More Related Content
What's hot
Similar to Sp1 sp5
Similar to Sp1 sp5 (20)
Sp1 sp5
- 1. สร้า งพลัง เมตตา เพื่อ การเยีย วยา อย่า งเป็น องค์ รวม
- 2. สัญ ญาณแห่ง สติ • ฟังสิ ฟังสิ เสียง ระฆังอันประเสริฐ • หายใจเข้า ฉันรู้ ว่ากำาลังหายใจ เข้า • หายใจออก ฉัน ผ่อนคลาย M&M
- 3. ข้อ ตกลง • เปิดใจ • ปล่อยวาง • แบ่งปัน • ปิดมือถือ
- 4. การช่วยเหลือผู้ปวยด้านจิตวิญญาณ ่ พระไพศาล วิส าโล • ยอมรับ ความเป็น จริง ทีเ กิด ขึ้น ่ • ทำา ปัจ จุบ ัน ให้ด ีท ส ด อยูอ ย่า งทุก ข์ก ายแต่ไ ม่ ี่ ุ ่ ทุก ข์ใ จ • ชื่น ชมสิ่ง ดีๆ พอใจสิง ทีม ี ยิน ดีส ิ่ง ทีไ ด้ ่ ่ ่ • การมองด้า นบวก • การเตรีย มตัว ตายด้ว ยใจสงบ - ปล่อ ยวางสิง ทีก ง วล ค้า งคาใจ ่ ่ ั - ช่ว ยให้จ ิต มีส ิ่ง ยึด เหนีย วอัน เป็น กุศ ล ่ - ฝึก เจริญ สติเ พือ ปล่อ ยวาง ่
- 5. ทัก ษะการติด ต่อ สือ สารใน ่ Primary Care S1 д ѥі ѝі Җ ѝє ё Ѥ ѥё Ѱј ѣ ѥк Ѥ ь ыѓ шд ј к э і ѧ ѥі д S2 д ѥі щѥє -ѯк Ѩ ѕэ S3 д ѥі ђ қ - ъ њ з њ - ѝі ѫ к ь ѥє ю зњ ѥє S4 д ѥі лѤ ѝѣъ Җ з њ і Ѭ эѠ ь ѥє Җ ѝѩ д S5 д ѥі Ѳ Җ є Ѭ Ѽ ѣь Ѽ ў е Җ ј -з ѥѰь ѥ Ѡ S6 д ѥі ё ѧѥі ц ѥъ ѥк ѯј Ѫд л Ѡ S7 д ѥі Ѳ Җ ј к Ѳ ў д Ѽ Ѥл ѥ S8 д ѥі ѰлҖ ҕњ Җ к е ѥ і ѥѕ ъ Ѥ ѣё Ѫу ѥь дќ ь Ѹ ъ Ѥ ѣѝѼ њ д ќ ѥі л юқ ў ѥѰј ѣ р ѝі Җ з њ ѥк ѥє ѳњ ѥк Ѳ њ Җ л ъ Ѥ ѣд ѥі дќ Ѱд Җ ў ѥ юқ р
- 6. ทัก ษะการดูแ ลผู้ป ่ว ยด้า นจิต วิญ ญาณ (Basic Skills) • BATHE Technique • คนตรงหน้า คือ คนสำา คัญ • การฟัง อย่า งลึก ซึ้ง ห้อ ยแขวน การตัด สิน • การแสดงความเห็น อกเห็น ใจ • การให้ก ำา ลัง ใจ
- 7. ทัก ษะการดูแ ลผู้ป ่ว ยด้า นจิต วิญ ญาณ (Advance Skills) • Sp1 สมาธิ สติ ปัญ ญา • Sp2 การช่ว ยให้ผ ป ว ยที่ไ ด้ร ับ ข่า วร้า ย ู้ ่ ยอมรับ ความจริง ของชีว ิต • Sp3 การคิด เชิง บวก และ การค้น หา คุณ ค่า ในใจ • Sp4 การดูแ ลความเจ็บ ปวดอย่า งเป็น องค์ร วม • Sp5 การเป็น มิต รกับ ความตาย
- 8. Road Block • • • • • ถามแทรก แย่ง ซีน ตัด สิน ปลอบใจ ไม่เ ป็น ไร เรื่อ งขำา ๆ •แนะนำา สั่ง สอน •ร่ว มด้ว ยช่ว ย กระพือ •อือ ออกับ ฝ่า ยตรง ข้า ม •สรุป ความเอาเอง
- 9. ฟัง อย่า งลึก ซึ้ง •ฟัง อย่า งลึก ซึ้ง ...ฟัง เพื่อ ให้ไ ด้อ ะไร
- 10. ฟังอย่างลึกซึ้ง คำา พูด พฤติก รรม ความรู้ส ก ึ ความคิด ความเชื่อ อคติ ทัศ นคติ แบบแผนความคิด คุณ ค่า ในใจ คามต้อ งการ ความคาดหวัง ลึก ๆ ความต้อ งการพื้น ฐานของมนุษ ย์
- 11. ห้อ ยแขวนการตัด สิน •เห็น เสีย งในหัว และ การจัด การเสีย งใน หัว
- 12. ห้อ ยแขวนการตัด สิน • จับ คู่ เลือ ก A-B • ให้ A เล่า เรื่อ งที่ม อ ารมณ์ค วามรู้ส ก ี ึ มากๆ ให้เ พื่อ นฟัง “ฉัน โกรธจัง เลย คนอย่า งนี้ก ็ม ีด ้ว ย”
- 13. การจัด การเสีย งในหัว เสีย ง ภายนอก เสีย ง ภายใน •ผูเ ห็น =สติ ้ •หาที่ใ ห้จ ิต เกาะ • ปล่อ ยวาง
