SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN

Dịch vụ viết thuê luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, chuyên đề khóa luận
Sdt/zalo 0967 538 624/0886 091 915 https://lamluanvan.net/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
CƠ SỞ II TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ
PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN
NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGUYỄN SONG THANH NGHỊ
Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
CƠ SỞ II TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ
PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƯƠNG TRÌNH ĐIỀU HÀNH CAO CẤP - EMBA
Mã số: 8340101
Họ và tên học viên: Nguyễn Song Thanh Nghị
Giảng viên hướng dẫn: T.S Lê Tuấn Bách
“Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2023”

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Học viên
Nguyễn Song Thanh Nghị

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện Luận văn này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn giúp đỡ quý báu từ các thầy cô trường Đại học Ngoại Thương Cơ
Sở 2 cùng các anh chị, các bạn học viên cùng khoa. Với lòng kính trọng và biết
ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới:
TS Lê Tuấn Bách đã trực tiếp giúp đỡ, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp.
Ban lãnh đạo, các anh chị nhân viên của ngân hàng TMCP đầu tư và phát
triển Việt Nam chi nhánh Nam Sài Gòn đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện Luận văn.
Các thầy cô giáo thầy cô giáo trong trường Đại học Ngoại Thương, những
người đã cung cấp cho tôi những kiến thức nền tảng quý báu trong hai năm đào
tạo thạc sĩ vừa qua.
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trοng công tác đầu tư nghiên cứu, nhưng với
những hạn chế về kiến thức, về nguồn lực nên kết quả nghiên cứu của Luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế nhất định. Vì vậy rất mong nhận
được các góp ý của các thầy cô, các anh chị và các bạn độc giả để Luận văn
được hoàn thiện hơn nữa.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Học viên
Nguyễn Song Thanh Nghị

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................ v
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, HÌNH ........................................viii
LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................ 1
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN SỐ HÓA KÊNH THANH TOÁN TẠI NGÂN
HÀNG............................................................................................................. 8
1.1. Khái quát về các kênh thanh toán.......................................................... 8
1.1.1. Kênh thanh toán truyền thống............................................................... 8
1.1.2. Kênh thanh toán hiện đại.................................................................... 9
1.2. Khái quát về số hóa ..........................................................................11
1.2.1. Khái niệm.............................................................................................11
1.2.2. Các nhân tố tác động đến quá trình chuyển đổi số hóa thành công.....12
1.3. Xu hướng phát triển công nghệ và số hóa trong lĩnh vực thanh toán tại
các ngân hàng Việt Nam......................................................................................13
1.3.1. Xu hướng phát triển công nghệ............................................................13
1.3.2. Số hóa trong hoạt động ngân hàng.......................................................27
1.3.3. Số hóa trong lĩnh vực thanh toán .........................................................28
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG SỐ HÓA KÊNH THANH TOÁN TẠI
NGÂN HÀNG BIDV – CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN........................... 38
2.1. Hiệu quả kinh doanh từ hoạt động số hóa dịch vụ thanh toán...........38
2.1.1. Về số lượng giao dịch của các kênh thanh toán...................................38
2.1.2. Về doanh số giao dịch trên các kênh thanh toán..................................40
2.1.3. Về thu nhập ròng từ phí dịch vụ ..........................................................42
2.2. Cơ chế cho hoạt động số hóa kênh thanh toán ....................................43
2.2.1. Chiến dịch chuyển đổi số nền khách hàng BIDV DigiUp....................46
2.2.2. Nâng cấp kênh điện tử IBMB: .............................................................46
2.2.3. Chiến dịch tăng trường khách hàng đăng ký Smartbanking................47
2.2.4. Nâng cấp BIDV iBank .........................................................................48
2.2.5. Cải tiến hệ thống thanh toán hóa đơn điện tử BIDV PayGate.............49
2.2.6. Cải tiến kênh BIDV Online/Mobile thuận tiện cho KHCN.................50
2.2.7. Phát triển kênh BIDV Pay+ và các dịch vụ thanh toán trên
ATM/POS ......................................................................................................50

iv
2.2.8. Thanh toán qua BIDV eZone...............................................................50
2.3. Nhân sự ..................................................................................................51
2.4. Sự hài lòng của khách hàng về các dịch vụ thanh toán đã số hóa .....51
2.5. Điểm mạnh và điểm yếu của hoạt động số hóa kênh thanh toán........53
2.5.1. Điểm mạnh...........................................................................................55
2.5.2. Điểm yếu ..............................................................................................57
2.5.3 Cơ hội ................................................................................................................................57
2.5.4 Thách thức.......................................................................................................................58
CHƯƠNG III. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ CẢI TIẾN HOẠT ĐỘNG
SỐ HÓA TẠI BIDV – CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN .......................................60
3.1. Một số đề xuất kiến nghị đối với Ban quản trị nhằm phát triển hoạt
động số hóa tại BIDV – Nam Sài Gòn ................................................................60
3.2.1. Các hạn chế của kênh tại quầy.............................................................60
3.2.2. Tốc độ triển khai giải pháp công nghệ các kênh điện tử......................61
3.2.3. Cạnh tranh từ Fintech...........................................................................61
3.2.4. Mất an toàn thông tin ...........................................................................62
3.2.5. Nguồn nhân lực....................................................................................62
3.2.6. Công nghệ ............................................................................................63
3.2. Kiến nghị nhà nước ...............................................................................63
KẾT LUẬN.................................................................................................. 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 68
BÀI PHỎNG VẤN

v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Từ viết tắt Tên đầy đủ
1 ABBank Ngân hàng An Bình
2 AI Artificial Intelligenghiên cứu - Trí tuệ nhân tạo
3 API Application Programming Interface - Giao diện lập
trình ứng dụng
4 ATM Automatic Teller Machine - Máy rút tiền tự động
5 Bank 4.0 Cuộc cách mạng ngành Ngân hàng lần thứ 4
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát
6 BIDV triển Việt Nam
7 BSMS Dịch vụ tin nhắn BIDV
8 CA Curent Account - Tài khoản thanh toán
Cách mạng công nghiệp/Cách mạng công nghiệp lần
9 CMCN 4.0 IV
10 CMND/CCCD Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân
11 ĐTDĐ Điện thoại di dộng
12 EB Exabyte~109GB
13 Fintech Công nghệ tài chính
14 GB Gigatebite~230
Bytes
15 GDV Giao dịch viên
16 HDBank Ngân hàng Phát triển Nhà Thành Phố Hồ Chí Minh
17 HSC Hội sở chính
18 IBMB Các ngân hàng điện tử của BIDV
19 KHCN Khách hàng cá nhân
20 KHDN Khách hàng doanh nghiệp
21 KYC/eKYC Định danh khách hàng điện tử
22 LienVietPostbank Ngân hàng Bưu điện Liên Việt

vi
23 Maritime Bank Ngân hàng Hàng hải
24 MBBank Ngân hàng Quân đội
25 NamABank Ngân hàng Nam Á
26 NHBL Ngân hàng bán lẻ
27 NHĐT Ngân hàng điện tử
28 NHNN Ngân hàng Nhà nước
29 NHTM Ngân hàng thương mại
30 OCB Ngân hàng Đông Phương
31 OTP Phương thức xác thực giao dịch điện tử
32 PB Petabyte ~ 106
GB
33 POS Point of Sale-máy chấp nhận thanh toán bằng thẻ
34 Samcombank Ngân hàng Sài Gòn thương tín
35 SCB Ngân hàng Thương mại Sài Gòn
36 STM Smart Teller Machine-Máy giao dịch tự động
37 SVS Chương trình quản lý chữ ký khách hàng
38 Swift GPI SWIFT Global Payments Innovation-Sáng kiến đổi
mới thanh toán toàn cầu của Tổ chức SWIFT
39 TB Tetrabyte ~ 103GB
40 Techcombank Ngân hàng Kỹ thương Việt Nam
41 TPBank Ngân hàng Tiên Phong
42 TTHĐ thanh toán hoá đơn
43 TTKDTM thanh toán không tiền mặt
44 USD Đô la Mỹ
45 VIB Ngân hàng Quốc tế
46 Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
47 Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
48 VIP khách hàng quan trọng
49 VNĐ Đồng Việt Nam
50 VPBank Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng

vii
51 CNTT Công nghệ thông tin

viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, HÌNH
I. DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1. Bảng tính năng nhận diện khách hàng VIP 56
II. DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1. Các giao dịch tài chính Ngân hàng được ưa thích 18
Biểu đồ 2. Đầu tư hợp tác và đầu tư để cạnh tranh với Fintech theo khu
vực 19
Biểu đồ 3. Số lượng giao dịch qua Internet và ĐTDĐ 21
Biểu đồ 4. Số lượng và giá trị giao dịch qua ATM và POS 22
Biểu đồ 5. Tăng trưởng khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử 25
Biểu đồ 6. Tỷ lệ độ tuổi của người trả lời khảo sát 31
Biểu đồ 7. Tỷ lệ người dùng có tài khoản tại các Ngân hàng 31
Biểu đồ 8. Tỷ lệ người dùng có tài khoản Ngân hàng và có sử dụng thẻ 32
Biểu đồ 9. Tỷ lệ người dùng ví điện tử để thanh toán 32
Biểu đồ 10. Tỷ lệ người dùng có sử dụng kênh thanh toán điện tử 33
Biểu đồ 11. Thói quen sử dụng kênh Ngân hàng điện tử 33
Biểu đồ 12. Thói quen sử dụng các kênh thanh toán 34
Biểu đồ 13. Mức độ yêu thích các kênh thanh toán 34
Biểu đồ 14. Tỷ trọng số lượng giao dịch theo các kênh 37
Biểu đồ 15. Số lượng giao dịch qua các kênh điện tử IBMB 37
Biểu đồ 16. Doanh số giao dịch qua các kênh thanh toán năm 2019 và QI.2020 38
Biểu đồ 17. Doanh số giao dịch qua các kênh IBMB 39
Biểu đồ 18. Tổng thu nhập ròng qua kênh IBMB 40
Biểu đồ 19. Số lượng khách hàng sử dụng các kênh điện tử 42
Biểu đồ 20. Tỷ trọng số lượng giao dịch chuyển tiền qua các kênh điện tử 43
Biểu đồ 21. Thu nhập từ phí thu từ các dịch vụ Quý I.2020 43

ix
III. DANH MỤC HÌNH
Hình 1. Lịch sử phát triển của các Cuộc CMCN và cách mạng ngành Ngân
hàng 10
Hình 2. Sự tăng trưởng và số hóa các khả năng lưu trữ thanh toán trên toàn cầu
12
Hình 5. Các giao dịch của một số ví điện tử tại Việt Nam 23
Hình 6. Một số kênh phân phối điện tử tại BIDV 41
Hình 7. Các kênh giao dịch điện tử và không tiếp xúc 48

