Simulation of Passenger Flights at Mehrabad International Airport
•
2 likes•1,102 views
Thesis Body My thesis for BSc in Industrial Engineering -Simulation of Passenger Flights at Mehrabad International Airport -using Arena and Enterprise Dynamics Software Programs -written in Persian
Recommended
More Related Content
What's hot
Similar to Simulation of Passenger Flights at Mehrabad International Airport
Similar to Simulation of Passenger Flights at Mehrabad International Airport (20)
More from Hamideh Iraj
More from Hamideh Iraj (20)
Simulation of Passenger Flights at Mehrabad International Airport
- 1. ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻠﻮﻏﻲ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ رﺷﺪ زﻳﺎد در ﺳﻔﺮﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﻮد، از اواﺧﺮ دﻫﻪ 0691 ﺷﺮوع ﺷﺪ. ﺑﻌﺪ از آن ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻛﻪ اﺑﺰاري ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد و ﻛﺎرآﻣﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ. اﻣﺮوزه ﺑﺎ رﻗﺎﺑﺘﻲ ﺷﺪن ﺻﻨﻌﺖ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري و ﻧﺮم اﻓﺰاري در دﻧﻴﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ، ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻓﺮودﮔﺎه در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻫﻤﻴﺖ روز اﻓﺰون ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده زﻳﺎدي در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﺮودﮔﺎه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻮاﻳﻲ )آﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ( ﻗﺴﻤﺖ زﻣﻴﻨﻲ )ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل و ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور( ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ زﻣﻴﻨﻲ، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻫﻮاﻳﻲ، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻇﺮﻓﻴﺖ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﻗﺘﺼﺎدي ـ ﻣﺎﻟﻲ ﻓﺮودﮔﺎه و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ.. ﻓﺼﻞ اول ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ، ﻣﺪﻟﻬﺎ، ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، اﻧﻮاع ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي وﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳﺐ آن ﻣﻲ ﭘﺮدازد.ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﺮودﮔﺎه، ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي در ﻓﺮودﮔﺎه و ﺗﺤﻮﻻت آﻳِﻨﺪه ﻣﻲ ﭘﺮدازد. درﻓﺼﻞ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اراﺋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. 1
- 3. ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ اﻋﻢ از ﺗﻮﻟﻴﺪي و ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ را ﺑﻮﺟﻮد آورده اﺳﺖ . اﻳﻦﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ در ﻃﻮل زﻣﺎن رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺔ ﺧﻮد ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻫﻢ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ، ﻫﺪاﻳﺖ و ﻛﻨﺘﺮل را ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺴﻴﺎرﺣﺴﺎس و ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ . ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻣﺴﺆﻻن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي در ﻣﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ، روﺷﻬﺎ و ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ ﻛﻪﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ دارد . ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎي رﻳﺎﺿﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﻴﻨﻲ وﺗﺠﺮﺑﻲ و ﻓﻨﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ روﺷﻬﺎ داﻧﺴﺖ . ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻳﻚ ازروﺷﻬﺎي ﻣﺬﻛﻮر داراي ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢﺧﺎص ﻧﻪ ﺑﺴﺎدﮔﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ . ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ، ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ آنﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ . ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﻗﺪرﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻔﻴﺪ ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪة ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ اﺳﺖ . ﻫﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮي ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﺶ را ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﺪﻟﺴﺎزي از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزيﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﺑﻪﻋﻠﻮم ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ، رﻳﺎﺿﻴﺎت ، اﺣﺘﻤﺎﻻت و آﻣﺎر ﻣﺘﻜﻲ اﺳﺖ . ﭼﻮن ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ ﻟﺬا در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﺳﭙﺲ ﻣﺪﻟﻬﺎ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد . ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺑﺘﺪا ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي از ﺳﻴﺴﺘﻢ را اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ . ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻳﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ . ﻳﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﺗﻌﺪادي اﻧﺴﺎن ، ﻣﺎﺷﻴﻦ، دﻓﺎﺗﺮ، ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ، ﻣﻘﺮرات اداري و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭘﻮﻟﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﻜﻲ و ﻛﺴﺐ درآﻣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي داراي وﺣﺪت و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻳﻚ واﺣﺪﺗﻮﻟﻴﺪي ، ﻣﺜﻼً ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ، ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮي از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ در اﻳﻦ واﺣﺪ ﻫﻢ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ،ﻛﺎرﮔﺮان، ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ، ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺎر ، ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ، ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺮدﻫﻢ آﻣﺪه و ﻫﺮﻳﻚ در راه ﻫﺪف 3
- 4. ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ داراي ﻧﻘﺸﻲ ﺑﻮده و در اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻧﻘﺶ از دﻳﮕﺮان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮ و ﺑﺮ دﻳﮕﺮان ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬارﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻫﺪف از اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﺎ اداره ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺟﻮد، ﻛﺴﺐ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آن اﺳﺖ. ﻟﺬا در ﻣﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺟﺰاء آن ﺑﺮﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻗﻮاﻧﻴﻦ و راﺑﻄﻪﻫﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮآن و دﻳﮕﺮﺧﺼﻮﺻﻴﺎت آﻧﺮا ﺷﻨﺎﺧﺖ. و اﮔﺮ ﻫﺪف اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺷﻴﺎء و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺑﺮاي آن اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد . اﻣﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻫﺎ ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت و ﻗﻮاﻧﻴﻦﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . در ﻫﺮ ﺣﺎل ﻻزﻣﻪ اﻳﺠﺎد ﻳﺎ اداره ﻣﻄﻠﻮب ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آن اﺳﺖ . ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد "ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﺷﻴﺎء ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﻣﻌﻠﻮم ، ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ . اﺷﻴﺎء ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داﺋﻤﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ." ﻣﺜﻼً در ﻳﻚﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪي ، ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺟﺰء اﺷﻴﺎء داﺋﻤﻲ و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪات از اﺷﻴﺎء ﻣﻮﻗﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺸﻤﺎرﻣﻲروﻧﺪ . ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺷﻴﺎء داﺋﻤﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﻗﺖ داراي ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ . اﻣﺎ در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ آن دﺳﺘﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻮده و ﻧﺘﺎﻳﺞ از آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺸﺨﺼﻪ در ﻣﺪل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺷﻴﺎء ، ﻣﺸﺨﺼﺎت و رواﺑﻂ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ زﻣﺎﻧﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ در آن ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ . اﻏﻠﺐ ، ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه و ﺑﻌﻀﻲﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺳﻴﺴﺘﻢ داراي اﺛﺮاﺗﻲ ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺆﺛﺮ و ﻳﺎ از آن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪ . ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺬر زﻣﺎن ﻣﻘﺪار ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ . اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺼﻮرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﺎ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎلدر ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﻚ ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻳﻬﺎ ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات آن ﺑﺼﻮرت ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎورود و ﺧﺮوج ﻣﺸﺘﺮي ﻫﺎ ﺻﻮرت ﻣﻴﮕﻴﺮد . ﻳﻚ ورود ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ آن و ﻳﻚ ﺧﺮوج ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ آن ﻣﻴﮕﺮدد .در ﻋﻮض ﻳﻚ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ . ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻧﺸﺪه و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪه از اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮده و ﻣﻘﺪارآﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪاي ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺎ ﮔﺬر زﻣﺎن ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي دارد . ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺜﺎل ﻗﺒﻞ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ . ﻣﺪﻟﻬﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ، روﺷﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ وﺟﻮد دارد. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺷﺪه و ﺗﺎﺛﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ روي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد . اﻣﺎ ﺗﻌﺪا دﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان اﻳﻦ روش را ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻜﺎر ﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪودﻧﺪ . زﻳﺮا اوﻻً ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ در ﻳﻚﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ 4