- 14. จงจำา ไว้ว ่า มีเ วลาสำา คัญ ทีส ุด เวลาเดีย วคือ ่ “ปัจ จุบ ัน ” ช่ว งขณะปัจ จุบ ัน เท่า นัน ทีเ ป็น เวลาที่ ้ ่ เราเป็น เจ้า ของอย่า งแท้จ ริง บุค คลทีส ำา คัญ ทีส ุด ่ ่ ก็ค ือ คนทีเ รากำา ลัง ติด ต่อ อยู่ คนทีอ ยู่ต ่อ หน้า เรา ่ ่ เพราะเราไม่ร ู้ว ่า อนาคตเราจะมีโ อกาสได้ต ิด ต่อ กับ ใครอีก หรือ ไม่ และภารกิจ ทีส ำา คัญ ทีส ุด ก็ค ือ ่ ่ การทำา ให้ค นทีอ ยูก ับ เราขณะนัน มีค วามสุข ่ ่ ้ เพราะนั่น เป็น ภารกิจ อย่า งเดีย วของชีว ิต เราจะทำา อย่า งไรจึง จะสามารถอยูก ับ ปัจ จุบ ัน ่ อยูก ับ คนรอบข้า งเรา ช่ว ยลดความทุก ข์ และ ่ เพิ่ม ความสุข เหล่า นั้น .. คำา ตอบก็ค ือ เราจะต้อ ง ฝึก สติ ติช นัท ฮัน ห์
- 16. Sp1 สมาธิ สติ ปัญ ญา การอยู่อ ย่า งเป็น สุข ในปัจ จุบ ัน ขณะ
- 18. • หากเราคิดจะช่วยใครสักคนทีกำาลัง ่ เป็นทุกข์ สิงแรกคือ....... ่ เอง ทำา ความรูจ ัก ตัว เรา ้ ว่าเรามีแบบแผน ความคิด (ตกร่องเดิม) อย่างไร เพื่อ ตัวเราจะได้ไม่ไป ซำ้าเติมให้เขา บอบชำ้ามากกว่าทีเป็นอยู่... ่
- 19. ท่า ทีข องผู้เ ยีย วยา 1. มองเขาในฐานะเพื่อ นมนุษ ย์ เพือ นร่ว มทุก ข์ ครูข องเรา ่ 2. เมตตา ปรารถนาดี เห็น อก เห็น ใจ 3. ยอมรับ คนไข้อ ย่า งที่เ ขาเป็น 4. เจริญ สติ สมาธิ ปัญ ญา 5. น้อ มใจกับ ความไม่ร ู้
- 20. • หลัก การสำา คัญ คือ ให้ส ว นที่ด ี ่ นำา มาซึ่ง ส่ว นที่ด ีย ง ๆขึน ไป.. ิ่ ้ • โดยเริ่ม จากศัก ยภาพภายในของ เขา แล้ว สนับ สนุน ให้เ ขา แสดงออก.. • ใจที่ส บาย จะทำา ให้เ ขาคิด อะไรๆ ได้เ องอย่า งปลอดโปร่ง ให้เ ขามอง ทะลุป ัจ จัย ที่ป รุง แต่ง ด้ว ยตนเอง พระพรหมคุณ าภรณ์ (ป.อ.ปยุโ ต)
- 21. สมาธิ (จิต ตั้ง มั่น ) ปัญ ญา ฉัน (เห็น ผ่อ น ความ )โกรธ คลาย กัง วล จิต สงบ เครีย ด (เห็น แจ้ง ตามความ เป็น จริง ) สติ (ระลึก รู้ใ นปัจ จุบ น ั ขณะ)
- 22. จงจำา ไว้ว ่า มีเ วลาสำา คัญ ทีส ุด เวลาเดีย วคือ ่ “ปัจ จุบ ัน ” ช่ว งขณะปัจ จุบ ัน เท่า นัน ทีเ ป็น เวลาที่ ้ ่ เราเป็น เจ้า ของอย่า งแท้จ ริง บุค คลทีส ำา คัญ ทีส ุด ่ ่ ก็ค ือ คนทีเ รากำา ลัง ติด ต่อ อยู่ คนทีอ ยู่ต ่อ หน้า เรา ่ ่ เพราะเราไม่ร ู้ว ่า อนาคตเราจะมีโ อกาสได้ต ิด ต่อ กับ ใครอีก หรือ ไม่ และภารกิจ ทีส ำา คัญ ทีส ุด ก็ค ือ ่ ่ การทำา ให้ค นทีอ ยูก ับ เราขณะนัน มีค วามสุข ่ ่ ้ เพราะนั่น เป็น ภารกิจ อย่า งเดีย วของชีว ิต เราจะทำา อย่า งไรจึง จะสามารถอยูก ับ ปัจ จุบ ัน ่ อยูก ับ คนรอบข้า งเรา ช่ว ยลดความทุก ข์ และ ่ เพิ่ม ความสุข เหล่า นั้น .. คำา ตอบก็ค ือ เราจะต้อ ง ฝึก สติ ติช นัท ฮัน ห์
- 23. สติ สมาธิ ปัญ ญา เมตต า กรุณ า มุท ิต า อุ เบก ขา Grounding
- 24. Tracking
- 25. คำา ถามถอดบทเรีย นหลัง Tracking (รู้ก าย รู้ใ จ ในปัจ จุบ ัน ขณะ ตามความเป็น จริง ) เห็น หรือ ระลึก รู้ ความรู้สึกทางกาย เห็น หรือ ระลึก รู้ ความรู้สึกทางใจ เห็น หรือ ระลึก รู้ ความคิด คิด ว่า ได้รับประโยชน์ อะไรบ้าง