1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu
Trước tình hình nền kinh tế toàn cầu đã, đang phục hồi từ đại dịch COVID-19,
chuyển đổi số đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Theo
nghiên cứu của “McKensey (2022) vào năm 2025, mức độ tác động của chuyển đổi
số tới GDP của nước Mỹ là khoảng 25%, với đất nước Brazil là 35%, còn ở các nước
châu Âu là khoảng 36%”. Từ đây, có thể thấy khả năng tác động của chuyển đổi số
đối với tăng trưởng GDP là rất lớn.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội từ xu hướng công nghệ mới, các Ngân
hàng phải đối mặt với nhiều thách thức từ xu hướng này. Chính vì thế, các Ngân
hàng hiện nay đang tập trung mọi nguồn lực phát triển CN mới trong mọi mặt hoạt
động và nhất là lĩnh vực thông tin của mình. Bên cạnh đó, nguồn thu dịch vụ thông
tin sẽ dần trở thành nguồn thu chính trong dịch vụ ngân hàng trong những năm tiếp
theo. Ngân hàng BIDV – Nam Sài Gòn không nằm ngoài xu hướng và đối mặt với
các áp lực về yêu cầu số hóa.
Hiện nay, hệ thống kênh thanh toán tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển
Việt Nam – Chi nhánh Nam Sài Gòn (BIDV – CN Nam Sài Gòn) tuy có những cải
thiện đáng kể nhưng vẫn còn nhiều kênh thanh toán thủ công, chưa áp dụng chuyển
đổi số.” Đó là lý do tác giả đã lựa chọn đề tài “Số hoá kênh thanh toán truyền thống
tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi Nhánh Nam Sài Gòn” để
làm đề án tốt nghiệp, với mong muốn có thể góp phần đưa ra các giải pháp để phát
triển hơn nữa dịch vụ thanh toán của BIDV – CN Nam Sài Gòn, “từng bước mang lại
trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng và tăng năng lực cạnh tranh và gia tăng nguồn
thu dịch vụ đối với hoạt động thanh toán của BIDV – CN Nam Sài Gòn.”
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
2.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới

2
Trên thế giới, Số hóa đã được nhiều nhà khách hàng, học giả nghiên cứu ở
khía cạnh và góc độ khác nhau, cụ thể như các công trình sau:
Công trình nghiên cứu: “A Paradigm Shift in Banking: Unfolding Asia’s FinTech
Adventures” của tác giả Agrata, Chun Xia, 2018. Công trình nghiên cứu vai trò của CN
tài chính (FinTech) trong việc phá vỡ hệ thống Ngân hàng truyền thống hiện có. Đó là
sự phát triển của FinTech tại Châu Á trong lĩnh vực Tiền gửi & cho vay, Huy động vốn,
Quản lý đầu tư, Cung cấp thị trường, thanh toán và Bảo hiểm. Cuộc cách mạng CN này
cho phép chúng ta có một hệ thống Ngân hàng dựa trên các giá trị phục vụ khách hàng
tốt hơn, giảm thiểu rủi ro cho xã hội và cải thiện lợi nhuận cho cổ đông. dữ liệu về dân
số không có Ngân hàng, mức độ thâm nhập điện thoại thông minh và sự thâm nhập
Internet đã dẫn đến những đổi mới bên bán lẻ như Ví di động, thanh toán P2P và thanh
toán theo thời gian thực ở hầu hết châu Á (ngoại trừ Trung Quốc). Tổng cộng 49%
Khoản đầu tư toàn cầu vào FinTech là ở châu Á và riêng con rồng Trung Quốc đã chiếm
46%. Ấn Độ đang chứng kiến một lượng lớn các giao dịch FinTech trong năm 2017 và
nó đang được thúc đẩy bởi các giải pháp thanh toán và cho vay. Ngành công nghiệp
FinTech của ASEAN bị chi phối bởi ví điện tử và thanh toán trực tuyến; tiếp theo là đầu
tư bán lẻ và so sánh tài chính. Chương này đi sâu vào những thách thức mà các Ngân
hàng châu Á đang phải đối mặt do sự gián đoạn này. Hơn bao giờ hết, chính phủ và
Ngân hàng trung ương của mỗi quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá con
đường mà các công ty khởi nghiệp này đang đi và điều này sẽ mở ra toàn cảnh Ngân
hàng ở châu Á trong vài năm tới.
Công trình nghiên cứu “Financial Digitalization: Banks, Fintech, Bigtech, And
Consumers” tại Journal of Financial Management, Markets and Institutions, Vol.08,
2020. Công trình này khám phá một số cách tiếp cận kinh tế vĩ mô và kinh tế vi mô gần
đây đối với số hóa tài chính và mối QH giữa các Ngân hàng, FinTech và BigTech. Nó
cũng đề cập đến các tài chính tiếp cận mới để xác định việc người tiêu dùng chấp nhận
và các tác động của số hóa tài chính. Cho thấy sự cạnh tranh giữa các Ngân hàng truyền
thống và các công ty công nghệ chủ yếu được thúc đẩy bởi khả năng quản lý chia sẻ
thông tin tương đối của họ. Quy định vẫn đang xem xét các cách thức để cung cấp một
sân chơi bình đẳng trong khi các bên tham gia trong ngành đang phản ứng với

3
nhiều chiến lược hỗn hợp, nhiều chiến lược trong số đó dựa trên sự hợp tác. Bài báo
cũng chỉ ra rằng có nhiều cách khác nhau mà khách hàng tiếp cận các kênh kỹ thuật
số tài chính và các tài chính tiếp cận mới từ việc kết hợp học tập và nghiên cứu não
bộ để xác định các hành vi trong các quyết định số hóa tài chính.
Công trình nghiên cứu “Strategy for Optimizing Zakat Digitalization in
Alleviation Poverty in the Era of Industrial Revolution 4.0” của tác giả Ivan Rahmat
Santoso, 2019. nghiên cứu phân tích về kỷ nguyên đổi mới bị gián đoạn cung cấp
không gian cho sự phát triển của zakat số hệ thống quản lý được kỳ vọng sẽ làm tăng
lòng tin của công chúng và giúp muzaki dễ dàng hơn thanh toán zakat. Việc quản lý
zakat kỹ thuật số được kỳ vọng sẽ tăng hiệu quả và hiệu suất dịch vụ quản lý zakat
và tăng lợi ích zakat để thực hiện phúc lợi công cộng và xóa đói giảm nghèo. tài
chính nghiên cứu được sử dụng là định tính mô tả với phân tích SWOT kỹ thuật phân
tích các yếu tố chiến lược của công ty (điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và các mối đe
dọa). nghiên cứu này đã tìm ra một chiến lược để tối ưu hóa zakat thông qua việc cải
thiện qtri hệ thống và thanh toán về các tổ chức số hóa dựa trên zakat. Ngoài ra, các
thanh toán hệ thống cho cơ sở dữ liệu mustahik và muzaki cần được cải thiện để tối
ưu hóa thu thập và phân phối zakat.
Công trình nghiên cứu “Conventional banks and Fintechs: how digitization
has transformed both models” của tác giả Elisabeth Paulet, Hareesh Mavoori, 2019.
Trong bài nghiên cứu này tác giả đề cập đến cuộc cách mạng kỹ thuật số đã làm thay
đổi cơ bản môi trường kinh doanh. Hầu hết các Ngân hàng đều thừa nhận tầm quan
trọng của CN mới để cải thiện hiệu suất và SHL của khách hàng. Sự phát triển của
những đổi mới này đã dẫn đến sự gia nhập của cái gọi là Fintech. Bài nghiên cứu này
nhằm mục đích đánh giá tác động của những chuyển đổi này đối với hiệu quả hoạt
động của các tổ chức tài chính và kinh doanh của họ.
2.2 Tình hình nghiên cứu trong nước
Ở Việt Nam, số hóa trong hoạt động Ngân hàng đã được nhiều nhà khách
hàng, học giả nghiên cứu ở khía cạnh và góc độ khác nhau, cụ thể như các ctrinh sau:

4
Công trình nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến SHL của khách hàng đối
với chất lượng dịch vụ số hoá tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt
Nam - Chi nhánh Trà Vinh” của tác giả Lê Thị Thủy Tiên, 2019. Nghiên cứu này
phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến SHL của khách hàng đối với chất lượng dịch vụ
số hóa tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Trà Vinh. Từ đó
đề xuất hàm ý qtri cải thiện các nhân tố góp phần nâng cao SHL của khách hàng với
dịch vụ số hóa của Ngân hàng trong thời gian tới.
Công trình nghiên cứu “Phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng
Thương Mại Cổ Phẩn Công Thương Việt Nam - Chi Nhánh Thái Nguyên của tác giả
Hoàng Thị Tuyết, 2017. Bài viết nói về thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng điện
tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi Nhánh Thái Nguyên, từ đó
tác giả đưa ra những giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng đó.
Công trình nghiên cứu “Những yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng thanh
toán di động trong thời đại số hóa của người dân tại Việt Nam” của nhóm tác giả
Nguyễn Ngọc Dung & Hoàng Thị Tuyết Nhung & Nguyễn Thị Ánh Nhung & Phạm
Tô Thục Hân, 2021. Nội dung trình bày dựa trên nền tảng lý thuyết thống nhất và
chấp nhận sử dụng công nghệ, mô hình chấp nhận công nghệ, lý thuyết hành vi có kế
hoạch, nghiên cứu này khám phá mối quan hệ của các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng
đến yếu tố niềm tin và tác động sau cùng là ý định sử dụng thanh toán di động của
người dân. Thêm vào đó, mối quan hệ này còn được xem xét dựa trên hai kiểu người
dùng: Chấp nhận sớm và chấp nhận muộn. Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai
đoạn: Định tính và định lượng, và xem xét sự phù hợp bằng mô hình cấu trúc tuyến
tính. Kết quả thu được từ 300 người dùng thanh toán di động đã khẳng định mối
quan hệ tích cực giữa tính di động, khả năng tiếp cận, tính tương thích, sự thuận tiện,
sự đổi mới cá nhân, kiến thức về thanh toán di động đến nhận thức dễ dàng sử dụng
và nhận thức về sự hữu ích, tác động tích cực sau cùng là ý định sử dụng thanh toán
di động của người dân, cũng như khẳng định mối quan hệ tích cực giữa nhận thức dễ
dàng sử dụng và nhận thức về sự hữu ích

5
Các đề tài nghiên cứu trên nêu các vấn đề về cơ hội cũng như thách thức của việc
số hóa hoạt động Ngân hàng khi hoạt động kinh doanh trong thời đại công nghiệp 4.0.
Tuy nhiên, Số Hoá Kênh thanh toán Truyền Thống Tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư Và
Phát Triển Việt Nam - Chi Nhánh Nam Sài Gòn vẫn chưa được đề cập. Vì vậy, nghiên
cứu này đảm bảo tính kế thừa nhưng không trùng lắp với các nghiên cứu khác.
3. Mục đích, nhiệm vụ và câu hỏi nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cở sở nhận diện những điểm mạnh, điểm yếu với cơ hội, thách thức đối với
Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Nam Sài Gòn trong
việc thực hiện chuyển đổi kênh thanh toán truyền thống sang kênh thanh toán điện tử
thông qua phân tích đánh giá thực trạng, tác giả đưa ra một số giải pháp đối với Ngân
hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Nam Sài Gòn nhằm tận
dụng những cơ hội và vượt qua thách thứ này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, Luận văn có các nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, phân tích các vấn đề lý luận cơ bản về các kênh thanh toán và những
thay đổi trong dịch vụ thanh toán của BIDV – CN Nam Sài Gòn.
Thứ hai, phân tích xu hướng phát triển CN và số hóa dịch vụ thanh toán tại Việt
Nam.
Thứ ba, phân tích thực trạng chuyển đổi các kênh thanh toán của BIDV – CN
Nam Sài Gòn.
Thứ tư, đưa ra một số giải pháp cải tiến, chuyển đổi kênh thanh toán truyền thống
sang kênh thanh toán điện tử.
3.3. Câu hỏi nghiên cứu
(1) Số hóa là gì? Tại sao các Ngân hàng cần phải số hóa?

