I'm sharing Topic 'SOUND' of Class 9 for Kannada Medium

1. ಅಧ್ಯಾಯ 12
ಶಬ್ದ

2. ಶಬ್ದವು ಶಕ್ತಿಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದುು ನಮ್ಮಕ್ತವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ ೇಳಿಸಿಕಕ ೂಳಳುವ
ಸಂವ ೇದನ ಯನುು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ಿದ .
ಉದಾ : ಗಂಟ ಶಬ್ು, ವಾಹನಗಳ ಶಬ್ು, ರ ೇಡಿಯೇ –ಟಿವಿ ಶಬ್ು ಇತ್ಾಾದಿ..
ಶಬ್ು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಯಾಗುವ ಕ ಲವು ವಿಧಗಳಳ :

3. ಶಬ್ದವನ್ನು ಹೆೇಗೆ ಉಂಟನಮಯಡಬ್ಹನದನ?
*ಬ ೇರ ಬ ೇರ ವಸುಿಗಳನುು ಎಳ ಯುವುದು, ಉಜ್ುುವುದು,
ಬ್ಡಿಯುವುದು,ಅಲುಗಾಡಿಸುವುದರಂದ ಶಬ್ು ಉಂಟುಮಾಡಬ್ಹುದು.
*ಶಬ್ುವು ವಸುಿಗಳ ಕಂಪನ್ದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ಿದ .
ಉದಾ :ಪಕ್ಷಿಯ ರ ಕ ೆ ಬ್ಡಿತ್, ಜ ೇನು ನೂಣದ ಝೇಂಕಾರ, ಸಂಗಿೇತ್
ವಾದಾಗಳ ತ್ಂತ್ತ ಗಳ ಕಂಪನ.

4. ಶಬ್ದ ಪರಸಯರ
*ಶಬ್ು ಪರಸಾರವಾಗಲು ಮಾಧಾಮ್ ಅತ್ತೇ ಅವಶಾಕ. ಶಬ್ುವು ಘನ, ದರವ ಹಾಗೂ ಅನಿಲ
ಮಾಧಾಮ್ದ ಮ್ೂಲಕ ಪರಸಾರವಾಗುತ್ಿದ .
*ಮಾಧಾಮ್ದ ಕಣಗಳಳ ಪಕೆದ ಕಣಗಳನುು ಚಲ್ಲಸುವಂತ್ ಮಾಡಿದಾಗ, ಮಾದಾಮ್ದಲ್ಲಿ
ಉಂಟಾದ ಕ ೂೇಭ ಗ ತರಂಗ ಎನುುತ್ಾಿರ .
*ಶಬ್ುವು ಪರಸರಸಲು ಮಾಧಾಮ್ದ ಅವಶಾಕತ್ ಇದ ಆದುರಂದ ಶಬ್ುದ ತ್ರಂಗಗಳನುು
ಯಯಂತ್ರರಕ ತ್ರಂಗಗಳ ಂದು ಕರ ಯುತ್ಾಿರ .

5. ಸಂಪೇಡನ್ (compression )
ಶಬ್ುವು ಗಾಳಿಸಯಲ್ಲಿ ಪರಸರಸುವಾಗ ಗಾಳಿಸಯನುು ಮ್ುಂದಕ ೆ ತ್ಳಿಸು ಸಂಪೇಡಿಿಕ
ಅದರ ಮ್ುಂದ ಹ ಚುು ಒತ್ಿಡವಿರುವ ಭಾಗವನುುಉಂಟುಮಾಡುತ್ಿದ . ಈ
ಭಾಗವನುು ಸಂಪೇಡನ್ ಎನುುತ್ ಿೇವ .
ಸಂಪೇಡನವು ಹ ಚುು ಒತ್ಿಡವಿರುವ ಪರದ ೇಶ.
ವಿರಳನ್(rarefaction)
ಶಬ್ು ಪರಸರಸುವಾಗ ಅದು ಗಾಳಿಸಯನುು ಹಂದಕ ೆ ತ್ಳಿಸು ಕಡಿಮೆ ಒತ್ಿಡವಿರುವ
ಭಾಗವನುು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ಿದ . ಈ ಭಾಗವನುು ವಿರಳನ್ ಎನುುತ್ ಿೇವ .
ವಿರಳನ ಕಡಿಮೆ ಒತ್ಿಡವಿರುವ ಪರದ ೇಶ.
C R C R C R

6. ಪರಯೇಗ : ವಿದುಾತ್ ಸಂಪಕ್ತಿಿಕ
ಶಬ್ದ ಪರಸಯರವಯಗಲನ ಮಯಧ್ಾಮದ ಅವಶಾಕತೆ ಇದೆ.
*ಒಂದು ವಿದುಾತ್ ಕರ ಗಂಟ ಮ್ತ್ುಿ ವಾಯುಬ್ಂಧ
ಗಾಜಿನ ಘಂಟಾ ಪಾತ್ ರ ತ್ ಗ ದುಕ ೂಳಿಸು.
*ವಾಯುಬ್ಂಧ ಘಂಟಾ ಪಾತ್ ರಯಳಗ ಜ ೂೇಡಿಸುವುದು. ವಿದುಾತ್ ಕರ ಗಂಟ
*ಘಂಟಾ ಪಾತ್ ರ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿರುವಂತ್ ನಿವಾಿತ್ ರ ೇಚಕಕ ೆ
ಸಂಪಕ್ತಿಿಕ. ಗಾಜಿನ ಘಂಟಾ ಪಾತ್ ರ
*ಈಗ ಕರ ಗಂಟ ಒತ್ತಿ. ಶಬ್ುವು ಕ ೇಳಿಸಸುತ್ಿದ .
*ನಿವಾಿತ್ರ ೇಚಕದ ಮ್ೂಲಕ ಗಾಳಿಸಯನುು ಹೂರತ್ ಗ ಯಿರ.
*ಗಂಟ ಬ್ಡಿಯುತ್ತಿದುರೂ ಕರ ಗಂಟ ಯ ಶಬ್ು ಕ ೇಳಿಸಸುವುದಿಲಿ. ನಿವಾಿತ್ ರ ೇಚಕ
“ಶಬ್ದ ಪರಸರಿಸಲನ ಗಯಳಿಯ (ಮಯಧ್ಾಮದ )ಅವಶಾಕತೆ ಇದೆ “ಎಂದು ಈ
ಪರಯೇಗದ ಮ್ೂಲಕ ನಾವು ತ್ತಳಿಸದುಕ ೂಳಳುತ್ ಿೇವ .

7. ತರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಎಷ್ನು ವಿಧ್? ಅವುಗಳ ವಾತಯಾಸ ಬ್ರೆಯಿರಿ.
ತ್ರಂಗ ಗಳಲ್ಲಿ 2 ವಿಧ ; ಅಡಡ ತ್ರಂಗ ಮ್ತ್ುಿ ನಿೇಳ ತ್ರಂಗ.
ನೇಳ ತರಂಗ ಅಡಡ ತರಂಗ
1.ಮಾಧಾಮ್ದ ಕಣಗಳಳ ಕ ೂೇಭ ಯು ( disturbance )
ಪರಸಾರವಾಗುವ ದಿಕ್ತೆಗ ಸಮಾಂತ್ರ ದಿಕ್ತೆನಲ್ಲಿ ಚಲ್ಲಸುತ್ಿವ . ಈ
ತ್ರಂಗಗಳನುು ನಿೇಳ ತ್ರಂಗಗಳಳ ಎನುುವರು.
1.ಮಾಧಾಮ್ದ ಕಣಗಳಳ ಕ ೂೇಭ ಯು ಪರಸಾರ ವಾಗುವ ದಿಕ್ತೆಗ
ಲಂಬ್ವಾಗಿ ಚಲ್ಲಸುತ್ಿವ . ಈ ರೇತ್ತ ಚಲ್ಲಸುವ ತ್ರಂಗ ಗಳನುು ಅಡಡ
ತ್ರಂಗಗಳಳ ಎನುುವರು.
2.ಸಂಪೇಡನ ಮ್ತ್ುಿ ವಿರಳನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾಧಾಮ್ದ ಕಣಗಳಳ
ಚಲ್ಲಸುತ್ಿವ .
2.ಉಬ್ುು ಮ್ತ್ುಿ ತ್ಗುು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾಧಾಮ್ದ ಕಣಗಳಳ
ಚಲ್ಲಸುತ್ಿವ .
3. ಶಬ್ು ತ್ರಂಗ, ಿಕರಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತ್ರಂಗಗಳಳ ನಿೇಳ
ತ್ರಂಗಗಳಿಸಗ ಉದಾಹರಣ ಗಳಳ.
3.ನಿೇರನ ತ್ರಂಗಗಳಳ, ಬ ಳಕ್ತನ ತ್ರಂಗಗಳಳ ಅಡಡ ತ್ರಂಗಗಳಿಸಗ
ಉದಾಹರಣ ಗಳಳ.
ತ

8. ಶಬ್ದ ತರಂಗಗಳ ಗನಣಲಕ್ಷಣಗಳು
1.ತರಂಗದೂರ(λ) : ಎರಡು ಕರಮಾಗತ್ ಸಂಪೇಡನ ಗಳಳ ಅಥವಾ ಎರಡು ಕರಮಾಗತ್
ವಿರಳನಗಳ ನಡುವಿನ ದೂರವನುು ತ್ರಂಗ ದೂರ ಎನುುವರು.
ತ್ರಂಗದೂರದ ಅಂತ್ಾರಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಏಕಮಾನ ‘ಮೇಟರ್ ‘(m ).
ತ್ರಂಗದೂರ λ
2. ಆವೃತ್ರಿ(ᵞ) : ಏಕಮಾನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಒಟುು ಆಂದ ೂೇಲನಗಳ
ಸಂಖ್ ಾಯನುು ‘ಶಬ್ು ತ್ರಂಗದ ಆವೃತ್ತಿ ‘ಎನುುತ್ ಿೇವ .
ಆವೃತ್ತಿ ಯ ಏಕಮಾನ ‘ಹರ್ಟ್ಸಿ(Hz).

9. 3. ಪಯರ (A)
ಒಂದು ಮಾದಾಮ್ದಲ್ಲಿ ನಿಶುಲ ಸಾಾನದಿಂದ ಎರಡೂ ಕಡ ಉಂಟಾಗುವ
ಗರಷ್ು ಪರಮಾಣದ ಕ ೂೇಭ ಯನುು ಆ ತ್ರಂಗದ ‘ಪಾರ ‘ಎನುುತ್ಾಿರ .
4.ತರಂಗ ಕಯಲಯವಧಿ (T)
ಒಂದು ಸಾಂದರ ಮಾದಾಮ್ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೂಣಿ ಆಂದೂೇಲನ
ತ್ ಗ ದುಕ ೂಳಳುವ ಕಾಲವನುು ಆ ‘ಶಬ್ು ತ್ರಂಗದ ಕಾಲಾವಧಿ’ ಎನುುವರು.
ಇದನುು T ಎಂದು ಗುರುತ್ತಸುತ್ ಿೇವ . ಅಂತ್ಾರಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಏಕಮಾನ ‘ಸ ಕ ಂಡ್’ ‘.