- 26. สมาธิ( concentration) = จิต ตั้ง มัน ่ ความคิด หยุด (Thought stopping) จิต สงบ ผ่อ นคลาย
- 27. สติ( Mindfulness) = ระลึก รู้ก ายใจ ในปัจ จุบ น ขณะ ั รู้เ ท่า ทัน ความคิด ไม่ม อ ารมณ์ม า ี แทรกแซง ตื่น รู้ ปัญ ญา
- 28. ไม่เ ที่ย ง เป็น ทุก ข์ ไม่ใ ช่ต ัว เราของเรา ไม่ย ด มัน ถือ มัน ึ ่ ่ ปล่อ ยวาง
- 29. ทบทวนประสบการณ์ 1.สถานการณ์การดูแลผูป่วย ้ ที่ทำาให้เกิด ความรู้สึก – – ปิติ อิ่มใจ ค้างคาใจ ทุกข์ใจ ติดขัด 2. เหตุการณ์นี้ส่งผลอะไรกับเรา 3. คัดเลือกเรื่องที่มีประเด็นน่าเรียนรู้เพือ ่ นำามาจัดกระบวนการเรียนรู้ในกลุ่ม ใหญ่ โดยบันทึกลงบนกระดาษ
- 30. อะไรในตัว เรา ที่ส ง ผลต่อ การดูแ ลผูป ว ย ่ ้ ่ คำา พูด พฤติก รรม ความรู้ส ก ึ ความคิด ความเชื่อ อคติ ทัศ นคติ แบบแผนความคิด คุณ ค่า ในใจ คามต้อ งการ ความคาดหวัง ลึก ๆ ตัว ตน (Self) เมล็ด พัน ธุบ วก เมล็ด พัน ธุล บ ์ ์
- 31. อะไรในตัว เรา ที่ส ง ผลต่อ การดูแ ลผูป ว ย ่ ้ ่ พ่อ ป่ว ย อยูก รุง เทพฯ น้อ งต้อ งรับ ภาระสวน ่ ปัส สาวะเป็น หลัก มีป ัญ หาอารมณ์พ อ -แม่ ่ เครีย ด สับ สน จากปัญ หาการป่ว ยของ พ่อ และ ภาระของน้อ งซึง เป็น ผู้ด แ ลหลัก ่ ู รู้ส ก ว่า เราเป็น พี่ค นโต แต่ท ำา ได้ไ ม่ด ี ึ พอ คุณ ค่า ในใจ เชือ มัน ในพลัง กัล ยาณมิต ร ่ และศัก ยภาพครอบครัว ตัว ตน (Self) ความมัน คงใน ่ ตน พลัง แห่ง สติ และ การ ใคร่ค รวญ
- 32. อะไรในตัว เรา ที่ส ง ผลต่อ การดูแ ลผูป ว ย ่ ้ ่ ผู้ป ่ว ย CA lung ก่อ นตาย มีค วามทุก ข์ ทรมาน ไม่ส ามารถช่ว ย ผป.ได้ รู้ส ก ผิด ทำา ไมเราทำา ได้แ ค่น ี้ ึ รู้ส ก ว่า เราเป็น คนโง่ ไม่ม ค วามรู้ ึ ี อยากทำา ให้ไ ด้ด ีก ว่า นี้ อยากให้เ ขาสงบ ตายทัง ที ไม่ค วร ้ ทรมานมากขนาดนี้ ตัว ตน (Self) ยึด ติด กับ ตัว ตน(มานะ) ว่า เราควรมีค วามสามารถมากกว่า นี้
- 33. สุข ภาวะทางจิต วิญ ญาณ (จิต ปัญ ญา) • สุข ภาวะที่เ กิด ขึ้น จาก ความมีส ติ รู้จ ัก ตนเอง รู้เ ท่า ทัน ธรรมชาติ สามารถแยกแยะ ความดี ความชัว ่ ประโยชน์ โทษ ซึง จะช่ว ยให้ห า ่ ทางออกให้ก ับ ปัญ หา และหลุด พ้น จากความทุก ข์ ซึ่ง นำา ไปสูจ ิต อัน ดี ่ งาม และวิถ ีช ีว ิต ที่ย ง ประโยชน์ใ ห้ ั แก่ต นเองและโลกอย่า ง ผ่อ นคลาย ปล่อ ยวาง และหลุด พ้น จากความมี ตัว ตน
- 34. ทัก ษะการดูแ ลผู้ป ว ยด้า นจิต วิญ ญาณ ่ B A T H E Technique, Sp1-Sp5
- 35. การฝึก ทัก ษะผสมโดยใช้ BATHE technique • B ackground (เรื่องราว ภูมิหลัง) • A ffect (ความรู้สก ความคาดหวัง ความ ึ ต้องการ) • T rouble (ความเดือดร้อน ความทุกข์) • H andling( การจัดการกับปัญหา ศักยภาพ) • E mpathy (แสดงความเห็นอกเห็นใจ)
- 36. • B ackground (เรื่องราว ภูมหลัง) ิ • A ffect (ความรู้สึก ความคาดหวัง ความต้องการ) • T rouble (ความเดือดร้อน ความ ทุกข์) • H andling( การจัดการกับปัญหา ศักยภาพ) • E mpathy (แสดงความเห็นอก เห็นใจ)