6
(2) Thực trạng phát triển CN ảnh hưởng đến ngành Ngân hàng tại Việt Nam nói
chung và BIDV – CN Nam Sài Gòn nói riêng như thế nào?
(3) Thế mạnh và tồn tại trong quá trình số hóa đang diễn ra tại BIDV – Nam Sài
Gòn?
(4) Cơ hội và thách thức trong quá trình tiến hành số hóa các kênh thanh toán tại
BIDV – Nam Sài Gòn?
(5) Các giải pháp cải tiến, chuyển đổi số hóa tại BIDV – CN Nam Sài Gòn?
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: hoạt động số hóa dịch vụ thanh toán tại Ngân hàng
BIDV – CN Nam Sài Gòn.
- Phạm vi nghiên cứu: BIDV – CN Nam Sài Gòn
5. Phương pháp nghiên cứu
Tài chính thu thập dữ liệu: Thu thập những dữ liệu sơ cấp và thứ cấp, tài chính
thu thập bao gồm: thu thập từ tài liệu tham khảo và phỏng vấn.
Đối với tài chính thu thập dữ liệu tác giả đã thu thập dữ liệu từ các nguồn sau:
Nguồn từ Quy định của Ngành (Ngân hang nhà nước, bộ tài chính,..) và các
văn bản quy định của Chính phủ trong hoạt động Ngân hang.
Nguồn từ nội tại quá trình cải tiến và số hóa của BIDV và thực trạng đang
diễn ra theo số liệu thống kê tại Chi nhánh Nam Sài Gòn
Nguồn từ việc thu thập so sánh từ: báo, tạp chí và các nguồn tài liệu số đáng tin
cậy trên Internet như VCCI, tạp chí tài chính, các công trình nghiên cứu được đăng tải
trên website Worldbank.org. Nguồn từ các Website của cá tổ chức tín dụng khác
Đối với phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn hai lãnh đạo, trưởng bộ
phận của các NHTMCP, cụ thể: (1) Bà Nguyễn Đặng Phước An – Trưởng phòng khách
hàng doanh nghiệp; (2) Ông Lê Xuân Thắng – Phó giám đốc ngân hàng BIDV – Chi

7
nhánh Nam Sài Gòn với nội dung về việc nhận định tình hình hoạt động của các
NHTMCP tại Việt Nam khi tham gia vào CPTPP, từ đó nhận biết được những cơ hội
và thách thức của doanh nghiệp đang gặp phải. Ngoài ra, nội dung phỏng vấn tập
trung vào việc nêu ý kiến đánh giá về những thành tích hay vấn đề khó khăn trong
hoạt động kinh doanh của các NHTMCP.
Kết quả phỏng vấn sẽ được tác giả sử dụng nghiên cứu và phân tích để đưa ra
những kiến nghị, giải pháp giúp đẩy mạnh quá trình thực thi cam kết CPTPP của các
NHTMCP tại Việt Nam. Kết quả phỏng vấn được nêu chi tiết tại phụ lục 3.
6. Kết cấu của đề án nghiên cứu
Đề án gồm các phần chính sau:
Chương I – Tổng Quan số hóa kênh thanh toán tại Ngân hàng.
Chương II – Thực trạng các kênh thanh toán tại Ngân hàng BIDV – CN Nam
Sài Gòn.
Chương III – Giải pháp cải tiến, chuyển đổi kênh thanh toán truyền thống
sang kênh thanh toán điện tử tại Ngân hàng BIDV – CN Nam Sài Gòn.

8
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN SỐ HÓA KÊNH THANH TOÁN
TẠI NGÂN HÀNG
1.1. Khái quát về các kênh thanh toán
Qua tìm hiểu thì chưa có định nghĩa và thống kê chính thức nào về kênh thanh
toán là gì và bao gồm những kênh thanh toán nào? Tuy nhiên, có thể hiểu kênh thanh
toán như là phương thức (cách thức) mà bên mua sử dụng để thực hiện thanh toán
cho bên bán về một hay nhiều sản phẩm, dịch vụ nào đó. Phương thức thanh toán có
thể thực hiện bằng hình thức trả bằng tiền mặt, bằng séc, thanh toán qua Ngân hàng,
thanh toán bằng hiện vật... hoặc theo sự thoả thuận của các bên. Việc phân chia các
kênh thanh thành kênh thanh toán truyền thống hay kênh thanh toán điện tử cũng
mang tính tương đối tuỳ theo thời điểm nghiên cứu.
1.1.1. Kênh thanh toán truyền thống
Kênh thanh toán Ngân hàng truyền thống trong các Ngân hàng hiện nay bao
gồm các kênh như sau:
- Thanh toán tại quầy
khách hàng trực tiếp đến các chi nhánh/điểm giao dịch của Ngân hàng trên
toàn quốc để trải nghiệm tất cả các dịch vụ ngân hàng bao gồm các giao dịch thanh
toán như nộp, rút tiền mặt, séc, chuyển tiền trong nước, chuyển tiền quốc tế,
mở/đóng/thay đổi tài khoản giao dịch…Tuy nhiên, do phải đến Ngân hàng giao dịch
trực tiếp nên sẽ tốn kém thời gian, tạo sự bất tiện hơn các kênh thanh toán khác.
- Thanh toán thông qua Thẻ/ATM/POS
Thanh toán bằng thẻ vật lý là hình thức thanh toán phổ biến nhất của các giao
dịch thương mại hiện nay. Với cách thanh toán này giúp khách hàng có thể dễ dàng
thực hiện các giao dịch với nhà cung cấp ở mọi nơi mọi lúc một cách nhanh chóng
nhất. khách hàng có thể sử dụng nhiều sản phẩm thể khác nhau để giao dịch tại quầy,
ATM, các điểm mua sắm (thông qua POS).

9
1.1.2. Kênh thanh toán hiện đại
- Internet Banking:
Internet Banking (E-Banking, Ngân hàng điện tử) là dịch vụ ngân hàng trực
tuyến, giúp khách hàng quản lý tài khoản, thực hiện các giao dịch một cách nhanh chóng
thông qua các thiết bị kết nối internet như điện thoại, laptop, máy tính bàn. Các giao
dịch có thể thực hiện qua Internet Banking: chuyển khoản nội bộ và liên Ngân hàng;
Truy vấn, cập nhật tài khoản, số dư hiện có; hóa đơn mua sắm, dịch vụ như mua vé máy
bay, mua vé tàu, hóa đơn điện nước, nạp tiền điện thoại cho thuê bao trả trước…; Nộp
thuế; Mở tài khoản tiết kiệm online, tất toán tài khoản tiết kiệm….
- Mobile Banking:
Mobile Banking là dịch vụ được cung cấp bởi Ngân hàng hoặc là những tổ
chức tài chính cho phép khách hàng có thể tiến hành những giao dịch tài chính từ xa
bằng việc sử dụng những thiết bị như ĐTDĐ hoặc là máy tính bảng.
Mobile banking được mã hóa dưới dạng phần mềm, được gọi là ứng dụng do
Ngân hàng hay tổ chức tài chính đó phát hành ra. Một cách ngắn gọn Mobile banking
là một ứng dụng điện thoại cho phép bạn có thể giao dịch tài chính theo nhu cầu của
mình. Các tính năng Mobile banking tương tự Internet banking.
- Thanh toán không tiếp xúc
Thanh toán không tiếp xúc (Contactless Payment) là phương thức thanh toán
mới được áp dụng tại thị trường trong nước trong thời gian gần đây.
So với thẻ thông thường, thẻ Chip tích hợp công nghệ Contactless mang lại
nhiều lợi ích cho chủ thẻ và đơn vị chấp nhận thẻ về tốc độ xử lý nhanh chóng, sự
thuận tiện trong giao dịch và tính bảo mật thẻ.

