Het wereldwijde vervoer van passagiers door de lucht is in het eerste kwartaal met 7% flink gegroeid. De cijfers zijn echter voor een belangrijk deel beïnvloed door een aantal externe factoren in 2011, waarvan de Arabische lente en de aardbeving in Japan de belangrijkste zijn. Maar ook zonder deze factoren is het aantal passagiers gegroeid. Het goederenvervoer door de lucht is daarentegen licht gedaald.
Visie op Sectoren Technologie, Media, Telecom 2012ABN AMRO
Met de Visie op Technologie, Media en Telecom biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de TMT-sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Agrarisch biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de agrarische sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Bouw biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de bouwsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Visie op sectoren transport en logistiek 2012ABN AMRO
Met de Visie op Transport & Logistiek biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de Transport- en Logistieksector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Industrie biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de industriesector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Food biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de foodsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Abn amro vos 2011 media.
Meer informatie en bron:
http://abnamro-visieopsectoren.pressdoc.com/22111-tijdperk-van-de-digibeet-is-aangebroken-consument-bepaalt
Visie op Sectoren Technologie, Media, Telecom 2012ABN AMRO
Met de Visie op Technologie, Media en Telecom biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de TMT-sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Agrarisch biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de agrarische sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Bouw biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de bouwsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Visie op sectoren transport en logistiek 2012ABN AMRO
Met de Visie op Transport & Logistiek biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de Transport- en Logistieksector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Industrie biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de industriesector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op Food biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de foodsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Abn amro vos 2011 media.
Meer informatie en bron:
http://abnamro-visieopsectoren.pressdoc.com/22111-tijdperk-van-de-digibeet-is-aangebroken-consument-bepaalt
Visie op Sectoren Zakelijke Dienstverlening 2012ABN AMRO
Met de Visie op Zakelijke Dienstverlening biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de Zakelijke Dienstverlening. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op public biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de publieke sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op retail biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de retailsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
abnamro.nl/retail
Het sectorrapport Visie op Retail biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de retail sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
ABN AMRO: Voorzichtig herstel lijkt in aantocht, 28 januari 2013ABN AMRO
Voorzichtig economisch herstel lijkt in aantocht. ABN AMRO voorziet -0,25% krimp in 2013, echter door herstel export zal 2014 weer groei laten zien.Vooruitzichten voor de industriële sectoren zijn gematigd. Chemie en machinebouw zullen al eerste een volumegroei laten zien.
Visie op sectoren 2013 transport en logistiekABN AMRO
abnamro.nl/transport
Het sectorrapport Visie op Transport & Logistiek biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de sector transport & logistiek. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
In deze publicatie brengen we u graag op de hoogte van de huidige trends en ontwikkelingen
en geven wij onze visie op uw sector. Als ondernemer kunt u zich spiegelen aan de trends en
branchecijfers, kijken hoe het met de branche van uw toeleveranciers is gesteld en zien wat de
verwachtingen zijn van ABN AMRO over uw eigen branche.
In de loop van 2010 en 2011 zullen meer en meer branches het economische dal passeren en
weer groei laten zien. Dat geldt op dit moment al voor veel exporterende ondernemingen die
profiteren van de aantrekkende wereldhandel (zoals de industrie). In het kielzog daarvan zullen
meerdere sectoren herstel laten zien (zoals transport). Hoewel in Europa het herstelproces
minder snel verloopt dan in Azië en de VS, is de ondernemingsstemming in veel economische
sectoren in Nederland al flink aan het verbeteren. Dit neemt niet weg dat een aantal sectoren
het ook het komend jaar nog lastig gaat krijgen. Zo zal de bouwsector helaas nog worden
geconfronteerd met afnemende omzetten in 2010.
In deze Visie op Media en Technologie is ook een gesprek opgenomen tussen de heer Hamann,
partner bij Van den Ende & Deitmers en Menno van Leeuwen, Sector Banker TMT van
ABN AMRO. Zij geven u ter inspiratie voor uw eigen bedrijfsvoering praktijk gerichte verhalen.
Hoe bedrijven uit de sector de neergang van de economie hebben overleefd, wat hun
toekomstvisie is en hoe de ontwikkelingen in de afgelopen jaren hun sector hebben veranderd.
