Primate-15-ก.ย.64.pdf

สัตวอันดับ พร มต (Primates)

ความ ตกตางของสัตวอันดับ พร มตกับสัตว ลียงลกดวยนมชนิดอน
• สัตวอันดับ พร มตมีลักษณะทีสาคัญคอ
• ปนสัตวทีมี 5 นิวมี ลบ บน (NAIL) ซึงตางจากสัตว
อน ทัว ป (CLAW)
• นิวหัว มมองอพับ ขาหาฝามอ ด ซึง หมาะ กการ
จับวัตถหรอกิง มระหวาง หนตัว
• จมก ละปากสัน หนา บน
• ตาอยทางดานหนาจึงมอง หน ด 3 มิติ
• สมอง จริญดี

ชนิดของสัตวอันดับ พร มต
1. PROSIMII ปน พร มตชันตา ด ก ลี มอร (LEMUR) ละทารซิ ออร (TARSIERS)
2. ANTHROPOIDEA ปน พร มตชันสง ด ก ลิง (MONKEY) ลิง หญ (APE) มนษยวานร (APE-MAN) ละมนษย (MAN)
บงยอย ปน 3 SUPER FAMILY คอ
2.1. CEBOIDEA ลิง ลก หมพบ นอ มริกากลาง ละอ มริกา ต ลักษณะรจมกกวาง ชหางยึดจับกิง ม ทนมอ ด ด ก ลิง
หยหวน (Howler monkey), ลิงมา ม สท (Marmoset monkey), ลิงคาปชิน (Capuchin monkey) ละ ลิง มงมม (Spider
monkey)
2.2. CERPITHICOIDEA ลิง ลก กา พบทัว ป นทวีป อ ชีย ย รป ละอาฟริกา ลักษณะรจมก ชิด หางสันมี วสาหรับทรงตัว ชน
ลิง สม ลิงกัง ลิงบาบน คาง
2.33. HOMINOIDEA ด ก ลิง หญ มนษยวานร ละมนษยพวกนี มมีหาง บงออก ปน 2 FAMILY
ก. PONGIDEA ด ก ชะนี กอริลลา ชิม ปนซี อรังอตัง ลักษณะ ดน คอ มมีหาง ดินสีขา บางครังอาจ ดินสองขา ด ถว
ฟน ละ พดานมีลักษณะ คง ปนรปตัวย ฟน ขียว หญยนลาออกมากกวา นวฟนซีอน
ข. HOMINIDAE มีบรรพบรษ ปนมนษยวานร (APE-MAN) คอ พวก PROCONSUL พวกนี ดินทรงตัว 2 ขา ถวฟน ละ
พดานปาก คง ปนวงกลม ฟน ขียวมีขนาด ลกอย นระดับ ดียวกับซีอน

การจา นกอันดับ พร มต (Order Primates)
1. พรซิ มียน (Prosimian) ปนสัตวกลม พร มตระยะ รก ริมทีอาศัยอยบนตน ม ด ก ลิงลมหรอนางอาย ละลิงทารซิ ออร
2. อน ทรพลอยด (Anthropoid) ด กลิงมีหาง ลิง มมีหาง ละมนษย

พรซิ มียน (Prosimian)

Family Cebidae;
marmosets, tamarins,
capuchins, squirrel
monkeys

ลิงลม Lemurs (Lemuriformes)

กาลา ก Galagos, ทวีป อฟริกา

ลิงมา ม สท (Marmoset)
ลิงมาร ม สทจี อฟรอย/Geoffoy s Marmoset (Callithrix geoffroyi)
ลิงมา ม สท Marmoset ชอทางวิทยาศาสตร / Collithrix jacchus

ทาร ซียร (อังกฤษ: tarsier) หรอ มามัก (ตากาลอก: mamag)

อน ทรพลอยด (Anthropoid)

ความ ตกตางทีสาคัญ ระหวาง Platyrrhines ละ Catarrhines
• Platyrrhines; ขนาดลาตัว หญกวา catarrhines, จมก บนอยหางกันมาก, รจมกชีขึน
• Catarrhines จมก ดงอย กลกันมาก, รจมกชีลง

ความ ตกตางสตรฟนระหวาง Platyrrhines ละ Catarrhines
Platyrrhines Catarrhines
2 incisors, 1 canine,
3 premolars, and 2 or 3 molars
2 incisors, 1 canine,
2 premolars, and 3 molars

