PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA REDEMUSEÍSTICA -RESPONSABLE ENCARNA LAGO XERENTE DA REDEMUSEISTICA, TAMARA BERMUDEZ, RAQUEL GUERRERO, MARIA LOSADA, LUCIA DEQUIDT, XOSE MANUEL MENDOZA, PAULA SALINAS , FRANCISCA ABUIN, ANA FERRO , JESUS FERNANDEZ, TAR , SILVIA FIALLEGA, ANGELES MIGUELEZ, AMELIA PERNAS.

1. PROGRAMACIÓN REDE MUSEÍSTICA
CLUBE PEQUEAMIGOS

2. COORDINACIÓN : Encarna Lago González
Xerente Rede Museística
xerencia-redemuseos@deputacionlugo.org
982242112

3. Un museo é un espazo onde nos reflectimos nós mesmo e a Rede Museística
Provincial de Lugo trata de facelo a través dos seus contidos e das súas experiencias
pedagóxicas proxectándoas aos distintos colectivos da sociedade.
A programación que presenta vai dirixida ao Clube Pequeamigos da Rede e foi
deseñada coma unha proposta conformada por diversos obradoiros, cos que se pretende un
achegamento das nenas e nenos aos catro museos da Rede e ás súas coleccións.
Queremos que as xeracións do futuro aprendan, respecten e coñezan o noso
patrimonio, como medio e como ferramenta para a súa formación, así como para o conxunto
da sociedade. É dicir, museos onde a historia convértese en experiencias didácticas, vivenciais
e lúdicas, un museo de historias por descubrir e compartir.
A programación é trimestral para os meses de marzo, abril e maio e os Obradoiros foron
elaborados para dar resposta aos seguintes principios:
• SIMPLICIDADE. Un valor que define as actividades seguindo a filosofía de obter
satisfacción persoal ao realizar algo por un mesmo.
• PARTICIPACIÓN. Fomento das actitudes proactivas que estimulan a creatividade
individual e colectiva.
• COLABORACIÓN. Propostas colaborativas que fomentan o traballo en equipo.
• DEDUCIÓN. Dinámicas que nos permitan aprender da nosa propia experiencia
• DIVERSIÓN. O xogo como instrumento clave para o desenvolvemento integral.
• EMOCIÓN. A importancia da emoción e o abraio na arte de medrar.
• COÑECEMENTO. Todas as actividades propostas neste programa potencian novas
capacidades cognitivas:
o Aprender a coñecer
o Aprender a ser
o Aprender a vivir xuntos
o Aprender a facer
Impartidos por: Encarna Lago (Xerente Rede Museística), Raquel Guerrero, Lucía Dequit, María
Montenegro, Paula Salinas, José Manuel Mendoza, Alba Gorgoso, Nieves Neira, Cristina
Sánchez, Francisca Abuín, Ana Ferro, Jesús González, Tar López, Silvia Fiallega, Juan Ignacio
Márquez Barros, Ángeles Miguélez e Amelia Pernas

4. Museo Provincial de Lugo
MARTES DE CREATIVIDADE
Marzo: 11, 18 e 25
Abril: 1, 8, 22 e 29
Maio: 6, 13, 20 e 27
Prazas: 20
MULLER E ARTE. MARUJA MALLO
Obxectivo: Repasar a fascinante vida de Maruja Mallo e a súa primeira etapa artística. Analizar
a obra “Guía Postal de Lugo” e realizar a nosa propia postal da cidade.
Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
RELOXOS DE SOL
Obxectivo: Coñecer a orixe e historia do reloxo solar e descubrir o seu funcionamento.
Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
O MUSEO EN TRES DIMENSIÓNS
Obxectivo: Coñecer as obras do Museo a través dunha perspectiva diferente e descubrir o
funcionamento das gafas anaglíficas.
Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
FACEMOS A NOSA PROPIA FALTRIQUEIRA
Obxectivo: Coñecer as costumes da nosa cultura e aprender a traballar coa tea e o fío.
Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
ABANOS. VISITA A COLECCIÓN DE ABANOS DO MUSEO E ELABORACIÓN DUN PROPIO
Obxectivo: Coñecer a historia do abano e os diferentes tipos desenvolvendo a creatividade.

5. Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
INICIACIÓN Á ESCULTURA.
Obxectivo: Analizar algunhas das esculturas da colección do Museo e facer a nosa propia
Idade: 4 a 8 anos.
Data: Martes.
Horario: 18:00 h a 19:30 h.
XOVES DE CREATIVIDADE
Marzo: 6, 13, 20 e 27.
Abril: 3, 10 e 24.
Maio: 8, 15 e 29.
Dous horarios segundo a idade:
-De 12 a 14 anos.
Horario: De 17:15 a 18:15 horas.
-De 9 a 11 anos.
Horario: De 18:30 a 19:30 horas.
Prazas: 10 / grupo.
TIC-TAC NOVAS TECNOLOXÍAS
Achegarémonos ao mundo das novas tecnoloxías cun programa eminentemente práctico:
animación, blogs, páxinas web, aplicacións para móbiles e programas de radio serán algúns dos
aspectos sobre os que traballaremos e aprenderemos de maneira divertida.
SABADOS E DOMINGOS DE VIAXE POLO MUSEO
1ª RUTA: ARTES DECORATIVAS
Faldriqueiras
Reloxos
Acibeches
Abanos
Ourivería
Útiles de fumador
Entroido (1 e 2 de Marzo)
MARZO
Sábados: 1, 8, 15, 22 e 29
De 4 a 8 anos
Domingo: 2, 9, 16, 23 e 30

6. Idade: 9 a 14 anos
Horario: De 12:00 a 13:30
Prazas: 25
2ª RUTA: BELAS ARTES
Cor e texturas
Composición
Temas
Técnicas
Interpretación
ABRIL
Sábados: 5, 12 e 26.
De 4 a 8 anos.
Domingos: 6, 13 e 27.
Idade: 9 a 14 anos.
Horario: De 12 a 13:30 h.
Prazas: 25
3ª RUTA: ARQUEOLOXÍA
Vivendas
Comidas e bebidas
Vestimenta
Armas
Ritos e costumes
Vida cotiá
MAIO
Sábados: 3, 10, 24 e 31.
De 4 a 8 anos.
Domingos: 4, 11 e 25.
De 9 a 14 anos.
Horario: De 12 a 13:30 h.
Prazas: 25
INSCRICIÓNS
O prazo de inscrición estará aberto do (martes 11 ao venres 21 de febreiro), no horario de 9:00
a 14: 30h pola semana, sábados de 10:30 a 14:00 e de 16:30 a 20:00 h e domingos de 11:00 a
14:00 h. Na matrícula poderase marcar varias opcións. A reserva de praza realizarase por
estrito orde de inscrición, sendo obrigatoria a sinatura e presentación das mesmas no
departamento de didáctica do Museo Provincial de Lugo .

7. Museo Fortaleza San Paio de Narla
ÁRBORE XENEALÓXICO. HERÁLDICA PERSOAL.
Obxectivo: Ensinar á nenas e nenos a historia dos seus apelidos a través dos seus antepasados.
Aprender a esquematizar ideas nunha estrutura dunha árbore xenealóxica.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Maio.
O PASO DO TEMPO NO SEÑORIO DE SAN PAIO DE NARLA.
Obxectivo: Afondar na realidade do tempo, é dicir como flúe e pasa. Reflexionar sobre o paso
do tempo na sociedade.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Febreiro.
ARMADURA
Obxectivo: Dar a coñecer ás nenas e nenos o mundo bélico na idade media e o tipo de
vestimenta para poder loitar e gozar.
Idade: 4 a 12 años.
Data: Marzo.
BARGUEÑOS – ENCAIXANDO A CREATIVIDADE
Obxectivo: Descubrir unha peza do patrimonio moble. Entender o seu significado dentro dun
contexto. Analizar o concepto de continente e contido.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Maio.
OLLANDO A CULTURA – PRISMÁTICOS
Obxectivo: Analizar a funcionalidade dunha peza que cobra vida fora de exposicións. Aprender
a afondar nos diferentes tipos de visión. Teorizar entre o que o ollo ve, percibe e descubre.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Maio.
POTE DE COCIÑA
Obxectivo: Reivindicar a importancia dunha peza clave na economía galega doméstica.
Diferenciar os estilos de cocción antigos cos actuais. Comparar o material tradicional co
moderno.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Abril.
DE UN GREMIO MEDIEVAL A UN GREMIO ACTUAL.