Hopelijk stimuleert deze publicatie u om met ABN AMRO en uw collega ondernemers van
gedachten te wisselen over de uitdagingen voor uw bedrijf en uw sector in Nederland. Wij
denken graag met u mee en zijn u graag van dienst. Namens alle collega’s van ABN AMRO
wens ik u en uw bedrijf alle succes toe!
Visie op Sectoren Zakelijke Dienstverlening 2012ABN AMRO
Met de Visie op Zakelijke Dienstverlening biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de Zakelijke Dienstverlening. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op public biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de publieke sector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
Met de Visie op retail biedt ABN AMRO naast een macro-economische visie op Nederland een omschrijving van de branches die onderdeel uit maken van de retailsector. Met de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers kunt u uw bedrijf vergelijken met anderen.
abnamro.nl/retail
Het sectorrapport Visie op Retail biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de retail sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
ABN AMRO: Voorzichtig herstel lijkt in aantocht, 28 januari 2013ABN AMRO
Voorzichtig economisch herstel lijkt in aantocht. ABN AMRO voorziet -0,25% krimp in 2013, echter door herstel export zal 2014 weer groei laten zien.Vooruitzichten voor de industriële sectoren zijn gematigd. Chemie en machinebouw zullen al eerste een volumegroei laten zien.
Visie op sectoren 2013 transport en logistiekABN AMRO
abnamro.nl/transport
Het sectorrapport Visie op Transport & Logistiek biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de sector transport & logistiek. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
In deze publicatie brengen we u graag op de hoogte van de huidige trends en ontwikkelingen
en geven wij onze visie op uw sector. Als ondernemer kunt u zich spiegelen aan de trends en
branchecijfers, kijken hoe het met de branche van uw toeleveranciers is gesteld en zien wat de
verwachtingen zijn van ABN AMRO over uw eigen branche.
In de loop van 2010 en 2011 zullen meer en meer branches het economische dal passeren en
weer groei laten zien. Dat geldt op dit moment al voor veel exporterende ondernemingen die
profiteren van de aantrekkende wereldhandel (zoals de industrie). In het kielzog daarvan zullen
meerdere sectoren herstel laten zien (zoals transport). Hoewel in Europa het herstelproces
minder snel verloopt dan in Azië en de VS, is de ondernemingsstemming in veel economische
sectoren in Nederland al flink aan het verbeteren. Dit neemt niet weg dat een aantal sectoren
het ook het komend jaar nog lastig gaat krijgen. Zo zal de bouwsector helaas nog worden
geconfronteerd met afnemende omzetten in 2010.
In deze Visie op Media en Technologie is ook een gesprek opgenomen tussen de heer Hamann,
partner bij Van den Ende & Deitmers en Menno van Leeuwen, Sector Banker TMT van
ABN AMRO. Zij geven u ter inspiratie voor uw eigen bedrijfsvoering praktijk gerichte verhalen.
Hoe bedrijven uit de sector de neergang van de economie hebben overleefd, wat hun
toekomstvisie is en hoe de ontwikkelingen in de afgelopen jaren hun sector hebben veranderd.
Hopelijk stimuleert deze publicatie u om met ABN AMRO en uw collega ondernemers van
gedachten te wisselen over de uitdagingen voor uw bedrijf en uw sector in Nederland. Wij
denken graag met u mee en zijn u graag van dienst. Namens alle collega’s van ABN AMRO
wens ik u en uw bedrijf alle succes toe!
Wat zijn de ontwikkelingen in de markt? Wat kun je verwachten in jouw branche? In de marktbrief vind je iedere maand het laatste nieuws op het gebied van: economie & conjunctuur
marktontwikkeling
beroepsbevolking
branche-informatie
Voor de sector Retail is de nieuwe visie uit.
Koopkracht onder druk waardoor consumptiegroei beperkt blijft
Crosschannel verkoopt het winnende model
Schaalvergroting en ketenvorming zet zich door
Visie op sectoren 2013 technologie media en telecomABN AMRO
abnamro.nl/technologie
Het sectorrapport Visie op Technologie, Media en Telecom biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de TMT-sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers
Kom je er niet elke ochtend aan toe om de krant van voor tot achter door te spitten? Geen probleem: de marktbrief brengt je elke maand op de hoogte van het belangrijkste nieuws.