10. ಶಬ್ದದ ಜವ
ಏಕಮಾನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತ್ರಂಗದ ಮೆೇಲ್ಲನ ಬಂದು, ಅಂದರ ಸಂಪೇಡನ
ಅಥವಾ ವಿರಳನ ಚಲ್ಲಿಕದ ದೂರವನುು ಶಬ್ುದ ಜ್ವ ಎನುುವರು.
ಶಬ್ದದ ಜವ = ತರಂಗದೂರ × ಆವೃತ್ರಿ
V = λ × ᵞ
ಸಯಾಯಿ (pitch): ಹ ೂರಹ ೂಮಮದ ಶಬ್ುದ ಆವೃತ್ತಿಯನುು ಮದುಳಳ ಹ ೇಗ
ವಾಾಖ್ಾಾನಿಸುತ್ಿದ ಯೇ ಅದನುು ಅದರ ಸಾಾಯಿ ಎನುುವರು.
ಶಬ್ುದ ಆವೃತ್ರಿಯನ, ಶಬ್ುದ ಸಯಾಯಿ ಯನುು ನಿಧಿರಸುತ್ಿದ .
ತಯರಕತೆ(Loudness) : ಶಬ್ುದ ತ್ಾರಕತ್ ಯು ಒಂದು ವಸುಿವನುು
ಕಂಪಸುವಂತ್ ಮಾಡಲು ಉಪಯೇಗಿಿಕದ ಬ್ಲದ ಪರಮಾಣ.
ಶಬ್ುದ ಪಯರವು, ಶಬ್ುದ ತಯರಕತೆಯನುು ನಿಧಿರಸುತ್ಿದ .

11. ಪರಶ್ೆುಗಳು
1.ತರಂಗದ ಯಯವ ಗನಣವು ಅ ) ತಯರಕತೆ ಆ )ಸಯಾಯಿ ಗಳನ್ನು
ನಧ್ಧರಿಸನತಿದೆ?
ಉ : ಶಬ್ುದ ಪಾರವು ತ್ಾರಕಥ ಯನುು ಮ್ತ್ುಿ ಶಬ್ುದ ಆವೃತ್ತಿ ಯು ಸಾಾಯಿ ಯನುು
ನಿಧಿರಸುತ್ಿದ .
2. ಗಿಟಯರ್ ಅಥವಯ ಕಯರಿನ್ ಹಯರ್ನಧ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಯವುದನ ಹೆಚ್ಚಿನ್ ಸಯಾಯಿ ಹೊಂದಿದೆ?
ಉ :ಕಾರನ ಹಾರ್ನಿ.
3.ನಯದ ಎಂದರೆೇನ್ನ?
ಉ :ಏಕ ಆವೃತ್ತಿ ಯನುು ಹೂಂದಿರುವ ಶಬ್ುವನುು ‘ನಾದ’ ಎನುುವರು.
4.ಸವರ ಎಂದರೆೇನ್ನ?
ಉ :ಒಂದಕ್ತೆಂತ್ ಹ ಚುು ಆವೃತ್ತಿಗಳನುು ಸಂಯೇಜಿಿಕ ಉಂಟುಮಾಡಿದ ಶಬ್ುವನುು ಸವರ
ಎನುುವರು.

12. ಪರಶ್ೆುಗಳು :
1.ಶಬ್ದ ತರಂಗದ ಆವೃತ್ರಿ 220Hz ಮತನಿ ಜವ 440m/s ಆದರೆ ಆ
ಮಯದಾಮದಲ್ಲಿ ಅದರ ತರಂಗದೂರ ವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸಿ.
ಉ : ಆವೃತ್ತಿ = 220Hz ಜ್ವ =440m/s ತ್ರಂಗದೂರ =?
ಜ್ವ = ತ್ರಂಗದೂರ × ಆವೃತ್ತಿ
440= ತ್ರಂಗದೂರ × 220
ತ್ರಂಗದೂರ =
440
220
= 2m.
2.ಒಬ್ಬನ್ನ ಶಬ್ದದ ಆಕರದಿಂದ 450m ದೂರದಲ್ಲಿ ಕನಳಿತನಕೊಂಡನ 500Hz ಇರನವ ಒಂದನ
ನಯದ ವನ್ನು ಕೆೇಳುತ್ರಿದಯದನೆ. ಆಕರದಿಂದ ಎರಡನಕರಮಯಗತ ಸಂಪೇಡನೆಗಳ ನ್ಡನವಿನ್
ಕಯಲಯವಧಿಯೆಷ್ನು?
ಉ : ಆವೃತ್ತಿ = 500Hz T=? ಕಾಲಾವಧಿ T =
1
ಆವೃತ್ತಿ
=
1
500
= 0.002s