- 37. การฝึก แบบ Triad • A = ผูฝ ึก ้ • B = case บทบาทสมมติ (เตรีย ม ภูเ ขานำ้า แข็ง สมมติ. .ในฐานะผูป ว ย เพื่อ ้ ่ ให้ผ ฝ ก ได้เ รีย นรู้) ู้ ึ • C = ผูส ง เกต (มีแ นวทางในการสัง เกต ) ้ ั • Supervisor หรือ กัล ยาณมิต ร = ร่ว ม สัง เกต และ จัด กระบวนการอภิป ราย สรุป บทเรีย นเพื่อ ให้เ กิด การเรีย นรู้
- 38. Sp2 การช่ว ยให้ผ ู้ป ่ว ยที่ไ ด้ร ับ ข่า วร้า ย ยอมรับ ความจริง ของ ชีว ิต “น้อ มนำา สติ สมาธิ ปัญ ญา มาใช้ ทั้ง ผู้ใ ห้แ ละผู้ร ับ บริก ารจนเกิด การยอมรับ ความเจ็บ ป่ว ย และเห็น ความจริง ของ ชีว ิต ”
- 40. การไม่ย อมรับ การเจ็บ ป่ว ย • หวนหา อาลัย ใน อดีต • วิต กกัง วล ถึง อนาคต การไม่อ ยู่ กับ ปัจ จุบ ัน ขณะ (ใจ ไม่อ ยู่ กับ กาย)
- 41. … …… … Ê ³ ° … ¬´ ³ … 1 c .Ba k ‡o‡ ®µ£µª³‡¼o‡ o¦´‡‡ nµª °‡‡iª¥Á¤ºÉ°Å‡ µ¦Â‡ o‡‡ g ud ro n ¦o µ ¥ 2A c n ‡ ³‡o ‡ªµ o ‡ ¤ ° ‡µ . ffetio ´ ° ‡ ¤¦¼ ªµ ‡ ‡¦ ‡ ¹ ‡ o 3T u le . ro b ‡¥®o i ¥ ή‡ ¦ ¼ ‡ o ‡ Á‡ ‡ ª ¼ µ ‡ ‡ n ć ª ‡ ‡o» rª¥ ‡° ‡o®µ ‡ o ‡ ‡ ¤ ¥ ° ‡µ ‡ ‡ ¥ ªµ ®¤µ‡ ‡¦ÁÈ i ‡ª 4H n lin ‡¥®o i ¥ ¥‡ {‡ ´‡ ³Â³Á‡ ¤ . a d g n ć ª ° ¼‡ »‡ ‡ ¨ ®È‡ªµ ª ¼ n ‡‡ ‡ o Ä ‡· ‡ ‡¸ ¦‡° ‡· ª‡ 5Ema y  ‡‡ ¤Á‡ ‡®Èć´ ‡ µ ³° ª‡ . p th ‡ªµ ®È° Á‡‡ Ê ³£ ¬µ¨ ‡ ª‡ ‡ µ ³£ ¬µ
- 42. บทบาท A1 (ผู้ให้บริการ) • ท่านเป็นแหม่ม (จนท.รพ.สต.) ติดตามเยี่ยมบ้านผู้ป่วยมะเร็งระยะ 4 • ทุกครั้งทีพบกันผู้ปวยมักจะบ่นว่า ่ ่ “ ไม่รู้เวรกรรมอะไร จึงมาป่วยเป็น อย่างนี้ บวชเรียนมาก็มาก บุญก็ทำา มาเยอะ ทำาไมมันเกิดขึ้นกับผม”
- 43. บทบาท C (ผู้สังเกต) • สังเกตว่า B มีค วามรู้ส ก อะไรบ้าง เมือ ึ ่ ทราบข่าวร้าย • ทุก ข์ หรือ ความหมายของการเจ็บ ป่ว ยของ B คืออะไร • สังเกตว่า A ใช้ท ัก ษะอะไรบ้า งในการ ช่วยเหลือ B ให้อยูกับปัจจุบันขณะ และ ่ ยอมรับความจริง
- 44. การช่ว ยให้ผ ู้ป ่ว ย อยูก ับ ปัจ จุบ ัน ขณะ ่ 1. การสัม ผัส เช่น จับ มือ โอบกอด บีบ นวด 2. การฟัง ผู้ป ่ว ยอย่า งลึก ซึ้ง ทวนความ สรุป ความ จับ สะท้อ นความรู้ส ึก 3. ถามปลายเปิด เพือ สำา รวจว่า ความเจ็บ ป่ว ยมี ่ ความหมายกับ เขาอย่า งไร (ทุก ข์ใ จ) 4. ช่ว ยเขาใคร่ค รวญ / พิจ ารณาว่า เหตุใ ดจึง ทำา ให้เ ขาเป็น ทุก ข์ (อดีต – อนาคต) 5. การน้อ มจิต ให้ผ ู้ป ่ว ยมีส ติร ะลึก รู้ก าย เช่น การตามลมหายใจ การสร้า งจัง หวะ การ คลึง นิว การเดิน จงกรม ฯลฯ ้
- 45. เทคนิค การสร้า งสติข องผู้ใ ห้บ ริก าร 1. ควรฝึก สมาธิ ฝึก สติ ในชีว ิต ประจำา วัน อย่า ง ต่อ เนือ ง เพื่อ สะสมพลัง แห่ง สติไ ว้ใ ช้ง าน ่ 2. อยูก ับ ผู้ร ับ บริก ารตรงหน้า อย่า งแท้จ ริง ทิง ่ ้ แนวคิด ทฤษฎี ความตั้ง ใจ ความคาดหวัง ของตนเองไปก่อ น 3. Grounding ตามลมหายใจ ขณะฟัง อย่า ง ลึก ซึง ้ 4. ห้อ ยแขวนอคติ และ การตัด สิน ใดๆ ยอมรับ ผู้ป ว ยตามความเป็น ่ จริง