Wat zijn de ontwikkelingen in de markt? Wat kun je verwachten in jouw branche? In de marktbrief vind je elke maand het laatste nieuws op het gebied van:
economie & conjunctuur
marktontwikkeling
beroepsbevolking
branche-informatie
Rabobank Visie op 2015: Tijd voor stimulerend beleid en belastinghervormingen Rabobank
Lees meer: http://rabo.coop/5cu07d4e
De Nederlandse economie zal in 2015 met 1 1/2% twee keer zo hard groeien als in 2014. De werkloosheid daalt, het besteedbare inkomen van huishoudens neemt voor het tweede jaar op rij toe en het herstel op de woningmarkt zet door. Daardoor wordt de economische groei in 2015 iets minder afhankelijk van de uitvoer en zullen behalve de bedrijfsinvesteringen eindelijk ook de particuliere consumptie en de woninginvesteringen weer toenemen. Dit tegen de achtergrond van een redelijk, maar verre van spectaculair groeiende wereldeconomie. Voor het kabinet ligt er een uitgelezen kans om met de hervorming van het belastingstelsel Nederland economisch verder te versterken. Dat schrijven economen van de Rabobank in hun vandaag gepubliceerde Visie op 2015.
Is Nederland de weg naar boven ingeslagen? Deze vraag wordt verder onderzocht in deze presentatie. In de presentatie worden een aantal landen bekeken. We kijken eerst naar de grootste twee economieën: de VS en China (dat tevens model staat voor Azië/ZO Azië), vervolgens naar Europa en tot slot naar Nederland. Daarnaast worden de belangrijkste items in de Miljoenennota belicht.
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013ABN AMRO
Na een lange periode van krimp lijken de meeste indicatoren voor de industrie weer de goede kant op te wijzen. De inkoopmanagers bij industriële bedrijven blijven optimistisch, de stemming onder producenten is verbeterd en de gemiddelde dagproductie vertoonde eindelijk weer eens groei op jaarbasis. De vraag rest: is dit een tijdelijke opleving of zet dit herstel door?
ABN AMRO underwriters meeting 13 September 2018 handoutsABN AMRO
Changing customer behaviour, fast-changing context and how ABN AMRO Digital Banking responds to it for her Retail Banking customers (By Jessica Niewierra, Director (Grid Owner) Mobile, Internet & Design ABN AMRO Retail Banking)
Veranderend klantgedrag en hoe ABN AMRO hier op inspeelt
Jessica Niewierra, Directeur Mobile Internet & Design, ABN AMRO Retail.
Deze presentatie werd gegeven in Amsterdam tijdens een Masterclass.
Banking Innovation Forum 13042018 ABN AMROABN AMRO
The document discusses changing customer behavior and how ABN AMRO responds to it. It notes that customers expect everything to be quick, easy, personalized and provide a "wow factor." The world is changing rapidly with new technologies, more competition, sustainability issues and regulations. ABN AMRO's digital strategy is focused on being the financial "heart and brain" of customers. It aims to outperform on quick and easy banking anytime, personalized and relevant offers, and exceeding expectations through innovative experiences. Examples of initiatives at ABN AMRO include a single digital ecosystem, contactless payments from phones, and visual search of transactions.
Moneylive 130318 ABN AMRO Jessica NiewierraABN AMRO
ABN AMRO is adapting its digital strategy to address changing customer behavior and the evolving financial landscape.
[1] The bank is focusing on providing quick and easy digital banking, personalized and relevant products/services, and exceeding customer expectations through innovative experiences.
[2] Examples include a single digital ecosystem for mobile and online banking, personalized bank profiles, and payment requests through popular apps.
Master class Nyenrode Jessica Niewierra 21 11-17ABN AMRO
Veranderend klantgedrag en hoe ABN AMRO hier op inspeelt
Jessica Niewierra, Directeur Mobile Internet & Design, ABN AMRO Retail.
Deze presentatie werd gegeven in Breukelen tijdens een Masterclass van Nyenrode.