8. Obxectivo: Aprender a organizar en estruturas sociais. Descubrir o traballo en cadea e en
equipo. Aprender a desenvolver con entorno e incentivar e desenvolver calidades e destrezas
manuais.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Abril.
LUPERCALIAS ROMANAS
Obxectivo: Investigar a festividade de San Valentín en familia.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Febreiro.
OS SABERES DA COCIÑA: A COCIÑA CREATIVA
Obxectivo: Visitar a cociña para ver a transformación que esta dependencia sufriu ao longo do
tempo. Comparar as vellas cociñas e as actuais, pasando pola de leña, de gas ata a
vitrocerámica.
Idade: 4 a 12 anos.
Data: Marzo.
INSCRICIÓNS
O prazo de inscrición estará aberto do (martes 11 ao venres 21 de febreiro), no horario de 9:00
a 14:00 h e de 16:00 a 18:00 h. pola semana, sábados e domingos de 11:00 a 14:00 e de 16:00
a 18:00 h. Na matrícula poderase marcar varias opcións. A reserva de praza realizarase por
estrito orde de inscrición, sendo obrigatorio a sinatura e presentación das mesmas no
departamento de didáctica do Museo Fortaleza San Paio de Narla.

9. Museo Pazo de Tor
AS LUPERCALIAS ROMANAS
Obxectivo: Coñeceremos as orixes da festa de S. Valentín e celebraremos esta data dedicada á
amizade e ao amor creando mensaxes.
Idades: de 4 a 14 anos.
Data: 15 de febreiro.
Horario: de 12 a 13:30 h.
OS MECOS DE ENTROIDO: OS COMPADRES E AS COMADRES. XOGAMOS COS ROLES DE XÉNERO
Obxectivo: Usaremos as figuras dos Compadres e das Comadres, tradicionais do Entroido de
Lemos, para traballar os roles de xénero.
Idades: de 4 a 14 anos.
Data: 22 de febreiro.
Horario: de 12 a 13:30 h.
CELEBRAMOS O DÍA INTERNACIONAL DA ÁRBORE
Obxectivo: Coincidindo coa entrada da primavera no noso hemisferio, o 21 de marzo,
celébrase o Día Forestal Mundial, para recordarnos a importancia das árbores para o noso
ecosistema e para a vida humana. Plantaremos unha árbore para lembrar a importancia de
respectar a natureza.
Idades: actividade familiar.
Data: 22 de marzo.
Horario: de 12 a 13:30 h.
FERRADO, FANEGA, CAÑADO, REAL… ¿CÓMO VAS PAGAR O FORO?
Obxectivo: Tratar de entender a importancia que tiveron na vida fidalga e campesiña, e como
usaban as diferentes medidas para as súas transaccións comerciais.
Idades: Todas a idades.
Data: 12 de abril.
Horario: de 12 a 13:30 h.
A LÁ EN TOR: DA RAPA Ó TECIDO
Obxectivo: Levar a cabo o proceso de conversión da lá en tecido, desde a rapa ata o urdido.
Idades: Todas a idades.
Data: 24 de maio.
Horario: de 12 a 13:30