- 46. อภิณ หปัจ จเวกขณะ 1. แก่ เจ็บ ตาย เป็น ของธรรมดา หลีก เลี่ย งไม่ไ ด้ 2. การพลัด พรากจากของรัก การ ประสบกับ สิง ไม่ร ัก เป็น ของธรรมดา ่ 3. ใครทำา กรรมใดไว้ ย่อ มได้ร ับ ผลของ กรรมนัน ้ 4. เราสามารถทำา ดีข ึ้น ได้ “กรรมปัจ จุบ ัน ” ให้
- 47. “อยู่อ ย่า งกายทุก ข์ แต่ ใจไม่ท ก ข์” ุ “ฉัน มี มะเร็ง แต่ ไม่ไ ด้ เป็น มะเร็ง ” “กายทุก ข์แ ล้ว หากใจทุก ข์ไ ปด้ว ย ก็เ ป็น ทุก ข์ส องเท่า ”
- 48. “empathy” ความเห็น อกเห็น ใจ หมายถึง อะไร • ความสามารถที่จ ะเข้า ใจความ รู้ส ึก (ความทุก ข์) ทัง ทางกาย ้ และใจ ของผู้อ ื่น ได้ • “เห็น ” แต่ ไม่ “เป็น ” • เมตตา กรุณ า มุท ิต า อุเ บกขา
- 49. พรหมวิห าร 4 • เมตตา • กรุณ า • ไม่เ ลือ กที่ร ัก มัก ทีช ัง ่ • ตัว เองไม่เ ดือ ดร้อ น ไม่ค าดหวัง สิ่ง ตอบแทน • มุท ิต า • อิจ ฉา ริษ ยา • อุเ บกขา • วางเฉย
- 50. กลไกทางสมองกับ การ ปฏิบ ัต ิธ รรม Neurosciences Mindfulness Practice “รูใ จเรา เข้า ใจโลก” ้ นายแพทย์ส ร เกีย รติ ุ อาชานานุ 58
- 51. สมอง 3 ส่ว น (Paul MacLean) 1. สมองส่ว นหลัง (Hindbrain) สัต ว์เ ลื้อ ยคลาน (Reptile) “ สัญ ชาตญาณเพื่อ การอยูร อด ” ่ 2. สมองส่ว นกลาง (Midbrain) สัต ว์เ ลี้ย งลูก ด้ว ยนม (Mammal) 3 2 1 59
- 52. ข่า วร้า ย! มนุษ ย์ร ับ รู้ด ้ว ย อารมณ์ก ่อ น เหตุผ ล5 เท่า 60
- 53. ข่า วร้า ยกว่า ! มนุษ ย์ม ี ความจำา (อดีต ) กำา หนด ระบบคิด – มุม มอง นิส ัย 61
- 54. สมองคน สมองสุน ัข ข่า วดี ! สมองมนุษ ย์ สมองจิง จก ้
- 55. สติ การรู้แ จ้ง
- 56. ภาพจำา ลองสมองบนมือ 3 สมอง ส่ว นหน้า 3 สมองส่ว นหน้า ตรงกลาง จุด ศูน ย์ร วม ทุก ส่ว น 2 สมองส่ว นกลาง ระบบลิม บิก ไขสัน หล 1 สมองส่ว นหลัง /ก้า นสมอง ยล ซีเ กล (UCLA) : Parenting from the Ins 64
- 57. ข่า วดีท ส ุด ! ความรู้ใ หม่ เกี่ย วกับ ี่ สมอง •เซลล์ส มองสามารถงอกใหม่ (Neurogenesis , Fred Gage 1998 ) •สมองมีค วามยืด หยุน เปลี่ย นแปลงได้ ่ (Neuroplasticity) และเชื่อ มต่อ วงจรใหม่ไ ด้ (Rewire) อยูท ี่ก ารฝึ ารกาย ่ มนุษ ย์ = เวไนยสั กระตุ้น ด้ว ยการบริหก ฝนซำ้า ๆ จิตต ว์ ( เจริญ สติ โยคะ ไทชิ ฯลฯ ) 65
- 58. ประโยชน์ข องการเจริญ สติ 1. ควบคุม การ Increased Cortical Thickness ทำา งาน of Prefrontal Cortex and right ของ Anterior Insula. ร่า งกายให้ สมดุล 2. ปรับ อารมณ์ Lazar et al, 2005, Harvard University Neuroreport. 16(17): 1893-1897 สมองส่ว นหน้า หนาตัว 3. ควบคุม •ทำา หน้า ที่ 9 อย่า งสมบ ความกลัว •สู่ส ุข คงศัก ดิ์ ตัน ไพจิต -นพ.ภาวะกาย-จิต -สัง 4. รับ รู้ค วาม •จิต ปัญ ญา รู้ส ึก ของผู้อ ื่น รู้ส ึก ของผู้อ ื่น 66