Changing customer behavior and how ABN AMRO responds to it - Jessica NiewierraABN AMRO
Presentation on changing customer behavior and how ABN AMRO responds by pursuing a mobile-first digital strategy.
Presented on the 1st of June 2017 by Jessica Niewierra, Director Digital Development and Interaction at ABN AMRO Retail, at the 5th Annual Retail Banking Forum in Berlin.
Veranderend klantgedrag en hoe ABN AMRO hier op inspeelt (Eindhoven, 08 11-17)ABN AMRO
Veranderend klantgedrag en hoe ABN AMRO hier op inspeelt
Jessica Niewierra, Directeur Mobile Internet & Design, ABN AMRO Retail.
Deze presentatie werd gegeven in Eindhoven tijdens de algemene leden vergadering van BZW.
Changing customer behavior and how ABN AMRO responds to it (Vienna, 10 Oct 2017)ABN AMRO
Presentation on changing customer behavior and how ABN AMRO responds by pursuing a mobile-first digital strategy.
Presented on the 10th of October 2017 by Ronald van Baardewijk from Digital Banking, ABN AMRO Retail, at the 15th Annual Retail Banking Forum in Vienna.
Changing Customer Behavior And How ABN AMRO Responds To It - Jessica Niewierr...ABN AMRO
Changing customer behavior and how ABN AMRO responds to it.
Jessica Niewierra, Director Digital Development & Interaction,
ABN AMRO Retail.
Bancassurance Forum 7th – 8th February 2017.
Veranderend klantgedrag - Jessica Niewierra - Hoe wij als ABN AMRO via de dig...ABN AMRO
Veranderend klantgedrag - Hoe wij als ABN AMRO via de digitale kanalen hierop inspelen.
Jessica Niewierra, Directeur Digital Development & Interaction, ABN AMRO Retail.
Intermediair Events Kleinbedrijf Zuid-Nederland.
This is the presentation on Contextual Banking given by Jessica Niewierra, Director Internet & Mobile, ABN AMRO at E-Financials 2013. For more information on Mobile Banking visit: https://www.abnamro.nl/mobilebanking
Dit is de presentatie over Contextual Banking die Jessica Niewierra Directeur Internet & Mobiel bij ABN AMRO vandaag (31-10-2013) gepresenteerd heeft op E-Financials. Meer informatie over Mobiel Bankieren: https://www.abnamro.nl/mobielbankieren
Changing customer behaviour and how we as ABN AMRO are adapting - Jessica Nie...ABN AMRO
The document discusses how ABN AMRO bank is adapting to changing customer behavior and increasing mobile usage. It outlines their mobile roadmap which includes developing standalone apps, a mobile website, and hybrid apps. Some key lessons learned are to take an iterative approach, start with simple proof-of-concept apps, involve multi-disciplinary teams, and continuously test usability with customers. The bank has seen success with their mobile banking app which now sees more logins than their online banking website.
Fashionretail - ingrijpende effecten uitverkoop op modebrancheABN AMRO
abnamro.nl/retail
Prijsacties zijn een beproefd concept in het Nederlandse winkellandschap. Maar de 'race to the bottom' krijgt een langdurig karakter met grote gevolgen. Door de teruglopende consumentenbestedingen, de koude maand maart en de aanhoudende crisis is er nog steeds sprake van omzetdalingen. Het eerste kwartaal van 2013 laat opnieuw een daling van volumes zien van 10,2 procent ten opzichte van vorig jaar. Opvallend is dat de damesmode met 12,3 procent het hardst daalt. Het voortdurend inzetten van prijsacties om consumenten naar de winkel te lokken, trekt wel mensen naar de winkel, maar heeft ook ingrijpende effecten op de modebranche.
Visie op sectoren 2013 zakelijke dienstverleningABN AMRO
abnamro.nl/zakelijkedienstverlening
Het sectorrapport Visie op Zakelijke dienstverlening biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de sector zakelijke dienstverlening. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
abnamro.nl/industrie
Het sectorrapport Visie op Industrie biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de industrie sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
abnamro.nl/food
Het sectorrapport Visie op Food biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de food sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
abnamro.nl/bouw
Het sectorrapport Visie op Bouw biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de bouwsector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
abnamro.nl/sectoragrarisch
Het sectorrapport Visie op Agrarisch biedt naast een macro-economische visie op Nederland, de visie van ABN AMRO en omschrijving van de branches die onderdeel uitmaken van de agrarische sector. Daarmee kunt u uw onderneming spiegelen aan de trends en ontwikkelingen en de actuele branchecijfers.