10. COCENDO A HISTORIA: DA CASTAÑA Ó MILLO. COCEMOS PAN DE CASTAÑAS, CENTEO, MILLO E
TRIGO
Obxectivo: Analizar as diferentes evolucións dos cereais e froitos secos para facer o pan ao
longo da historia
Idades: Todas as idades.
Data: 26 de abril.
Horario: de 12 a 13:30 h.
OS SABERES DA COCIÑA : OBRADOIRO DE COCIÑA CREATIVA
Obxectivo: Construír unha maqueta dunha cociña para que en familia as rapazas e rapaces se
co-responsabilicen das tarefas domésticas e se acheguen á cultura culinaria a través dos
obxectos e das prácticas cotiás, comparando a cociña tradicional coas cociñas de hoxe en día.
Idades: de 4 a 14 anos.
Data: 17 de maio.
Horario: de 12 a 13:30 h.
XOGO DE PERSONAXES: REDE DE HISTORIAS, XOGO DE ROL: CRIADOS E SEÑORES
Obxectivo: Encarnar as diferentes personaxes que podían vivir nun pazo, e procuraremos
reflectir as diferenzas sociais existentes entre os señores e os seus serventes na súa vida cotiá.
Idades: de 4 a 14 anos.
Data: 3 de maio.
Horario: de 12 a 13:30 h.
Prazas: 25
INSCRICIÓNS
O prazo de inscrición estará aberto do (martes 11 ao venres 21 de febreiro), no horario de
11:00 a 14:00 h e 16:00 a 18:00 pola semana, sábados e domingos de 11:00 a 14:00 e de 16:00
a 18:00 h. Na matrícula poderase marcar varias opcións. A reserva de praza realizarase por
estrito orde de inscrición, sendo obrigatorio a sinatura e presentación das mesmas no
departamento de didáctica do Museo Pazo de Tor.

11. Museo Provincial do mar
PESCUDANDO E CREANDO
Obxectivo: Investigar a tradición do Entroido na Mariña, facer un disfrace, e ser membros dun
grupo no que colaborar uns con outros
Data: 22 de febreiro.
A MULLER MARIÑEIRA NO MUSEO
Obxectivo: Coñecer a dureza da vida da muller mariñeira.Aprenderemos a ser membros dunha
sociedade igualitaria e a vivir todas as persoas xuntas colaborando na procura dun mundo
mellor.
Data: 8 de marzo.
OS SABERES DA COCIÑA: DO LUME Á VITRO PASANDO POLA LAREIRA
Obxectivo: Analizar a importancia do descubrimento do lume para o desenvolvemento do
home, e a evolución da forma e das técnicas de cociñar, ademais aprenderemos a facer
maquetas de cociñas de ferro, vitrocerámicas ou lareiras.
Data: 22 de marzo.
COCIÑA CREATIVA, COCIÑA DIVERTIDA
Obxectivo: Investigar que e como comían os mariñeiros, facer sinxelos pratos divertidos
compartindo os materiais dispoñibles e colaborando uns cos outros.
Idades: 4 a 14 anos.
Data: 5 de abril.
ESCOITANDO Ó MUSEO
Obxectivo: Apreciar todos os sentidos e recoñecer sons que identificar con pezas do Museo,
vivindo xuntas e xuntos esta experiencia e colaborando na procura das pezas.
Data: 26 Abril.
UN MAR DE LIBROS
Obxectivo: Transformarse en lectores e apreciar as sensacións que invade a nosa mentes a
través das mensaxes que nos transmite a palabra escrita e elaborar un marcador de páxinas
para os nosos libros.
Data: 17 de maio.
OS CASTREXOS NO MUSEO.
Obxectivo: Coñecer a cultura castrexa usando os castros da Mariña.
Idades: 4 a 14 anos.
Data: 31 de maio.