Suborder Anthropoidea ปน พร มตชันสง
บงออก ปน 3 superfamily
• 2.1 Superfamily Ceboidea ด ก ลิงมีหาง ลก หม (new world monkey) ชน
• ลิงมา ม ซต (marmoset), ลิงฮาว ลอร (howler) ลิงคาปชิน (capuchin)
• 2.2 Superfamily Cercopithecoidea ด ก ลิงมีหาง ลก กา (old world monkey) ชน คาง
(Colobines), ลิง สม(Crab-eating macaque monkey) ลิงกัง (Macaque monkey), ลิงบาบน
(Baboon), ลิงวอก (Rhesus macaque monkey) ปนตน
• 2.3 Superfamily Hominoidea บงออก ปน 2 Family คอ
1) Family Pongidae จัด ปนพวกลิง มมีหาง (ape) ด ก ชะนี อรังอตัง กอริลลา ละ
ชิม พนซี ซึง กลชิดกับมนษยมาก นสายวิวัฒนาการ
• 2) Family Hominidae ด ก มนษยวิวัฒนาการของมนษย ยกจากลิง ลก กา ปนลิง มมีหาง (ape)
ละมีขนาด หญ

Superfamily Ceboidea; ลิง หยหวน (Howler monkey)

Superfamily Ceboidea, ลิงมา ม สท (Marmoset monkey)

Superfamily Ceboidea, ลิงคาปชิน (Capuchin monkey)

Superfamily Ceboidea, ลิง มงมม (Spider monkey)

Superfamily Cerpithicoidea, คาง (Colobines)

Superfamily Cerpithicoidea, ลิง สม (Crab-eating macaque monkey)

Superfamily Cerpithicoidea, ลิงกัง (Macaque monkey)
2.2 Superfamily Cercopithecoidea ด้ ก่ ลิง

Superfamily Cerpithicoidea, ลิงบาบน (Baboon monkey)

Superfamily Cerpithicoidea, ลิงวอก (Rhesus macaque monkey)

Superfamily Hominoidea, Family Pongidae พวกลิง มมีหาง (ape)
ด ก ชะนี (Gibbon)

ด ก อรังอตัง (Orangutan)

ด ก กอริลลา (Gorillas)

ด ก ชิม พนซี (Chimpanzee)

D. Nonhuman Primate Statistics:
กณฑ (Criterions) สัตวตระกลลิงที ม ชมนษย
(Nonhuman Primates)
อายขัย (Life Span) 20 - 30+ ป
ขนาดผ หญ (Adult Size) 200 กรัม - 200 กิ ลกรัม
อณหภมิ (Temperature) 100.6 - 102.6 F
ชีพจร (Pulse) 120 - 180 ครังตอนาที
อัตราการหาย จ (Respirations) 30 - 40 ครังตอนาที
วงจรสัด (Estrous Cycle) 7 - 28 วัน
ระยะตังครรภ (Gestation) 150 - 175 วัน
อายหยานม (Weaning Age) 12 - 27 ดอน

ความกาวหนาทีสาคัญหลายประการ ละการ ช Primates-2
1. ทคนคก รผ ตด (Surgical techniques)
• การตรวจสอบ ละพัฒนา ทคนิคการผาตัด หม (Baboons) การกาจัด นอ ยอ ผล ปนจอประสาทตา
(retinal scar tissue) ทีนา ปสการสราง มดสี หม (macular regeneration) สา หตสาคัญของการตาบอด นคน
อายมากกวา 55 ป)
2. ก ร จยก รป กถ ย (Transplantation research)
• การผาตัดปลกถายหัว จ (Heart transplant surgery) (Cynomologous monkey)
• Baby Fae (การปลกถาย นอ ยอครัง รก น Baboon, 1984)