1. Sector Update Economisch Bureau:
- Macro Research
- Sector & Commodity Research
Luchtvaart
30 mei 2012
Passagiersvervoer gegroeid
Nadia Menkveld- 020-6286441
Het wereldwijde vervoer van passagiers door de lucht is in het eerste kwartaal met 7% flink gegroeid. De cijfers zijn echter
voor een belangrijk deel beïnvloed door een aantal externe factoren in 2011, waarvan de Arabische lente en de aardbeving in
Japan de belangrijkste zijn. Maar ook zonder deze factoren is het aantal passagiers gegroeid. Het goederenvervoer door de
lucht is daarentegen licht gedaald.
Daling vrachtvervoer door de lucht zijn aan de groei van de wereldhandel, maar de
bezuinigingsmaatregelen in de eurozone zelf houden het
Het wereldwijde vrachtvervoer door de lucht is in het eerste herstel nog fragiel. In het kielzog van de eurozone zal ook de
kwartaal van 2012 gedaald. De regio’s laten een verschillend Nederlandse conjunctuur in het tweede halfjaar herstellen. Dit
beeld zien. In de VS is het vrachtvervoer door de lucht min of herstel zal zich doorzetten in 2013. ABN AMRO verwacht voor
meer stabiel gebleven en in Azië is het vrachtvervoer gedaald. Nederland een daling van het BBP van ruim een half procent
De grootste daling vond plaats in Europa. De eurozone bevindt in 2012 en een stijging van hoogstens een procent in 2013.
zich in een dip en daar ondervindt het vrachtvervoer de Wereldwijd zal het BBP met krap 3,5% groeien in 2012. Voor
gevolgen van. Aangescherpte kredietvoorwaarden, 2013 wordt weer wat meer groei verwacht.
overheidsbezuinigingen, blijvende onzekerheid over de
schuldencrisis in de eurozone en een scherpe stijging van de Tweede helft 2012 voorzichtig herstel in de eurozone
olieprijzen in februari zetten de economie in de eurozone BBP (groei in %)
onder druk. Ook Nederland bevindt zich al drie kwartalen in
een recessie. In het eerste kwartaal van 2012 is het BBP k-o-k 12%
gedaald met 0,2%. De vrachtcijfers van Schiphol bevestigen 10%
het neergaande beeld in Europa en Nederland. Het eerste 8%
kwartaal kende een daling van 3% en in April daalde de vracht 6%
verder (-5,9%). 4%
2%
0%
Nederlands vrachtvervoer gedaald
Vracht in 1.000 ton -2%
China VS Nederland Eurozone Wereld
160 40%
2010 2011 2012 2013
140 30%
120 20% Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau
100 10%
80 0% De groei in China en de rest van Azië is nog steeds hoog. De
60 -10% Chinese regering heeft vorig jaar in haar vijfjarenplan (2011-
40 -20%
2015) duidelijk prioriteit gegeven aan een ombuiging naar een
20 -30%
breder gedragen en duurzamere economische groei in plaats
0 -40%
van aan een zeer hoge groei. De groeidoelstelling van 7,5%
mrt-07 mrt-08 mrt-09 mrt-10 mrt-11 mrt-12
seizoensgecorrigeerde vracht (l.as) voor dit jaar is hiervoor een duidelijke indicatie. ABN AMRO
j-o-j verandering (r.as) denkt dat die doelstelling iets zal worden overtroffen en gaat
Bron: Schiphol, ABN AMRO Sector Research uit van een groei van circa 8%. De economische groei is een
belangrijke indicator voor het vervoer door de lucht, zowel voor
ABN AMRO verwacht dat de economie in de eurozone zich in het passagiersvervoer als voor het vrachtvervoer.
