1. ROL VAN OUDERS EN OPVOEDERS 1BASISHOUDING: Contact met drugs vermijden kan niet Zo’n 20 jaar geleden kwam men zelden in contact met drugs. Zo moesten bijvoorbeeld onze ouders niet of weinig een standpunt innemen erover. Evenmin moesten zij hieraan weerstaan. Vandaag de dag kan je drugs niet meer vermijden. Overal kan je ermee in aanraking komen, ook op heel jonge leeftijd. Ofwel is dit van ver, iemand kennen die het gebruikt, ofwel van dichtbij, zelf eens proberen. Daarom is het noodzakelijk dat je jou kind ermee leert omgaan. Slechte ouders, vrienden, bestaan niet ouders kunnen al eens een fout maken bij het opvoeden, maar deze fouten kunnen nooit alleen aan de basis liggen van druggebruik. Ook constitutie, temperament en de omgeving horen hierbij. Daarbij hoort namelijk een leegte die het kind wil opvullen zoals verveling, angsten, trauma,.. Het kind moet kiezen hoe het die leegte zal opvullen, het moet een keuze maken tussen verschillende oplossingen en dan is drugs soms de beste oplossing, tijdelijk weliswaar. Drugs worden meestal gebruikt binnen dezelfde leeftijdsgroep, maar ook zij treft heen schuld. Ze beseffen meestal niet dat er iemand schade mee wordt berokkend, of willen een vriend helpen met een probleem en zien dit als de beste oplossing. Ouders hebben invloed op hun kinderen Kinderen ontwikkelen een identiteit. Hierbij blijven ze loyaal ten opzichte van hun gezin. Bij druggebruik durven ze er niet over praten, bij andere problemen ook niet, ze willen immers hun gezin niet kwetsen. Hun persoonlijk voordeel speelt hier natuurlijk ook een rol in, ze willen geen afwijkend gedrag vertonen en de ouderliefde verliezen. Ouders denken ook aan hun eigenbelang, ze zijn bang voor de afwijzende reacties van de buitenwereld. Toch staan zij altijd klaar voor hun kind en zijn zeer belangrijk waneer hun kind problemen heeft en toch wil terugvallen op zijn ouders. 2inbreng vóór de experimenteerfase Algemeen -liefhebben en begrenzen: Ouders moeten de liefde voor hun kind uiten. Ook moeten ze grenzen stellen. Waneer die grenzen overschreden worden daalt het gevoel graag gezien worden en eigenwaarde. Hierbij is het zeer belangrijk dat de ouders zichzelf zijn, fouten maken, hun verantwoordelijkheid nemen. Grenzen zijn enkel effectief in een situatie waar ook liefde wordt getoond. -leren omgaan met teleurstellingen: Kinderen hebben vaak gevoelens van teleurstelling. Ze willen ook meer dan ze kunnen. Ze moeten deze gevoelens kunnen overwinnen om er mee te kunnen omgaan. Hiervoor moeten ze een evenwicht vinden tussen begrip en begrenzing. Het uiten van die gevoelens kan niet eender waar en waneer. Ze mogen ook niet op gelijk welke manier die gevoelens uiten= begrenzing. Er moet wel een gepast moment zijn en dan mag er geen kritiek op komen=begrip. De manier van uiten verschilt van persoon tot persoon en de gepaste manier moeten ze vinden. -keuzevaardigheden ontwikkelen: Een belangrijke bron om te leren omgaan met keuzes is zien hoe ouders keuzeproblemen oplossen: de voor en nadelen, rekening houden met de belangen en noden van anderen,.. vaak word alleen de uiteindelijke beslissing aan de kinderen meegedeeld terwijl de keuzevorming het belangrijkste is. De manier waarop een kind tot een keuze komt is zeer belangrijk. Zo krijg je inzicht in de noden en het functioneren van hun denkproces. Kritiek geven op de keuze mag immers als je ook kijkt naar wat er vooraf ging. -zelfstandigheid en zelfvertrouwen bevorderen: Ouders moeten tonen dat ze vertrouwen hebben in hun kind om het zelfvertrouwen aan te wakkeren. Dit kan door het kind taken te geven die passen bij de leeftijd en positief te bevestigen bij het goed uitvoeren ervan. Ouders