ความกาวหนาทีสาคัญหลายประการ ละการ ช Primates-3
3. ก ร ก ม รง (Cancer studies)
• ทคนิคการ ยก ซลล พอขจัด ซลล นองอก (neoplastic cells) ออกจาก ขกระดก ดย มทาลาย ซลลที ขง รง
นลิง Baboons
• การอัก สบ (Inflammation) นลา ส หญของลิงทามาริน (Tamarin) คลายกับรอย รค นคนทีพัฒนา ปนมะ รง
ลา ส หญ (colon cancer)
4. ก ร ก รค ช (HIV studies)
• การ ยก ซลล มด ลอดขาวลิม ฟ ซต (Lymphocytes) ทีตอบสนองตอ บบจาลองสัตวติด ชอ HIV สาหรับ รค
สมอง สอมจาก รค อดส (AIDS-related dementia)
• มีการพัฒนาวัคซีน อช อวี (HIV vaccine ) ทีมีประสิทธิภาพ นลิง
5. ก ร ก รค ค ด-19 (COVID-19 study)

งม ร ม ท (common marmoset; Callithrix jacchus)
• วงศ Callitrichidae สกล Callitrix ตัว ต ตมวัย มีขนาดลาตัวยาวประมาณ 16-21 ซนติ มตร ความยาวหาง
ประมาณ 24-31 ซนติ มตร นาหนักประมาณ 200 700 กรัม มีลายจดดางสีนาตาล ทา ละ หลอง ห
ลักษณะ ปนปอยสีขาว ละยาว ละหางมีลักษณะลาย ปน ถบคาดขวาง ผิวสีซีด ละอาจ ขมขึน ดหากถก
สง ดด ละมี ถบสีขาวบริ วณหนาผาก
• รก กิดจะมีขนสี หลอง ละขาว มอ ตขึนจะพัฒนาหลักษณะ ปนปอยสีขาว ละ ถบสีขาวบริ วณหนาผาก
ตามอายทีมากขึน
• พศผมีความสง ฉลีย 188 มิลลิ มตร นาหนัก ฉลีย 256กรัม
• พศ มียมีความสง ฉลีย185 มิลลิ มตร นาหนัก ฉลีย 236 กรัม
• อายขัย ฉลีย นธรรมชาติ 12 ป
• มีถินทีอยอาศัยหลากหลาย ละสามารถอย ด นปา หง ลง ประ ทศบราซิล
• กินยาง ม ละ มลง ปนอาหารหลัก

ก ร ชปร ยชน งม ร ม ทท ง ทย ตร
• การวัดสวนประกอบ นรางกาย (body composition)
• ระบบ ลหิตวิทยา (hematology)
• พารามิ ตอรวัดการอัก สบ (inflammatory parameters)
• ม ทบอลิซึมของกระดก (bone metabolism)
• วชศาสตรชะลอวัย (regenerative medicine)
• งานดานชีววิทยา ภสัชวิทยา พิษวิทยา ละพันธศาสตร

ต ย งง น จยท ช งม ร ม ท
• การ ชลิงมาร ม สท นฐานะสัตวทดลอง ดยชักนา หมีอาการทางระบบประสาทดวยการฉีด 6-
hydroxydopamine (6-OHDA) ละ 1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydroxypyridine
ละทดลองยา พอลดอาการผิดปกติที กิดขึน
• การทดลองดานการ จริญพันธ-ศึกษาวัคซีนทีออกฤทธิบริ วณ zona pellucida พอระงับการ
ทางานของรัง ข
• การศึกษา ชิงพฤติกรรมทัง บบ conditioned ละ unconditioned response พอศึกษาถึง
การตอบสนองตอ น ตละภาวะ ละการทดลองยาคลายกังวล

ชอ บคที รียติดตอจากคนสลิงมาร ม สท ละจากลิงมาร ม สทสคน
Mycobacterium tuberculosis
• ปน บคที รียทีตอง ชออกซิ จน นการดารงชีพ (aerobic bacteria)
ม คลอน หว (nonmotile), รปราง ปนทอน (rodshape)
ครงสรางมี ขมันหอหม ซลล หยอมสี กรม มติด ตยอมติดสีทนกรด
(acid-fast bacilli) สามารถติดตอ ดทางละอองฝอยขนาด ลก ละมี
รายงานผปวยระบวาลิงมาร ม สทนาจะติดวัณ รคจากมนษย
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท -อาการอาจสัง กตยาก บางครังตรวจ ม
พบอาการผิดปกติของระบบทาง ดินหาย จ มวา รคจะดา นินถึง
ระยะทาย