10
Người dùng đăng ký thanh toán thẻ của mình với ứng dụng trên điện thoại;
khi cần trả tiền, họ chỉ cần đặt điện thoại cạnh máy POS mà không cần chạm vào
máy là có thể trả tiền.
- Ví điện tử/Trung gian thanh toán:
Ví điện tử còn được biết là loại ví số. Đây là một tài khoản điện tử online thường
được xây dựng trong ứng dụng điện thoại, website máy tính. Loại ví này có vai trò trực
tuyến các khoản tiền mà không cần mang theo tiền mặt. Trong đó chẳng hạn như mua
sắm, tiền điện nước, mua hàng online. Các tính năng tương tự Internet Banking.
- Các công ty Fintech:
Fintech là sự kết hợp giữa Finance (tiền tệ, tài chính) và Technology (công
nghệ), hiểu nôm na là công nghệ tài chính. Giải thích một cách đơn giản, thì fintech
đề cập đến việc tận dụng sự sáng tạo công nghệ để sử dụng trong các hoạt động, dịch
vụ tài chính. Fintech không bắt nguồn từ những hệ thống tiền tệ hiện có, mà nó đánh
dấu sự xâm lấn của công nghệ vào những hệ thống tiền tệ đó.
Dựa theo đối tượng sử dụng mà các sản phẩm trong fintech được chia làm 2
nhóm khác nhau, bao gồm:
+ Là các sối tượng sử dụng mà các sản phẩm trong fintech được chia làm 2
nhóm khác nhau, bao gồm: công nghệ tài chính. Giải thích một cách đơn giản, thì
fintech đềtrợ vốn cho các startup.
+ Là các sối tượng sử dụng mà các sản phẩm trong fintech được chia làm 2 nhóm
khác nhau, bao gồm: công nghệ tài chính. Giải thích một cáTrên thực tế thì ngoài những
dịch vụ thông thường như cho vay, chuyển tiền, thanh toán,… Fintech còn cung cấp
nhiều dịch vụ trải rộng hơn, chẳng hạn: Cho vay ngang cấp P2P (peer to peer
lending); Gọi vốn cộng đồng (crowdfunding); Tư vấn tài chính (personal finance);
Quản trị dữ liệu (data management); Công nghệ bảo hiểm (insurtech); Tiền tệ số
(crypto blockchain),…

11
1.2. Khái quát về số hóa
1.2.1. Khái niệm
Số hóa là quá trình chuyển đổi thông tin trên giấy và các quy trình thủ công
thành định dạng kỹ thuật số trong đó thông tin được tổ chức thành các bit và byte.
Giống như quét một bức ảnh hoặc chuyển đổi một báo cáo giấy thành PDF. Dữ liệu
không bị thay đổi - nó chỉ đơn giản được mã hóa theo định dạng kỹ thuật số.
Số hóa có tầm quan trọng rất lớn đối với việc xử lý, lưu trữ và truyền dữ liệu,
bởi vì nó "cho phép thông tin của tất cả các loại ở mọi định dạng được thực hiện với
cùng hiệu quả và cũng được xen kẽ". Mặc dù dữ liệu được lưu trữ ở dạng vật lý
(analog data) thường ổn định hơn, nhưng dữ liệu số có thể dễ dàng được chia sẻ và
truy cập hơn và theo lý thuyết, có thể được truyền đi vô thời hạn, không bị mất mát
qua thời gian và qua các lần sao chép dữ liệu, miễn là nó được chuyển sang các định
dạng mới, ổn định.
Trên thực tế, công nghệ số hóa được cấu thành bởi 2 hình thức chính là: số
hóa tài liệu (Digitization) và số hóa quy trình (Digitalization), cụ thể:
Số hóa tài liệu (Digitization)
Là việc chuyển đổi dữ liệu vật lý sang dạng số để cho hệ thống máy tính sử
dụng vào các mục đích khác nhau.
Ví dụ: Khi quét hình ảnh và lưu trữ dưới dạng tài liệu kỹ thuật số (PDF). Số
hóa tài liệu chính sự chuyển đổi dạng dữ liệu vật lý và kêt nối dữ liệu với phần mềm.
Thông qua đó đáp ứng các nhu cầu về sử dụng dữ liệu, hỗ trợ quá trình hoạt động
kinh doanh được hiệu quả hơn.
Số hóa quy trình (Digitalization)
Là quá trình sử dụng công nghệ kỹ thuật số và dữ liệu số hóa nhằm cải thiện hoặc
kích hoạt quy trình kinh doanh nhằm giúp cải thiện năng suất, tăng hiệu quả nang

12
suất làm việc và tiết kiệm các nguồn nhân lực, chi phí. Không làm thay đổi quy trình
kinh doanh.
1.2.2. Các nhân tố tác động đến quá trình chuyển đổi số hóa thành công
Thứ nhất, sự thành công chuyển đổi số của doanh nghiệp phụ thuộc nhiều nhất
vào sự hỗ trợ của Chính phủ. Điều này đặt ra cho các cơ quan của Chính phủ Việt
Nam cần nhanh chóng thực hiện Quyết định số 749/QĐ-TTg. Đây là kỳ vọng lớn cho
các doanh nghiệp, bởi Chính phủ với các khả năng về định hướng, tổ chức quản lý sẽ
thúc đẩy sự hỗ trợ giữa các doanh nghiệp tốt nhất. Các hỗ trợ của Chính phủ như:
nâng cao nhận thức, tầm nhìn và chiến lược của doanh nghiệp góp phần số hóa hoạt
động kinh doanh; số hóa quy trình quản trị, quy trình sản xuất, quy trình công nghệ,
các nghiệp vụ quản lý tài chính, kế toán, nhân sự..., chuyển đổi số toàn diện để tạo ra
sản phẩm, dịch vụ, mô hình mới cho doanh nghiệp cần nhanh chóng được thực hiện
ngay trong năm 2021-2022.
Thứ hai, an toàn bảo mật thông tin ảnh hưởng đến chuyển đổi số thành công.
Khía cạnh này cho thấy, cần đảm bảo an toàn thông tin nếu muốn chuyển đổi số. Do
đó, Chính phủ cần ưu tiên doanh nghiệp phát triển các giải pháp an toàn thông tin.
Các doanh nghiệp phải chú trọng đầu tư cho an toàn bảo mật thông tin, giảm thiểu
các rủi ro mất an toàn thông tin.
Thứ ba, mức độ số hóa quy trình ảnh hưởng đến chuyển đổi số thành công của
doanh nghiệp. Số hóa quy trình tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp, cắt giảm
chi phí, thực hiện các công việc tiện lợi. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp có ý
định chuyển đổi số cần tập trung xây dựng các quy trình chuyển đổi số chuẩn.
Thứ tư, chiến lược chuyển đổi số ảnh hưởng đến chuyển đổi số thành công của
doanh nghiệp. Điều này gợi ý các lãnh đạo doanh nghiệp cần nghiên cứu kinh
nghiệm và chủ động học hỏi để xây dựng chiến lược chuyển đổi số đúng đắn cho
doanh nghiệp của mình.

13
Thứ năm, các nhân tố: nhân lực của doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức và quy trình
kinh doanh của doanh nghiệp, các dịch vụ hỗ trợ khách hàng có ảnh hưởng thấp đến
chuyển đổi số thành công của doanh nghiệp. Điều này cho thấy, chuyển đổi số thành
công không phụ thuộc nhiều vào nhân lực của doanh nghiệp, cấu trúc tổ chức của
doanh nghiệp, mà lại phụ thuộc vào nhân tố môi trường bên ngoài: hỗ trợ của Chính
phủ, an toàn và bảo mật thông tin của doanh nghiệp. Hạn chế của nghiên cứu là quy
mô điều tra còn nhỏ. Một nghiên cứu khám phá về nhận thức các nhân tố ảnh hưởng
đến chuyển đổi số thành công có thể là hướng cho các nghiên cứu quy mô lớn hơn để
tìm ra những điểm hạn chế cũng như các nhân tố thuận lợi cho chuyển đổi số thành
công của các doanh nghiệp, giảm bớt rủi ro cho doanh nghiệp Việt Nam trong quá
trình chuyển đổi số.
1.3. Xu hướng phát triển công nghệ và số hóa trong lĩnh vực thanh toán tại các
ngân hàng Việt Nam
1.3.1. Xu hướng phát triển công nghệ
1.3.1.1. Tác động của việc phát triển công nghệ ảnh hưởng đến ngành ngân hàng
CMCN 4.0 với đặc trưng chính là CN số đang tác động mạnh mẽ đến ngành
Ngân hàng. Các Ngân hàng đều nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc sử dụng CN
hằng ngày để truy cập vào các dịch vụ ngân hàng.
Trước đây, khi Internet và điện thoại di dộng đã tác động làm thay đổi hành vi
khách hàng, khiến các Ngân hàng phải dần thay đổi đưa CN vào một số mảng hoạt
động. Và giờ đây, sự phát triển của CN số đã dần dần làm thay đổi luôn cách thức
hoạt động Ngân hàng.
Cuộc CMCN 4.0 đang diễn ra rầm rộ khắp mọi nơi, nhất là tại các quốc gia đang
phát triển. Theo người sáng lập và chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế Giới Klaus
Schwab, có thể sơ lược như sau: “Cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng
nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cách mạng công nghiệp lần 2 diễn ra nhờ ứng
dụng điện năng để sản xuất hàng loạt. Cách mạng công nghiệp lần 3 sử dụng

14
điện tử và công nghệ thanh toán để tự động hóa sản xuất. Bây giờ, cuộc CMCN thứ
tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần ba, nó kết hợp các CN lại với nhau, làm mờ
ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật số và sinh học”.
Cuộc CMCN 4.0 diễn ra trong các lĩnh vực gồm: CN sinh học, kỹ thuật số và
vật lý. Trong đó, các yếu tố cốt lõi của kỹ thuật số như: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn
vật kết nối (IoT - Internet of Things) và dữ liệu lớn (Big Data),... sẽ làm thay đổi
cách thức kinh doanh và TÁC ĐỘNG đến nhiều lĩnh vực kể cả Ngân hàng và phi
Ngân hàng. Trên nền tảng phát triển của CN, ngành Ngân hàng cũng có những thay
đổi lớn qua các cột mốc lịch sử của nó.
Trong những thập kỷ qua, mọi ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh trong xã hội
đều có những thay đổi nhanh chóng. Các lĩnh vực như: nhiếp ảnh, vận tải, bán lẻ là
các lĩnh vực có những thay đổi rõ ràng.
Trong lĩnh vực Ngân hàng, việc ứng dụng công nghệ làm thay đổi các phương
thức với Ngân hàng. Kênh giao dịch tại các chi nhánh Ngân hàng cũng dần được
thay thế bởi các kênh giao dịch điện tử, kênh Ngân hàng số. Theo tác giả Brett King
– cố vấn nhà trắng của thời Obama, thì Bank 4.0 là: “Ngân hàng số: giao dịch mọi
nơi, không chỉ ở Ngân hàng”.
Hình 1. Lịch sử phát triển của các cuộc CMCN và Cách mạng ngành Ngân hàng

15
Nguồn: Tài liệu Một số CN mới & xu hướng ứng dụng trong hoạt động Ngân
hàng1
Những công nghệ mới của CMCN 4.0 có thể mang lại thay đổi trong đời sống
kinh tế - xã hội của thế giới. Đặc biệt là đối với quốc gia đang phát triển như Việt
Nam, CMCN 4.0 sẽ tác động đến hầu như toàn bộ nền kinh tế mà trong đó, đối với
thị trường tài chính có thể nhìn thấy những cơ hội và thách thức như sau:
+ Về cơ hội
CMCN 4.0 tạo ra lợi thế cho những quốc gia đang phát triển và có thị trường
tài chính còn non trẻ như Việt Nam khi có cơ hội tiếp thu và ứng dụng kết quả công
nghệ vào vận hành, quản lý và phát triển thị trường tài chính. CMCN 4.0 hiện nay
mới chỉ trong giai đoạn đầu, nếu biết tận dụng, nắm bắt cơ hội, Việt Nam sẽ không bị
tụt lại trong quá trình tiếp cận và hội nhập với xu hướng mới này.
CMCN 4.0 giúp góp phần thay đổi thông tin từ bất cân xứng thành minh bạch
và lành mạnh hóa thị trường tài chính. Việc thực hiện nhờ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu
lớn và các kỹ thuật phân tích mới sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, chuẩn hóa và tự
động hóa việc cung cấp các báo cáo chuyên sâu về tài chính và phi tài chính.
+ Về thách thức
1
, Nguồn: Tài liệu Một số công nghệ mới & xu hướng ứng dụng trong hoạt động ngân hàng –
GĐ. TTNHS BIDV Nguyễn Chiến Thắng

