2e artiekl

1. 13ZORG PRIMAIR | 08.2014
Alle kleine beetjes helpen
Wat kun je betekenen voor een
kind dat mishandeld wordt?
Sanne Verhoeven
ARTIKEL
Kindermishandeling komt helaas nog steeds voor. Er is al veel geschreven over
kindermishandeling en de gevolgen ervan. Daarom wil ik in dit artikel toespitsen op
wat je als leerkracht kunt doen voor een kind, waarvan je weet dat het mishandeld wordt of
vermoedt dat het mishandeling ondergaat. Het zijn soms al kleine dingen die veel voor
een kind kunnen betekenen.
HET NEDERLANDS JEUGD INSTITUUT
Door het Nederlands jeugd instituut (april 2011) is
onder andere voor kinderen van 4 tot 12 jaar een
lijst geschreven waarin een overzicht is gegeven van
signalen van kindermishandeling.
http://www.nji.nl/nl/signalenkm4tot12.pdf . Hierbij
geven zij ook aan dat het gaat om signalen. Het is
belangrijk om erbij na te gaan dat dit ook signalen
kunnen zijn van andere problemen, en dat kinder-
mishandeling dan niet de oorzaak is.
Stichting NO KIDDING
Deze stichting is een publieksbeweging en daarom
anders dan bijvoorbeeld het Nederlands jeugd-
instituut. Het is een zogeheten ‘bottom-up’ organisatie.
Er zijn verschillende organisaties die in actie komen
tegen kindermishandeling. Deze organisaties bestaan
voornamelijk uit professionals en werken vanuit de
overheid. NO KIDDING wil kindermishandeling
voorkomen niet alleen via deze weg maar ook door
een verandering in de manier van denken en doen
van de maatschappij. “Want door de directe omgeving
van het kind te activeren worden meer kinderen
eerder bereikt.” (NO KIDDING, 2013)
Ik heb aanwezig mogen zijn bij een van de presentaties
van NO KIDDING. Dit is een emotionele en ingrijpende
presentatie geweest. Hierin is mijn mindset
(Dweck, 2006) enorm veranderd. Natuurlijk de
verhalen grijpen je aan, maar wat mij vooral duidelijk
werd, is wat je kunt betekenen voor een kind, zonder
de grote klokkenluider te zijn.
Wanneer je meer informatie wilt over NO KIDDING
of een presentatie van hen bijwonen, is het zeker de
moeite waard om een kijkje te nemen op de site van
NO KIDDING.
Wat kun je doen voor de betreffende
leerling?
Wanneer je aan de hand van de signalenlijst van het
Nederlands jeugdinstituut en in overleg met de des-
kundige van je school tot de conclusie bent gekomen
sterke vermoedens van mishandeling te hebben is
het belangrijk dit te melden aan organisaties die dit
verder kunnen aanpakken en begeleiden.
Maar wat vooral belangrijk is, wat je als leerkracht
kunt doen voor deze leerling:
● Toon een glimlach. Een positief signaal richting
het kind, kan het kind laten zien dat er ook
vrolijkheid en vriendelijkheid bestaat bij volwas-
senen/ in het leven.
ZorgPrimair8_©JdV.indd 13 26-11-14 09:05

2. 14
SANNE VERHOEVEN
is student aan de Fontys
Hogeschool Kind en Educatie.
Sanne is onderwijsassistent en volgt nu de
opleiding tot leraar basisonderwijs.
saj.verhoeven@student.fontys.nl
Sanne
en
● Geef een compliment. Het lijkt soms zo voor de
hand liggend, maar toch doen we het te weinig.
Wanneer je bijvoorbeeld vermoedens hebt van
verwaarlozing, kunnen complimenten ervoor
zorgen dat het kind na een aantal dagen uit
zichzelf een andere jurk aan doet. Erop hopend
voor deze jurk ook een compliment te krijgen.
● Maak een praatje. Soms kan het maken van een
praatje het kind laten inzien dat volwassenen inte-
resse kunnen tonen en dit ook hebben in het kind.
● Je mag het kind laten merken dat je bezorgd
bent. Dat kan voor hem of haar een eerste opening
zijn om te vertellen over de problemen thuis. Zet
het kind daarbij niet onder druk om te praten!
Dat moet hij zelf kunnen bepalen.
Kijk naar de interesses van het kind. Kom bijvoor-
beeld een keer kijken bij de voetbal, of speel met het
kind. een spelletje het laatste half uur op vrijdag.
Organisatie in de klas
Als stagiaire onderwijsassistent en stagiaire vanuit de
Pabo heb ik nu al acht scholen van binnen mogen zien
en ervaren. Dit zijn scholen in verschillende wijken,
zowel basisscholen als middelbare scholen, ‘gewone’
scholen en ‘speciale’ scholen. Overal heb ik gezien dat
leerlingen dezelfde signalen vertoonden die wezen op
een minder positieve thuissituatie.
Wat ik heb geleerd is dat het belangrijk is om nog
meer nadruk te leggen op een positieve benadering.
Met elke positieve benadering, was er weer een stap
de groep. ooral viel de positie van de leerling in de
groep mij op. Leerlingen werden niet alleen gezet bij
negatief gedrag, maar juist midden in de groep. Zo
was de leerling voor de leerkracht en voor andere
leerlingen goed te zien. Wanneer er wenselijk gedrag
vertoond werd, werd hierop gelijk een compliment
gegeven en dit werd door de gehele groep gezien.
Hierdoor reageerden andere leerlingen ook positie-
ver naar de leerling. Opmerkingen als: “Hij is altijd zo
vervelend” namen drastisch af. Doordat maatschap-
pelijk werk met de thuissituatie aan de slag ging, en
op school het zelfvertrouwen en gedrag van de
leerling positief werden gestimuleerd, is de mishan-
deling in de vorm van verwaarlozing afgenomen en
Sociogram
Wanneer je leerlingen de mogelijkheid wil geven om
met jou te praten, moet de weg naar jou zo kort
mogelijk zijn. Het plaatsen van de leerling in het
midden van de groep kan zoals gezegd, positief werken.
Maar kan ook de weg naar hulp van jou langer maken.
Het is daarom goed om een sociogram van je groep te
hebben. Zo kun je de afstand van jou tot de betreffende
leerling zo maken, dat de leerling het gevoel heeft
omringd te zijn met vrienden en vriendinnen.
Melding maken
In dit artikel heb ik het vooral gericht gehouden op
wat je als leerkracht kunt doen. Maar wanneer er nog
geen traject loopt, en je vermoedens blijven, blijft het
belangrijk vervolgstappen te ondernemen. Overleg
met deskundigen binnen je school lijkt hiervoor de
eerste stap te zijn. Wanneer het traject loopt, hoop ik
dat je met deze tips het leven van de leerling wat kan
verlichten en opvrolijken.
Literatuur:
Dweck, C. (2006) in Lazeron, N. & Dinteren, R. van. (2010). Brein @ work. Houten:
Uitgeverij Spinger Uitgeverij
Nederlands jeugd instituut. (april, 2011). Signalen kindermishandeling.
http://www.nji.nl/nl/signalenkm4tot12.pdf.
NO KIDDING. (2013). Organisatie NO KIDDING. http://www.no-kidding.nu.
Vooreenveilightuis.nl. (datum ombekend). Kindermishandeling.
http://www.vooreenveiligthuis.nl/kindermishandeling/.
ZorgPrimair8_©JdV.indd 14 26-11-14 09:05