Enteropathogenic; Escherichia coli
• ปน บคที รีย กรมลบ รปราง ปนทอน (Gram negative rod) ปนจลชีพประจาถิน (normal
flora) กอ ห กิด รคทองรวง อาหาร ปนพิษ ละ รค ครหน (Chron's disease)
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท - ถาย หลวมีมก ลอดปน ฉียบพลัน ละอาจพบรวมกับการติด ชอ
ฉวย อกาสอน

Shigella spp.
• ปน บคที รีย กรมลบ มีรปราง ปนทอน มสรางสปอร ม คลอน หว จริญ ด ดีทัง นภาวะทีมี
ละ มมีออกซิ จน ปน ชอทีกอ ห กิด รค นมนษย ด ก รคบิดชนิด มมีตัว (Shigellosis) ละ
ชองคลอดอัก สบ (Vaginitis)
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท - ออน พลีย ซึม ละขาดนา ผลการตรวจความสมบรณของ มด
ลอดจะพบ มด ลอดขาว พิมขึน ละมีลักษณะ left shift ( ช มด ลอดขาว ป ลว ตยังตองการ
ช)

Salmonella spp.
• ปน ชอ บคที รีย กรมลบ สามารถ จริญ ดทัง นภาวะทีมีหรอมมีออกซิ จน ละ มสรางสปอร
ชอ Salmonella spp. กอ รค นสิงมีชีวิตหลายชนิดรวมทังมนษยสัตว ลียงลกดวย นม นก
สัตว ลอยคลาน ละ มลง อาการทีพบ ด นมนษย - คลน สอา จียน ปวดทอง ทองรวง ละมี ข
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท - อาการลา สอัก สบ ขาดนา สียสมดล กลอ ร อาจพบตับอัก สบ
ละภาวะติด ชอรน รงจนถึง สียชีวิต

Clostridium tetani
• ชอ บคที รีย ปนชนิด ม ชออกซิ จน กรมบวก
(obligate anaerobic, gram-positive bacillus)
สรางสปอร (spore) รปรางคลาย มตีกลอง (drum
stick) มีคณสมบัติทนทานตอความรอน ละยาฆา
ชอ ละสราง exotoxin ที ปจับ ละมีพิษตอระบบ
ประสาท
• การติดตอ- พบ ชอ ดทัว ป นสิง วดลอม, ลา สของ
คน ละสัตว ชอจะ ขาสรางกายทางบาด ผล
บงตัว ละขับ exotoxin ออกมา
• อาการ สดง นคน- อาการกระตกของกลาม นอ
ครงราง (skeletal muscle) ละความผิดปกติของ
ระบบประสาทอัต นมัติ
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท-ยัง มมีรายงานอาการ
สดงของลิงมาร ม สท

ชอ วรัสติดตอจากคนสลิงมาร ม สท ละจากลิงมาร ม สทสคน
• Measles Virus ปน วรัสอาร อน อสาย ดียวชนิดขัวลบ (negative-sense ssRNA) ทีมี อนวิ ลป
(envelop) ลอมรอบ สกล (genus) Morbilliviris ละวงศ (Family) Paramyxoviridae
• ชอหัดมีมนษย ปนรัง รค ละยังกอ รค นมนษย ด (Natural host)
• การติดตอ- หาย จ ละสัมผัสผานตัวกลางที มมีชีวิต (fomites) ละผานทางละอองฝอยขนาด ลก
(aerosol)
• อาการ สดง นลิง ลก หม ชน มาร ม สท อาจมีอาการ สดง ม ดนชัด สา หตที สียชีวิตมาจาก
ภมิคมกันตา ละการติด ชอทาง ดินอาหาร
• อาการ สดง นลิงกลม ลก กา- ติด ชอคลายกับ นมนษย คอ อาการ สดงจะชัด จนประมาณ 1 สัปดาห
หลังจากติด ชอ ประกอบดวย ยอบตาอัก สบ ผน จดสีขาว นชองปากที รียกวา Koplik's spots