13. ವಿಭಿನ್ು ಮಯಧ್ಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದದ ಜವ
ಒಂದು ಮಾದಾಮ್ದಲ್ಲಿ ಶಬ್ುದ ಜ್ವವು ಆ ಮಾಧಾಮ್ದ ತಯಪವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಕರುತ್ಿದ .
ಪರಶ್ೆು :ನಗದಿತ ತಯಪದಲ್ಲಿ ಗಯಳಿ, ನೇರನ ಅಥವಯ ಕಬ್ಬಬಣ ಈ ಯಯವ 3
ಮಯಧ್ಾಮಗಳಲ್ಲಿಶಬ್ದ ವೆೇಗವಯಗಿ ಚಲ್ಲಸನತಿದೆ?
ಉ : ಕಬುಣ (ಘನ ) ದಲ್ಲಿ ಶಬ್ು ವ ೇಗವಾಗಿ ಚಲ್ಲಸುತ್ಿದ .
ಸಿಾತ್ರ ವಸನಿ ಜವ (m/s )
ಅಲೂಿೂಮನಿಯಂ 6420
ಘನ ಕಬುಣ 5950
ಗಾಜ್ು 3980
ನಿೇರು 1531
ದರವ ಉಪುಪ ನಿೇರು 1498
ಹ ೈಡೂರೇಜ್ರ್ನ 1284
ಅನಿಲ ಗಾಳಿಸ 346
ಆಕ್ತಸಜ್ರ್ನ 316

14. ಶಬ್ದದ ಪರತ್ರಫಲನ್
*ಶಬ್ುವು ಬ ಳಕ್ತನ ಪರತ್ತಫಲನದಂತ್ ಘನ ಹಾಗೂ ದರವ ಮೆೇಲ ೈಯಲ್ಲಿ
ಪರತ್ತಫಲ್ಲಸುತ್ಿದ .
*ಶಬ್ು ತ್ರಂಗದ ಪರತ್ತಫಲನಕ ೆ ನುಣುಪಾದ ಅಥವಾ ಒರಟಾದ ಬ್ೃಹತ್
ಗಾತ್ರದ ತ್ಡ ಯು ಅವಶಾಕ.
ಪರತ್ರಧ್ವನ
ಶಬ್ುವು ಯಾವುದೂೇ ಒಂದು ಮೆೇಲ ೈ ಯಲ್ಲಿ ಪರತ್ತಫಲನಗೂಂಡು ಸವಲಪ
ಸಮ್ಯದ ನಂತ್ರ ನಮ್ಮ ಕ್ತವಿಗ ಕ ೇಳಳವುದನುು ‘ಪರತ್ತಧವನಿ ‘ಎನುುತ್ ಿೇವ .
ಪರತ್ತಧವನಿ ಕ ೇಳಲು ತ್ಡ ಯು ಆಕರದಿಂದ ಇರಬ ೇಕಾದ ಕನಿಷ್ಠದೂರ 17.2 m.
ಅನ್ನರಣನೆ
ಸತ್ತ್ವಾಗಿ ಪರತ್ತಫಲನಗೂಂಡು ಉಂಟಾದ ಪುನರಾವತ್ತಿತ್ ಶಬ್ುವನುು ‘ಅನುರಣನ
‘ಎನುುತ್ ಿೇವ .

15. ಅನ್ನರಣನೆ ಕಡಿಮೆ ಮಯಡಲನ ಏನ್ನ ಮಯಡಬೆೇಕನ?
ಉ :*ಸಭಾಂಗಣದ ಮೆೇಲಾುವಣಿ ಮ್ತ್ುಿ ಗೂೇಡ ಗಳನುು
ಶಬ್ು ಗರಹಕಾ ವಸುಿಗಳಾದ ಸಂಕುಚಿತ್ ದೃಗಾುರು ಹಲಗ
ಒರಟಾದ ಪಾಿಸುರ್ ಗಳಿಸಂದ ಮ್ುಚುುವುದು.
*ಆಸನದ ವಸುಿಗಳನುು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವಾಗ ಗರಹಕಾ
ಗುಣ ಪರಗಣಿಸುವುದು.
ಪರತ್ರದವನಯನ 3 ಸೆಕೆಂಡ್ ನ್ಂತರ ಕೆೇಳಿಸಿತನ. ಶಬ್ದದ ಜವ 342 m/s ಆದರೆ
ಪರತ್ರಫಲನ್ ಮೆೇಲೆೈ ಶಬ್ದದ ಆಕರದಿಂದ ಎಷ್ನು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ?
ಉ :ಚಲ್ಲಿಕದ ದೂರ = ಜ್ವ × ಕಾಲ ಜ್ವ =342m/s ಕಾಲ =3 s
= 342 × 3
= 1026m
ಶಬ್ುವು ಪರತ್ತಧವನಿಯಾಗುವಾಗ 2 ಬಾರ ಚಲ್ಲಸುತ್ಿದ . ಆದುರಂದ ಪರತ್ತಫಲನ
ಮೆೇಲ ೈ ಗ ಆಕರದಿಂದ ಇರುವ ದೂರ =
1026
2
= 513m.

16. ಶಬ್ದದ ಗನಣಿತ ಪರತ್ರಫಲನ್ ಗಳ ಉಪಯೇಗ ಏನ್ನ?
ಉ :1)ಮೆಗಾಫೇರ್ನ, ಹಾರ್ನಿ, ಸಂಗಿೇತ್
ವಾದಾಗಳಲ್ಲಿಶಬ್ುವು ಒಂದ ೇ ದಿಕ್ತೆನಲ್ಲಿ
ಪರವಹಸುವ ವಿನಾಾಸ.
2)ಸ ುಥೂೇಸೂೆೇಪ್ ನಲ್ಲಿ ರೂೇಗಿಯ
ಹೃದಯ ಬ್ಡಿತ್ ಕ ೇಳಲು.
ಪರಶ್ೆು :ಸಂಗಿೇತ ಕಛೆೇರಿ, ಭವನ್ಗಳ ಮೆೇಲಯಿವಣಿ
ವಕಯರ ಕಯರ ದಲ್ಲಿರಲನ ಕಯರಣವೆೇನ್ನ?
ಉ :ಶಬ್ುವು ಪರತ್ತಫಲ್ಲಿಕದ ನಂತ್ರ
ಭವನದ ಎಲಾಿ ಮ್ೂಲ ಗಳಿಸಗ
ತ್ಲುಪುವಂತ್ ಮೆೇಲಾುವಣಿ ಯನುು
ವಕಾರಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಟಿುರುತ್ಾಿರ .