moeten de zelfstandigheid van hun kind bevorderen. Ze gaan er te vaak van uit dat hun kind wel weet hoe het er aan moet beginnen omdat ze zich schijnzelfstandig gedragen. Ze moeten een evenwicht vinden tussen goede raad geven of bijsturen en hen hun eigen gang laten gaan. Een vorm van zelfstandigheid is nee zeggen. Ouders daarentegen zeggen te vaak ja omdat ze hun kind graag zien. Ze moeten leren voor zichzelf zorgen. Daarom moeten ze niet zomaar elke nee accepteren, ze moeten achterhalen waarom. Jesper Juul: “ de nee van een kind is meestal een kwestie van tijd voor het toegeeft. Als het nee blijft moet men zoeken naar wat het kind wel wil en eventuele voorwaarden. Omgekeerd gaat de nee van ouders vaak gepaard met lastige gevoelens die ook gerespecteerd moeten worden. -sociale vaardigheden bijbrengen: =gedragingen die de omgang met anderen moet verbeteren en vergemakkelijken. Dit leren ze vooral van hun ouders en opvoeders en hun dagelijkse omgang. Hun mening leren uiten kan door naar verduidelijking te vragen. Over problemen hun problemen praten is vaak moeilijker omdat ze zich gewaardeerd willen voelen en zich daarom aanpassen aan de anderen. Omgekeerd kan ook, ze zijn tegendraads en dagen uit. Jongeren veranderen snel, andere interesses, waardoor de ouders hen niet meer kunnen volgen en hen niet serieus nemen. Hierdoor kan het zijn dat de mening van anderen hen niet meer interesseert en ze zich steeds negatiever gaan gedragen. Het basisbeginsel van sociale vaardigheden is de ik-taal. Zo kunnen ze zicht krijgen op het effect van hun gedrag. Wat drugs betreft Drugspreventie start best op het eind van de lagere school omdat de jongeren al vanaf 12-13 jaar beginnen met experimenteren. -Eigen visie ontwikkelen: Ouders moeten eerst een eigen mening ontwikkelen over drugs vooraleer er over te praten met hun kind. Deze moet gelijklopen. Daarom wordt er best eerst tussen de ouders over gepraat. -Drugs bespreekbaar maken: Wat er moet verteld worden over drugs hangt af van kind tot kind. Best neem je voorbeelden uit de leefwereld van het kind. Heel belangrijk is het dat je eerlijk antwoord op de vragen die je kind stelt over drugs. Ook kan je hierbij een vergelijking maken met iets dat je kind kent en prettig vindt bv: playstation, sigaretten. Een waarheid is dus: het kan prettig zijn en daarom kan je eraan verslaafd worden, zeker als het eens wat minder goed gaat. Ook kost het veel geld en kan je meer en meer in de problemen geraken. De essentie is dus dat drugs op zich niet verkeerd zijn, er zijn zelfs enkele voordelen aan verbonden. Maar naast deze zijn er ook nadelen die je niet altijd in de hand hebt. Die worden groter als je veel of regelmatig gebruikt, of om problemen te vergeten. Nagaan of je kind dit begrijpt kan door te vragen of het zelf al dingen gezien of gehoord heeft over drugs of om samen meer info te zoeken. Correcte info zet immers niet aan tot drugsgebruik maar zorgt ervoor dat ze meer gewapend zijn ertegen. -Goede voorbeeld geven: Kinderen gaan ouders imiteren om tot de volwassenenwereld te behoren. Ze nemen zowel het goede als het slechte voorbeeld over. Hoe ouders omgaan met alcohol en medicijnen is daarom van groot belang. Ouders zijn ook niet altijd even verstandig en gematigd. Wanneer hun kind er vragen over stelt moeten ze er eerlijk over zijn om ook geloofwaardig over te komen op vlak van drugs. Ook op vlak van omgaan met gevoelens, keuzeproblemen,waarden,.. worden ze geïmiteerd. Als men openheid en eerlijkheid hanteert moet er ook open en eerlijk kunnen gepraat worden over moeilijkere thema’s. Dit is de basis voor het omgaan met goede en slechte voorbeelden die ze later krijgen van buitenaf.