• ช ร รพ ซม พ กซ (Herpes simplex virus, HSV) กอ รค
ริม (Herpes) ชอ วรัสวงศ (Family) Herpesviridae, วงศรอง
(Subfamily) Alphaherpesvirinae อนภาค วรัสประกอบดวยสาร
พันธกรรมดี อน อ สนตรง สายค (ds DNA)
• การติดตอ นคน-ติดตอกันระหวางคนสคนผานทางการสัมผัสอยาง กลชิด
ทางนาลาย นา หลอง หรอผานทาง พศสัมพันธ ละการถายทอดจาก ม
สลก หรอ ถกลิงติด ชอ HSV กัดหรอขวน
• อาการ สดง นคน- กอ ห กิดอาการ ริมทีปาก (Herpes Simplex)
• การติดตอ นลิง-ติดตอกันระหวางลิงสลิงผานนาลาย (saliva), ปสสาวะ
(urine) ละอจจาระ (feces)
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท- อาการ ซองซึม บออาหาร ออน พลีย
นาลาย หลมาก มี ผล นชองปาก มาม ต ละตอมนา หลอง ต ละตาย
ทกตัว มจะ ดรับการรักษา ลว

• ช ร ร ซ ซ ต ร (Varicella-zoster virus, VZV) ปน วรัสวงศ Herpesviridae วงศรอง
Alphaherpesviridae กอ รคงสวัด (Herpes zoster)
• การติดตอ-หาย จผานละอองฝอยขนาด หญ (droplet) ละอองฝอยขนาด ลก (aerosol)
สัมผัส ดยตรง (direct contact) ละ ดยออม (indirect contact)
• อาการ สดง นลิงมาร ม สท - การทดลอง ห ชอ Vericella zoster ทางปาก รจมก ยอบตา ละ ทางหลอด
ลอดของลิงมาร ม สท หลังจากนันตรวจพบ VZV antigen ละ antibody นลิงมาร ม สท ต มพบอาการ
สดงทางผิวหนัง ตอยาง ด ละปอด ปน หลงที วรัส พิมจานวน

• วรัส รบีส (Rabies virus) ปน วรัสจัดอย นอันดับ Mononegavirales วงศ Rhabdoviridae การ
ติดตอ นมนษย- ถกสัตวที ปน รคกัดหรอขวน สวน หญ ปนสนัขรอยละ 99
• สาหรับ นลิงมาร ม สท พบการรายงานการติดตอของ ชอ วรัส รบีสสคน นประ ทศบราซิล ผปวย
ทกรายมีประวัติถกลิงมาร ม สทกัด ตรวจยนยัน ชอ วรัส รบีส ดวยวิธี direct immunofluorescence-
antibody(DIF)* หลังจากการณฆาตลิง ตรวจพบ อนติ จน RABV จาก นอสมองสวน Hippocampus
ละ Brain stem ดวยวิธี DIF
*DIF ปนวิธีการตรวจหา อนติ จนของ ชอ วรัสพิษสนัขบา นตัวอยาง ดยอาศัยปฏิกริยาของ อนติบอดีทีติดฉลากดวยสาร
รอง สงจับกับ อนติ จนทีจา พาะของ วรัสพิษสนัขบา น นอสมอง ตรวจสอบ ดยดจากกลองจลทรรศนฟลออ รส ซนต

• ช ร ตบ ก บ (Hepatitis A virus) ปน วรัสที
กอ ห กิดอาการ ดตัง ต ลกนอยจนถึงรน รง ด ก
ออน พลีย บออาหาร ดีซาน จนถึงรน รงคอ ตับอัก สบ
รน รง ดยหลังจากหายจาก รค ลวจะมี ภมิคมกัน ม ปนซา
• การติดตอ ด ก ชอทีถกขับถายออกมากับอจจาระ ขาสอีก
คนหนึง ดยผาน ขาทางปาก ชอปน ปอนติดมอผานจากคน
หนึง ปอีกคนหนึง (Fecal-oral route) หรอการรับ ประทาน
อาหาร นาดมที มสะอาดสขอนามัยที ม หมาะสม
• การศึกษา นลิงมาร ม สท - พบการติด ชอ วรัสตับอัก สบบี
จากมนษยส พร มตที ม ชมนษย (non-primate) มอ ดรับ
ชอ วรัสตับอัก สบ อจะมีคา อน ซมตับ พิมขึน ชนกัน
• มีรายงานพบวา non-primate ปน หลงรัง รคของ ชอ วรัส
ตับอัก สบบี ดังนันผทีทางานสัมผัสสัตวจึงอาจมีความ สียงที
จะ ดรับ ชอ