de tweede helft van 2012 voorzichtig zal herstellen, maar dat Een economisch herstel in Nederland en Europa in het tweede
zal de daling van het BBP per saldo niet tegengaan. Het halfjaar van 2012 is dan ook voorzichtig positief nieuws voor
herstel in de tweede helft van 2012 zal voornamelijk te danken het vrachtvervoer in deze regio. Ook andere indicatoren wijzen
2. 2
op een verbetering voor het vrachtvervoer door de lucht.Zo is van de export, maar ook van de import weliswaar afgenomen,
het vervoer van elektronische componenten in maart licht maar de groei bedroeg nog wel 4%. In het eerste kwartaal van
gestegen. De hoge waarde en het lichte gewicht maken dit 2012 kende de import in Nederland een groei van 3%. Europa
een typisch product dat vooral via de lucht vervoerd wordt. In laat eenzelfde beeld zien. ABN AMRO verwacht voor 2012
het eerste kwartaal van 2012 is de verkoop van elektronische een stabilisering van de groei in export en import om in 2013
componenten (halfgeleiders) gedaald, maar maart laat (m-o- weer verder te groeien met circa 5%.
m) een lichte stijging zien. De versnelling van de wereldhandel
en het herstel van het vervoer van elektronische componenten Export en Import Nederland
duiden op een voorzichtig herstel het komende jaar van de j-o-j groei
vrachtvolumes door de lucht. Maar onzekerheid over de
20%
Europese schuldencrisis maken het herstel fragiel. 15%
10%
Passagiersvervoer gestegen 5%
0%
-5%
Het passagiersvervoer laat een ander beeld zien dan het -10%
vrachtvervoer door de lucht. Het eerste kwartaal van 2012 -15%
-20%
kende wereldwijd een groei van 7%. De Arabische lente en de
-25%
aardbeving van Japan in het eerste kwartaal van 2011 zorgen Q1 Q1 Q1 Q1 Q1 Q1
echter voor een vertekend beeld. Door deze gebeurtenissen 2002 2004 2006 2008 2010 2012
daalde het vervoer van passagiers flink in die periode, export NL import NL
waardoor de cijfers in dit kwartaal een behoorlijke stijging Bron: Datastream Thomson Reuters
lieten zien. De wereldwijde groei van het aantal passagiers is
te danken aan het aangetrokken consumentenvertrouwen in Een andere indicator voor het premium vervoer is het
de Verenigde Staten. In de Verenigde Staten toont de ondernemersvertrouwen. Veel premium passagiers hebben
economie zich sterker dan in andere ontwikkelde economieën. namelijk een zakelijk reisdoel. De wereldwijde Purchasing
ABN AMRO verwacht dat de BBP-groei in de Verenigde Managers Index (PMI) die het ondernemersvertrouwen
Staten in de volgende kwartalen aan kracht wint. De aangeeft, is de afgelopen maanden gedaald. In april stond de
belangrijkste reden hiervoor is de positieve arbeidsmarkt, die samengestelde PMI op 52,24. Een PMI boven de 50 geeft aan
het consumentenvertrouwen en ook de consumptie een impuls dat de ondernemers groei verwachten. In Nederland zakte de
geeft.Niet alleen wereldwijd is het aantal passagiers gestegen, PMI, na een korte opleving in februari 2011, onder de 50 om in
ook in Nederland steeg het aantal passagiers en kwam in het april uit te komen op 48,89. Voor de eurozone ligt de PMI in
eerste kwartaal 2012 boven de 10 mln uit (+6%). In april april nog lager (45,89).
groeide het aantal passagiers op een lager niveau (+1,5%)
verder. PMI eurozone en Nederland
Index
Aantal passagiers over schiphol gestegen
65
x mln passagiers
60
5 40% 55
30% 50
4
20% 45
3 10% 40
0% 35
2
-10% 30
1 mrt-00 mrt-02 mrt-04 mrt-06 mrt-08 mrt-10 mrt-12
-20%
0 -30% Eurozone Nederland
mrt-06 mrt-08 mrt-10 mrt-12
Bron: Datastream Thomson Reuters
seizoensgecorrigeeerd j-o-j groei
Bron: Schiphol, ABN AMRO Sector Research
De groei in het passagiersvervoer is tevens afhankelijk van het
consumentenvertrouwen. De onzekerheid over de
Export en import groeien nog steeds economische situatie in sommige landen drukt op het
consumentenvertrouwen.
