1. การติดตอสื่อสารระหวางมนุษยกับหุนยนต
การติดตอสื่อสารระหวางมนุษยกับหุนยนต (human-robot interaction) เปนศาสตรที่เกี่ยวของกับ
การทําใหมนุษยสามารถใชงานควบคุม ติดตอสื่อสารกับหุนยนตที่สรางขึ้นมาไดอยางสะดวกและเปนธรรมชาติ
ซึ่งมีความเกี่ยวของกับความรูทางดานวิทยาการหุนยนต (robotics) ปจจัยมนุษย (human factor) การ
ติดตอสื่อสารระหวางมนุษยกับคอมพิวเตอร (human-computer interaction) ปญญาประดิษฐ (artificial
intelligence) การทําความเขาใจภาษาธรรมชาติ (natural language understanding) เปนตน ซึ่งการ
ผสมผสานความรูดังกลาวทําใหเราสามารถออกแบบระบบการติดตอสื่อสาร เพื่อควบคุมการใชงานหุนยนต
อยางมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
การติดตอสื่อสารระหวางมนุษยกับหุนยนตนั้นไดมีการพัฒนาอยางตอเนื่อง นับตั้งแตระยะแรกที่
หุนยนตเริ่มมีบทบาทในโรงงานอุตสาหกรรม เชน โรงงานผลิตรถยนต โดยงานของหุนยนตจะเนนการหยิบจับ
วางหรือประกอบชิ้นงานเปนหลัก ดังนั้นเพื่อความสะดวกในการควบคุมหุนยนต จึงมีการคิดคนอุปกรณสอน
และบันทึกคาตําแหนงของปลายแขนหุนยนตซึ่งเรียกวาแปนการสอนตําแหนง (teach pendant) โดยผูใช
สามารถปอนเปนคาตัวเลขของตําแหนงหรือควบคุมการเคลื่อนที่ของแตละขอตอผานปุมบนแปนควบคุม จน
ปลายแขนถึงตําแหนงที่ตองการแลวสั่งบันทึกคามุมของแตละขอตอนั้นไว หลังจากนั้นเราสามารถสั่งการให
หุนยนตเคลื่อนที่ไปยังตําแหนงที่เคยสอนและบันทึกไวได การควบคุมประเภทนี้เหมาะกับการใชงานประเภท
หยิบแลววาง (pick-and-place task)

2. นอกจากหุนยนตที่ใชในโรงงานอุตสาหกรรม ที่ทําหนาที่ทุนแรงในการหยิบจับ เชื่อม ตัด พนสีและ
ประกอบชิ้นสวนแลว ยังมีการพัฒนาหุนยนตใหสามารถทํางานในหลากหลายดานมากยิ่งขึ้นเชน หุนยนต
สํารวจและกูภัย หุนยนตใชในทางทหาร หุนยนตเพื่อการศึกษา หุนยนตใชในการแพทย รวมทั้งหุนยนตบริการ
ทั้งในสํานักงานและบาน หุนยนตไดเขามามีบทบาทในชีวิตมนุษยมากขึ้น จึงมีการวิจัย พัฒนาและสราง
เครื่องมือและวิธีการในการควบคุม ติดตอสื่อสารกับหุนยนตใหไดมีความสะดวกและเปนธรรมชาติมากขึ้น
ตอมาไดมีการพัฒนากานควบคุม (joystick) ซึ่งทําใหผูใชงานสามารถควบคุมหุนยนตโดยเฉพาะหุนยนตแบบ
เคลื่อนที่ไดสะดวกขึ้นโดยสามารถใชรวมกับปุม เพื่อสงคําสั่งการเคลื่อนที่ไปยังหุนยนต
ทาทางตางๆ เชน ภาษามือ (sign language) ก็สามารถ
นํามาใชสั่งการณหุนยนตไดเชนกัน โดยผูใชจะสวมถุงมือปอนขอมูล
(data gloves) โดยระบบจะตรวจสอบรูปแบบการยืด งอของขอมือ
และนิ้วมือ แลวนําไปเปรียบเทียบกับรูปแบบที่เคยบันทึกหรือจดจํา
ไว
การควบคุมหุนยนตระยะไกล (teleoperation) ผูควบคุม
นอกจากจะดูผลการควบคุมผานจอแสดงผลแลว ผูควบคุมยัง
สามารถสวมอุปกรณแสดงผลแบบสวมศรีษะ (head-mounted
display) ได โดยภาพจะแสดงบนจอภาพขนาดเล็กจํานวน 2 จอ
สําหรับตาทั้งสองขาง ซึ่งบางรุนสามารถแสดงภาพแบบ 3 มิติเพื่อให
ไดขอมูลระยะลึกใกล/ไกลของวัตถุตางๆภายในภาพ และบางรุนสามารถสงเสียงแบบ 3 มิติผานทางหูฟงดวย