17. ಮನ್ನಷ್ಾನ್ ಸರಯಸರಿ ಶರವಾದ ವಯಾಪಿ ಎಷ್ನು?
ಮಾನವನಲ್ಲಿ ಶರವಣ ಶಬ್ು ಕ ೇಳಳವಿಕ ಯ ವಾಾಪಿ 20Hz ನಿಂದ 20000Hz.
ಅವಧ್ವನ ಎಂದರೆೇನ್ನ? ಅದನ ಯಯರಿಗೆ ಕೆೇಳಿಸನತಿದೆ?
20 Hzಗಿಂತ್ ಕಡಿಮೆ ಆವೃತ್ತಿ ಹೂಂದಿರುವ ಶಬ್ುವನುು ಅವಧವನಿ ಎನುುವರು.
ಆನ , ತ್ತಮಂಗಿಲ, ಘೇoಡಾಮ್ೃಗ ಇವುಗಳಳ ಅವಧವನಿ ಯನುು ಕ ೇಳಳತ್ಿವ .
ಶರವಣಯತ್ರೇತ ಶಬ್ದ ಎಂದರೆೇನ್ನ? ಅದನ ಯಯರಿಗೆ ಕೆೇಳಿಸನತಿದೆ?
20000 Hz ಗಿಂತ್ ಹ ಚುು ಆವೃತ್ತಿ ಹೂಂದಿರುವ ಶಬ್ುವನುು ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ಶಬ್ು ಎನುುವರು.
ಡಾಲ್ಲಿರ್ನ, ಬಾವಲ್ಲ, ಕಡಲ ಹಂದಿ, ಇಲ್ಲಗಳಳ ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ಶಬ್ು ಕ ೇಳಿಸಸುತ್ಿದ .

18. ಶರವಣಯತ್ರೇತ ಶಬ್ದದ ಅನ್ವಯಗಳು ಯಯವುವು?
*ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ಶಬ್ುವನುು ವ ೈದಾಕ್ತೇಯ ಮ್ತ್ುಿ ಕ ೈಗಾರಕಾ ಕ ೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬ್ಳಸುತ್ಾಿರ .
*ಕ್ತಡಿು ಕಲುಿಗಳನುು ಪುಡಿ ಮಾಡಲು ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ಶಬ್ುವನುು ಬ್ಳಸುತ್ಾಿರ .
ಸೊೇನಯರ್ ಎಂದರೆೇನ್ನ?
ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ತ್ರಂಗಗಳನುು ಉಪಯೇಗಿಿಕ ನಿೇರನಲ್ಲಿರುವ ವಸುಿವಿನ
ದೂರ, ದಿಕುೆ ಮ್ತ್ುಿ ಜ್ವ ಗಳ ಅಳತ್ ಕಂಡುಹಡಿಯುವ ಸಾಧನ ಕ ೆ
ಸೂೇನಾರ್ ಎನುುತ್ಾಿರ .
ಸೊೇನಯರ್ ತಂತರವನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಬ್ಳಸನತಯಿರೆ?
ಸಮ್ುದರದ ಆಳ ಮ್ತ್ುಿ ನಿೇರನ ತ್ಳದಲ್ಲಿರುವ ಬ ಟು, ಕಣಿವ ,
ಜ್ಲಾಂತ್ಗಾಿಮ ನೌಕ , ಮ್ಂಜ್ುಗಡ ಡ ಶಿಖರ, ಮ್ುಳಳಗಿದ ಹಡಗು ಗಳನುು
ಪತ್ ಿ ಮಾಡಲು ಸ ೂೇನಾರ್ ತ್ಂತ್ರ ಬ್ಳಸುತ್ಾಿರ .

19. ಸೊೇನಯರ್ ಕಯಯಧ ವಿಧ್ಯನ್ ವಿವರಿಸಿ.
*ಸೂೇನಾರ್ ಸಾಧನವನುು ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಿಕರುತ್ಾಿರ .
*ಈ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ಪ ರೇಷ್ಕ ಮ್ತ್ುಿ ಪತ್ ಿಕಾರ ಎಂಬ್
ಭಾಗಗಳಿಸರುತ್ಿವ .
*ಪ ರೇಷ್ಕವು ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ತ್ರಂಗ ಪರಸಾರ
ಮಾಡುತ್ಿದ .
*ಈ ತ್ರಂಗ ನಿೇರನ ತ್ಳದಲ್ಲಿರುವ ವಸುಿವಿಗ
ಬ್ಡಿದು ಪರತ್ತಫಲ್ಲಸುತ್ಿದ .
*ಈ ತ್ರಂಗಗಳನುು ಪತ್ ಿಕಾರ ಗರಹಿಕ ಅವನುು
ವಿದುಾತ್ ಸಂಕ ೇತ್ಗಳಾಗಿ ಪರವತ್ತಿಿಕ ವಸುಿವಿಗಿರುವ
ದೂರ, ದಿಕುೆ ಕಂಡುಹಡಿಯಲಾಗುವುದು.