16
CMCN 4.0 tạo nên sự cạnh tranh mạnh mẽ trong lĩnh vực tài chính, Ngân
hàng, dịch vụ thanh toán khi mà các doanh nghiệp công nghệ tài chính (Fintech)
ngày càng mở rộng và phát triển. Ngày càng nhiều các Starups công nghệ nổi lên và
phát triển sẽ tạo sự thay đổi và biến đổi mạnh mẽ trong lĩnh vực tài chính nói riêng
và nên kinh tế nói chung.
Sự phát triển và ra đời các công ty Fintech đã làm thay đổi và chuyển dịch các
kênh phân phối và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng từ các sản phẩm truyền thống
qua phát triển mạnh của các kênh giao dịch trực tuyến dự vào chuyển đổi số tại các
ngân hàng. Thay vì phát triển mạng lưới hệ thống các chi nhánh, phòng giao dịch dẫn
đến tăng chi phí, giảm năng suất lao động thì thay vào đó, các ngân hàng sẽ tăng
cường chuyển đổi số, phát triển các thiết bị tự phục vụ dựa trên nền tảng các công
nghệ tự động hóa, kết nối đa chiều. Trong một phân tích của McKinsey, đến năm
2025, Fintech có thể làm giảm từ 10-40% lợi nhuận của khu vực Ngân hàng và thị
phần của ngân hàng bị ảnh hưởng
Với những phân tích về cơ hội và thách thức nêu trên thì ngành Ngân hàng
phải đẩy nhanh tiến độ số hóa, do đó việc chuyển đổi từ kênh thanh toán truyền
thống sang kênh thanh toán điện tử là việc cần thiết góp phần vào việc đẩy nhanh
tiến độ số hóa hoạt động Ngân hàng.
Một số công nghệ mới làm thay đổi cách làm ngân hàng
Trong thời đại hiện nay, các khái niệm về Mạng lưới kết nối vạn vật (IoT),
Điện toán đám mây (Cloud-Computing), dữ liệu lớn (BigData), Trí tuệ nhân tạo (AI),
Blockchain… thường xuyên được người ta nhắc nhiều trên các diễn đàn về CN. Và
ứng dụng của chúng đa dạng trong mọi ngành nghề của xã hội, trong đó không thể
không kể đến ngành tài chính Ngân hàng. Sau đây là một số CN có tác động ảnh
hưởng là thay đổi ngành tài chính Ngân hàng nhanh chóng như hiện nay.
Mạng lưới vạn vật kết nối Internet (IoT):

17
Mạng lưới vạn vật kết nối Internet (Internet of Things - IoT) là một liên mạng,
trong đó các thiết bị và các trang thiết bị khác được liên kết với các bộ phận điện tử,
phần mềm với khả năng kết nối mạng máy tính giúp cho các thiết bị này có thể thu thập
và truyền tải dữ liệu. Khi mà mỗi đồ vật, con người khi được cung cấp một định danh
riêng mình có thể truyền tải, trao đổi thanh toán, dữ liệu qua một mạng duy nhất mà
không cần sự tương tác trực tiếp giữa người với người, hay người với máy tính.
Mạng lưới IoT có thể áp dụng trong lĩnh vực tài chính Ngân hàng với rất
nhiều lợi ích. Điều này sẽ cho thấy xu hướng khách hàng đến giao dịch trực tiếp tại
các chi nhánh Ngân hàng chắc chắc sẽ giảm đi trong tương lai. Ước tính đến nay, IoT
đã kết nối được khoảng 2 tỷ người với nhau, với doanh thu đạt được khoảng 4 ngàn
tỷ USD với hớn 25 triệu ứng dụng, hơn 25 tỷ hệ thống ứng dụng nhúng và hệ thống
thông minh, với tổng dữ liệu đạt khoảng 50 ngàn tỷ Gigabites (GB).2
Dữ liệu lớn (Big Data):
Dữ liệu lớn (Big Data) là tập hợp các dữ liệu rất lớn và phức tạp mà các ứng
dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý được. dữ liệu lớn bao gồm các thách
thức như phân tích, thu thập, giám sát dữ liệu, tìm kiếm, chia sẻ, lưu trữ, truyền nhận,
trực quan, truy vấn và tính riêng tư. Thuật ngữ chỉ việc sử dụng các phân tích dự báo,
phân tích hành vi người dùng, hoặc một số tài chính phân tích dữ liệu tiên tiến khác
trích xuất giá trị từ dữ liệu mà ít khi đề cập đến kích thước của bộ dữ liệu.
Hình 2. Sự tăng trưởng và số hóa các khả năng lưu trữ thanh toán trên
toàn cầu
2
Nguồn: Tài liệu Một số CN mới & xu hướng ứng dụng trong hoạt động ngân hàng – GĐ.
TTNHS BIDV Nguyễn Chiến Thắng

18
Nguồn: Tài liệu Một số CN mới & xu hướng ứng dụng trong hoạt động Ngân
hàng
Chúng ta thử hình dung vào năm 1991, dung lượng của một ổ đĩa cứng chỉ đạt
khoảng 2.5GB (Gigabyte). Nhưng đến nay, Ebay đã sử dụng 2 kho dữ liệu với tốc tộ
7.5PB và 40PB (Petabyte ~ 106
GB). Amazon xử lý hàng triệu giao dịch với ba cơ sở
dữ liệu Linux lớn nhất thế giới là 7.8TB, 18.7 TB và 24.7 TB (Tetrabyte ~ 103
GB).
dữ liệu bao nhiêu là “Big” vẫn còn đang tranh luận, nhưng nó có thể là bội số của
PB, với phạm vi EB (Exabyte~109
GB).3
Điện toán đám mây (Cloud Computing):
Điện toán đám mây (Cloud Computing) là CN điện toán mới sử dụng Internet
và máy chủ từ xa để lưu trữ dữ liệu cùng các ứng dụng. Mhinh này có thể cung cấp
mọi thứ là dịch vụ (XaaS) thông qua các danh mục dịch vụ như: dịch vụ về phần
mềm (SaaS), dịch vụ về nền tảng (PaaS) và dịch vụ về cơ sở nền tảng (IaaS)…
Điện toán đám mây được sử dụng trong lĩnh vực Ngân hàng để: lưu trữ, truyền
phát và xử lý dữ liệu; điểm tiếp xúc số hóa của khách hàng; quản lý rủi ro; phân tích
3
Nguồn: Tài liệu Một số CN mới & xu hướng ứng dụng trong hoạt động ngân hàng – GĐ.
TTNHS BIDV Nguyễn Chiến Thắng

19
dữ liệu Big Data; tăng cường an ninh mạng; áp dụng CN mới nổi; tăng cường, đảm
bảo tính liên tục của hoạt động kinh doanh, giảm khí thải carbon…. Một số hãng
cung cấp dịch vụ điện toán đám mây bao gồm Dropbox, YouSnendIt và Flicckr…
Trí tuệ nhân tạo (AI)
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligen - AI), là trí thông minh được thể hiện
bằng máy móc, trái ngược với trí thông minh tự nhiên được con người thể hiện. Trí
tuệ nhân tạo là khái niệm mô tả các máy móc bắt chước các chức năng “nhận thức”
như con người như: Học hỏi, ghi nhớ và giải quyết vấn đề. AI được ứng dụng trong
Ngân hàng các mảng nghiệp vụ như: Chatbot, AI phân tích xu hướng tài chính, AI
phân tích hành vi mua hàng online, AI phân tích hành vi và ngăn chặn rửa tiền, AI
xác thực khách hàng và chấm điểm tín dụng,…
Năm 2016, Ngân hàng JP Morgan (Mỹ) dành 16% ngân sách cho CN, tương
đương 9,6 tỷ USD, trong đó có ngân sách dành cho hoạt động nghiên cứu và AI. Tại
Ngân hàng Goldman Sachs, 30% chi phí vận hành bộ máy dánh cho bộ phận chiến
lược và CN định lượng, mà tập trung đẩy mạnh về chuyên gia AI, CN AI và quản lý
dự án thiết kế sản phẩm. tương tự đối với các Ngân hàng Bank of America, Deutsche
và HSBC cũng có những kế hoạch chi tiêu cho chiến lược AI. Tổ chức Ant
Finanghiên cứuial (Trung Quốc) đã đầu tư hơn 15 tỷ USD trong vòng 3 năm vào AI
và máy tính lượng tử.
Công nghệ chuỗi khối (Blockchain):
Blockchain (chuỗi khối) là một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thanh toán trong
các khối thanh toán được liên kết với nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Đó
là một sổ cái phi tập trung giữ một bản ghi của từng giao dịch xảy ra trên một mạng
lưới, cho phép trao đổi phi tập trung dữ liệu đáng tin cậy, một cuốn sổ ghi chép được
chia sẻ. Blockchain hoạt động dựa trên nguyên lý chính là giái trị, sự tin tưởng và độ tin
cậy. Các ứng dụng của blockchain trong lĩnh vực dịch vụ tài chính Ngân hàng rất đa
dạng như chứng khoán (cổ phiếu token), token hóa, thanh toán, kiều hối, hợp đồng
thông minh (L/C, bảo lãnh), lưu ký tài sản kỹ thuật số (bitài chínhoin, tranh ảnh),…

