Regiodag logopedisten 19 mei 2015, presentatie workshop Spraakapraxie.

1. Franka de Groot en Fatima Haring
logopedisten WFG en MCA
19 mei 2015
f.m.degroot@westfriesgasthuis.nl
f.haring@mca.nl

2. ! video

3. Motorische programmeerstoornis
Stoornis in de positionering van de articulatiespieren waarbij
sprake is van verkeerde articulatiebewegingen bij de
doelbewuste articulatie van klanken (Darley, 1968; Ziegler,
2008; Feiken en Jonker, 2012)

4. Fonetische planning en programmering

5. Frequent voorkomende stoornis. Vooral in
combinatie met afasie
Verworven neurogene communicatiestoornissen
(Duffy 2005 in Handboek spraakapraxie bij volwassenen, Paemeleire 2012)
! Dysartrie 54%
! Afasie 25%
! Cognitieve taalstoornissen 16%
! Spraakapraxie 4%
! Overige spraakstoornissen 1%

6. ! afasie
! buccofaciale apraxie
maar het hóeft niet…

7. ! inconsistente realisatie (distorsies)
! meer fouten bij consonanten dan vocalen
! meer fouten bij verschillende reeksen dan
bij gelijke reeksen
! visueel en hoorbaar zoekend mondgedrag
! initiatieproblemen zoals herstarts
! segmentatie van lettergrepen
! segmentatie van clusters
! effect articulatiecomplexiteit
(DIAS, 2012)

8. ! Kan spraakapraxie een talige oorzaak
hebben?
! Of zijn afasie en spraakapraxie twee
verschillende dingen?

9. DIAS (2012)
4 onderdelen:
1. Aansturing van articulatiespieren
2. Articulatie van klanken
3. Diadochokinese
4. Articulatie van woorden
Alle 8 kenmerken worden getest

10. minimaal 3 van de 8 kenmerken aanwezig

11. Dhr. K: afasie, ernstige buccofaciale apraxie en
lichte spraakapraxie
! Goed taalbegrip
! Voornamelijk fonologische en grammaticale
stoornissen
! Schrijven beter dan spreken

13. ! (filmpje DIAS mw. T)
! Ernstige spraakapraxie en afasie na contusie
in 2002
! Revalidatie in Heliomare: afasiebehandeling
! Na ruim 10 jaar hulpvraag: “verstaanbaar
zijn voor de omgeving en vrijwilligerswerk
kunnen doen”

14. ! Rosenbek, 1985
! Rèni Dharmaperwira-Prins, 1996: “Dysartrie
en verbale apraxie en DYVA-onderzoek”
! Frank Paemeleire, 2012: “Handboek
Spraakapraxie bij volwassenen”
! TIAS, 2015
! Tijdsintensief, repetitief en sterk
gestructureerd

15. ! 1973: Rosenbek e.a.
! De eerste beschreven therapiemethode
! Eight Step Continuum

16. ! Opbouw (deels gebaseerd op Rosenbek)
" Beginnen met klanken die het makkelijkst
opnieuw aan te leren zijn
" Hardop lezen en/of naspreken
" Mondbeeld
" Fonetische plaatsing
" Eerst geïsoleerde klank, daarna initiaal-finaal-
mediaal, woorden, clusters en langere woorden
" Visuele cue
" Auditieve feedback

17. ! Beschrijving van basisprincipes en
behandelmethoden, o.a.:
" Principes van motorisch leren
" Eight Step Continuum (Rosenbek e.a.)
" Fonetische plaatsing
" PROMPT
" MIT
" SMTA
! Maatwerk!

18. ! Therapeutisch Instrument voor Apraxie van
de Spraak
! Therapiemethode: handvatten voor de
opbouw van de therapie en daarbij behorend
materiaal
" Werkboek
" Digitale versie (iPad)
" Serious game
! In 2015 op de markt

19. ! Video

20. ! www.neurocom.be
! www.testweb.bsl.nl/tests/dias
! https://www.youtube.com/watch?
v=9tBQhYLIKeM (video over spraakapraxie)

21. Doing therapy for apraxia of speech is hard
work and takes concentrated effort by both
the clinician and the speaker with apraxia
Yorkston, Beukelman, Strand & Hadel, 2010