20. ಮಯನ್ವ ಕ್ಕವಿಯ ರಚನೆ ಮತನಿ ಕಯಯಧಗಳು
*ಮಾನವ ಕ್ತವಿಯಲ್ಲಿ ಮ್ುಖಾ 3 ಭಾಗಗಳಿಸವ .
1)ಹೊರಕ್ಕವಿ(ಹಯಲೆ ):ಪರಸರ ದಲ್ಲಿನ ಶಬ್ುಗಳನುು
ಸಂಗರಹಿಕ ,ಶರವಣ ನಾಳದ ಮ್ೂಲಕ
ಕ್ತವಿಯ ತ್ಮ್ಟ ಯಲ್ಲಿ ಒತ್ಿಡ ಉಂಟುಮಾಡಿ,
ತ್ಮ್ಟ ಕಂಪಸುವಂತ್ ಮಾಡುತ್ಿದ .
2)ಮಧ್ಾಕ್ಕವಿ :ಮ್ಧಾಕ್ತವಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಂಪನಗಳಳ
3 ಮ್ೂಳ ಗಳಿಸಂದ ವಧಿನ ಗ ೂಂಡು ಒತ್ಿಡ
ವಾತ್ಾಾಸ ಗಳನುುಒಳಕ್ತವಿಗ ಕಳಿಸಸುತ್ಿದ .
3)ಒಳಕ್ಕವಿ (ಕಯಕ್ಕಿಯಯ ):ಕಾಕ್ತಿಯಾ ದಿಂದ ಒತ್ಿಡ ವಾತ್ಾಾಸ ಗಳಳ ವಿದುಾತ್
ಸಂಕ ೇತ್ಗಳಾಗಿ ಶರವಣ ನರಗಳ ಮ್ೂಲಕ ಮೆದುಳಿಸಗ ಕಳಿಸಸಲಾಗುತ್ಿದ .

21. ಪರಶ್ೆುಗಳು
1.ಕತಿಲ ಕೊೇಣೆಯಲ್ಲಿ ಗನಂಪನ್ಲ್ಲಿ ನಮಮ ಸೆುೇಹಿತನ್ ಶಬ್ದವನ್ನು ಗನರನತ್ರಸಲನ
ಶಬ್ದದ ಯಯವ ಗನಣಲಕ್ಷಣವು ನಮಗೆ ಸಹಯಯ ಮಯಡನತಿವೆ?
ಉ:ಶಬ್ುದ ಸಾಾಯಿ ಮ್ತ್ುಿ ತ್ಾರಕತ್ ಯು ವಿಭಿನು ಶಬ್ುಗಳನುು ಗುರುತ್ತಸಲು
ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ಿದ ..
2.ಮಂಚನ ಮತನಿ ಗನಡನಗನ ಏಕಕಯಲದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದರೂ, ಮಂಚನ
ಕಯಣಿಸಿದ ಸವಲಪ ಸಮಯದ ನ್ಂತರ ಗನಡನಗಿನ್ ಶಬ್ದ ಕೆೇಳಿಸನತಿದೆ. ಏಕೆ?
ಬ ಳಕ್ತನ ವ ೇಗ ಶಬ್ುದ ವ ೇಗಕ್ತೆಂತ್ ಹ ಚುು. ಆದುರಂದ ಮಂಚು ಮೊದಲು
ಕಾಣಿಸುತ್ಿದ .
3.ಒಬ್ಬ ಮನ್ನಷ್ಾನ್ ಶರವಣ ವಯಾಪಿ 20Hz ನಂದ 20kHz. ಗಯಳಿಯಲ್ಲಿ ಈ 2
ಆವೃತ್ರಿ ಗಳಿಗನ್ನಗನಣವಯಗಿ ಶಬ್ದ ತರಂಗ ಗಳ ತರಂಗದೂರವೆಷ್ನು?
(ಜವ =344m/s )
ತ್ರಂಗದೂರ =
ಜ್ವ
ಆವೃತ್ತಿ
ತ್ರಂಗದೂರ =
ಜ್ವ
ಆವೃತ್ತಿ
=
344
20
= 17.2m =
344
20000
= 0.0172m

22. 4)ಇಬ್ಬರನ ಮಕಿಳು ಅಲನಾಮನಯಂ ಕಂಬ್ಬಯ ಎರಡನ ತನದಿಗಳಲ್ಲಿ
ಇದಯದರೆ. ಒಬ್ಬನ್ನ ಕಲ್ಲಿನಂದ ಒಂದನ ತನದಿಯನ್ನು ಬ್ಡಿದಿದಯದನೆ.
ಇನೊುಬ್ಬನ್ ಕ್ಕವಿಯನ್ನು ತಲನಪುವ ಶಬ್ದತರಂಗಗಳು ಗಯಳಿಯಲ್ಲಿ ಮತನಿ
ಅಲನಾಮನಯಂ ಕಂಬ್ಬಯಲ್ಲಿ ಚಲ್ಲಸಲನ ತೆಗೆದನಕೊಳುುವ ಕಯಲಗಳ
ಅನ್ನಪಯತ ಕಂಡನ ಹಿಡಿಯಿರಿ.
ಉ :ಗಾಳಿಸಯಲ್ಲಿ ಶಬ್ುದ ವ ೇಗ =346m/s
ಅಲೂಿೂಮನಿಯಂ ನಲ್ಲಿ ಶಬ್ುದ ವ ೇಗ = 6420m/s
ಹಾಗಾದರ ಶಬ್ುವು ಅಲೂಿೂಮನಿಯಂ ಮ್ತ್ುಿ ಗಾಳಿಸಯಲ್ಲಿ ಚಲ್ಲಸುವ
ಕಾಲಗಳ ಅನುಪಾತ್ =
6420
346
= 18.55
5) ಶಬ್ದದ ಆಕರದ ಆವೃತ್ರಿ 100Hz.ಇದನ ಒಂದನ ನಮಷ್ದಲ್ಲಿ ಎಷ್ನು ಬಯರಿ ಕಂಪಸನತಿದೆ?
ಉ :ಒಂದು ನಿಮಷ್ =60 ಸ ಕ ಂಡ್. ಆವೃತ್ತಿ= 100Hz
ಶಬ್ುವು ಕಂಪಸುವ ದರ = ಆವೃತ್ತಿ × ಕಾಲ = 100 × 60 =6000/ನಿ