20
Robotic (RPA):
Phần mềm xử lý Robot (Robotic Process Automatic – RPA) là phần mềm bắt
chước hành động của con người thực hiện các nhiệm vụ lặp đi, lặp lại dựa trên các quy
tắc. RPA là phần mềm sử dụng các cơ chế thiết lập sẵn và giao tiếp với tất cả các hệ
thống, được thiết lập được dựa trên các đặc tả chức năng và có thể điều chỉnh bất cứ khi
nào. Nó mô phỏng việc của một nhân viên, có thể truy cập vào các ứng dụng bằng ID
hoặc mật khẩu, có thể thu thập thanh toán hoặc thay đổi dữ liệu và tự động hóa một quy
trình kinh doanh hoặc hành chính nào đó. Ứng dụng của RPA trong ngành Ngân hàng
hiện nay rất đa dạng như hỗ trợ phê duyệt hồ sơ hoặc nhắc nợ. tư vấn Call Center,
eKYC, tài trợ thương mại, thanh toán xuất nhập khẩu, gửi email hàng loạt…
API và Ngân hàng mở:
API là từ viết tắt của Application Programming Interface, là Giao diện lập
trình ứng dụng. Đây là phương tiện (trung gian) cho hai hoặc nhiều ứng dụng
(chương trình, hệ điều hành) trao đổi, tương tác với nhau, tạo ra tương tác giữa người
dùng với ứng dụng hiệu quả và tiện lợi hơn.
Ngân hàng mở (Open Banking) là khái niệm trong dịch vụ thanh toán sửa đổi
(Payment Services Directive 2 - PSD2) của Liên minh châu Âu năm 2015. Theo
PSD2, Ngân hàng mở cho phép các bên cung cấp dịch vụ thanh toán thứ ba được
quyền truy cập dữ liệu Ngân hàng của khách hàng thông qua các giao diện lập trình
ứng dụng mở và hoàn toàn được mã hóa và bảo mật.
Quá trình chuyển đổi từ hệ sinh thái Ngân hàng truyền thống sang hệ sinh thái
Ngân hàng mở giúp Ngân hàng chia sẻ sản phẩm, dịch vụ và dữ liệu về khách hàng với
các bên thứ ba được khách hàng cho phép nhằm tạo thêm các sản phẩm giá trị gia tăng
thuận lợi hơn cho khách hàng và các môi trường kinh doanh mới. Phát triển Ngân hàng
mở là một yêu cầu quan trọng trong việc hướng đến chuẩn phát triển dịch vụ Ngân hàng
số (Digital Banking). Điều này giúp các Ngân hàng cung cấp các sản phẩm dịch vụ và
tiện ích tốt hơn nhờ dịch vụ của các bên thứ ba, Ngân hàng sẽ phát triển thêm được
nhiều khách hàng mới trải nghiệm và sử dụng sản phẩm, từ đó, gia tăng

21
lợi nhuận cho ngân hàng. Như vậy, sự chuyển dịch Ngân hàng từ mô hình “đóng” sang
mô hình “mở” sẽ là bước đột phá quan trọng mang lại nhiều lợi ích hơn cho nền kinh tế,
đây là xu hướng tất yếu của kinh doanh Ngân hàng trong thời đại CMCN 4.0.
Hợp kênh (Omni-Channels):
Hợp kênh (tiếng Anh: Omni-Channels) là mô hình lấy khách hàng làm trung
tâm, cho phép khách hàng giao dịch một các liên tục trên tất cả các kênh, có thể phân
tích dự đoán hướng vào khách hàng, tập trung vào nền tảng tương tác của khách
hàng. Mhinh Omni-Channels tạo nên sự nhất quán về một thương hiệu duy nhất, có
giao diện nhất quán, bắt đầu từ một kênh và liền mạch kênh khác và sử dụng AI để
phân tích ngữ cảnh; cung cấp dịch vụ theo yêu cầu dựa trên phân tích dữ liệu, thanh
toán và dịch vụ được đưa đến kênh yêu thích của khách hàng; cá nhân hóa dịch vụ
cho khách hàng bằng các phân tích hành vi khách hàng dựa trên trí tuệ nhân tạo.
Mạng xã hội (truyền thông xã hội):
Mạng xã hội (Social Network) là dịch vụ kết nối các thành viên trên nền tảng
Internet với nhau, với nhiều mục địch khác nhau không phụ thuộc không gian và thời
gian. Các trang mạng xã hội lớn hiện nay như: Mỹ có Facebook, Instagram, Twitter,
Youtube, Flickr, Linkedln; Trung Quốc có Weibo, Wechat, CyWorld ở Hàn Quốc,
Mixi của Nhật Bản và ở Việt Nam có Zingme, Yume, Zalo,… Các ứng dụng mạng
xã hội đã trở nên quá phổ biến và tiêu tốn nhiều thời gian sử dụng của khách hàng
hơn bất kỳ ứng dụng nào. khách hàng ngày càng mong muốn sử dụng các dịch vụ
trên nền tảng mà họ yêu thích và thấy thoải mái khi sử dụng. Do vậy, các Ngân hàng
không thể bỏ qua những nền tảng tiềm năng này để: bán sản phẩm; tương tác với
khách hàng; cung cấp các dịch vụ cơ bản; khai thác dữ liệu, phân tích hành vi tiêu
dùng của khách hàng và dự đoán nhu cầu; và chấm điểm tín dụng,…
Tóm lại, trong lĩnh vực Ngân hàng ngày nay, những thay đổi tiềm năng mà các
Ngân hàng đang phải đối mặt không chỉ là sự thay đổi trải nghiệm của người dùng. Mà
hàng loạt những thay đổi về tiền tệ, các thị trường vốn, dịch vụ quản lý tài sản, giấy
phép hoạt động Ngân hàng, lực lượng lao động đều đồng loạt nằm trong sự tấn

22
công của các hệ thống, mô hình và CN mới nổi. Trong tương lai, “Ngân hàng sẽ
không còn là một nơi bạn đến, nó là một việc bạn làm”.4
Các xu hướng mới trong lĩnh vực ngân hàng trên thế giới
Trong nhiều năm qua, tại Mỹ, Anh, Úc, Trung Quốc và một số nền kinh tế
phát triển trên thế giới, Internet và điện thoại thông minh trở thành kênh giao dịch
Ngân hàng chủ yếu, thường xuyên và được ưu thích. Các giao dịch điện tử thông
dụng hơn và được ưa chuộng hơn so với giao dịch tại các chi nhánh Ngân hàng. Sự
thay đổi nhanh chóng của CN đã làm thay đổi rõ rệt lĩnh vực tài chính Ngân hàng.
Những thay đổi trong hành vi và nhu cầu khách hàng
Khi Internet, các ứng dụng trên ĐTDĐ, mạng xã hội và các phát minh CN
khác không còn là điều đặc biệt nữa. Ngày nay, người dùng thường xuyên sử dụng
các ứng dụng, kiểm tra thư điện tử, nhắn tin. Khi đó, họ sẽ thường xuyên đăng nhập
vào dịch vụ ngân hàng trên ĐTDĐ và Ngân hàng trực tuyến. khách hàng ngày nay có
nhiều lựa chọn hơn, tiếp cận dễ dàng hơn với các kênh phân phối và dịch vụ chất
lượng, nhanh chóng và hiệu quả hơn. Do vậy, khách hàng sẽ ngày càng thay đổi hành
vi tiêu dùng của mình theo hướng ứng dụng CN nhiều hơn.
Xu hướng hành vi trên toàn cầu hiện nay đang chuyển sang thanh toá trên
ĐTDĐ và các phương tiện kỹ thuật số, đến 2030 có thể hoàn toàn là kỹ thuật số. các
CN thực hiện gia dịch thương mại dựa trên giọng nói và thụe tế hỗn hợp sẽ góp phần
đẩy nhanh sự dịch chuyển khỏi những công cụ thanh toán vật lý.
Chuyển dịch từ sản phẩm và kênh sang trải nghiệm
Khi các mạng xã hội xuất hiện thì thương hiệu của một Ngân hàng được đánh giá
qua hành vi yêu thích của người dùng một cách đa chiều. Thêm vào đó, khi ĐTDĐ
thông minh và máy tính bảng trở nên thông dụng thì người dùng chuyển sang thanh toán
không cần dùng đến tiền mặt và các loại thẻ vật lý nữa. Thay vào đó, họ sử dụng
4
Sách Bank 4.0, tác giả Brett King, trang 388

23
các ứng dụng thanh toán ATM phi tiền mặt trên di động P2P; ví điện tử như Google,
Paypal, Apple Pay, Samsung Pay (Mỹ), Alipay, Wechat Pay (Trung Quốc), tiền di
động như M-Pesa (Kenya), thẻ Aadhaar (Ấn Độ),… Các khách hàng không còn lựa
chọn các sản phẩm hay kênh thanh toán rời rạc của Ngân hàng nữa mà họ sẽ lựa
chọn các phương thức thanh toán phù hợp dựa theo các trải nghiệm tốt nhất đối với
họ. Các trải nghiệm thiết kế trong kỷ nguyên Bank 4.0 thì các khái niệm về kênh và
sản phẩm trước đây sẽ không còn ý nghĩa nữa.
Xu hướng giảm dần giao dịch tại chi nhánh Ngân hàng
Khi ATM ra đời vào những năm 1960, đó là một nỗ lực làm giảm công việc
rút tiền cho các giao dịch viên ở Ngân hàng. Khi Internet phát triển từ những năm
1990, năng lực của các dịch vụ ngân hàng điện tử được nâng cấp, động lực của các
khách hàng đến giao dịch tại các Ngân hàng bắt đầu giảm dần. Họ chuyển sang các
kênh phân phối mới như tiếp cận chính với các Ngân hàng trong giao dịch hàng
ngày. Khi các thiết bị thông minh như điện thoại thông minh, máy tính bảng bắt đầu
phát triểN, thì việc dùng các ứng dụng Ngân hàng trở nên quen thuộc và thói quen
đến Ngân hàng giao dịch đã gần như giảm mạnh.
Trong khoảng 10 năm từ 2005-2015, tại Mỹ có sự thay đổi từ 50% lên đến 95%
giao dịch thực hiện qua các kênh hiện đại hơn như ĐTDĐ, Internet, tổng đại dịch vụ
khách hàng và ATM so với các giao dịch thực hiện tại quầy. Đến tháng 2/2007, Ngân
hàng HSBC tại HongKong đã có 90% các giao dịch hàng ngày của họ thực hiện thông
qua điện thoại, Internet hoặc ATM, số còn lại thực hiện qua chi nhánh (theo Tờ South
China Post). Ở Trung Quốc, theo khảo sát vào tháng 3/2017, thì 70% người tiêu dùng
ở các trung tâm đô thị vẫn cảm thấy thoải mái khi ra khỏi nhà mà không mang theo
tiền mặt hay các loại thẻ vật lý vì hoạt động thanh toán di động là phương thức chủ
yếu với họ.