- 59. บัน ไดแห่ง ความต้อ งการของ มนุษ ย์ 8 ขั(1943(,มาสโลว์) ้น 1954) 8. ความเห็น แก่ผ ู้อ ื่น สมองส่ า 7.ความเป็น มนุษ ย์ส มบูร ณ์ ว นหน้พัฒ นา สมองมนุษ ย์ ตนเอง 6.สุน ทรีย ภาพ ความสมดุล 5. ปัญ ญา การเรีย นรู้ รู้ต น สมองส่ 4. ฐานะ ชื่อ เสีย ง ภูม ิใ จตน ว นกลาง เว 3.ความรัก - ผูก พัน กับ ผู้อ ื่น สมองสุน ัข ลา สมอง .ความมั่น คง ปลอดภัย เงิ ส่ว นหลัง จจัย พื้น ฐานแห่ง ชีว ิต น 67
- 60. การฝึก สมาธิบ อ ยๆทำา ให้เ กิด ปัญ ญาญาณ ่
- 61. Sp3 การคิด เชิง บวกและการ ค้น หาคุณ ค่า ในใจ “โชคดีท ี่ม ีม ะเร็ง ” “วิก ฤติค ือ โอกาส ความอาพาธคือ บท เรีย น”
- 62. จิตรู้สำานึก และจิตใต้สำานึก พฤติก รรม ความรู้ส ึก แบบแผนความคิด คุณ ค่า ในใจ แรงจูง ใจ ทัศ นคติ เมล็ด พัน ธุ์เ ชิง บวก เมล็ด พัน ธุเ ชิง ์ ลบ
- 64. คุณค่าในใจ เป็นความคิดเชิงบวก ประเภทหนึ่ง ซึ่งมีอยู่ในใจ ของทุกคน เกิดจาก 1. การได้ร ับ จากภายนอก เช่น ความรักจาก ครอบครัว การมีกัลยาณมิตรทางธรรม ความรู้ และสติปญญาทางโลก การมีบุคคลต้นแบบใน ั ใจ (ขยัน ซื่อสัตย์ อดทน เสียสละ ฯลฯ) 2. การแบ่ง ปัน คุณ ค่า ที่ม ใ นตัว เราให้แ ก่ผ อ ื่น ี ู้ เช่น การช่วยเหลือผู้อื่น การทำาบุญ ให้ทาน การประสบความสำาเร็จในการงาน
- 65. ขั้น ตอนการ ช่ว ยให้ ผป.คิด เชิง บวก และค้น หาคุณ ค่า ในใจ … …… … Ê ³ ° 1 ´¦ ¼ É .¦ oº ¸ ¨ Á ¦É · ° … ¬´ … ³ ¥®o i ¥ ¸ · o ¤ · ª ¼ ¦´ n Ä ª ¤ ¦¼ o ªµ ¤ o Á ªµ ¦¼ ° ¹ 2 ¦ ³® ¤ / ª ªµ / ¦» ¤ . ´ ¨ ¸ µ Ád ¤ ªµ É· ¹ Á Ê ªµ ¨ µ ¤ · 3 ª o ¦ . ¥ µ · ª ¥®o i ¥ ¸ ·¦ n Ä ª ¼ Ä ¦ª µ n Ä ª ¤ » n o ®µ n ÄÄ o »µ Á¸ ¥ ° ¸ ¼ ¤ É° n 4 ° ®o .Áº Á Ä ° S lfT lk/ ´ Î e a É · Äo ¹ µ ´ ¹ ¸ ¦³® » n ¸ µ É ¤
- 66. บทบาท A2 (ผู้ให้บริการ) • ท่านเป็นเพือนกุ้ง ซึ่งกำาลังรู้สก ่ ึ เสียใจ ค้างคาใจ ที่ไม่สามารถช่วย เหลือผู้ปวยให้ตายอย่างสงบได้ ่ “ หนูนาจะทำาได้ดีกว่านี้ ทำาไมเขาจะ ่ ตายทังที เขาต้องตายอย่างทรมาน ้ ด้วย ”
- 67. กิจ กรรม • จากโจทย์ผ ู้ป ่ว ยเดิม (ต่า ยใน Sp2) • จับ กลุ่ม A-B-C (สลับ บทบาท) • ต่า ยได้ร ับ การผ่า ตัด แล้ว มา Follow upที่ OPD เพือ เตรีย มตัว เข้า รับ เคมีบ ำา บัด ต่อ ไป ่ • แพทย์เ ห็น ว่า ต่า ยมีค วามเครีย ดและวิต ก กัง วลเกี่ย วกับ ภาวะแทรกซ้อ นจากเคมีบ ำา บัด และปัญ หาด้า นการเงิน (กู้เ งิน มาขยายร้า น ส้ม ตำา ) จึง ส่ง มาให้ค ุณ ซึ่ง เป็น พยาบาลให้ค ำา ปรึก ษา • ให้ A ฝึก ใช้ท ก ษะการช่ว ยให้ผ ู้ป ่ว ยคิด เชิง ั บวก และค้น หาคุณ ค่า ในใจ
- 68. บทบาท C (ผูส ง เกต) ้ ั 1.A ทำา ให้ผ ู้ป ่ว ย รู้แ ละตระหนัก ความคิด ลบและผลกระทบของความคิด ลบ ได้ห รือ ไม่ เขาทำา สิง ใดได้ด ี และจะดีก ว่า นี้ถ า ... ่ ้ (ควรปรับ ปรุง อะไร) 2.A ทำา ให้ผ ู้ป ่ว ย คิด เชิง บวกด้ว ยการค้น หา คุณ ค่า ในใจ ได้ เขาทำา สิ่ง ใดได้ด ี และจะดี กว่า นีถ า ..... ้ ้ 3. A สามารถทำา ให้ผ ู้ป ่ว ย เตือ นตนเองให้ ตระหนัก ในคุณ ค่า ที่ต นเองมีอ ยู่ไ ด้ เขา ทำา อะไรได้ด ี และจะดีก ว่า นีถ ้า ..... ้