23. 6)ಶಬ್ದವು ಬೆಳಕ್ಕನ್ ಪರತ್ರಫಲನ್ದ ನಯಮಗಳನ್ನು ಅನ್ನಸರಿಸನತಿದೆಯೆೇ?
ವಿವರಿಸಿ.
ಉ : ಹೌದು. ಪತ್ನ ಶಬ್ು ಮ್ತ್ುಿ ಪರತ್ತಫಲನ ಶಬ್ುದ ದಿಕುೆಗಳಳ ಪರತ್ತಫಲ್ಲಸುವ
ಮೆೇಲ ೈನ ಬಂದುವಿನಲ್ಲಿ ಎಳ ದ ಲಂಬ್ ದೂಂದಿಗ ಸಮಾನ ಕ ೂೇನಗಳನುು
ಉಂಟುಮಾಡುತ್ಿವ ಮ್ತ್ುಿ ಇವು ಮ್ೂರು ಒಂದ ೇ ಸಮ್ತ್ಲದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ಿವ .
7)ಒಂದನ ದೂರದ ವಸನಿವಿನಂದ ಶಬ್ದವು ಪರತ್ರ ಫಲ್ಲಸಿದರೆ ಪರತ್ರದವನ
ಉತಪನ್ುವಯಗನತಿದೆ. ಪರತ್ರಫಲ್ಲಸಿದ ಮೆೇಲೆೈ ಮತನಿ ಉತಪತ್ರಿಯಯದ
ಆಕರಗಳ ನ್ಡನವಿನ್ ಅಂತರ ಸಿಾರವಯಗಿದೆ ಎಂದನ ಭಯವಿಸಿ. ಹೆಚನಿ
ಉಷಯಣಂಶವಿರನವ ದಿನ್ದಂದನ ನೇವು ಪರತ್ರಧ್ವನಯನ್ನು ಕೆೇಳುವಿರಯ?
ಉ :ಕಾಲ = ಚಲ್ಲಿಕದ ದೂರ /ವ ೇಗ
ಹ ಚುು ಉಷಾಣಂಶವಿರುವಾಗ ಶಬ್ುದ ವ ೇಗ ಹ ಚುು. ವ ೇಗ ಮ್ತ್ುಿ ಕಾಲ ಪರಸಪರ
ವಿಲೂೇಮ್ ವಿರುವುದರಂದ ಹ ಚುು ಉಷಾಣಂಶವಿರುವ ದಿನದಂದು ಕಡಿಮೆ
ಸಮ್ಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಗ ಪರತ್ತಧವನಿಯ ಕ ೇಳಿಸಸುತ್ಿದ .

24. 8)500m ಎತಿರವಿರನವ ಒಂದನ ಗೊೇಪುರದ ಮೆೇಲ್ಲಂದ ಒಂದನ ಕಲಿನ್ನು ಅದರ ಕೆಳಭಯಗದಲ್ಲಿನ್ ಕೊಳದ ನೇರಿನ್ಲ್ಲಿ ಹಯಕ್ಕ. ನೇರನ ಚ್ಚಮನಮವ
ಶಬ್ದ ಮೆೇಲಯಾಗದಲ್ಲಿ ಯಯವಯಗ ಕೆೇಳುತಿದೆ? (g =10m/s2 ಮತನಿಶಬ್ದದ ಜವ =340m/s ).
ಉ :ಗೂೇಪುರದ ಎತ್ಿರ =S=500m S = ut1+
1
2
gt1
2
ಗುರುತ್ವ ವ ೇಗ ೂೇತ್ೆಷ್ಿ =g=10ms2 500 = 0 +
1
2
×10×t1
2
ಶಬ್ುದ ಜ್ವ =v=340m/s t1
2 =
500
10
= 100
ಆರಂಭಿಕ ವ ೇಗ =u=0 m/s t1 = 100 = 10s
ಕಲುಿ ಕ ಳಗ ಬೇಳಳವ ಸಮ್ಯ t1 ಎಂದಿರಲ್ಲ
ಕಲ್ಲಿನಶಬ್ು ಗ ೂೇಪುರದ ಪಾದದಿಂದ ತ್ುದಿಗ ತ್ಲುಪಲು ತ್ ಗ ದುಕ ೂಂಡ ಸಮ್ಯ t2=
ದೂರ
ಜ್ವ
=
500
340
=1.47 s
ನಿೇರುಚಿಮ್ುಮವ ಶಬ್ು ಗ ೂೇಪುರದ ತ್ುದಿಗ ತ್ಲುಪಲು ತ್ ಗ ದುಕ ೂಂಡ ಒಟುುಸಮ್ಯ= t1 + t2= 10+1.47=11.47 s.
9) ಶಬ್ದದ ತರಂಗವು 339m/s ಜವದಲ್ಲಿ ಚಲ್ಲಸನತಿದೆ. ಅದರ ತರಂಗದೂರ 1.5cm ಆದರೆ ಆವೃತ್ರಿ ಎಷ್ನು? ಅದನ ಶರವಣ ಶಬ್ದವೆೇ?
ಉ : ಜ್ವ =339m/s ತ್ರಂಗದೂರ =1.5cm =0.015m
ಆವೃತ್ತಿ =
ಜ್ವ
ತ್ರಂಗ ದೂರ
=
339
0.015
= 22600Hz. ಇದು ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ಶಬ್ು.