24
Biểu đồ 1. Các TÀI CHÍNH giao dịch Ngân hàng được ưa thích theo khảo sát
người dùng
Tỷ lệ người trả lời Tại Mỹ
55%
36% 39%
35%
29% 26% 25%
20% 18% 21%
15% 14% 14%
12%
9%9%
11%
8%7% 6%8%8% 6%6% 6%8%
1% 3% 3%0%
2008 2010 2012 2014 2016
Chi nhánh Internet ATM Di động/Máy tính bảng Thư Không rõ
Tỷ lệ theo số lần tương tác ở Anh
73%
54%
41%
46% 43%
38% 34%
20% 16%
7% 7% 7% 4% 8%
0% 2%
2005 2010 2015 2020
Chi nhánh Điện thoại Internet Thiết bị di động
Nguồn: ABA 2017 5
Số liệu trên biểu đồ 1 cho thấy một xu hướng là mức độ ưa thích của khách
hàng khi giao dịch tại chi nhánh Ngân hàng đã giảm đi đáng kể trong những năm
qua, tỷ lệ chỉ còn khoảng 14% người dùng ở Mỹ vào năm 2016 và ước còn khoảng
8% vào năm 2020 ở Anh. Như vậy, kênh chi nhánh không còn được ưa chuộng như
trước đây mà thay vào đó là các giao dịch điện tử và số hóa.
Hợp tác giữa Ngân hàng và Fintech
Các Ngân hàng đang ngày càng có xu hướng hợp tác với các công ty Fintech để
thay đổi trải nghiệm của người dùng qua các kênh số hóa, thu hút khách hàng mới, nâng
cao hành trình của khách hàng, phát triển các mô hình rủi ro, mang đến các chất
5
Sách Bank 4.0, trang 206-207

25
lượng dịch vụ tốt hơn, tự động, tối ưu hoạt động. Các Ngân hàng cũng áp dụng rất
nhiều mô hình hợp tác như chiến lược số hóa tự nhiên, mua lại hoàn toàn, áp dụng
quỹ đầu tư hoặc ươm mầm để gắn kết với các công ty Fintech.
Biểu đồ 2. Đầu tư hợp tác và đầu tư để cạnh tranh với Fintech theo khu vực
(triệu USD)
CHÂU ÂU BẮC MỸ CHÂU Á - THÁI BÌNH DƯƠNG
$92 $2.897 $1.118 $11.387 $43 $3.781
14%
7%
16%
38% 40%
60%
Cạnh tranh
Hợp tác
2010 2015 2010 2015 2010 2015
Nguồn: Phân tích của Accenture về dữ liệu của CB Insighệ thốngs 6
Theo khảo sát của EY năm 2017, trong 22.000 khách hàng sử dụng Ngân
hàng số có 43,4% lựa chọn sử dụng một công ty Fintech do dễ tiếp cận và dễ sử
dụng. Và cũng theo khảo sát của EY tại 20 thị trường, thì tỷ lệ người tiêu dùng sử
dụng các công ty Fintech là 33%, trong đó riêng Trung Quốc là 69% trong tổng số
người dùng truy cập Internet. Hong Kong đang khuyến khích đổi mới sáng tạo từ
Fintech để xây dựng và duy trì vị thế trung tâm tài chính của mình trong tương lai,
chú không phụ thuộc vào các Ngân hàng truyền thống.
Kể từ năm 2012, 10 Ngân hàng lớn nhất nước Mỹ (tính theo giá trị tài sản) đã
tham gia vào 72 vòng đầu tư với tổng giá trị đầu tư lên đến 3,6 tỷ USD vào 56 công
ty khởi nghiệp Fintech khác nhau. Theo các nghiên cứu cho thấy các công ty Fintech
nhanh nhạy hơn và thường đi đầu trong thực thi đổi mới sáng tạo lớn, có thể là nền
tảng cho tương lai của Ngân hàng xét từ góc nhìn của trải nghiệm và CN. Theo khảo
sát của Citigroup vào tháng 3/2016, khối Ngân hàng đầu tư 5 tỷ USD cho các thoả
6
Sách Bank 4.0, trang 282

26
thuận và chương trình hợp tác với khối Fintech, nhưng lại phải bỏ ra 50 tỷ USD
trong nội bộ để xây dựng các hệ thống và đổi mới sáng tạo riêng mình.
Công nghệ đổi mới của Ngân hàng
Một số CN mới nổi có thể tác động đến khả năng tiếp cận các dịch vụ ngân hàng.
Chẳng hạn như trợ lý thông minh vận hành theo giọng nói, AI cá nhân dựa trên các thiết
bị hoặc trên điện toán đám mây có thể dùng đăng ký, thanh toán thẻ tín dụng; mở và
kiểm tra tài khoản Ngân hàng. Kính thông minh thực tế tăng cường có thể đăng ký mở
thẻ tín dụng, đăng ký và thanh toán bảo hiểm sức khoẻ, vay mua xe…
Các giải pháp CN mới đã cho phép các Ngân hàng thu hút khách hàng ngay
lập tức, cho phép khách hàng đăng ký qua Ngân hàng mở và đẩy nhanh xử lý giao
dịch thông qua các CN mới như blockchain; cung cấp các hỗ trợ khách hàng vượt
trội thông qua các Chatbot có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI); Robotic hóa các quy
trình back-end để tăng hiệu quả và tối ưu hóa; cung cấp các trải nghiệm đa kênh cho
khách hàng trên tất cả kênh số hóa và kênh vật lý.
Sự thay đổi của môi trường kinh doanh và môi trường pháp lý
Nhu cầu phát triển của ngành Ngân hàng đã dẫn đến sự xuất hiện của các môi
trường kinh doanh mới. Cả Ngân hàng truyền thống và các Ngân hàng mới đều phải bắt
đầu hành trình chuyển đổi để cung cấp trải nghiệm số hóa toàn diện cho khách hàng.
Ngân hàng trở thành một sàn giao dịch (marketplace), cung cấp các dịch vụ CN và cung
cấp giải pháp kinh doanh chứ không đơn thuần cung cấp dịch vụ ngân hàng.
Thay đổi hành vi của khách hàng, các CN mới nổi và thay đổi các mô hình
kinh doanh mới khiến các cơ quan quản lý phải từng bước thay đổi lại hệ thống pháp
luật và các quy định trong ngành Ngân hàng. Các quy định này phải ngày càng thay
đổi theo hướng tích cực, rõ ràng và mở đường cho các thay đổi phát triển trong tương
lai đối với ngành Ngân hàng.
Tóm lại, nhu cầu của khách hàng đang thay đổi nhanh chóng, và với họ vai trò
của một Ngân hàng cũng thay đổi theo, được hỗ trợ bởi các CN mới, các công ty

27
Fintech và môi trường pháp lý thay đổi liên tục. Các Ngân hàng cần tập trung vào
các trải nghiệm CN số hóa hoàn toàn, được thúc đẩy bởi các nhu cầu khách hàng và
sự thúc đẩy bởi sự xuất hiện các mô hình Ngân hàng mới hiện nay.
1.3.2. Số hóa trong hoạt động ngân hàng
Số hóa hoạt động ngân hàng là sự kết hợp các công nghệ đang phát triển và
công nghệ mới trong các tổ chức dịch vụ tài chính nhằm phù hợp với những thay đổi
trong các mối quan hệ bên trong và bên ngoài nhằm cải tiến dịch vụ và trải nghiệm
khách hàng một cách hiệu quả, nâng cao năng lực thích ứng với môi trường kinh
doanh cạnh tranh cao và nâng cao năng lực quản trị kinh doanh của ngân hàng
thương mại trong tương lai gần.
Một số hình thức hiện đại số hoạt động Ngân hàng:
Hiện đại số hoạt động Ngân hàng đang là một xu hướng kinh doanh lớn trong
ngành Ngân hàng, kết quả này được tổng kết thông qua các báo cáo nghiên cứu khảo
sát của PWC trên quy mô toàn cầu.
Hiện nay, trên thế giới có 6 mô hình hiện đại số hoạt động Ngân hàng, đó là:
Cải tiến hệ thống phân phối
Các Ngân hàng bán lẻ trong các năm trở lại áp dụng kênh trực tuyến và di
động và đa kênh.
Khách hàng được coi là nhân tố trung tâm trong hoạt động kinh doanh của NH
Việc nâng cao sự trải nghiệm của khách hàng và sự quan trọng của khách
hàng được thực hiện trên một số nội dung chính yếu như:
+ Đánh giá chất lượng Ngân hàng trên sự hài lòng của KH;
+ Khách hàng có nhiều sự lựa chọn đối với SP của NH và có những đánh gía
nhất định;

28
+ Hoàn thiện và bảo mật dữ liệu KH,
+ Cung cấp đa kênh, đa sản phẩm để sản phẩm đến với khách hàng là thuận
tiện nhất, hài lòng nhất và an toàn nhất.
Tối giản mô hình kinh doanh:
Việc tối giản hóa mô hình kinh doanh giúp tiết giảm tối đa chi phí và thời
gian hoạt động. Tuy nhiên việc tối giản này cần gắn liền với sự hiện đại trong hệ
thống lõi. (core banking), giai đoạn đầu tư ban đầu sẽ rất tốn kém.
Cần có sự đi trước đón đầu và đột phá
Các tập đoàn tài chính cho rằng hiện đại số và sự đồng bộ giữa mục tiêu với
chiến lược số hóa sẽ tạo ra đột phá. Ngoài ra, đội ngũ CNTT và bảo mật thanh toán
phải có sự phối hợp chặt chẽ, giúp Ngân hàng tận dụng tối đa hiệu quả đầu tư để liên
tục tạo ra các sản phẩm mới thích hợp hơn và đáp ứng nhu cầu càng phát triển của xã
hội.
Tạo ra lợi thế cạnh tranh để thu hút khách hàng
Ngày nay, khách hàng đã dần quen với các trải nghiệm đa kênh, Do đó, việc
sở hữu “big data” là lợi thế đối với các tổ chức tín dụng lớn và các phần mềm tích
hợp nhiều chức năng sẽ là một năng lực và là một lợi thế cạnh tranh quan trọng đối
với các Ngân hàng.
Quản lý vốn, quản lý rủi ro và áp dụng các quy chuẩn quy tắc theo thông lệ.
Việc hiện đại số các thiết bị di động, thiết bị lưu trữ sẽ góp phần nâng cao
chức năng quản lý rủi ro và bảo toàn an vốn cho ngân hàng và khách hàng. Ngoài ra,
việc quy định, luật và các văn bản thay đổi hàng ngày sẽ được hệ thống hiện đại số
cập nhật liên tục đảm bảo việc hoạt động an toàn cho Khách hàng và Ngân hàng
giảm thiểu rủi ro bị mất tài khoản.
1.3.3. Số hóa trong lĩnh vực thanh toán