De export en import zijn goede indicatoren voor het zakelijke
vervoer van passagiers. In de afgelopen kwartalen is de groei
3. 3
Ook in de eurozone is het consumentenvertrouwen laag, al is Dit verschil bevestigt waar de economische indicatoren op
het niveau, anders dan in Nederland nog niet onder het niveau wijzen. Een verbetering van het vrachtvervoer door de lucht,
van de vorige financiële crisis gedoken. maar een afvlakking van de groei het aantal passagiers dat
De afname van de groei van de export en de import, de lagere door de lucht vervoerd wordt.
PMI en het lage consumentenvertrouwen duiden op een
afvlakking van de groei in passagiers. Door het aantrekken Prijs kerosine gestegen
van de economie in de tweede helft van 2012 zal de dip
hopelijk niet lang duren. Verder geldt dat de Olympische De prijs van kerosine is nauw verbonden met de prijs van olie.
spelen, maar ook het EK een positieve impuls aan het aantal Door de onverminderd hoge vraag vanuit opkomende
passagiers kan geven. markten, met name China, is de prijs van olie de afgelopen
periode gestegen. Daarnaast is de olieprijs tijdens de crisis
Wisselend beeld luchtvaartondernemers
sterk gedaald en heeft het herstel na de crisis een grote rol
gespeeld in de stijging van de prijs in 2009 en 2010. Ook
Wereldwijd laten de luchtvaartondernemers een wisselend
worden grondstoffen meer als belegging gezien en daarmee is
beeld zien. Bij het passagiersvervoer zijn de ondernemers
de prijs van olie tevens onderhevig aan speculatie op de
positief gestemd over de afgelopen drie maanden, maar de
verwachtingen voor het komende jaar zijn minder positief. Bij markten.
de ondernemers in de cargovaart is het omgekeerde aan de
hand. Daar zijn de verwachtingen beter voor het komende Aan de aanbodkant hebben de geopolitieke spanningen een
jaar, maar nog steeds ligt dat percentage laag. rol gespeeld in de prijsstijging. Angst voor productiestoringen
door onrust in het Midden Oosten en Afrika hebben de prijs
omhoog gestuwd. Voor 2012 verwacht ABN AMRO een
Ondernemersvertrouwen passagiersvaart
afzwakking van de groei. De groeiverwachting voor China is
% antwoorden
lager en de productie lijkt ruimer te worden door het hervatten
van diepzeeboringen en gesprekken met Iran.
Verbetering
Geen Prijs Olie en Kerosine en verwachtingen ABN AMRO
verandering US $
Vermindering 1.600 160
1.400 140
0% 10% 20% 30% 40% 50% 1.200 120
1.000 100
Volgende twaalf maanden
Laatste drie maanden 800 80
600 60
Bron: IATA Business Confidence Index 400 40
200 20
0 0
Ondernemersvertrouwen cargo 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
% antwoorden Kerosine U$/MT Olie (Brent) U$/BBL
Bron: Datastream Thomson Reuters
Verbetering
Geen
Price Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 Exit
verandering
Brent 120 110 105 110 110
Vermindering WTI 105 95 95 105 100
0% 10% 20% 30% 40% 50%
De hoge prijs van kerosine is voor sommige
Volgende twaalf maanden luchtvaartmaatschappijen aanleiding geweest hun prijzen te
Laatste drie maanden
verhogen. Over het algemeen dekken vliegtuigmaatschappijen
Bron: IATA Business Confidence Index zich voor circa 50% in tegen fluctuaties in de olieprijzen. Voor
de overige 50% lopen zij een risico. Luchtvaartmaatschappijen
verwachten de komende periode meer prijsverhogingen als
4. 4
gevolg van hogere brandstofkosten. Ondertussen wordt er
gezocht naar oplossingen om de hoge kosten te drukken. Zo Gevolgen voor de arbeidsmarkt
heeft de Amerikaanse vliegtuigmaatschappij Delta een
olieraffinaderij gekocht en hoopt door de insourcing van de Wereldwijd zijn de verwachtingen van de luchtvaart-
productie van kerosine op brandstof te kunnen besparen. ondernemers over de arbeidsmarkt niet positief. De afgelopen
periode zagen de ondernemers een daling van het
Trends en ontwikkelingen arbeidsbestand en ook de komende twaalf maanden
verwachten de ondernemers nog een daling, al groeien de
De sterk gestegen olieprijs is slechts één van de vele verwachtingen wel richting een neutrale positie.