12. Horario: 11:30 a 13:00 h
Prazas: 25
Actividades Complementarias da Exposición : A Arte de
ser muller nun mundo por compartir 5.0 “Olladas de
Mulleres Guía Postal de Maruja Mallo
(Dentro do marco do festival estatal MIRADA DE MULLERES).
BAILAMOS UN CADRO?
Obxectivo: Obradoiro de danza para nenas e nenos baseado en obras pictóricas.
Estamos acostumados a mirar os cadros. E non poñemos en dúbida que este sexa o
punto inicial de partida de calquera viaxe que facemos por un museo. Pero tamén pensamos
que é posible ir máis alá. Que tamén podemos continuar mirando e tecendo a historia e
historias dos cadros con outros sentidos. É posible bailar un cadro? Pensamos que si.
Nesta ocasión, o punto de partida da nosa viaxe é a obra Guía Postal de Lugo de
Maruja Mallo. Formas, cores, trazos, composición... como se traduce isto no noso corpo e no
espazo que nos rodea? Este será o punto de inicio; a nosa primeira investigación. A partir de
aquí, construiremos atmosferas correspondentes a cada postal da Guía Postal de Lugo,
mesturando o mundo de Maruja Mallo cos recordos da nosa vida ao recorrer eses lugares
coñecidos por nós. Deste xeito, faremos dialogar a ollada artística e a ollada cotiá e veremos
como se interrelacionan. Cada nena e neno observará, elixirá, completará e inventará cada
rectángulo, cada postal, dándolle unhas cualidades concretas que converteremos en
movemento a través de distintas propostas de danza-teatro.
Para iso, delimitaremos o chan con diferentes rectángulos, correspondentes ao
formato postal, espazos baleiros que delimitarán mundos imaxinarios rexidos por distintos
movementos. Viaxaremos entre eses espazos, observando as nosas sensacións en cada un
deles. Que di esa postal que viaxa? Que obstáculos encontra? Que tesouros atopa?
Contaremos todo isto a través do corpo. Deste xeito, descubriremos unha forma lúdica de
relacionarnos coa arte, con nós mesmos e cos espazos que habitamos. Aprenderemos que hai
máis ollos cos que mirar e novas posibilidades de interpretar e de facer nosas as historias que
nos contan os cadros.
Datas: 15 e 22 de marzo
Idades: 9 a 13 anos
Prazas: 25

13. PEQUE OLLADAS DA GUÍA POSTAL DE MARUJA MALLO
Obxectivo: Cada museo está enclavado nunha zona da Provincia, e terá que buscar varios
elementos que identifiquen a comarca; no caso do Museo do Mar por exemplo as Catedrais, a
festa da Maruxaina, San Martiño, Sargadelos, a pesca, o marisco, etc..
A cada participante daráselle un deses elementos que terá que plasmalo graficamente
con pintura, papel, goma eva, telas, ou calquera outro elemento, e sobre unha cartolina ou
base de tamaño A3.
Todas as interpretacións das nenas e nenos montaranse nun panel, e esa será a guía
postal da comarca. Os catro paneis dos catro museos xuntos serán a guía da provincia ao
completo.
Dedicado a accesibilidade faremos unha guía interactiva, mesturando por exemplo
sons, que ao tocar unha postal referente ao mar se escoite o son das olas ao romper; nun
paisaxe o son da chuvia; nun bosque as follas movidas polo vento; nun campo as vacas, ou
nalgunha comida o son da auga fervendo ou o son das cazarolas.
Data: Marzo, Abril , Maio.
Idades: 4 a 14 anos.
Prazas: 25.
O COTIA NA ARTE CONTEMPORANEA
Obxectivo: As nenas e nenos xogarán a ser comisarios exposición e críticas/os de arte: son
muller artista r son home artista. Realizaremos un programa de radio como actividade
complementaria.
Data: Marzo , Abril e Maio.
Idades: 4 a 14 .
Prazas: 25
Actividade Común aos catro museos da Rede
O PASO DO TEMPO NA REDE MUSEÍSTICA
Obxectivo: Afondar na realidade do tempo, é dicir, como flúe e pasa. Reflexionar sobre o paso
do tempo na sociedade. Realizaremos o obradoiro baseándonos nas pezas que temos nos
museos: os reloxos. Estudaremos a historia do reloxo ao longo do tempo e ao final
converterémonos en reloxos mediante un disfrace de reloxo que elaboraremos.

14. Data: Marzo, Abril , Maio.
Idade: 4 a 12 anos.