29
1.3.3.1. Xu hướng thay đổi trong lĩnh vực thanh toán hiện nay
Từ tác động của các CN mới như đã nói ở phần trên, thói quen của người tiêu
dùng Việt Nam cũng có những xu hướng thay đổi đáng kể. Các lĩnh vực kinh tế nói
chung và lĩnh vực thanh toán nói riêng tại Việt Nam cũng có những đổi mới về mọi
mặt như về sản phẩm, tính năng, đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
Trong đó, phải kể đến xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt, một xu hướng tất
yếu trong quá trình phát triển kinh tế thương mại toàn cầu và Việt Nam.
Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt
Thanh toán không dùng tiền mặt là hình thức thanh toán điện tử ứng dụng CN
số như: Ví điện tử, Mobile banking, Internet banking,… hoặc thanh toán gián tiếp
bằng tiền ghi sổ thông qua các tổ chức tín dụng. thanh toán không dùng tiền mặt là
một hình thức tất yếu trong sự phát triển kinh tế để nhằm thúc đẩy quá trình sản xuất,
mua bán trao đổi hàng hóa, dịch vụ phát triển. Dịch vụ thanh toán là một thị trường
hấp dẫn đầy tiềm năng cho cả thế giới và trực tiếp là ở Việt Nam.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng công nghệ mới, nhiều sản
phẩm, dịch vụ ngân hàng mới như chuyển tiền trực tuyến qua Mobile Banking,
Internet Banking, Ví điện tử hay thanh toán qua thẻ không tiếp xúc, mã QR (QR
code),... ngày càng phổ biến, tạo bước phát triển vượt bậc trong xu hướng thanh toán
không dùng tiền mặt.
Theo NHNN, tính đến tháng 6/2020, Việt Nam đã có gần 93,7 triệu tài khoản
cá nhân, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2019. hệ thống Ngân hàng xử lý thành công
hơn 69,2 triệu giao dịch, với giá trị gần 50 triệu tỷ đồng và tăng 14,9% về giá trị giao
dịch so với cùng kỳ năm 2019.
Hệ thống thanh toán bù trừ điện tử đã xử lý gần 498 triệu giao dịch đạt giá trị
3,9 triệu tỷ đồng, tăng 72,4% về số lượng và tăng 102,8% về giá trị so với cùng kỳ
năm 2019.
Biểu đồ 3. Số lượng giao dịch qua Internet và ĐTDĐ (triệu giao dịch)

30
551
418
336
196
127 130 140
83 98
61
2015 2016 2017 2018 2019
Qua Internet Qua ĐTDĐ
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước
Cả nước hiện có khoảng 75 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán qua Internet
và 45 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán di động. Số lượng giao dịch qua Internet
và ĐTDĐ tăng mạnh qua các năm theo biểu đồ trên. Số lượng giao dịch qua kênh
ĐTDĐ đạt hơn 472 triệu giao dịch tổng giá trị rơi vào khoảng 4,9 triệu tỷ đồng,
178% và 177% so so cùng kỳ năm 2019.
Số lượng giao dịch qua kênh Internet quý II.2020 là hơn 200 triệu giao dịch,
với giá trị khoảng 12,9 triệu tỷ đồng, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2019;
Hệ thống ATM, POS được các Ngân hàng quan tâm đầu tư, kết hợp thêm các
tính năng vào thẻ Ngân hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ, tăng cường độ an toàn
trong thanh toán thẻ. Đến cuối tháng 6/2020, Việt Nam có hơn 19.570 ATM và
266.310 POS, tăng lần lượt 4,4% và 2,5% so với cùng kỳ năm 2019. Số lượng thẻ
lưu hành đạt mức 106,3 triệu thẻ, tăng khoảng 14,5 % so với cùng kỳ năm 2019. Số
lượng giao dịch thanh toán nội địa qua thẻ Ngân hàng đạt trên 171 triệu giao dịch với
giá trị đạt khoảng 399 nghìn tỷ đồng, tăng tương ứng 20,9% và 9,1% so với cùng kỳ
năm 2019. Số lượng giao dịch qua ATM/POS cùng tăng nhanh, đạt 233,7 triệu giao
dịch qua ATM và 72,8 triệu giao dịch qua POS, với giá trị tương ứng là 631,6 ngàn
tỷ đồng và 128,3 ngàn tỷ đồng.

31
Biểu đồ 4. Số lượng và giá trị giao dịch qua ATM và POS
Số lượng giao dịch (triệu món)
Giá trị giao dịch (ngàn tỷ VNĐ)
87,1
95,4
158,5
167,9 148,4
72
81,5
72,8 132,9 145,3
55,7 128,3
232,7 240,3 257,6 272,3 250,9 233,7 676,6 668,4
705,1 737,5 727,7 631,6
Q1.2019 Q2.2019 Q3.2019 Q4.2019 Q1.2020 Q2.2020 Q1.2019 Q2.2019 Q3.2019 Q4.2019 Q1.2020 Q2.2020
ATM POS/EFTPOS/EDC
Nguồn: Thống kê của Vụ thanh toán NHNN tại hệ thốngtps://sbv.gov.vn
Bên cạnh thẻ, giải pháp thanh toán qua QR Code được các Ngân hàng, tổ
chức trung gian thanh toán quan tâm đẩy mạnh. Đến nay đã hầu hết các Ngân hàng
đã sử dụng QR Code, toàn thị trường Việt nam có hơn 80.000 điểm chấp nhận thanh
toán QR Code. Các Ngân hàng đang triển khai CN thẻ không tiếp xúc và được xem
là một xu hướng mới trong CN thẻ hiện nay.
Xu hướng CN số hóa các dịch vụ thanh toán
Chuyển đổi số được áp dụng trong lĩnh vực tài chính nói chung và Ngân hàng
nói riêng tại Việt Nam là xu thế tất yếu trong thời đại CMCN 4.0. Nhiều ngân hàng
đã và đang tăng cường đầu tư cho Ngân hàng số, nhất là khi Chính phủ yêu cầu
ngành Ngân hàng thực thi nhiệm vụ để đẩy mạnh chuyển đổi số, đẩy mạnh thanh
toán phi tiền mặt.
Dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến mọi mặt của nền kinh tế nhưng lại là
chất xúc tác thị trường nhận thấy sự cần thiết lớn của việc tự động hóa trong thanh
toán. Theo NHNN, hiện tại, trong nước có 94% Ngân hàng bước đầu triển khai hoặc
đang nghiên cứu, xây dựng những chiến lược trong việc chuyển đổi số; trong đó, chỉ
có 6% NHTM hiện chưa tính đến việc xây dựng một chiến lược chuyển đổi số tổng
thể và 59% NHTM đã triển khai chuyển đổi số trên thực tế..

32
Mobile Banking được thống kê là tăng 200% và hiện có khoảng 30 triệu người sử
dụng hệ thống thanh toán Ngân hàng di động mỗi ngày và các ngân hàng không ngừng
cải thiện các tiện ích đối với các phần mềm thanh toán của ngân hàng mình
Xu hướng phát triển của Fintech và ví điện tử
Ở Việt Nam, CN tài chính (Fintech) là lĩnh vực mới nổi, hiện với khoảng 40
công ty Fintech cung cấp một số dịch vụ như: cung cấp nền tảng, giải pháp thanh
toán, huy động vốn cộng đồng, tài chính cá nhân… Tổng giá trị giao dịch sử dụng
các giải pháp thanh toán số ước tính tăng từ 7.259 triệu USD năm 2017 lên 8.523
triệu USD trong năm 2019. Lĩnh vực cung cấp nền tảng và giải pháp thanh toán hiện
đang chiếm 58% trên tổng số các công ty hoạt động trong lĩnh vực Fintech. Tỷ lệ
tăng trưởng của lĩnh vực thanh toán trung bình trong giai đoạn 2019-2023 ước tính
khoảng 12,7%, tương ứng với tổng giá trị giao dịch sử dụng các giải pháp thanh toán
số đạt 13.742 triệu USD vào năm 2023. 7
Hình 5. Các giao dịch của một số ví điện tử tại Việt Nam
Nguồn: Bài viết Người Việt đang dùng ví điện tử để thanh toán gì?8
Phương thức ví điện tử tại Việt Nam cũng được các chuyên gia dự báo sẽ sôi
động do Chính phủ khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt. Vài năm gần đây,
7Nguồn: Tạp chí tài chính kỳ 1 tháng 10/2019 (trang hệ thốngtp://tapchitaichinh.vn/)
8 Nguồn: Bài viết Người Việt đang dùng ví điện tử để thanh toán gì?, tác giả Lê Mỹ (hệ
thốngtps://vietstock.vn)

33
ví điện tử đang dần trở nên quen thuộc với người dùng trong nước. Trên thực tế, việc
thanh toán không tiền mặt đem đến nhiều tiện lợi cho người sử dụng như tốc độ
thanh toán nhanh và dễ dàng thao tác.
Năm 2019, hai trong số những thương vụ gọi vốn đầu tư lớn nhất ở Việt Nam
đều đến từ những startup ví điện tử: 300 triệu USD cho ví VNPay và 120 triệu USD
cho ví Momo.
Ở thị trường Việt Nam, ví điện tử phổ biến nhất là ZaloPay, Momo và Moca,
theo công bố nghiên cứu của công ty nghiên cứu thị trường Cimigo. Thị trường ví điện
tử hiện nay có sự tham gia của các doanh nghiệp viễn thông như Vinaphone, Viettel,
FPT (lần lượt với ví điện tử VNTPay, ViettelPay, VTCPay và Pay FTP). Các Ngân
hàng trong nước cũng có các sản phẩm như BankPlus (hợp tác giữa Viettel và
MBBank), Timo (VPBank), MEED (Maritime Bank), Ví Việt (LienVietPostbank)…
và một số công ty Fintech khác có ví điện tử như VNPayQR, Payoo, OnePay, Vimo,
Mobivi, eDong, eMonkey, Pay365, TopPay…
1.3.3.2. Một số ngân hàng điển hình thay đổi trong lĩnh vực thanh toán
Để đánh giá về thực trạng chuyển đổi về các kênh thanh toán của các Ngân
hàng Việt Nam hiện nay, chúng ta cùng tìm hiểu một số dịch vụ thanh toán của một
số NH đi đầu trong việc chuyển đổi CN trong lĩnh vực NH.
Ngân hàng Vietcombank
Vietcombank là một trong những Ngân hàng đi đầu trong chiến lược phát
triển CN Ngân hàng, đặc biệt là chiến lược phát triển Ngân hàng số. Vietcombank
chú trọng vào việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ thanh toán, chuyển tiền, tra cứu
số dư… trên các ứng dụng hoặc các dịch vụ mở tài khoản, gửi tiền gửi tiết kiệm trên
kênh Ngân hàng điện tử.
Từ tháng 3/2016, Vietcombank ra đời sản phầm Vietcombank Digital Lab,
nằm trong tổng thể dự án xây dựng mô hình chi nhánh hiện đại (Smart Banking
nghiên cứu) theo chiến lược phát triển Ngân hàng số của Vietcombank.

SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN

SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN

Similar to SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (15)

SỐ HOÁ KÊNH THANH TOÁN TRUYỀN THỐNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM SÀI GÒN