uitdagingen waar de luchtvaart mee te maken heeft. Een
ander belangrijk thema in de luchtvaart is duurzaamheid. Het Verwachtingen arbeidsmarkt
terugdringen van de carbon footprint door middel van onder Gewogen score (50 is geen verandering)
andere de CO2 emissiehandel staat dit jaar volop in de
80
belangstelling. Alle luchtvaartmaatschappijen in de Europese
Unie zijn verplicht om deel te nemen aan de handel in 70
emissierechten. Maar niet alleen de luchtvaartmaatschappijen 60
in de EU, ook de luchtvaartmaatschappijen uit andere landen 50
die naar of vanuit de EU vliegen, hebben deze verplichting. Dit 40
heeft in de VS, maar ook in China en Rusland voor ophef 30
gezorgd. Het Hof heeft vorig jaar bepaald, dat de wetgeving 20
niet in strijd is met internationale normen en dat ook die Kw1-07 Kw2-08 Kw3-09 Kw4-10 Kw1-12
maatschappijen daarmee verplicht zijn deel te nemen. Dit
Afgelopen drie maanden
betekent dat indien de luchtvaartmaatschappijen hun Volgende 12 maanden
emissierechten overschrijden, zij moeten betalen.
Bron: IATA Business Confidence Index
De prijs van olie en de focus op duurzaamheid in de
luchtvaartsector resulteert in een samenwerking tussen Ook in Nederland en in Europa zal het nog even duren voor de
vliegtuigmaatschappijen om duurzamer en daarmee ook arbeidsmarkt zal aantrekken. Een overschot aan piloten en
minder afhankelijk van kerosine te opereren. Dit wordt gedaan een te lage groei voor veel luchtvaartmaatschappijen liggen
door gezamenlijk initiatieven te ontplooien om duurzame hier aan ten grondslag.
biobrandstoffen te ontwikkelen. De EU streeft naar 4%
biobrandstof in 2020 voor de luchtvaart. Wel zullen er, door de groei in het Midden Oosten en Azië,
internationaal mogelijkheden liggen. Dat die mogelijkheden
Een andere trend waar de luchtvaartsector mee te maken ook voor Nederlandse piloten aanwezig zijn, wordt
heeft is de groei en opkomst van luchtvaartmaatschappijen in ondersteund door de groei van Typeratingaanvragen voor
Azië en het Midden Oosten. Vooral in de Arabische Emiraten buitenlandse luchtvaartmaatschappijen zoals Qatar Air, Lion
is de groei ongekend, met Emirates als grootste partij. Air en Air Asia Indonesia. De luchtvaartmaatschappijen in het
Emirates heeft een vloot van 171 vliegtuigen en is van plan Midden Oosten zijn vooral op zoek naar ervaren piloten met
haar vloot te vergroten. De maatschappij heeft 232 nieuwe minimaal 2000 vlieguren. De doorstroom van ervaren piloten
vliegtuigen besteld. Maar ook andere vliegtuigmaatschappijen, naar andere continenten zou echter perspectief kunnen bieden
zoals Qatar Airways, die met een vloot van 100 vliegtuigen voor startende piloten in Nederland. Ook de opmars van de
120 steden aandoet, is een speler van belang. De Arabische low-cost carriers zou voor arbeidsplaatsen kunnen zorgen.
Emiraten komen ook met nieuwe spelers; zoals FlyDubai, een De vraag blijft echter in hoeverre deze trends het overschot
spin off van de Emirates (in 2008), die zich profileert als low- aan piloten kunnen ondervangen.
cost carrier.
De opmars van low-cost carriers is niet alleen in het Midden
Oosten zichtbaar. Wereldwijd worden de low-cost carriers
groter of komen er nieuwe op. Zo heeft Easyjet het het
afgelopen jaar relatief goed gedaan. Deze
vliegtuigmaatschappij profileert zich nu ook steeds meer op de
zakelijke markt.