- 5. ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻟﺬا ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎري ﺑﺮرﺳﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آن ﮔﺮدد . ﺛﺎﻧﻴﺎً اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ رﻓﺘﺎري در ﻫﻤﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ . ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ، اﻳﻦ روش ، زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪ در ﻛﺎر ﺑﻮده و ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺘﺎر آن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮارﮔﻴﺮد ، ﺑﻲ ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد از ﻳﻚ اﻟﮕﻮ ﻳﺎ ﻣﺪﻟﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮايﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آن ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺪل را ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد »ﻣﺪل ، ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.« ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻮع ﺑﺮرﺳﻲ، ﻣﺪل و ﻣﻴﺰان اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺮار داده ﺷﺪه در آن را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ . ﻟﺬا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت، ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻳﻚﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻻزم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داراي ﻳﻚ ﻣﺪل ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ . ﻣﺴﺎﻟﻬﺎي ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ، ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺪل و ﻳﺎ ﻣﻴﺰان ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮدن ﻣﺪل ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ . ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺪﻟﺴﺎزي دو ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﻲﮔﺮدد: ــ در ﻣﺪل ﻛﺪاﻣﻴﻚ و ﺑﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻳﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ــ ﻣﻴﺰان ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻣﺪل ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ ؟ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻫﺮﭼﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻣﺪل ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد، ﺷﺒﺎﻫﺖ زﻳﺎدﺗﺮي ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮده و رﻓﺘﺎر آﻧﺮا ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ . در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﮔﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪاي از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪل ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد ، ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ و ﻟﺬا ﺑﻜﺎرﮔﺮﻓﺘﻦ آن در ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﻋﻤﻠﻲﺗﺮ اﺳﺖ . از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، وﺟﻮد ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﺪل ﺳﺒﺐ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﺮ ﻧﻤﻮدن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﺮدد . اﻏﻠﺐ اﻓﺰودن ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ روش ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و ﻛﻠﻴﺖ ﺑﺤﺚ از دﺳﺖ ﻣﻴﺮود . ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ از ﻗﻠﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻌﻀﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎت ، ﺗﺠﺰﻳﻪ وﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺪل را ﺳﺎدهﺗﺮ و راه رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ را آﺳﺎﻧﺘﺮ و ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ را از واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ دورﺗﺮ و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ را در ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻲﺛﻤﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ . ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ، در ﻣﺪل ﺳﺎزي ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن ﺷﻤﻮل ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻳﻚ ﻣﺪل ﻗﺒﻞ از ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ در واﻗﻌﻴﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد . ازﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺪل و ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪن ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ در آن ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎزدر ﻧﺘﺎﻳﺞ ، ﺟﺎﻧﺐ ﺗﻌﺎدل و اﻋﺘﺒﺎر را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ . اﻳﻦ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اوﻻً ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﻜﻨﻴﻜﻬﺎ و وﺳﺎﻳﻞﻣﻮﺟﻮد، ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪل اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮده و ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ . ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻳﻚﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻄﻠﻮب در زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ : 5
- 6. ﺷﻜﻞ1: ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺪﻟﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺎن ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . ﺑﺎ اﻳﻦ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪﻳﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻧﻮاع ﻣﺪﻟﻬﺎ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ، ﺑﻠﻜﻪروشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ . در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻣﺪﻟﻬﺎ را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و رﻳﺎﺿﻲﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد : ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ، ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻋﻤﺪه و ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻮده و ﺗﻨﻬﺎ از ﻣﻘﻴﺎسﻛﻮﭼﻜﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. ﻣﺪﻟﻬﺎي رﻳﺎﺿﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﻨﺎم ﻫﺎي ﺳﻤﺒﻮﻟﻴﻚ و ﮔﺮاﻓﻴﻚ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ، ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن ﺳﻤﺒﻮﻟﻬﺎ ﻳﺎ ﮔﺮاﻓﻬﺎ و ﭼﺎرﺗﻬﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ . در ﻣﺪﻟﻬﺎي رﻳﺎﺿﻲ ،ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ، و رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . در ﻳﻚ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي دﻳﮕﺮ ﻣﺪﻟﻬﺎ ، اﻋﻢ از ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻳﺎ رﻳﺎﺿﻲ ، ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﻳﺴﺘﺎ و ﭘﻮﻳﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ . در ﻳﻚ ﻣﺪل اﻳﺴﺘﺎ، ﻳﺎ ﺑﻌﺪ زﻣﺎن ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻄﻮر اﻳﺴﺘﺎ ﻧﺸﺎن داده 6
- 7. ﻣﻲﺷﻮد . درﻣﻘﺎﺑﻞ ، ﻳﻚ ﻣﺪل ﭘﻮﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﻳﺢ ﮔﺬر زﻣﺎن را ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮده و راﺑﻄﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ و زﻣﺎن را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارد . ﻣﺪﻟﻬﺎي رﻳﺎﺿﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﺪﮔﺎه دﻳﮕﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و ﻋﺪدي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪيﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪل و ﻛﺴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﺪﻟﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻗﻄﻌﻲ و اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ . ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻳﻚ ﻣﺪل ﻗﻄﻌﻲ، ﻣﻌﻴﻦ و ﺑﺮاﺳﺎس رواﺑﻂ ﻏﻴﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد، اﻣﺎ در ﻳﻚ ﻣﺪل اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ، ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻳﺎ رواﺑﻂ، ﺗﺼﺎدﻓﻲ و اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ. ﻧﻤﻮدار زﻳﺮ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ ﻣﺪﻟﻬﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ : ﺷﻜﻞ2: دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺪﻟﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي از ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﻌﺎرﻳﻒ زﻳﺎدي اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺟﺎﻣﻌﺘﺮﻳﻦ و ﻛﺎﻣﻠﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ را ﺷﺎﻧﻮن اراﺋﻪ داده اﺳﺖ . ﺷﺎﻧﻮن ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ »ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻋﺒﺎرت از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪﻟﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺪل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﻲﺑﺮدن ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﻳﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن )درﻣﺤﺪودهاي ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﻴﺎر و ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﺻﻮرتﻣﻲﮔﻴﺮد.« ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪل و ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از آنﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻳﻚ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﺳﺖ . در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻓﻮق، ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻛﻪ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﺪن را دارد ، ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ . 7