3. นอกจากนี้ยังมีอุปกรณตรวจจับการหมุนศีรษะ (head tracker) ของผูควบคุม ภาพจะถูกแสดงให
สอดคลองกับการหมุนศีรษะของผูควบคุม ทําใหผูควบคุมสามารถติดตอและควบคุมหุนยนตไดอยางสะดวก
และเปนธรรมชาติ
หุนยนตบางตัวไดรับการพัฒนาใหจดจําหนาตา (face recognition) และทาทาง (gesture recognition)
ของผูใชได โดยอาศัยเทคโนโลยีการมองเห็นของหุนยนต (robot vision) ซึ่งใชกลองเปนตัวรับภาพ เพื่อ
แยกแยะรูปแบบใบหนาและทาทางของผูใช โดยการอาศัยความรูเรื่องระบบภาพ (vision system) และการ
ประมวลผลภาพในคอมพิวเตอร(image processing)
บางระบบผูใชสามารถใชเสียงในการสั่งงานหุนยนตผานการรูจําเสียง (speech recognition) โดย
หุนยนตจะโตตอบกับผูใชผานทางทาทาง หนาจอ และ/หรือ เสียงสังเคราะห (synthesized sound) ผานทาง
ลําโพง

4. สําหรับคนชราหรือผูพิการที่ไมสามารถพึ่งตัวเองไดนั้นสามารถใชสัญญาณทางชีวภาพ (biological
signal) ของรางกาย เชน การกรอกตาไป-มา กลามเนื้อ หรือสมองมาใชควบคุมหุนยนตไดเชนกัน
นอกจากการปอนขอมูลคําสั่งผานอุปกรณแลว การรับผลการทํางานของหุนยนตก็เปนสิ่งจําเปน
เชนกันที่จะทําใหการติดตอสื่อสารระหวางมนุษยและหุนยนตเปนไปอยางมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ตัวอยางเชนการมองทาทางของหุนยนตโดยตรงหรือผานจอแสดงผล การรับเสียงการทํางานหรือเสียงพูดที่เกิด
จากการใชคอมพิวเตอรสังเคราะหขึ้น รวมทั้งการรับแรงปอนกลับ (force feedback) ซึ่งจะเปนประโยชน
อยางมากตอการควบคุมหุนยนตระยะไกล เนื่องจากผูใชสามารถรับรูแรงที่วัดไดจากตัวตรวจจับแรงที่ติดตั้งไวที่
ตัวหุนยนตหรือปลายแขนหุนยนต ซึ่งจะถูกนํามาประมวลผลและสงตอมายังอุปกรณแสดงผลแรงเชนกาน
ควบคุมที่มีแรงปอนกลับ หรือชุดแสดงผลแรงปอนกลับแบบสวม (exoskeleton devices)

5. จะเห็นไดวาการติดตอสื่อสารกับหุนยนต เปนศาสตรที่มีความจําเปนอยางมากในการสั่งงานและ
ควบคุมหุนยนต ซึ่งมีตั้งแตการติดตอสื่อสารระดับพื้นฐาน เชน การบังคับผานคันบังคับ หรือการพูดคุยโตตอบ
กับหุนยนต การแสดงผลในรูปแบบตางๆ เชน ภาพ เสียง และแรงที่สงกลับมาของหุนยนตนั้น ทําใหการ
ควบคุมหุนยนตมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ในอนาคตหุนยนตจะกาวเขามามีบทบาทในชีวิตประจําวันของมนุษย
มากขึ้น การควบคุมหุนยนตใหทําตามคําสั่งดวยอุปกรณควบคุมตางๆ อาจไมเพียงพอ หุนยนตจึงตองมีความ
ฉลาด สามารถตัดสินใจจากฐานความรู ความสัมพันธของขอมูลตางๆที่มีอยู รวมถึงการเรียนรูขอมูลใหมๆ แลว
นํามาตัดสินใจไดเอง จนเรียกวาหุนยนตมีปญญาประดิษฐ (artificial intelligence) ซึ่งตองใชความรูทางดาน
คอมพิวเตอรขั้นสูงอยางมากในการพัฒนา
แหลงที่มา
สมาคมวิชาการหุนยนตแหงประเทศไทย
บทความเกี่ยวกับหุนยนต : http://www.trs.or.th/index.php/article