- 69. Sp4 การดูแ ลความเจ็บ ปวดอย่า ง เป็น องค์ร วม
- 70. ผู้ป ่ว ยขอ MO บ่อ ยๆ • ผูป ว ยเป็น มะเร็ง ที่ใ บหน้า พูด ไม่ไ ด้ มีอ าการ ้ ่ เจ็บ ปวด ญาติร ้อ งขอยาแก้ป วดบ่อ ยๆ บาง ครั้ง ขอถี่ม าก บางครั้ง ก็ห ่า งออกไป • ผูด ูแ ลได้ด ำา เนิน การ ้ 1. จัด ยาให้ต ามแพทย์ส ง (แต่ก ัง วลการให้ MO) ั่ 2. พยายามค้น หาความเจ็บ ปวดทางใจโดยคุย กับ ญาติ 3. ใช้ว ิธ ก ารเบีย งเบนความสนใจ โดยการอ่า น ี ่ หนัง สือ พูด คุย กับ ญาติ
- 71. กิจ กรรม • ดู VCD “วิถ ีบ ว บาน” แล้ว จับ คูพ ูด คุย ั ่ กัน ช่ว ยกัน อภิป ราย 1. สาเหตุข องความปวดของบัว มีอ ะไร บ้า ง 2. สัง เกตเห็น ทัก ษะอะไรที่แ ม่ช ศ ัน ศนีย ์ ี ใช้ ในการช่ว ยให้บ ว อยู่ก ับ ปัจ จุบ น ั ั ขณะ 3. อะไรคือ สาเหตุท ี่ท ำา ให้บ ว อยู่ก ับ ความ ั เจ็บ ปวดได้ด ีข ึ้น
- 72. “Total Pain” ปัจ จัย ที่ส ่ง ผลต่อ ความปวด 1. 2. 3. 4. ร่า งกาย จิต ใจ อารมณ์ บุค คลิก ภาพ การช่ว ยเหลือ เยีย วยาจากครอบครัว และชุม ชน 5. ผูใ ห้บ ริก าร ้
- 73. ขั้น ตอน 1. การประเมิน Total pain 2. เชื่อ และแสดงความเห็น อกเห็น ใจ 3. บรรเทาความปวดด้ว ย Pharmacologic Non Pharmacologic methods 4. ช่ว ยให้เ ขาปล่อ ยวางความปวด ทางใจ (อยูอ ย่า งทุก ข์ก าย แต่ไ ม่ ่ ทุก ข์ใ จ)
- 74. การบำา บัด / ผ่อ นคลาย 1. การใช้ย า (แก้ป วด ยานอนหลับ ฯลฯ) 2. การออกกำา ลัง กาย แอโรบิก โยคะ ไทชิ 3. การจัด การความเครีย ด ฝึก หายใจ ฝึก สติ ฝึก สมาธิ (Grounding/ Tracking) 4. กิจ กรรมบำา บัด อาบแสงตะวัน อบเซาน่า วารีบ ำา บัด นวดสัม ผัส ห่อ ตับ ประคบไต แช่ม อ แช่เ ท้า ื 5. การแพทย์ท างเลือ ก เช่น ฝัง เข็ม 6. การจิน ตนาการ การภาวนาโพวา
- 75. รัก ษาใจ คลายความปวด สาเหตุ • ความกัง วล • ความโกรธ • ความกลัว • ความรู้ส ก ึ ผิด แนวทางช่ว ยเหลือ ช่ว ยให้ เขา...... 1. นึก ถึง สิง อื่น (หาที่อ ยู่ใ ห้จ ิต ่ เกาะ) 2. มองแง่ด ี มีศ รัท ธา สวด มนต์ 3. ให้อ ภัย ขออโหสิก รรม 4. สมาธิ สติ ปล่อ ยวาง ความ โกรธ ความกลัว ความ กัง วล สิง ค้า งคา ่
- 76. ลองฝึก ดู 1. 2. 3. 4. ฝึก นวดสัม ผัส ผ่อ นคลาย กิจ กรรมเข้า จัง หวะ ฝึก ลมหายใจ Tracking ฝึก โยคะท่า ต้น ไม้ ศิว ะเริง ระบำา (ฝึก ย้า ยจิต มาไว้ท ี่ล มหายใจ ) 5. ฝึก โยคะประกอบเพลง อิท ัป ปจยตา (เห็น ความเมือ ย แต่ไ ม่ท ุก ข์ใ จ ) ่ 6. ฝึก การภาวนาโพวา (จิน ตนาการ)
- 77. บทบาท A3 (ผู้ให้บริการ) • ท่านเป็น “”
- 78. บทบาท C (ผูส ง เกต) ้ ั 1. สาเหตุข องความเจ็บ ปวดในผูป ว ยราย ้ ่ นีม ีอ ะไรบ้า ง ้ 2.A ใช้ท ัก ษะอะไรในการแสดงความเห็น อกเห็น ใจผูป ว ย ้ ่ 3. A สามารถทำา ให้ผ ป ว ย เลือ กใช้ Non ู้ ่ Pharmacologic method ใดบ้า ง ใน การผ่อ นคลายความเจ็บ ปวด 4. A ช่ว ยให้ผ ป ว ยปล่อ ยวางความเจ็บ ู้ ่ ปวดทางใจได้ห รือ ไม่ เขาทำา อย่า งไร
- 79. Sp5 การเป็น มิต รกับ ความ ตาย