- 8. ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻊ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ . ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻳﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻏﻠﺐ روش ﺑﺮرﺳﻲ و ﺣﻞ آﻧﺮا ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ . روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻳﺎﺿﻲ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮﻳﻦ و دﻗﻴﻖ ﺗﺮﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، زﻳﺮا اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﻮﺷﺶ، ﺟﻮاﺑﻬﺎ ﻳﺎ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻮده و ﻣﻴﺰان دﻗﺖ آﻧﻬﺎ ﺻﺪ درﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . اﻣﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ، ﺑﻌﻠﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻣﺪلﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻗﻌﻲ ﺗﺮ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻏﻴﺮ ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ، روشﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻄﺮح ﻣﻲﮔﺮد. ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮدن ﺑﺎ ﻣﺪل ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد. ﻳﻚ ﻣﺴﺎﻟﻬĤزﻣﺎﻳﺸﻲ، ﻣﻮﻗﻌﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺨﺼﻮﺻﻲ درﺑﺎرة ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺎز ﺑﻮده و آﻧﻬﺎ را از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺘﻮان ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد . آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮدن روي ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ، ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدي را ﻛﻪ در ﺗﻄﺒﻴﻖ دادن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺪل ﺑﺎﺷﺮاﻳﻄﻲ واﻗﻌﻲ وﺟﻮد دارد از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد . ﺷﺎﻧﻮن در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺑﺮﻳﺶ1 ﻣﻌﺎﻳﺐ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ راﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ: 1 ـ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎزﻣﺎن را ﻣﺨﺘﻞ ﻛﻨﻨﺪ . 2 ـ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺟﺰء ﺟﺪا ﻧﺸﺪﻧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﺄﺛﺮ از »اﺛﺮ ﻫﺎﺛﻮرن2« ﺑﺎﺷﻨﺪ ، ﻳﻌﻨﻲﻣﺮدم ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻮدن ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻓﺘﺎرﺷﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪ . 3 ـ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﻳﺎ اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ . 4 ـ ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻳﻜﺴﺎن )و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮدن آﻣﺎري( ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﺔ زﻳﺎدي ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . 5 ـ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮدن در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ اﻣﻜﺎن ﻛﺎوش ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ . ﺷﺎﻧﻮن ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺷﺮط از ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ، ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ: 1 ـ ﺗﺪوﻳﻦ رﻳﺎﺿﻲ ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﻣﺴﺎﻟﻪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ، ﻳﺎ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺪل رﻳﺎﺿﻲ ﻫﻨﻮز روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ . Barish Howthrone Effect 8 1 2
- 9. 2 ـ روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﻣﺎ ﺷﻴﻮهﻫﺎي رﻳﺎﺿﻲ آﻧﻘﺪر ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺳﺨﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ، روﺷﻲﺳﺎدهﺗﺮ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻳﺪ . 3 ـ راهﺣﻠﻬﺎي رﻳﺎﺿﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ، ﻳﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن آﻧﻬﺎ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮده ، اﻣﺎ اﻧﺠﺎم آن ﺧﺎرج از ﺗﻮان رﻳﺎﺿﻲ اﻓﺮاد دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ . در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺰﻳﻨﺔ ﻃﺮاﺣﻲ، آزﻣﺎﻳﺶ و اﺟﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ، در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻛﻤﻚ از ﺧﺎرج ﺳﺎزﻣﺎن ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮد . 4 ـ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮآورد ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎص ، ﻣﺸﺎﻫﺪة ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻃﻮل دورهاي از زﻣﺎن ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ . 5 ـ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻮﺟﻮد در اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂ واﻗﻌﻲ آﻧﻬﺎ، ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺗﻨﻬﺎ راه ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺜﺎﻟﻲ از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ . 6 ـ ﺗﺮاﻛﻢ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﻳﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﭼﺎرﭼﻮب زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ . درﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻠﻲ روي زﻣﺎن وﺟﻮد دارد ، زﻳﺮا ﺳﺮﻋﺖ ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﻛﻢ و زﻳﺎد ﻛﺮد . اﻧﻮاع ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ را ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ : 1 ـ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﻤﺎﻧﻲ1 : ﻣﺪﻟﻬﺎ از ﻧﻈﺮ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ، در ﻳﻚ ﺣﻮزه وﺳﻴﻊ ﻗﺮار دارﻧﺪ . در اﻧﺘﻬﺎي اﻳﻦﺣﻮزه ﻣﻴﺘﻮان ﺧﻮد ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺪل آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و رﻓﺘﺎر آﻧﺮا ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد . اﻳﻦ روش را ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﻤﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻳﻦ روش ﻫﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ روي ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﭼﻪ ﺳﺎده ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ و در ﺻﻮرت ﻳﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ داراي ﻣﻌﺎﻳﺐ زﻳﺎدي ﻫﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻗﺒﻞ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ . 2 ـ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﺠﺎزي2: ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ از ﻧﺎم اﻳﻦ روش ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ، در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد از اﺷﻴﺎء و ﻗﻮاﻧﻴﻦ واﻗﻌﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﺗﻨﻬﺎ اﺷﻴﺎء ﻳﺎ ﻣﺮاﺣﻠﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺷﺪن ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ، ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻴﮕﺮدد . ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺪل ﺳﻴﺴﺘﻢ، واﻗﻌﻲ و ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ ﻳﺎ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ . Live Simulation Virtual Simulation 9 1 2
- 10. ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﺎﻧﻮرﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﻪ در آن ﺳﺮﺑﺎزان ، اﻓﺴﺮان وﺳﻼحﻫﺎ واﻗﻌﻲ ﺑﻮده وﻟﻲ ﺧﺮاﺑﻲ ﻳﺎ ﻛﺸﺘﺎري ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد . و ﻣﺤﻞ ﻋﻤﻞ ، ﻣﺤﻞ واﻗﻌﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻳﺎ دﻓﺎع ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ . ﻫﺮﭼﻨﺪ اﻳﻦ روش ﻋﻤﻠﻲ ﺗﺮ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ. وﻟﻲ ﻣﻌﺎﻳﺐ آﻧﺮا ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ دارد . 3 ـ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ : در اﻳﻦ روش ﺑﻌﻀﻲ از ﻧﻤﺎﻫﺎ و اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻤﺎﻫﺎ و رواﺑﻂ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﻤﺒﻠﻬﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ . 4 ـ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي1: در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي، ﻣﺪﻟﻲ ﻛﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻠﻴﻪ اﺷﻴﺎء ﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ و ﺗﻮاﺑﻊ رﻳﺎﺿﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮدد. ﻗﻮاﻧﻴﻦ و رواﺑﻂ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ارﺗﺒﺎﻃﺸﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ درﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد . ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮدن و دارا ﺑﻮدن اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻏﻠﺐ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ، ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ، ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ، ﺗﻮﻟﻴﺪي ،ﺗﺮاﻓﻴﻚ ، اﻧﺒﺎر و ﻏﻴﺮه ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود . ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي اﺳﺖ . ﻣﺪﻟﺴﺎزي در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺪﻟﺴﺎزي در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي2 داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي روش ﭘﺮدازش وﻗﺎﻳﻊ3، روش ﭘﺮدازش ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎ4 و روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي5 اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزان، ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻴﻦ اﻳﻦ روشﻫﺎ در ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺪارد. آﻧﻬﺎ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري را ﺑﺎ ﻛﻤﻲ دﻗﺖ و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪي ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي دﺳﺘﻜﺎري ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر دﻳﮕﺮي ﺷﻮد. ﻋﻼوه ﺑﺮ آن، وﺟﻮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﺧﻮدﻛﺎر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و ﻣﻮﻟﺪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب روش ﻣﺪﻟﺴﺎزي را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻨﺘﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ درك ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻴﺎن اﻳﻦ روشﻫﺎ اﻫﻤﻴﺖ دارد. ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻳﻦ روشﻫﺎ، ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺳﻪ روش ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮد: 1 Computer Simulation Simulation Modeling 3 Event Processing Method 4 Process Interaction Method 5 Three Phases Method 2 01
- 11. ﻗﺒﻞ از اراﻳﻪ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از ﺳﻪ روش ﻣﺪﻟﺴﺎزي، ﻻزم اﺳﺖ دو روش ﻣﻌﻤﻮل در ﭘﻴﺸﺒﺮد زﻣﺎن در ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﭘﻮﻳﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮد. ﻛﺎرآﻣﺪﺗﺮﻳﻦ روش ﭘﻴﺸﺒﺮد زﻣﺎن در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻳﺎ روش واﻗﻌﻪ ﮔﺮاﺳﺖ1 ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آن ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن رﺧﺪاد واﻗﻌﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. در اﻳﻦ روش، زﻣﺎن ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻪﻫﺎي ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﭘﻴﺶﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد. در روش دوم ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﮔﺮا2 ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ، زﻣﺎن ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﻴﺶ ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﺮدازش ﻓﺮاﻳﻨﺪ داراي ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﺸﺎﺑﻪ زﺑﺎنﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﻲﮔﺮاﺳﺖ. اﺳﺎس ﻛﺎر در اﻳﻦ روش ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺣﺮﻛﺖ اﺷﻴﺎء ﮔﺬرا )اﺟﺰاﻳﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ در ﮔﺬرﻧﺪ( در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ. ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻤﺎم وﺿﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺷﻴﺎﻳﻲ ﮔﺬرا در ﻃﻮل اﻗﺎﻣﺘﺸﺎن در ﺳﻴﺴﺘﻢ در آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ و دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺗﺸﺮﻳﺢ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس زﻣﺎن ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﻒ ﺳﺎده ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارد ﻣﻲﺷﻮد، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪﺗﻲ را ﺑﺮاي ﺑﻴﻜﺎر ﺷﺪن ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه در ﺻﻒ ﺳﭙﺮي ﻛﻨﺪ، ﺳﭙﺲ از ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺳﺮ اﻧﺠﺎم از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد. در ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻳﻚ ﺷﻲء، ﺣﺮﻛﺖ آن ﺷﻲ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻮﻗﻒ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻒﻫﺎ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ )اﺧﺬ ﺳﺮوﻳﺲ( و ﻳﺎ ﺷﺮﻃﻲ )اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮاي ﺑﻴﻜﺎر ﺷﺪن ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه( ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻮﻗﻒﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ را ﻣﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺗﺼﺎدﻓﻲ از ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد. ﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻮﻗﻒﻫﺎي ﺷﺰﻃﻲ ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻴﺴﺘﻢ و از ﻗﺒﻞ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ. در اﻳﻦ روش ﻫﺮ ﺷﻲ ﮔﺬرا داراي ﻓﺮاﻳﻨﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﺪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺗﻌﺎﻣﻞ اﻳﻦ اﺷﻴﺎء ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ3 ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد. دوﻣﻴﻦ روش ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي، ﻳﻌﻨﻲ روش ﭘﺮدازش وﻗﺎﻳﻊ در آﻣﺮﻳﻜﺎ راﻳﺠﺘﺮ از اروﭘﺎﺳﺖ. در اﻳﻦ روش اﺑﺘﺪا ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن رﺧﺪاد واﻗﻌﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺳﭙﺲ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ رﺧﺪاد واﻗﻌﻪ ﺟﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ روز آورده ﻣﻲﺷﻮد. رﺧﺪاد ﻫﺮ واﻗﻌﻪاي ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮﺧﻲ از اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺷﻴﺎء ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ در آن درﮔﻴﺮ ﺷﻮﻧﺪ، زﻣﺎﻧﺒﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻣﺜﻼ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﻒ ﺳﺎده، وﻗﺘﻲ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ وارد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه را ﺑﻴﻜﺎر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ، ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺧﺬ ﺳﺮوﻳﺲ درﮔﻴﺮ ﺷﻮد. ﺧﻮﺑﻲ روش ﭘﺮدازش وﻗﺎﻳﻊ ﻛﺎرآﻳﻲ در اﺟﺮاي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي اﺳﺖ. ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت اﻳﻦ روش وﻗﺘﻲ ﺑﺮوز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي واﻗﻌﻪ در ﻳﻚ زﻣﺎن ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ. ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ را آزاد ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺳﺐ و 1 Next Event Time Slice 3 Executive 2 11
- 12. ﺑﻬﻴﻨﻪ آﻧﻬﺎ وﻗﺘﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ آزاد ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ. در اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻣﺤﺾ رﺧﺪاد واﻗﻌﻲ و آزاد ﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺑﻊ، اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ رﺧﺪاد ﺳﺎﻳﺮ وﻗﺎﻳﻊ ﻫﻤﺰﻣﺎن آزاد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ آن در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮﻧﺪ، ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد. ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻳﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮ اﺳﺎس اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺪل ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ و دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ روش ﭘﺮدازش وﻗﺎﻳﻊ ﻧﺒﺎﺷﺪ. در روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي، وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺷﺮﻃﻲ و ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد. ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن رﺧﺪاد واﻗﻌﻪ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ ﺑﻌﺪي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. در اﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن رﺧﺪادﺷﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪﻧﺪ. ﭘﺲ از آزادﺳﺎزي ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ در آن ﺳﺎﻋﺖ آزاد ﺷﻮﻧﺪ، ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻳﻦ روش ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: 1ـ ﺑﺮوز ﺳﺎزي ﺳﺎﻋﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﻗﺎﻳﻊ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ 2ـ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻃﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ آزاد ﺳﺎزي ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ 3ـ ﺷﺮوع ﻛﺮدن ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻠﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آزاد ﺷﺪه. در روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺑﻠﻜﻪ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز، ﻗﻮاﻋﺪ ﭘﻴﭽﻴﺪهاي را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻟﺤﺎظ ﻛﺮد. ﻳﻜﻲ از ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻋﺪم ﻛﺎرآﻳﻲ آن در اﺟﺮاي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي اﺳﺖ. ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ روز آورده ﻣﻲﺷﻮد، ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ ﺷﺮﻃﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدﻳﺪه ﻳﺎ ﺧﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪن ﺷﺮاﻳﻂ ﻻزم ﺑﺮاي رﺧﺪاد ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ واﻗﻌﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ. ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪل ﺟﺴﺘﺠﻮﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري اﻧﺠﺎم دﻫﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻤﻬﺒﺪاﺗﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرآﻣﺪﺗﺮ ﻛﺮدن اﻳﻦ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺎدﻳﺪه ﻧﻤﻲﺗﻮان ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎن اﺟﺮا ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﺳﺮﻳﻊ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ وﻗﺖ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ در ﺳﺎﺧﺖ، ﺗﻐﻴﻴﺮ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺪل اﺳﺖ. آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ، روش ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي اﺳﺖ ﻛﻪ در وﻗﺖ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻛﻨﺪ. روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﻣﻜﺎن ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ در وﻗﺖ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد. ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﭼﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎدوﻻر ﻛﺪ ﻣﻲﺷﻮد، اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ راﺣﺘﻲ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﻪ زﺑﺎنﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﻣﺜﻼ ﭘﺎﺳﻜﺎل ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد، آﻧﮕﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺳﻮال ﻛﺪام روش را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻣﺼﺪاق ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﺳﺘﻔﺎده دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻗﻮاﻋﺪ روش ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎرآﻣﺪ و ﺷﻔﺎف ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد. 21
- 13. ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺮاﺣﻞﻣﺬﻛﻮر ﻗﺪﻣﻬﺎي اﺳﺎﺳﻲاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ . از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻌﻴﻦ ﺷﺪه ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺟﻨﺒﻪ ﻛﻠﻲ داﺷﺘﻪ و در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ، درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻫﺪف ﻣﺎ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روش ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي اﺳﺖ . ﻟﺬا ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺬﻛﻮر در اداﻣﻪ ﺑﺤﺚ ﺑﺼﻮرت دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد. ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺼﻮر ﺷﻮد ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪل ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ در ﺑﻌﻀﻲ دورهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي و زﺑﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ زﺑﺎن ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ از ﻗﺪﻣﻬﺎي ﻻزم اﺳﺖ . اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ، ﺑﺨﺼﻮص وﻗﺘﻲ زﻳﺎدﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺟﻨﺒﻪ آﻣﻮزﺷﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮردﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. در آﻧﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺪل ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻮده و رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ . ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎم ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از اﺟﺮاي ﻣﺪل، ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻀﺎوﺗﻬﺎي دﻗﻴﻖ ﺗﺮي در ﻣﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮدد . ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي در ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ : 31
- 14. ﺷﻜﻞ 3: ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي 41
- 15. ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي 1 ـ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ : آﻟﺒﺮت اﻧﻴﺸﺘﻴﻦ ﺑﻴﺎن داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﺎﻟﻪ، ﺣﺘﻲ از ﺣﻞ آن اﺳﺎﺳﻲﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﻮاب ﻣﺴﺎﻟﻪ ، اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭼﻴﺴﺖ . اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﺎده ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺪ. اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎرياز داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ، آن را ﻛﺎﻣﻼً ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ در ﺟﻬﺎن ﺟﻬﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﻋﺎﻟﻲ و ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮاي ﺳﺆاﻻت اﺷﺘﺒﺎه، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﮔﺰاﻓﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻳﺎﻗﺎدر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮد را ﺑﻄﻮر ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ . آﻧﻬﺎ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ وﺟﻮد دارد اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﻜﻞ ﺣﻘﻴﻘﻲ را ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺪﻫﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺮوژه ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﺟﻬﺖ آﺷﻨﺎ ﺷﺪن ﺑﺎﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻧﺪه ، آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد . ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ در ﻃﻮل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وﺑﺮرﺳﻲ ، ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ، ﻣﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺪف آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ . ﭼﻮن اﻳﻦ ﻫﺪف اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺤﻮه آزﻣﺎﻳﺶ، ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻻزم و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ . ﺷﺎﻧﻮن در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺑﺎرﺗﻲ ﻣﺴﺎﻟﻪ را اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ »ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺎﻟﺘﻲ از ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪه ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد« . زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻟﺨﻮاه از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ، وﺿﻌﻴﺖﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد . وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻳﻨﺪ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺻﻼح ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﺎ ﻣﺤﻴﻄﻲﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ در آن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ، ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ . ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺼﻮرت رﻳﺎﺿﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد : ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل |Pt = |Dt -At : Ptوﺿﻌﻴﺖ ﻣﺴﺎﻟﻪ در زﻣﺎن tاﺳﺖ . :Dtﺣﺎﻟﺖ ﻣﻄﻠﻮب در زﻣﺎن tاﺳﺖ . :Atﺣﺎﻟﺖ واﻗﻌﻲ )وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ( در زﻣﺎن tاﺳﺖ . 2 ـ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ : ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻤﻲ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮارﮔﻴﺮد . وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ، آﻧﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﺋﻲ از آنﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺑﺴﺘﮕﻲ دارﻧﺪ ﭘﺮداﺧﺖ . اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺮب ﺑﻮده و ﻣﺴﻴﺮ آزﻣﺎﻳﺶ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﺪ . ﺑﻠﻜﻪﺗﻨﻬﺎ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد 51
- 16. ﺟﺰﺋﻴﺎت زﻳﺎد و اﻃﻼﻋﺎت اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﻣﺪﻟﺴﺎز و ﻳﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻣﺪل ﮔﺮدد . ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺰء ﺳﻴﺴﺘﻢ، اﺷﻴﺎء و ﻋﻮاﻣﻞ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ،ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، اﺷﻴﺎء آن و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ دﻗﻴﻖ ﺑﺨﺸﻬﺎ واﻃﻼﻋﺎت ﻣﺬﻛﻮر، ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ از اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و رواﺑﻂ وﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ و ﺑﻴﻦ اﺷﻴﺎء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ . آﻧﮕﺎه ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﺎ و اﺛﺮ ﭘﻴﺶ آﻣﺪﻫﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ . 3 ـ آﻳﺎ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد؟ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ و ﻣﺸﻜﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ . ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب روﺷﻲ ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد و ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻛﺮد . در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛﻪ از ﭼﻪ روﺷﻬﺎ و ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد . اﮔﺮ ﻓﻘﻂ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و دﻳﮕﺮ روﺷﻬﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺪارﻧﺪ و ﻳﺎ ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ ﭼﻨﺪان ﻣﻄﻠﻮب ﻧﻴﺴﺖ ، ﻗﻄﻌﺎً از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ . اﻣﺎ اﮔﺮ ﻫﻢ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي و ﻫﻢ از روﺷﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺘﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞروﺷﻬﺎ از دﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ، ﻣﻴﺰان دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﻏﻴﺮه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت در دﺳﺘﺮس و دﻳﮕﺮﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب روش ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺮداﺧﺖ . ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ، ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻗﺪﻣﻬﺎي ﺑﻌﺪي اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ. 4 ـ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺪل : ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪل اﺳﺖ . ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻳﻚ ﻫﻨﺮ اﺳﺖ و ﻟﺬا ﻣﻴﺰان ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ ﻣﺪل ﺑﺴﺘﮕﻲ زﻳﺎد ﺑﻪ ﻓﺮدي دارد ﻛﻪ ﻣﺪل را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ . روش ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﻣﺪﻟﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﻮﺳﻌﺔ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ . ﻛﺎر را ﺑﺎ ﻣﺪﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده ﺷﺮوع ﻛﺮده، ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺪﻟﻲ ﭘﻴﺶ رود ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﺑﻮده و وﺿﻌﻴﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪه را روﺷﻦ ﺗﺮ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﺪ . ﻫﻨﺮ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ، ﺧﻼﺻﻪ ﺳﺎزي ﺧﺼﺎﻳﺺ اﺳﺎﺳﻲ آن، اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻔﺮوﺿﺎت و ﺳﭙﺲ ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪل ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻣﻔﻴﺪ از واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ . ﺷﺎﻧﻮن درﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻣﻮرﻳﺲ ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻫﻔﺖ رﻫﻨﻤﻮد زﻳﺮ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ : 1 ـ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﺳﺆال را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎدهﺗﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻴﺪ. 61
- 17. 2 ـ ﺑﻴﺎن روﺷﻨﻲ از اﻫﺪاف اراﺋﻪ دﻫﻴﺪ . 3 ـ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ . 4 ـ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﻋﺪدي ﻣﺸﺨﺺ از ﻣﺴﺎﻟﻪ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ . 5 ـ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻴﺪ . 6 ـ ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ . 7 ـ اﮔﺮ ﻣﺪل ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮد آن را ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻫﻴﺪ ، در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت آن را ﺳﺎده ﻛﻨﻴﺪ . ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ، ﺳﺎده ﺳﺎزي را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از روﺷﻬﺎي زﻳﺮ اﻧﺠﺎم داد ، در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ درﺳﺖ ﻋﻜﺲ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻏﻨﻲﺳﺎزي ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد: 1 ـ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﺛﺎﺑﺖ 2 ـ ﺣﺬف ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ 3 ـ ﺧﻄﻲ ﻓﺮض ﻛﺮدن رواﺑﻂ 4 ـ اﻓﺰودن ﻓﺮضﻫﺎ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ 5 ـ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺑﻪ آن ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ، راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻧﺪة ﻣﺪل و اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪة آن اﺳﺖ . ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﺰدﻳﻚ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ، ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﺪل و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﻴﻄﻲ از اﻋﺘﻤﺎد و ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻫﺪاف ، ﻣﻘﺎﺻﺪ وﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد . ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ اﻫﺪاف ﻳﺎ ﻣﻘﺎﺻﺪ آن را ﺑﻴﺎن داﺷﺖ و از آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺤﺮف ﻧﺸﺪ ﺗﺎ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد . ﭼﻮن ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﺳﺮوﻛﺎر دارد ، ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺪل، وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ را دﻗﻴﻘﺎً ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ . در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺪﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮراً ﺗﺼﺤﻴﺢ ﮔﺮدد. ﻣﺪل ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪﺳﺆاﻟﻬﺎي »ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد اﮔﺮ...« ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﺪ زﻳﺮا اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺆاﻟﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در درك ﻣﺴﺎﻟﻪ و ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻔﻴﺪﻧﺪ. ﺷﺎﻧﻮن در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ را ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺪل ﺧﻮب ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪآﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﺪ، ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ : 1 ـ درك آن ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه آﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ . 71
