
Հիմնական փուլերը
1992
Հայաստանը միանում է նորաստեղծ Հյուսիսատլանտյան համագործակցության
խորհրդին, որը 1997 թ.-ին վերանվանվում է Եվրաատլանտյան գործընկերության
խորհրդի:

3. 1994
Հայաստանը միանում է Գործընկերություն հանուն խաղաղության (ԳհԽ) ծրագրին:
2002
Հայաստանը միանում է ԳհԽ-ի Պլանավորման և վերլուծության գործընթացին
(PARP):
Հայաստանը հանդիսանում է ՆԱՏՕ-ի խորհրդարանական վեհաժողովի
ասոցիացված անդամ:
Հայաստանը միանում է ՆԱՏՕ-ի Ահաբեկչության դեմ գործընկերության
գործողությունների ծրագիր (Partnership Action Plan against Terrorism ) փաստաթղթին:
2004
Հայաստանի 34-հոգանոց խաղաղապահ դասակը հունական ուժերի ներքո
մասնակցում է Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող Կոսովոյի ուժեր /KFOR/
գործողությանը:
Ստամբուլյան գագաթնաժողովի ընթացքում ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրները խիստ
կարեւորություն են տալիս Կովկասին, եւ տարածաշրջանում նշանակվում են ՆԱՏՕ-ի
հատուկ ներկայացուցիչ եւ կապի սպա:
Հայաստանը հիմնում է մշտական դիվանագիտական առաքելություն ՆԱՏՕ-ում:
2005
Հունիսի 16-ին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Վարդան Օսկանյանը
Հյուսիսատլանտյան խորհրդին ներկայացնում է Հայաստանի առաջին ԱԳԳԾ-ն:
ՆԱՏՕ-ի Հյուսիսատլանտյան խորհուրդը հաստատում է Հայաստանի Անհատական
գործընկերության գործողությունների ծրագիրը:
2006
Նշանակվում է Հայաստանում ՆԱՏՕ-ի փոխգործակցության առաջին սպան:
2007
Երեւանում պաշտոնապես բացվում է ՆԱՏՕ-ի վերաբերյալ տեղեկատվական
կենտրոնը:
2008
Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի և պաշտպանության
նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը և Սեյրան Օհանյանը մասնակցում են
Հայաստան-Հյուսիս-ատլանտյան խորհուրդ հանդիպմանը:

4. Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող Կոսովոյի ուժեր /KFOR/ գործողությանը
մասնակցող Հայաստանի խաղաղապահների կազմը կրկնապատկվեց` դառնալով
մեկ վաշտ:
Հայաստանը հյուրընկալում է ԳհԽ Համատեղ Աղեղ և Համատեղ Նիզակակիր
զորավարժությունները
ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը այցելում է ՆԱՏՕ-ի կենտրոնակայան:
2009թ. Մայիսի 4-ին Հյուսիսատլանտյան խորհրդի կողմից հաստատվեց 2009-2010թթ.
Հայաստան-ՆԱՏՕ Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագիրը
ԱՆՀԱՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԾՐԱԳԻՐ 2009