1. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Με το νέο διεθνή καταμερισμό, η παραγωγικότητα Από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προκύπτουν
αυξάνεται πιο γρήγορα όταν οι χώρες παράγουν από ένα άφθονο εργατικό δυναμικό ή από τη
προϊόντα και αγαθά στα οποία έχουν συγκριτικό γεωγραφική θέση ορισμένων φυσικών πόρων
πλεονέκτημα. Η ελεύθερη αγορά, ο παγκόσμιος επωφελούνται μόνο οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που τα
ανταγωνισμός και οι φθηνές εισαγωγές διατηρούν ελέγχουν και όχι οι περιοχές του κόσμου όπου βρίσκο-
χαμηλά us τιμές και έτσι ο πληθωρισμός δεν μπορεί να νται αυτά.
εκτρέψει την οικονομική ανάπτυξη. Έτσι, η ανταγωνιστικότητα που στηρίζεται στις τιμές
καταδικάζει ολόκληρους πληθυσμούς σε εξαφάνιση.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Οι διεθνοποιημένες επενδύσεις δημιουργούν νέες Εκατομμύρια εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους
θέσεις εργασίας. Οι εισροές ξένων κεφαλαίων σε μια λόγω των φθηνών εισαγωγών ή της μεταφοράς της
χώρα διατηρούν τα επιτόκια χαμηλά και ενισχύουν την παραγωγής στο εξωτερικό, όπου υπάρχει προσφορά
παραγωγική διαδικασία. φθηνότερης εργασίας.
Η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων παρέχει φθηνή Η απειλή των εργοδοτών να μεταφέρουν τις
εργασία που διατηρεί χαμηλά το κόστος παραγωγής δραστηριότητες τους στο εξωτερικό και ο «εφεδρικός
και συνεπώς συντελεί στην αύξηση των νέων στρατός μεταναστών» που έχουν στη διάθεση τους
επενδύσεων και της απασχόλησης. περιορίζουν τις διεκδικήσεις και τις αμοιβές των
εργαζομένων.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Η οικονομική ολοκλήρωση προχωρεί πολύ πιο Αντίθετα με τον πλούσιο Βορρά, οι χώρες του φτωχού
γρήγορα από την πολιτική ολοκλήρωση. Διεθνείς Νότου θα προτιμούσαν την ενίσχυση του ΟΗΕ. Οι
οικονομικοί θεσμοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός συνέπειες από τον περιορισμό του ρόλου του φαίνονται
Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές στους περιφερειακούς πολέμους (Βαλκάνια, Αφρική).
Νομισματικό Ταμείο, διασφαλίζουν την παγκόσμια Χωρίς λαϊκή εντολή, σκοτεινοί υπερεθνικοί οργανισμοί
οικονομική και κατ' επέκταση την πολιτική σταθερότη- υπαγορεύουν τη θέληση των ανεπτυγμένων χωρών στις
τα. Το άνοιγμα των οικονομικών συνόρων απομάκρυνε αναπτυσσόμενες αφαιρώντας από τις εθνικές κυβερνή-
τους μεγάλους πολέμους. σεις τη δυνατότητα σχεδιασμού της εσωτερικής
πολιτικής.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Στον κόσμο του Ρικάρντο (1840), οι χώρες Η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και προϊόντων δε
αντάλλασσαν μόνο προϊόντα. Στον παγκοσμιοποιημένο σημαίνει πως αυτή η ελευθερία περιορίζεται μόνο στα
κόσμο ανταλλάσσουν κεφάλαια, εξειδικευμένη «καλά» πράγματα. Η πτώση των συνόρων ευνοεί τη
εργασία, τεχνολογία και γνώσεις. Κάποτε, για τη διά- διάδοση επιδημιών όπως του AIDS αλλά και επιζωο-
δοση του τροχού χρειάστηκε να περάσουν χιλιάδες τιών όπως η εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών και ο
χρόνια. αφθώδης πυρετός. Επίσης η παγκοσμιοποίηση της
Σήμερα, οι νέες ιδέες και οι σπουδαίες επιστημονικές εγκληματικότητας οδηγεί στην παγκοσμιοποίηση της
ανακαλύψεις γίνονται γνωστές ακαριαία μέσω του αστυνόμευσης, η οποία απειλεί τις ατομικές ελευθερίες.
Ίντερνετ, ενώ ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι
ταξιδεύουν σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
ΕΜΠΟΡΙΟ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Η απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου και η Συχνά οι ανεπτυγμένες χώρες διατηρούν
διεθνοποίηση των επενδύσεων έφεραν άνοδο του προστατευτικές πρακτικές, όταν αυτές τους
βιοτικού επιπέδου των αναπτυσσόμενων χωρών. Τη εξασφαλίζουν συγκριτικό πλεονέκτημα, ενώ
δεκαετία του '90, ένα τρισ. δολάρια εισέρευσε στις παράλληλα απαιτούν υποκριτικά από τις
οικονομίες τους. Σήμερα, το επίπεδο ζωής αναπτυσσόμενες χώρες να εγκαταλείψουν τις δικές
διπλασιάζεται κάθε 10 χρόνια στην Κίνα, ενώ τους.
προηγουμένως για να γίνει αυτό έπρεπε να περάσουν Ένα μεγάλο μέρος του Τρίτου Κόσμου, όπως η
δυο γενιές. υποσαχάριος Αφρική, έχει μείνει πίσω, χωρίς ελπίδες
να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και να ενσωματωθεί
στην παγκόσμια οικονομία.

2. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Η εξάπλωση των τεχνολογιών της πληροφορικής έφερε Αντί να γεφυρωθεί, το «ψηφιακό χάσμα» μεταξύ των
πιο κοντά τους ανθρώπους του παγκοσμιοποιημένου βιομηχανικών και των αναπτυσσόμενων χωρών
πλανήτη. Με την πτώση των διεθνών τελών στις μεγαλώνει και βαθαίνει σε «ψηφιακή άβυσσο».
επικοινωνίες και την αλματώδη άνοδο του παγκόσμιου Εκατομμύρια Αφρικανοί δεν έχουν καμία πρόσβαση σε
«πληθυσμού» του Ίντερνετ , που σήμερα υπολογίζεται τηλέφωνο, ενώ πολλοί από αυτούς θα ζήσουν και θα
σε 250 εκατομμύρια, ολοένα και περισσότεροι πεθάνουν χωρίς να κάνουν ποτέ στη ζωή τους ούτε ένα
άνθρωποι από τα πιο απομακρυσμένα μέρη του κόσμου τηλεφώνημα.
έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους.
ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Η παγκοσμιοποίηση των τεχνολογιών της Η αστραπιαία ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος και
πληροφορικής συνετέλεσε στην εντυπωσιακή άνθιση ο τεράστιος όγκος των κεφαλαίων κάνει εξαιρετικά
των αγορών χρήματος και κεφαλαίου. Χάρη σε αυτήν, ασταθείς τις διεθνείς αγορές. Η κρίση στις αγορές της
περισσότερα από 1,5 τρισ. δολάρια διακινούνται Noτιανατολικής Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και
καθημερινά σε αυτές τις αγορές σε όλον τον κόσμο- 50 της Ρωσίας, δε θα ήταν τόσο σοβαρή, αν η τεχνολογία
έως 60 φορές περισσότερα κεφάλαια από όσα δε διευκόλυνε την κερδοσκοπία. Γι' αυτό, προτείνεται η
διακινούνταν το 1970. επιβολή φόρου στις διεθνείς χρηματιστηριακές
συναλλαγές.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Η αμερικανική κουλτούρα, όπως άλλοτε το χριστιανικό Η αόριστη υπόσχεση μιας «πλανητικής
πνεύμα ή το «ελληνικό θαύμα», λειτουργεί σήμερα ως κοινότητας»απειλεί τις περιφερειακές κουλτούρες του
παράγοντας ομογενοποίησης, σαν μια κοινή «γλώσσα» κόσμου με μια ισοπεδωτική συναισθηματική γλώσσα
συνεννόησης ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς. του Χόλιγουντ και με μια καταναλωτική «εσπεράντο»
Τι είναι λοιπόν προτιμότερο: το φάσμα της του Μακντόναλντ, που υποτάσσουν κάθε τοπική
ομογενοποίησης των πολιτισμών που επικαλούνται οι ιδιαιτερότητα σε έναν αμερικανικό κοινό
αντίπαλοι της αμερικανικής κουλτούρας ή η παρονομαστή.
βαλκανοποίηση των ταυτοτήτων;
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Στην παγκοσμιοποίηση, η προσωπική αξία, οι γνώσεις Ο περιορισμοί της κρατικής προατασίας πλήττει κυρίως
και οι ικανότητες επιβραβεύονται ταχύτερα από κάθε τις φτωχότερες τάξεις, που δεν είναι σε θέση να
άλλη ιστορική περίοδο. Με την κατάργηση του «αγοράσουν» παιδεία, υγεία, συντάξεις. Οι μετανάστες
προστατευτισμού, οι ανοιχτές αγορές δημιουργούν πιέζουν τις τοπικές αγορές εργασίας. Η εισαγόμενη
ανοιχτές κοινωνίες. Το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον, εργασία μαζί με το κοινωνικό έλλειμμα δημιουργούν
η πτώση των συνόρων και η πρωτοκαθεδρία της συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού, με συνέπεια την
διεθνοποιημένης οικονομίας έναντι του εθνικού κοινωνική αναταραχή και την άνοδο ακραίων
κράτους παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες σε όλους ιδεολογιών.
τους πολίτες.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ
Με την παγκοσμιοποιημένη οικονομική ανάπτυξη, η Ο περιορισμός του κόστους παραγωγής - και συνεπώς
προστασία του περιβάλλοντος γίνεται παγκόσμια η αύξηση του κέρδους - οδηγεί, πολλές ισχυρές χώρες
προτεραιότητα, αφού τα περισσότερα προβλήματα του (ΗΠΑ, Κίνα) να δίνουν μεγαλύτερη προτεραιότητα
περιβάλλοντος δεν αντιμετωπίζονται ως τοπικά, αλλά στην οικονομική ανάπτυξη παρά στο περιβάλλον. Δεν
ως παγκόσμια. Τόσο με τη διάσκεψη του Ρίο όσο και υπάρχει σήμερα διεθνής αρχή που να μπορεί να
με τη διάσκεψη του Κιότο, προέκυψε μια σχεδόν επιβάλει παγκόσμιους κανόνες για την προστασία του
ομόφωνη παγκόσμια συναίνεση για τον χειρισμό των περιβάλλοντος.
περιβαλλοντικών κρίσεων.

3. Μια σημαντική πρόκληση στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα είναι με ποιον τρόπο θα διαφυλαχθούν τα
ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η απάντηση είναι: κατάλληλη
αγωγή και παιδεία. Το ίδιο ισχύει για τα ηθικά διλήμματα που θέτει η ασύλληπτη επιστημονική
πρόοδος (κλωνοποίηση, παραγωγή ανθρώπινων εμβρύων, μεταλλαγμένα προϊόντα, οικολογικές
καταστροφές κ.ά.).
Το κράτος πρόσφερε ως τώρα εκπαίδευση και λιγότερο παιδεία. Η ευρύτερη καλλιέργεια είναι
προσωπική κατάκτηση που απαιτεί θυσίες. Η δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση μετατοπίζει το
κέντρο βάρους από το κράτος στο άτομο, το οποίο οφείλει να έρθει σε επαφή με πολλούς τομείς
γνώσης σε διάφορες μορφές της. Η μετάδοση από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία προϋποθέτει
γλωσσομάθεια, ανοχή στη διαφορετικότητα και στον πολυπολιτισμό, πνεύμα συνεργασίας και
συναδέλφωσης στο "παγκόσμιο χωριό", στο οποίο έχει μεταβληθεί ο πλανήτης μας.
Και εδώ στην Ελλάδα έχουν γίνει ορατές οι πολλαπλές όψεις της παγκοσμιοποίησης στην
κοινωνιολογική και οικονομική εκδοχή της. Τα όρια των εθνικών κρατών, στην παραδοσιακή μορφή
τους, εξαλείφονται, καθώς διακινούνται εκατομμύρια άνθρωποι, αγαθά και ιδέες, με απίστευτη
ταχύτητα. Η εμμονή, όμως, στα οικονομικά συμφέροντα και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, η
επιβολή του καταναλωτικού προτύπου της αφθονίας, το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στα φτωχά και
στα πλούσιο κράτη, η κρίση της δημοκρατικής συμμετοχής και τους κράτους πρόνοιας, η κοινωνική
περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός και τόσα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος
δημιουργούν κλίμα ανησυχίας για το μέλλον.
Η αισιοδοξία για την πορεία του κόσμου κατά την τρίτη χιλιετία μπορεί να προκύπτει από τον
επαναπροσδιορισμό του ρόλου και της αποστολής της εκπαίδευσης. Το παλιό μοντέλο, που ισχύει
ακόμη στην Ελλάδα, και το οποίο στηρίζεται σε ποσοτικά κριτήρια (συσσώρευση γνώσεων στο
παραδοσιακό γνωσιοκεντρικό σχολείο) πρέπει να αντικατασταθεί από ποιοτικά κριτήρια. Η απλή
παροχή γνώσεων δεν ωφελεί πια. Οι μαθητές και οι φοιτητές, όπως και κάθε άνθρωπος, πρέπει να
μάθουν να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για μάθηση, που τους δίνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCO για την εκπαίδευση στον 21° αιώνα τονίζεται
ότι η δια βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν
διαφορετικά είδη μάθησης:
1. Μαθαίνω να αποχτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια ευρύτατη γενική παιδεία με τη
δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα.
2. Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιον τρόπο, ώστε να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση
αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα να αντιμετωπίζω και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες.
3. Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών
αλληλεξαρτήσεων -συμβάλλοντας στην πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των
συγκρούσεων, με σεβασμό στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης.
4. Μαθαίνω να ζω με τέτοιον τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητα μου και να μπορώ να
ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική υπευθυνότητα. Για το λόγο
αυτόν, η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραμελεί την ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων, τη μνήμη, τη
λογική κρίση, την αίσθηση του ωραίου, τις φυσικές ικανότητες του ατόμου και τη δεξιότητα της
επικοινωνίας, με παράλληλη ευαισθησία στη χρήση της μητρικής γλώσσας.
(Κείμενο από τον ημερήσιο τύπο)

4. Ανοιχτές και κλειστές κοινωνίες
Το ζήτημα της παραγωγικής συμμετοχής ,άρα και της κίνησης των πληθυσμών ξαναμπαίνει με
νέους όρους. Αττό τη στιγμή που τα νέα εθνικά κράτη «οριοθέτησαν» με αυστηρότητα την
επικράτεια τους, όλες οι κυρίαρχες Πολιτείες μπορούσαν να ορίζουν ελεύθερα τους όρους υπό τους
οποίους θα άνοιγαν επιλεκτικά τα σύνορα τους σε ό,τι προερχόταν από άλλους κοινωνικούς χώρους.
Η Πολιτεία διατηρούσε την πλήρη και αναφαίρετη αρμοδιότητα του προσδιορισμού των σχέσεων με
τους «αλλοδαπούς» ανθρώπους και τα «αλλότρια» προϊόντα, εμπορεύματα και κεφάλαια. Το
«άνοιγμα» και το «κλείσιμο» των συνόρων ήταν μια από τις κυριότερες προνομίες των ανεξάρτητων
κοινωνικών οντοτήτων και επικρατειών που αντιμετωπίζονταν ως «πολιτικά φρούρια». Ο κάθε
κυρίαρχος λαός γεννούσε έτσι μιαν εξουσία που αποφάσιζε ακώλυτα για τους όρους αποδοχής και
υποδοχής ξένων «μεταναστών» και για τους όρους υπό τους οποίους θα τους αναγνωρίζονταν ίσα ή
άνισα δικαιώματα με τους ιθαγενείς.
Ο νέος παγκοσμιοποιημένος κόσμος μετέβαλε όμως άρδην τους όρους προσδιορισμού της
κυρίαρχης εθνικής αυτάρκειας. Η οικουμενική ελευθερία των συναλλαγών κατοχυρώνεται πλέον με
διεθνείς συμφωνίες. Ακόμα κι αν το επιθυμούσαν οι Πολιτείες Δε δικαιούνται πια να κλείσουν τα
σύνορα τους. Και από τη στιγμή που το δικαίωμα της υπερεθνικής συναλλαγής, εμπορίας και
επένδυσης του ατομικού πλούτου εμφανίζεται πλέον ως παγκοσμίως κεκτημένο, οι ιδιοκτήτες
«οικονομικοί άνθρωποι» δρουν ως ελεύθερα δικαιωματούχα μέλη ενός πλανητικού κόσμου. Εδώ
ακριβώς λοιπόν ενσκήπτει μια νέα και πρωτόγνωρη κανονιστική και θεσμική αντίφαση. Αντίθετα
με τον ελεύθερο-κοινωνούντα ιδιοκτήτη «οικονομικό άνθρωπο», ο μη ιδιοκτήτης άνθρωπος
εξακολουθεί να υπάγεται στην εσωτερική έννομη τάξη. Στον αιώνα των δικαιωμάτων, δεν δικαιούται
να κινηθεί, να ταξιδέψει, να εργασθεί, να λειτουργήσει ως πολίτης, να διεκδικήσει τα εργασιακά,
κοινωνικά ή εκπαιδευτικά του δικαιώματα παρά μόνο στη χώρα όπου «ανήκει». Τα τείχη που
κατέρρευσαν σε ό,τι αφορά τη ροή των αυλών συντελεστών παραγωγής αντικαταστάθηκαν με άλλα
ακόμα πιο απόρθητα σε ό,τι αφορά τη ροή των ανθρωπίνων όντων. Αν λοιπόν το κεφάλαιο είναι
ελεύθερο να κινείται και να ταξιδεύει ανάλογα με την εργασιακή δύναμη που στοχεύει να
αξιοποιήσει, η εργασία δεν επιτρέπεται πια να αντιδρά προσαρμοζόμενη στις κινήσεις
του κεφαλαίου. Είναι σαφές ότι η παγκόσμια ελεύθερη αγορά είναι πραγματικά ελεύθερη
μόνον για την ιδιοκτησία και την επιχείρηση. Και έτσι, η πολιτική ρύθμιση -και απορρύθμιση-
της κίνησης του κεφαλαίου αποδεσμεύθηκε πλήρως από την πολιτική ρύθμιση -και απορρύθμιση- της
κίνησης της εργασίας. Ενώ η πρώτη διακινείται ακώλυτα σε ένα άναρχο οικουμενικό πλαίσιο, δεύτερη
οργανώνεται αυστηρότατα στους στενούς κόλπους των εθνικών επικρατειών. Τα κεφάλαια, η
γνώση, η πληροφορία και τα «δίκτυα» κυκλοφορούν ελευθέρως και προστατεύονται λυσιτελώς όπου
γης, ενώ οι άνθρωποι και η εργασία τους όχι μόνον χάνουν την όποια προστασία τους αλλά και
καθηλώνονται δια της βίας στον γενέθλιο χώρο τους. Αν λοιπόν υπάρχει κάτι που χαρακτηρίζει την
εποχή μας, αυτό είναι η επιλεκτικότητα της προστασίας των παραδοσιακά ονοματισμένων
ανθρωπίνων δικαιωμάτων: η νέα διεθνής έννομη τάξη που ανοίγεται μπροστά μας είναι μια τάξη
που προστατεύει και κατοχυρώνει ορισμένα δικαιώματα εις βάρος άλλων. Η νέα θεμελιώδους
σημασίας (ταξική) διάκριση που φαίνεται να εμπεδώνεται δεν αναφέρεται πια μόνο στους ίδιους
τους όρους των παραγωγικών σχέσεων αλλά επεκτείνεται στη διαφοροποιημένη κλίμακα οργάνωσης
και κανονιστικής.
ΘΕΜΑΤΑ
1. Να γίνει σε 100 -120 λέξεις περίληψη του κειμένου.
2. Σε ποιο κειμενικό είδος ανήκει το κείμενο που σας δόθηκε λαμβανομένης υπόψη της επικαιρότητας
και της διαχρονικότητας του; Με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η συνοχή του κειμένου αυτού;
3. Να αναπτυχθεί σε παράγραφο 80-100 λέξεων η φράση Η νέα διεθνής έννομη τάξη που ανοίγεται
μπροστά μας είναι μια τάξη που προστατεύει και κατοχυρώνει δικαιώματα εις βάρος άλλων.
4. Με ποιο είδος συλλογιστικής πορείας αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου
(επαγωγικό ή παραγωγικό); Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου αναφέρεται: Οι κυρίαρχες Πολιτείες
θα μπορούσαν ελεύθερα να ορίσουν τους όρους υπό τους οποίους θα άνοιγαν επιλεκτικά τα σύνορα
τους. Η Πολιτεία διατηρούσε την πλήρη αρμοδιότητα του προσδιορισμού των σχέσεων με τους
αλλοδαπούς. Το άνοιγμα και το κλείσιμο των συνόρων ήταν μια από τις προνομίες των ανεξάρτητων
κοινωνικών οντοτήτων. Έτσι, ο κυρίαρχος λαός αποφάσιζε για τους όρους υποδοχής των ξένων
μεταναστών. Να αξιολογήσετε το επιχείρημα ως προς την εγκυρότητα, την αλήθεια και τη λογική
ορθότητα του.
5. Να δοθούν συνώνυμα στις λέξεις: υπερεθνικής, απορρύθμιση, ακώλυτα, καθηλώνονται, διέπουν.
6. Όπως φαίνεται κι από το κείμενο η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας ως φαινόμενο χαρακτηριστικό
της εποχής μας διακρίνεται από συγκεκριμένα μειονεκτήματα. Απαντήστε στο κείμενο αυτό με ένα
άρθρο όπου θα αναλύετε σε 500- 600 λέξεις τα πλεονεκτήματα της παγκοσμιοποίησης.

5. ΑΝ ΤΑ ΛΕΓΑΜΕ ΜΟΝΟ ΕΜΕΙΣ ΘΑ ΜΑΣ ΚΑΚΟΛΟΓΟΥΣΑΝ . . . Ιουν 24, 2005, 10:00
Δεν πέρασε απαρατήρητο ακόμα ένα μήνυμα που μας ήλθε από τα ΟΧΙ των πρόσφατων
δημοψηφισμάτων για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Και το μήνυμα αυτό είναι περισσότερο παγκόσμιο
παρά ευρωπαϊκό, γιατί αναφέρεται στην δυσφορία λαών λόγω επιβολής τρόπου ζωής, είτε γιατί είναι
άγνωστες οι προδιαγραφές του, είτε γιατί δεν συμβιβάζονται με τον τρόπο της ζωής του λαού που
δημοψήφισε. Ήλθε δια στόματος του Βέλγου Υπ.Εξ., ο οποίος είπε ότι, οι ευρωπαϊκοί λαοί βλέπουν
την διεύρυνση σαν μία απειλή και ένα σύμπτωμα της Παγκοσμιοποίησης.
Το μήνυμα αυτό εστιάζει λοιπόν στην Παγκοσμιοποίηση, έναν σύγχρονο ιστορι-κοπολιτικό και
γεωγραφικό όρο, τον οποίον όμως αγνοούν παντελώς οι σημερινές Εγκυκλοπαίδειες. Και είναι γνωστό
ότι, ένας όρος για να περάσει στην Εγκυκλοπαίδεια πρέπει να είναι δοκίμως κατασταλαγμένος και
οριστικός στην εννοιολογία του και να περιέχει κάποια αρχή και κάποιο τέλος. Αρχή, για να
προσδιορίζει την αφετηρία, την ιστορία και την αιτιολογία της δημιουργίας του και τέλος για το
προϊόν του όρου, δηλαδή, σε τι αποβλέπει. Κάτι δηλαδή που υπάρχει στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα, αλλά
αγνοείται στην Παγκοσμιοποίηση, καίτοι οι σημερινοί πολιτικοί, δημοσιογράφοι και αρκετοί απλοί
άνθρωποι την πιπιλίζουν, λές και με αυτήν θα λύσουν όλα τα καθημερινά τους προβλήματα. Ο
γνωστός μας Τσόμσκυ και μερικοί σύγχρονοί του προσπάθησαν να δώσουν ορισμούς, αλλά αυτοί δεν
πέρασαν ακόμα στην ολοκλήρωση, γιατί αναφέρονται μόνο στην παγκόσμια εξάπλωση των
οικονομικών συμφερόντων.
Στην πραγματικότητα αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι, από κανέναν λαό δεν προέκυψε η επιθυμία και
η ανάγκη να ενταχθεί σε κάποιο παγκόσμιο σύνολο, χάνοντας κάθε στοιχείο ταυτότητος,
προσωπικότητος και φυσικά σοβαρότητος. Γιατί αν πρόκειται για την δημιουργία ενός παγκοσμίου
μίγματος προς ομογενοποίηση, θα πρέπει το λιγότερο να καούν όλες οι πηγές, που αναφέρονται στην
παγκόσμια ιστορία και οι λαοί να ποτισθούν με το νερό της λησμονιάς. Αν πάλι δεν είναι έτσι, θα
χρειασθεί να συνταχθεί ένα κείμενο παγκοσμίου Συντάγματος, μέσα στο οποίο θα ξεκαθαρίζεται ο
τρόπος συμβιώσεως και καλής συμπεριφοράς και το κείμενο αυτό να κληθούν οι λαοί και όχι τα
Κοινοβούλιά τους, να το αποδεχθούν ή να το απορρίψουν.
Σήμερα η Παγκοσμιοποίηση αποτελεί κάτι μεταξύ εικαστικής τέχνης και εικονικής
πραγματικότητος. Δείχνει όχι μόνο άγνοια για τις λεπτομέρειες αλλά – και το χειρότερο – δείχνει το
«δοκιμάζουμε και όπου μας βγάλει».
Και βέβαια δεν μπορεί να κρύψει, πούθε ξεκινάει αυτό το πείραμα και, αν μέχρι σήμερα, εκεί που
φθάνει δείχνει επιτυχή έκβαση. Δεν μπορεί να κρύψει ότι, ξεκινάει από τα πολύ μεγάλα οικονομικά
συμφέροντα, που πλασάρουν πιο εύκολα σε κατανάλωση τα προϊόντα τους, ή προσεγγίζουν με
μεγαλύτερη άνεση τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του Πλανήτη χωρίς δασμούς και φόρους και βέβαια
χωρίς βία, όταν το περιβάλλον είναι ομογενοποιημένο σύμφωνα με τις δικές τους προδιαγραφές.
Σκυλίσια ζωή, υπερχρέωση λόγω δανεισμού, εργασία χωρίς ανάπαυλα, φάστ φούντ και περιορισμός
στην σκέψη και στην κρίση με τον τρόπο του τηλεοπτικού βομβαρδισμού ή του ιντερνετ και τέλος το
ηλεκτρονικό φακέλωμα. Και για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο περιβάλλον χρειάζεται πρωτίστως ...
ελευθερία και δημοκρατία. Αλλά ακόμα και αν την έχεις την ελευθερία και την δημοκρατία, η
Παγκοσμιοποίηση σου επιβάλλει την ελευθερία και την δημοκρατία, όπως την αντιλαμβάνεται αυτή.
Όχι με κάποιες προδιαγραφές ή με ένα παγκόσμιο Σύνταγμα, αλλά με πιο δυνατά μέσα και
επεμβάσεις.
Έτσι σήμερα μπορούμε να δούμε και ένα μεγάλο πείραμα Παγκοσμιοποίηης, που φθάνει στο τέλος
του. Πρόκειται για την επέμβαση στο Ιράκ. Ο ιρακινός λαός επρόκειτο να γλιτώσει από τον δικτάτορά
του, που μεταξύ άλλων είχε φτιάξει και όπλα μαζικής καταστροφής. Και με την εξάλειψη αυτών των
κινδύνων θα αποκτούσε ελευθερία και δημοκρατία. Κρίμα στην προσπάθεια όμως. Γιατί ύστερα από
τόσα ψέμματα, τόση παραπλάνηση και τόσο ίδρωμα που τράβηξε η Παγκοσμιοποίηση και από τόσο
αίμα που χύθηκε, μόλις πριν από λίγες μέρες έφθασε στο αποκορύφωμα του ρεζιλέματος εκ των ένδον.
«Αποτύχαμε στο Ιράκ!», βροντοφώναξε προ ημερών στο BBC ο κ. Ράμσφελντ. Το είπε βέβαια πιο
κομψά. Το ίδιο κομψά τα λένε την επομένη και οι γερουσιαστές κ.κ. Μακ Κέϊν και Τσακ Χάγκελ.
Τι χρείαν όμως άλλων μαρτύρων έχομεν, περι της μεγαλύτερης σύγχρονης ιστορικοπολιτικής απάτης;
Και πέρασαν την είδηση αυτή μόνο στα ψιλά γράμματα . . .
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Αγαμ.ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ

6. Διεθνισμός και γλωσσική ταυτότητα
Με δεδομένη την πορεία παγκοσμιοποίησης του ανθρώπινου πολιτισμού
υποστηρίζεται πως ο κίνδυνος αλλοίωσης της γλωσσικής μας ταυτότητας γίνεται
εντονότερος. Συμμερίζεστε αυτές τις ανησυχίες; Αν ναι, να εκθέσετε τους τρόπους για
την προστασία της γλώσσας μας.
Σημαντικά είναι τα βήματα προόδου που συντελούνται στην εποχή μας στον τομέα
της επικοινωνίας και της συνεργασίας των λαών. Οι εμπορικές ανταλλαγές
πυκνώνουν, η πολιτισμική αλληλεπίδραση δυναμώνει και ισχυροί πολιτικοί δεσμοί
σφυρηλατούνται μεταξύ των χωρών. Πάνω στη βάση των σχέσεων αυτών ένας νέος,
παγκόσμιος και διεθνοποιημένος, πολιτισμός εγκαθιδρύεται, για να συμπεριλάβει
στους κόλπους του όλους ανεξαιρέτως τους λαούς. Υποστηρίζεται όμως πως αυτή η
θετική κατά τα άλλα εξέλιξη κρύβει και κινδύνους, ανάμεσα στους οποίους με
έμφαση επισημαίνεται ο κίνδυνος αλλοίωσης της γλώσσας από την πρόσμιξη της με
ξένα γλωσσικά στοιχεία.
Βέβαια, στη μέχρι τώρα ιστορία μας αφθονούν τα παραδείγματα της χρήσης ξένων
λέξεων. Όπως άλλωστε συνέβη σε κάθε άλλη εθνική γλώσσα, έτσι και η ελληνική
δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τα ξενόγλωσσα στοιχεία και στο σώμα της περιέχει
αφομοιωμένες πλήθος ξένες λέξεις. Εξάλλου, η γλωσσική αλληλεπίδραση αποτελεί
αναπόσπαστο μέρος της πολιτισμικής και αφού ο λαός μας διατηρούσε σχέσεις με
τους υπόλοιπους, αναπόφευκτα επηρεαζόταν και από τα γλωσσικά τους στοιχεία. Και
όσο αυτά υιοθετούνταν με μέτρο και προσαρμόζονταν στους φωνολογικούς και
γραμματικούς κανόνες της ελληνικής, όχι μόνο δεν αποτελούσαν κίνδυνο, αλλά
αντίθετα συνέβαλαν στον πλουτισμό της.
Το είδος όμως των σχέσεων που συνάπτουμε στην εποχή μας με τους άλλους
λαούς, και ιδιαίτερα με τους οικονομικά ισχυρούς, έχει ριζικά αλλάξει τη γόνιμη
γλωσσική αλληλεπίδραση που στο παρελθόν υπήρχε. Στο βαθμό που η αγορά μας
κατακλύζεται από τα εμπορικά προϊόντα των προηγμένων χωρών και η ζωή μας
ορίζεται από τα επιστημονικά και τεχνικά επιτεύγματα τους, αναπόφευκτη είναι η
υπέρμετρη υιοθέτηση ξένων λέξεων και φράσεων. «Κόρη της ανάγκης»
χαρακτήρισαν τη γλώσσα και αφού ανάγκη της εποχής είναι η χρήση ξένων αγαθών,
δεν μπορούμε να μείνουμε γλωσσικά ανεπηρέαστοι από τις ξένες ονομασίες που
αυτά φέρουν.
Από την άλλη, ορατή είναι η πολιτισμική κυριαρχία των οικονομικά αναπτυγμένων
χωρών στα πλαίσια του σύγχρονου κόσμου. Ο νέος, διεθνής πολιτισμός δε συνθέτει,
αλλά ουσιαστικά καταργεί την πολιτισμική πολυφωνία. Στη θέση της επιβάλλει τη
μονοκρατορία της αναπτυγμένης Δύσης, που με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης
και της εμπορευματοποιημένης τέχνης, απειλεί να αλώσει πολιτισμικά τους λαούς.
Τις επιπτώσεις αυτού του πολιτισμικού «ιμπεριαλισμού» υφίσταται και η γλώσσα
μας, που υποβάλλεται σε έναν αβέβαιο ως προς την έκβαση και άνισο ανταγωνισμό
με την αγγλική. Εξάλλου, η παγκοσμιοποίηση του πολιτισμού επιβάλλει την ανάγκη
γλωσσομάθειας για λόγους επαγγελματικούς και μορφωτικούς. Μάλιστα οι νέοι της
χώρας μας κατέχουν την πρώτη θέση στην Ευρώπη στον τομέα αυτό. Πέρα όμως από
τις αναμφίβολα θετικές συνέπειες της γνώσης ξένων γλωσσών, το γεγονός αυτό σε
συνδυασμό με την αναποτελεσματική εκμάθηση της ελληνικής στο σχολείο και το
ρηξικέλευθο χαρακτήρα των νέων, που εσκεμμένα παραποιούν τη γλώσσα για λόγους
αντίδρασης στον κόσμο των μεγάλων, αυξάνει τον κίνδυνο γλωσσικής αλλοίωσης.
Η γλωσσική λοιπόν αλληλεπίδραση που συντελείται στην εποχή μας διαφέρει
ριζικά από αυτήν του παρελθόντος. Ακριβέστερα, δεν πρόκειται για αλληλεπίδραση
αλλά για μια επίθεση ξενικών γλωσσικών στοιχείων, που με τη μορφή πλημμυρίδας
απειλούν κατ' αρχάς να νοθεύσουν και στη συνέχεια να υποτάξουν και να
παραμορφώσουν τη γλώσσα μας. Στον καθημερινό λόγο εμφανίζεται ένα σύνολο
κακοχωνεμένων και αναφομοίωτων ξενικών τύπων, που αχρηστεύουν μέρος του
λεξιλογικού θησαυρού της ελληνικής και ανατρέπουν τους γραμματικούς,

7. συντακτικούς και φωνολογικούς κανόνες της σωστής χρήσης της. Η γλωσσική
αναρχία, που τείνει να επικρατήσει απειλεί τη γλώσσα μας, αφού για πρώτη φορά
στην ιστορία της δεν είναι τόσο ο λαός αλλά ξένες δυνάμεις που ορίζουν τη μοίρα
της.
Αναμφίβολα λοιπόν, η πορεία παγκοσμιοποίησης του σύγχρονου πολιτισμού
εγκυμονεί κινδύνους για τη γλωσσική ταυτότητα της χώρας μας. Και αφού η
συμμετοχή μας στα πλαίσια του διεθνοποιημένου πολιτισμού αποτελεί αδήριτη
ανάγκη, πρέπει να βρούμε διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος
από την εθνική απομόνωση, που πολλοί υποστηρίζουν.
Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια μπορεί να διαδραματίσει ο
εκπαιδευτικός θεσμός. Ειδικά στην εποχή μας, που ο νέος υποχρεώνεται από μικρή
ηλικία να μάθει μία ή περισσότερες ξένες γλώσσες, πολλές φορές μάλιστα μεθοδι-
κότερα και πληρέστερα απ' ό,τι διδάσκεται την ελληνική, προβάλλει επιτακτική η
ανάγκη ποιοτικής αναβάθμισης της γλωσσικής διδασκαλίας στο σχολείο. Αυτό
προϋποθέτει περισσότερες ώρες και μεγαλύτερη βαρύτητα στο μάθημα της γλώσσας,
καλογραμμένα και πιο προσιτά διδακτικά εγχειρίδια. Προϋποθέτει όμως και
δασκάλους ειδικούς, ικανούς όχι μόνο να μεταδώσουν γνώσεις, αλλά και να γεννή-
σουν στην ψυχή των νέων αισθήματα αγάπης και σεβασμού για τη γλώσσα τους.
Εξίσου σημαντική μπορεί να αποδειχτεί και η συμβολή των μέσων ενημέρωσης.
Με τη σωστή γλωσσική χρήση στον προφορικό και γραπτό λόγο και κυριότερα με
την αντικατάσταση των ξένων όρων, που συνηθέστερα για λόγους εντυπωσιασμού
χρησιμοποιούν, μπορούν να ασκήσουν θετική επίδραση, βοηθώντας στην άρση της
σύγχρονης γλωσσικής κακοδαιμονίας.
Βέβαια, αφού η γλώσσα καθρεφτίζει τον τρόπο ζωής και σκέψης του ανθρώπου, η
προστασία της δεν μπορεί να επιτευχθεί όσο αυτός θα συνεχίσει να ζει με βάση ξένα
πρότυπα και να σκέφτεται με βάση ξένες αξίες. Ο αγώνας για τη γλωσσική
καλλιέργεια είναι σύστοιχος με τον αγώνα για διαφύλαξη της παράδοσης και την
προσπάθεια τόνωσης της πνευματικής και πολιτισμικής ζωής της κοινωνίας μας. Για-
τί όσο τα πνευματικά και πολιτισμικά δρώμενα μας ατονούν, τόσο πιο επιρρεπής θα
γίνεται ο άνθρωπος στις ξενικές επιρροές ως προς τον τρόπο σκέψης, έκφρασης και
ζωής. Και μόνο όταν νιώσει επάρκεια και πληρότητα με τα πνευματικά και
πολιτισμικά δημιουργήματα του τόπου μας, θα πάψει να μιμείται δουλικά τη γλώσσα
και τα πρότυπα των ξένων.
Χωρίς λοιπόν να θεωρείται σκόπιμος ο καθαρισμός της γλώσσας από όλα τα ξενικά
στοιχεία, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα φτώχαινε το λεξιλόγιο και θα χάναμε
λέξεις χρήσιμες στην καθημερινή επικοινωνία, κρίνεται αναγκαίος ο περιορισμός της
άκριτης υιοθέτησης ξένων λέξεων και η προστασία της γλώσσας από τις τάσεις
ξενομανίας, που υπέρμετρα μας χαρακτηρίζουν.