- 18. 2 ـ در ﺟﻬﺖ ﻫﺪف ﻳﺎ ﻣﻘﺼﻮد ﺑﺎﺷﺪ . 3 ـ ﻗﻮي ﺑﻮده، ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻪ ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ ﻧﺪﻫﺪ . 4 ـ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه ، ﻛﻨﺘﺮل و ﻛﺎر ﻛﺮدن ﺑﺎ آن راﺣﺖ ﺑﻮده ، ﻳﻌﻨﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آن آﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ . 5 ـ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ . 6 ـ اﺻﻼح ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺮدن ﻣﺪل ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. 7 ـ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺎده ﺷﺮوع و ﺳﭙﺲ ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﺷﻮد. 5 ـ ﺗﺪارك دادهﻫﺎ: ﻫﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎﺳﺖ . ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻤﻊآوري اﻋﺪاد ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻊآوري اﻋﺪاد ، ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪاي از ﻛﺎر ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎﺳﺖ. ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ورودﻳﻬﺎ و ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺟﺰاء ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ارﺗﺒﺎﻃﻬﺎي ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﻳﻚ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎي ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﭼﻪ دادهﻫﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎزﻧﺪ، آﻳﺎ دادهﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐاﻧﺪ ، آﻳﺎ دادهﻫﺎيﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي اﻫﺪاف او ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮلاﻧﺪ، و ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد. ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ، ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ دادهﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً در ﻣﺪل ﺑﻪ ﻛﺎر روﻧﺪ ﻳﺎ از ﺗﻮزﻳﻌﻬﺎي ﻧﻈﺮي اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. ﺑﻪ ﺳﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻬﻢ و ﺑﻨﻴﺎدي اﺳﺖ . اول آﻧﻜﻪ اﺳﺘﻔﺎده ازدادهﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺧﺎم ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ . ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ، اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺎل ، ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻫﻤﺎن ﺳﺎل را ﺗﻜﺮار ﻛﺮده و ﻟﺰوﻣﺎً در ﻣﻮردﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ در آﻳﻨﺪه ، ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ . دوم آﻧﻜﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻛﻪ درﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺪل ﻻزماﻧﺪ، از ﻟﺤﺎظ وﻗﺖ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ، ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻈﺮي اﺣﺘﻤﺎل ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول، ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ. ﺳﻮم آﻧﻜﻪ اﮔﺮ اﻟﺰاﻣﻲ در ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ، ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ، ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﺪﻟﺶ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻗﻴﻖ ﺗﻮزﻳﻌﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ، آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دادهﻫﺎي ورودي ﺑﺴﻴﺎرﻣﻬﻢاﻧﺪ . 81
- 19. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ، ﺗﺼﻤﻴﻤﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دادهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ، اﻋﺘﺒﺎر و ﺷﻜﻞ آﻧﻬﺎ ، ﺑﺮازﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮب آﻧﻬﺎ وﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﺬﺷﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ در ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮي ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. 6 ـ ﺑﺮﮔﺮدان ﻣﺪل : در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻟﻲ را ﻛﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﻴﻢ . ﭘﺬﻳﺮش ﺳﺮﻳﻊ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﺑﺴﻴﺎري از زﺑﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮاي آﺳﺎن ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺑﺮﮔﺮدان ، ﻃﺮح رﻳﺰي ﺷﺪهاﻧﺪ . ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي از ﻟﺤﺎظ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ و داراي ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎﻟﻬﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺴﻴﺎري در ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪ ، ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻳﻦ ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎﻟﻬﺎ در ﺣﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻮﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ . اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ، زﺑﺎﻧﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ را اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺮﮔﺮدان را آﺳﺎن ﻛﻨﻨﺪ . 7 ـ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر: اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺸﻜﻠﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺖ . ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻋﺒﺎرت ازﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن دادن ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪة ﻣﺪل، ﺗﺎ آن ﺳﻄﺢ ﻛﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي درﺑﺎرة ﺳﻴﺴﺘﻢ ، ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻛﻪ »آﻳﺎ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهرﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ را ﺑﺪرﺳﺘﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟« ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻮدن ﻣﺪل اﺳﺖ ، ﻧﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر آن. ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺪل ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ، زﻳﺮا ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ًواﻗﻌﻲ ﺟﻠﻮه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﺪﻟﺴﺎزﻫﺎ و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ راﺣﺘﻲ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎور ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﻣﻔﺮوﺿﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزيﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود اﻏﻠﺐ از دﻳﺪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻋﺎدي و ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ از دﻳﺪ ﻣﺪﻟﺴﺎز ﻧﻴﺰ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ، اﮔﺮﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر و ارزﻳﺎﺑﻲ ، ﺑﻪ دﻗﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم ﻧﮕﻴﺮد ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻏﻠﻂ ﺑﺎ اﺛﺮات ﺧﻄﺮﻧﺎك ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد . در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺪل ﻳﻚ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد و آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺎﺑﻄﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ رﻓﺘﺎر ﻣﺪل ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﻌﻤﻮﻻً دو روش ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ رﻓﺘﺎر ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود : اﻟﻒ ( در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ارﻗﺎم و ﻧﺘﺎﻳﺞ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ در دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ، ﻣﻘﺎدﻳﺮ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪل را ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ . ب ( دﻗﺖ ﻣﺪل را در ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ در آﻳﻨﺪه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮارﻣﻲدﻫﻨﺪ . ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻄﻤﺌﻦ و دﻗﻴﻖ ﻣﺪل ﺑﺤﺚ ﻫﺎ و ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي زﻳﺎدي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. 91