- 80. ภาวนากับ การสูญ เสีย • • จับ กลุ่ม 3-4 คน จัด กิจ กรรมผ่า นประสบการณ์ต รง เมือ ่ มีก ารสูญ เสีย ของรัก คนรัก • อภิป ราย 1. ความรู้ส ก ที่เ กิด ขึ้น ึ 2. การรับ มือ กับ ความรู้ส ก ึ 3. บทเรีย นที่เ กิด ขึ้น จากกิจ กรรมนี้
- 82. Repeated Question หากมีเ วลาเหลือ ในโลก นี้อ ีก 3 วัน เราจะทำา อะไร
- 83. กรรมอารมณ์- อาสัน นกรรม หมายถึง กรรมเจีย นตาย คือ วาระจิต สุด ท้า ย ก่อ นตาย มัก ถูก กำา หนดโดย “กรรมเก่า ” คือ จิต ใต้ส ำา นึก ที่ป รุง แต่ง ออกมา ได้แ ก่ ความกลัว ความโกรธ ความรู้ส ก ผิด ความอยาก ความ ึ ยึด
- 84. การเจริญ สติเ พื่อ ปล่อ ยวาง • ความรู้ส ึก ผิด ขอโทษ ขออโหสิก รรม • ความโกรธ ให้อ ภัย เมตตา • ความอยาก ยึด เห็น ความไม่ เที่ย ง • ความกลัว สงบใจ เบิก บาน ปิต ิ
- 85. ตายก่อ นตาย • การมีช ีว ิต เหมือ นกับ ตายไปแล้ว ไม่ม ีอ ะไรที่จ ะอาลัย พอใจในชีว ิต ที่ผ ่า นมา ไม่ด ิ้น รน ไม่แ สวงหา เวลาที่เ หลือ มุ่ง ทำา ความดีท ำา ประโยชน์ และเจริญ สติเ พื่อ เตรีย มเผชิญ ความตายอย่า งสงบ • ตายจากความยึด ถือ “ตัว กู ของกู” ทุก อย่า งคือ สมมติ
- 86. การฝึก มรณสติ • ไม่ใ ช่เ พือ ความสลดหดหู่ ่ • แต่เ พือ ความปล่อ ยวางจาก “ตัว กู ของกู” ่ • เพือ เร่ง ความเพีย รในการปฏิบ ัต ิธ รรม ่ • เพือ ทำา ความดีก บ คนทีเ รารัก ขออโหสิ ให้อ ภัย ่ ั ่ • เพือ ทำา ประโยชน์แ ก่โ ลก ่ • เพือ เตรีย มตัว ตายอย่า งเบิก บาน ่ “ความตาย” ไม่ไ ด้ห มายถึง ความเศร้า เสมอไป แต่ห มายถึง ความปิต ิท เ ราทำา ภาระกิจ ี่ เสร็จ สมบูร ณ์
- 87. การเขีย นพิน ัย กรรมแห่ง ชีว ิต การจัด การ • ทรัพ ย์ส น ิ • ผูอ ยู่ใ นอุป การะ ้ • การงาน • หากไม่ส ามารถสือ สารได้ ก่อ นตายให้ ่ ทำา ดัง นี้ / ห้า มทำา ดัง นี้ • ร่า งกาย (ศพ) และงานศพ
- 88. ตายสงบ - ตายไม่ส งบ • ถามผู้เ รีย นว่า ใครมีป ระสบการณ์เ กี่ย วกับ การ ตาย (เคยช่ว ยเหลือ เห็น การตาย) บ้า ง เล่า เรื่อ ง - ตายสงบ - ตายไม่ส งบ •ลัก ษณะการตายเป็น อย่า งไร •มีส าเหตุจ ากอะไร •ทำา อย่า งไรจึง ะช่ว ยให้ผ ู้ ป่ว ย เป็น มิต รกับ ความตาย
- 89. หลัก การช่ว ยเหลือ ผู้ป ่ว ยระยะ สุด ท้า ยด้ว ยวิธ ีแ บบพุท ธ 1. ให้ค วามรัก และความเห็น อกเห็น ใจ 2. ช่ว ยให้เ ขายอมรับ ความจริง ของชีว ิต (ตายก็ไ ด้ หายก็ด ี) 3. ช่ว ยให้เ ขามีจ ิต จดจ่อ สิง ทีด ง าม ่ ่ ี 4. ช่ว ยเขาปลดเปลื้อ งสิ่ง ค้า งคาใจ 5. ช่ว ยให้เ ขาปล่อ ยวางสิ่ง ต่า งๆ 6. สร้า งบรรยากาศแห่ง ความสงบ 7. กล่า วคำา อำา ลา พระไพศาล วิส าโล
- 90. เป็น มิต รกับ ความตาย ความเจ็บ ป่ว ย และภาวะ ใกล้ต ายนั้น เป็น โอกาส แห่ง ความหลุด พ้น หรือ ยกระดับ จิต วิญ ญาณได้ พระไพศาล วิส าโล
- 91. การนำาทักษะไปประยุกต์ในระบบ งาน OPD การลง ทะเบีย น OPD IPD รพ.มหาราชฯ ระบบส่ง ต่อ IPD กลุ่ม มิต รภาพ บำา บัด ชุม ชน
Editor's Notes
- {}