25. 10) ಬಯವಲ್ಲಗಳು ಶರವಣಯತ್ರೇತ ತರಂಗಗಳನ್ನು ಉಪಯೇಗಿಸಿ ಹೆೇಗೆ ತಮಮ
ಆಹಯರ ಬೆೇಟೆ ಹಿಡಿಯನತಿವೆ?
ಉ : ಬಾವಲ್ಲಗಳಳ ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ತ್ರಂಗ ಗಳನುು ಉತ್ಸಜಿಿಸುತ್ಿವ . ಈ ತ್ರಂಗಗಳಳ
ಅಡ ತ್ಡ ಅಥವಾ ಬ ೇಟ ಯಿಂದ ಪರತ್ತಫಲ್ಲಿಕ ಬಾವಲ್ಲಗಳ
ಕ್ತವಿಯನುುತ್ಲುಪುತ್ಿವ . ಇದರಂದಾಗಿ ಬಾವಲ್ಲ ಯು
ಬ ೇಟ ಯ ಸಾಾನ ಹಾಗೂ ದೂರವನುು ಗರಹಿಕಕ ೂಂಡು
ತ್ಮ್ಮ ಬ ೇಟ ಯನುುಹಡಿಯುತ್ಿವ .
11) ಸವಚಛಗೊಳಿಸನವಿಕೆ ಯಲ್ಲಿ ಶರವಣಯತ್ರೇತ
ತರಂಗ ಗಳನ್ನು ಹೆೇಗೆ ಉಪಯೇಗಿಸಲಯಗನವುದನ?
ಉ :ಸವಚಛಗೂಳಿಸಸಬ ೇಕಾದ ವಸುಿಗಳನುು ದಾರವಣದಲ್ಲಿಟುು ಅದರಲ್ಲಿ ಶರವಣಾತ್ತೇತ್
ತ್ರಂಗ ಗಳನುು ಹಾಯಿಸಬ ೇಕು. ಈ ತ್ರಂಗಗಳಿಸಗ ಹ ಚುು ಆವೃತ್ತಿ ಇರುವುದರಂದ ಆ
ವಸುಿವಿನ ಭಾಗಕ ೆ ಅಂಟಿರುವ ಧೂಳಿಸನ ಕಣಗಳಳ, ಗಿರೇಸ್ ಮ್ತ್ುಿ ಕ ೂಳ ಯನುು
ಬ ೇಪಿಡಿಸುತ್ಿವ . ಈ ರೇತ್ತ ವಸುಿಗಳಳ ಸಂಪೂಣಿವಾಗಿ ಸವಚಛಗ ೂಳಳುತ್ಿವ .

26. 12) ಜಲಯಂತಗಯಧಮ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ನ್ ಸೊೇನಯರ್ ಸಯಧ್ನ್ವು ಕಳುಹಿಸಿದ ತರಂಗಗಳು 5s
ನ್ಂತರ ಸಿವೇಕರಿಸಲಪಡನತಿವೆ. ಜಲಂತಗಯಧಮ ನೌಕೆಯಿಂದ ವಸನಿವಿಗೆ ಇರನವ ದೂರ 3625m
ಆದಯಗ ನೇರಿನ್ಲ್ಲಿ ಶಬ್ದದ ತರಂಗದ ಜವ ಕಂಡನಹಿಡಿಯಿರಿ.
ಉ : ಪರಸರಣ ಮ್ತ್ುಿ ಪತ್ ಿಹಚುುವಿಕ ನಡುವಿನ ಅವಧಿ= 5s
ನೌಕ ಯಿಂದ ವಸುಿವಿಗ ಇರುವ ದೂರ = 3625m =d
ನಿೇರನಲ್ಲಿ ಶಬ್ುದ ತ್ರಂಗದ ಜ್ವ =
2×ದೂರ
ಕಾಲ
=
2×3625
5
=
7250
5
=1450m/s.
13) ಶರವಣಯತ್ರೇತ ತರಂಗ ಗಳನ್ನು ಉಪಯೇಗಿಸಿಕೊಂಡನ ಲೊೇಹದ ಪಟ್ಟುಯಲ್ಲಿನ್
ದೊೇಷ್ಗಳನ್ನುಹೆೇಗೆ ಕಂಡನ ಹಿಡಿಯಬ್ಹನದನ?ವಿವರಿಸಿ.
ಉ :ಲೂೇಹದ ಪಟಿುಯಲ್ಲಿನ ಬರುಕುಗಳಳ ಮ್ತ್ುಿ ರಂದರಗಳಳ ಹೂರಗ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲಿ. ಲೂೇಹದ
ಪಟಿುಯ ಮ್ೂಲಕ ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ತ್ರಂಗಗಳನುು ಹಾಯಿಿಕ ಪ ತ್ ಿ ಕಾರ ಸಹಾಯದಿಂದ
ತ್ರಂಗಗಳನುು ಿಕವೇಕರಸಲಾಗುತ್ಿದ . ಅತ್ತ ಸಣಣ ನೂಾನಾತ್ ಇದುರೂ,ಶರವಣಾತ್ತೇತ್ ತ್ರಂಗಗಳಳ
ಪರತ್ತಫಲ್ಲಸುವುದರಂದ ದೂೇಷ್ಗಳನುುಕಂಡುಹಡಿಯಬ್ಹುದು.

27. THANK YOU