- 20. ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺳﺖ و ﻟﺬا در اﻳﻨﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪذﻛﺮ ﻣﺮاﺣﻞ ﻳﻚ روش ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ . اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : اﻟﻒ ـ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ، اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﻣﺪل ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد . اﻳﻦ اﺳﺎس ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺳﺮي واﻗﻌﻴﺎت ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر و ﻳﻚ ﺳﺮي ﻓﺮﺿﻴﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺗﺸﺨﻴﺺ ، ﻣﺪﻟﺴﺎز از اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد راﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪهاﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد . ﻣﺪﻟﺴﺎز ﻓﺮﺿﻴﺎت را از ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر ﺑﺎزﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و از ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ. دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻮاردي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ آزﻣﻮن ﻳﻚ ﻓﺮض، ﮔﺎه ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ و ﻳﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ . در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ، ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻛﻪ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞآزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ، ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ آن را ﺑﺼﻮرت ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻗﺒﻮل ﻛﺮده و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد . ب ـ در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روﺷﻬﺎي آﻣﺎري آزﻣﻮن ﻓﺮض، ﻣﻮردآزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ. ج ـ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم ﺗﺴﺖ رﻓﺘﺎر ﻣﺪل ﻳﺎ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺳﺖ. ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ دو روش وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺒﻞ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ. واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي رﻓﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬارد . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ وﻗﺎﻳﻌﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻤﻮﻗﻊ ﺧﻮد، و ﺗﻤﺎم ﺟﺰﺋﻴﺎت اﺛﺮ ﻳﺎ اﺛﺮات آﻧﻬﺎ در ﻣﺪل ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﺷﻮد . ﮔﺎه اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎت در ﻣﺪل از ﻗﻠﻢ اﻓﺘﺎده ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﻌﻀﻲ از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﮔﺎﻫﻲ آﻧﻘﺪر ﻣﺨﺮب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺠﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮدن اﺻﻮﻻً ﻣﺴﺨﺮه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد . 8 ـ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ و ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ : ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﻳﻌﻨﻲ ﻃﺮح آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻄﻠﻮب از آن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه درﻃﺮح آزﻣﺎﻳﺶ ، ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد. اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮحﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ دو دﻟﻴﻞ اﺳﺖ : 1 ـ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت آزﻣﺎﻳﺶ و 2 ( ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﺮاي ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ . در ﻃﺮح آزﻣﺎﻳﺶ روﺷﻲ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺎﺳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ درﺑﺎرة ﭘﺪﻳﺪه ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ، آن ﻗﺪر آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮي راﺟﻊ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر آن ﻛﺴﺐ ﻛﺮد .در آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻋﻮاﻣﻞ 02
- 21. ﻣﺘﻌﺪدي وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻃﺮح ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ، ﺷﺮاﻳﻂ اوﻟﻴﻪ )ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﺮوع( ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ و زﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺪل ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ راﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﺪ . ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎ اﺛﺮات ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ روي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻧﻬﺎ، ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮﺷﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ . آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﺪل، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد را در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ، اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاﺳﺎس روﺷﻬﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻨﻲ ، ﺑﮕﻴﺮد . ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﺮاﺣﻲآزﻣﺎﻳﺶ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ . دو ﻧﻮع از اﻫﺪاف آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻧﺪ : 1 ( ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﺟﻮاب آزﻣﺎﻳﺶ را ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ 2 ( ﻳﺎﻓﺘﻦ رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﺟﻮاب آزﻣﺎﻳﺶ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻴﺴﺘﻢ. ﺑﺮاي ﻫﺮ دوي اﻳﻦ اﻫﺪاف ﻃﺮحﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ زﻳﺎدي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و در دﺳﺘﺮساﻧﺪ . ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻛﻪ در ﻃﺮحآزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺳﺮوﻛﺎر دارد . ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ، ﺣﻞ دو ﮔﺮوه از ﻣﺴﺎﺋﻞ را در ﻧﻈﺮ دارد: 1 (ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﺮوع ، ﭼﻮن در رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ و 2 ( ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ )وارﻳﺎﻧﺲ( ﺟﻮاب ﺗﺎﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ، در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻزم ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﺷﻮﻧﺪ. اوﻟﻴﻦ ﻣﺸﻜﻞ از ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺗﺼﻨﻌﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺪل ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮ ﺧﻼف ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ، ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻓﻘﻂ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ . ﻳﻌﻨﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﻨﺪه ، ﻣﺪل را ﺑﻪ ﻛﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻪ ، اﻃﻼﻋﺎﺗﺶ را ﺑﺪﺳﺖ آورده و ﺳﭙﺲﺗﺎ اﺟﺮاي ﺑﻌﺪي آﻧﺮا از ﻛﺎر ﺑﺎز ﻣﻲدارد . ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ اﺟﺮاي ﻣﺪل آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻃﻮل ﺑﻜﺸﺪ ﺗﺎ ﻣﺪل ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﺑﺮﺳﺪ . در ﻧﺘﻴﺠﻪ ، دورة اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺪل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دارا ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺷﺮوع ، ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ . راه ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻋﺒﺎرتاﺳﺖ از : 1 ( ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻛﺮدن از ﺑﻌﻀﻲ از دادهﻫﺎي دورة اﺑﺘﺪاﻳﻲ و 2( اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻛﻪ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ. ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ ﺷﻮد اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﺧﻮب ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد. 9 ـ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮدن و ﺗﻔﺴﻴﺮ )ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ(: ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻌﺪ از آن ﻫﻤﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪل ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻄﻠﻮب، ﻣﺪل اﺟﺮاﺋﻲ ﻣﻲﺷﻮد . دراﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت و ﻧﻘﺎﻳﺺ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﻲ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا ﺷﺪه 12
- 22. ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد . ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ازﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﺳﺖ . ﻣﻨﻈﻮر از آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ را روي ﻣﺤﺪودة ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و اﺛﺮ آن را روي ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺪل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ . ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در ﻫﺮ ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي، ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس دادهﻫﺎﻳﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚاﻧﺪ. در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺪس اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻳﺎ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺘﺎﺑﺰده از ﺣﺪاﻗﻞ دادهﻫﺎ، ﻣﻘﺎدﻳﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﺔ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ، ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ . اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻣﺨﺘﺼﺮ در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ، ﺟﻮاب ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ، اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﮕﻴﺰه و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻻزم ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻛﺮدن زﻣﺎن و ﭘﻮل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻬﺖ ﻛﺴﺐ ﺑﺮآوردﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﺗﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ . از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ، اﮔﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت زﻳﺎد در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﻨﻨﺪ، ﺗﻼش ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻻزم ﻧﺒﻮده و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ . ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻴﺰان ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻛﻨﻨﺪه از آن ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ، ﺑﻪ ﻃﻮر اﻳﺪهال ، ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ . 01 ـ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي و ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي : ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي و ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي آﺧﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭘﺮوژة ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد ، ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه، ﺗﻔﻬﻴﻢ ﺷﻮد و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد . ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ، در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭘﺬﻳﺮش واﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ . ﺷﺎﻧﻮن در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮﺷﻔﺴﻜﻲ1 را ﭼﻨﻴﻦ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﮔﺮﺷﻔﺴﻜﻲ در ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﻳﺶ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ از زﻣﺎن ﻛﻞ اﻳﺠﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل ، 52% ﺑﺮاي ﺗﺪوﻳﻦﻣﺴﺎﻟﻪ ، 52% ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ، 04% ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي و01% ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﺻﺮف ﺷﺪه اﺳﺖ .« ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﺠﺐ آور ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ روﺑﻦ اﺷﺘﺎﻳﻦ2 درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﻋﻠﻮم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ، آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه، از ﻧﺘﺎﻳﺞ درك ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ، در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺪل را ﭘﻴﺎده ﻧﻜﺮده اﺳﺖ . ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي راﺑﻄﺔ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي دارد . ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي دﻗﻴﻖ و ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻳﺠﺎد وﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻞ ﻣﺪل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ و ﺷﺎﻧﺲ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﻣﻮﻓﻖ آن را ، ﺑﺴﻴﺎر اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ . ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﺧﻮب ، اﺻﻼح ﻣﺪل را آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ، ﺣﺘﻲ در ﺻﻮرت ﻧﺒﻮدن اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي اﺻﻠﻲ آن ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲاﺳﺘﻔﺎده از آن را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ . Gershefski Rubenstein 22 1 2
- 23. ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آن در ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ آﻧﻬﺎ و ازﻃﺮﻓﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي واﻗﻌﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ، ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻴﺰان ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﺮاوانﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﺣﺪس زد. ﺟﺪول 1: ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻗﻄﺎرﻫﺎي ﻣﺴﺎﻓﺮي ﺷﻬﺮي وﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي ارﺗﻘﺎي ﺑﻬﺮه وري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي اﺗﻮﺑﻮس ﻫﺎي ﺷﻬﺮي وﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻫﻮاﻳﻲ ودرﻳﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺮودﮔﺎﻫﻲ وﺑﻨﺪري ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﻬﺮي وﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻃﺮاﺣﻲ وﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﺮاﻓﻴﻚ درون ﺷﻬﺮي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﺎﻟﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ وﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﺪﻟﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻨﺠﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻴﻜﺮوﭘﺮوﺳﺴﻮرﻫﺎ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰاري ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﺧﻮن ﻛﻨﺘﺮل وﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﺪﻣﺎت اورژاﻧﺲ، آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ و ﭘﻠﻴﺲ ﺣﻔﺎﻇﺖ راﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺗﻤﻲ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺎت و ﺣﺸﺮات اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻲ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺑﻪ زراﻋﻲ روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﺣﻮادث ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي وآب 32
- 24. اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﻬﺎ ﻣﻄﻠﺐ ﻓﻮق را ﺗĤﺋﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﻣﺜﻼ ﺷﺎﻧﻮن در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪاي را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﻧﻮن وﺑﻴﻠﺰ از اﻋﻀﺎي داﺋﻤﻲ ﻏﻴﺮداﻧﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ذﻛﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺣﺎﺻﻞ اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ : ﺟﺪول 2: ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ ﻓﻨﻮن ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻓﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻧﻈﺮﻳﺔ اﺣﺘﻤﺎل ) و اﺳﺘﻨﺒﺎط آﻣﺎري ( 281,0 ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ) ﻛﺎراﻳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ( 051,0 ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي 341,0 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺧﻄﻲ 21,0 ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ 790,0 ﺧﻂ اﻧﺘﻈﺎر ) ﺻﻒ ﺑﻨﺪي( 580,0 ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ اي ) ﺗﺮﺗﻴﺐ دﻫﻲ( 270,0 ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺟﺎﻳﮕﺬاري 240,0 ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﺎزي ﻫﺎ 040,0 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﭘﻮﻳﺎ 230,0 ﻓﻨﻮن ﺟﺴﺘﺠﻮ 020,0 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ 810,0 ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ ﺑﺮاي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺣﺘﻤﺎل و روش ﻛﺎراﻳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ارزش در ﻣﺮﺗﺒﺔ ﺑﺎﻻﺗﺮي از ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . 42
- 25. از دﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﻨﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﻘﻴﻖ درﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﮔﺰارش ﺗﻮرﻳﻦ اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﻮرد 005 ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﻪ ﻓﻮرﭼﻮن1 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ، ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ . ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت درﺟﺪول زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ : ﺟﺪول 3: ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﻨﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﺪاد ﻃﺮح ﻫﺎ درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺎم ﻓﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻣﺎري 36 92 ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي 45 52 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺧﻄﻲ 14 91 ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ 31 6 ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ 31 6 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﭘﻮﻳﺎ 9 4 ﺑﺮاﻣﻪ رﻳﺰي ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ 7 3 ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺻﻒ 2 1 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﺑﺘﻜﺎري 2 1 ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن 31 6 ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺻﺮف 47 ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر در ﺳﺎل ﻣﺎﻟﻲ 6891 ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺗﻮﺳﻂ ارﺗﺶ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻇﺮاﻓﺖ و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ رﻳﺎﺿﻲ ، ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻳﻜﻲ از ﭘﺮ ﻣﺼﺮﻓﺘﺮﻳﻦ ﻓﻨﻮن ﻛﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود . Fortune Magazine 52 1
- 26. ﻣﺰاﻳﺎ ي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺤﺚ از ﻣﺰاﻳﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ . در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺰاﻳﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي را ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ : 1- داﺷﺘﻦ ﻗﺪرت ﻓﺸﺮدن زﻣﺎن ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ را در ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد . در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺎدر اﺳﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺮح از ﻳﻚﺳﻴﺴﺘﻢ را در ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و ﻧﺘﺎج ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ . 2- داﺷﺘﻦ ﻗﺪرت ﮔﺴﺘﺮش زﻣﺎن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺟﻤﻊ آوري آﻣﺎر و اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ، ﺑﺮرﺳﻲﻛﻨﻨﺪه ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را ﻛﻪ در زﻣﺎن واﻗﻌﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﺪ . ﺑﻌﺒﺎرﺗﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺳﺮﻋﺖ اﻳﺠﺎد آﻧﻬﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻢ واﻗﻌﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻳﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ، در اﻳﻦ روش ﻗﺎﺑﻞﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﻧﻤﻮدن زﻣﺎن در ﻣﺪل ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻨﺪ ﻧﻤﻮدن ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﻋﺎدي ﻗﺎﺑﻞ دﻗﺖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ . در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺎه ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ زﻣﺎن را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮده و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺎ اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮد و ﭘﺲ از ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮرﺳﻲ را از ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻳﺎ از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ . ﻻزﻣﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺷﺮوع ﻣﺠﺪد ﺑﺮرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ دﻗﻴﻘﺎً ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ . اﻳﻦ اﻣﻜﺎنﻓﻘﻂ در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ . 3- ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮ ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﻳﺎ ﺑﺮرﺳﻲ را ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ اوﻟﻴﻪ و رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ . در ﻫﺮ ﻳﻚ از دﻓﻌﺎت ﺗﻜﺮار، ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درﻳﺎﻓﺖ اﺛﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ دﻫﺪ . 4- ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺪﻳﺪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و زﻣﺎن ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻳﺎ اﻳﺠﺎد ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﺸﺪه اﺳﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻓﺮﺿﻲ ﻛﻪ اﺣﻴﺎﻧﺎً اﻳﺠﺎد و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ روش ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻳﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ. 62