• ช ร ข ด ญ (Influenza virus) กอ ห กิด รคติด ชอของระบบทาง ดินหาย จ ฉียบพลัน นคน
• อาการ สดงของ ขหวัด หญ ด ก ข ปวดศีรษะ จบคอ ปวด มอยกลาม นอ อ หง คัดจมก นามก หล
อาการ หลานีอาจ ปนอยนาน 6-10 วัน วรัส ขหวัด หญจะ พรกระจายผานทางละอองฝอย ขนาด ลก
(aerosol) ทีอย นอากาศจากการ อหรอจามของผปวย
• จากการศึกษาพบลิง ลก หมทีอย กลชิดกับมนษยสามารถติด ชอ ขหวัด หญ (human influenza virus) ละ
ขหวัดนก (avian influenza virus) ตรวจดวยวิธีซี ร ลยี ละ ทคนิคปฏิกิริยาลก ซพอลิ มอ รส สมอนจริง
(Real-time Polymerase chain reaction)
• สาหรับ นลิงมาร ม สท พบวา มอ หลิงมาร ม สท ดรับ ชอ วรัส 2009 pandemic virus A, California, 07,
2009 (H1N1pdm) ละ หอาศัยอยรวมกัน นกรง ปนค พบวา ชอ วรัส 2009 (H1N1pdm) สามารถ พิม
จานวน ด วทีสด ละลิงทีติด ชอทังหมดจะมีอาการ สดงหลังจากติด ชอคลายกับ นมนษย ด ก จาม มีนามก
หาย จ หนอย ละปอดอัก สบ

มีราคา พง นการซอ ละบารงรักษา
อัตราการสบพันธ (reproductive rate) อย นระดับตา ออกลก (offspring) ครังละ 1 ตัว ละชวง
พัฒนาการของวัย ดกยาวนาน
มีขอกาหนดพิ ศษ นการจัดการ (handling) ขึนอยกับอารมณ (temperament) ละ รคติดตอทา ห
primates อาจถึงตาย (lethal zoonoses)
ประ ดนทางจริยธรรม (Ethical issues) กียวกับ primates ดย ฉพาะ chimpanzees มีขอจากัด
ข ย (Disadvantages) นก ร จย Nonhuman primates

ทคนิคพืนฐานสาหรับสัตวทดลอง
(Basic Technique for Animal
Experiment)

วัตถุประสงค
พือสง สริมความรู ความ ขา จ กียวกับหลักการปฏิบัติกับสัตวทดลองตามหลัก
จรรยาบรรณการ ลียง ละ ชสัตว ละ พือสง สริมพัฒนาความสามารถ ทักษะ
ของนักศึกษา นักวิจัย บุคลากรของมหาวิทยาลัย นการปฏิบัติตอสัตว ดอยาง
ถูกตอง มนยา ปน ปตามหลักจรรยาบรรณการ ลียง ละ ชสัตว

หัวขอสาหรับการปฏิบัติ กียวกับสัตว
(TOPICS FOR ANIMAL PRACTICE)
1. Handling / Restrain (การจับหรือการควบคุมสัตวทดลอง)
2. Sexing (การ ยก พศ)
3. Identification (การทา ครืองหมายกากับตัวสัตว)
4. Drug Administration (การ หสาร กสัตวทดลอง)
5. Sample Collection (การ กบตัวอยางจากสัตวทดลอง)
6. Anesthesia (การทา หสัตวสลบ)
7. Euthanasia (การทา หสัตวตายอยางสงบ)
8. Necropsy Finding (การชันสูตรซาก)

Animals
Mouse
Rat
Hamster
Guinea pig
Rabbit

1. Laboratory Animal Handling/Restrain
(การจับ/ควบคุมสัตวทดลอง)
การควบคุม ละจับสัตวตองพิจารณาวิธีที หมาะสมกับชนิด
ละขนาดของสัตวทดลองซึงสอดคลองกับวิธีการทดลอง

หลักส หรับก รจัดก รสัตว์
ชการ คลือน หวทีราบรืน ละลืน หล
ทาทางออน ยน ตยังคงจับ นน
คาดวาจะมีการตอตาน ละสง สียง
หลีก ลียง สียงดังอยางกะทันหัน
วางบนพืนผิวการทางานทันทีหรือตูขนสง / ยึด - อยาหอย
อยาลากสัตวขามพืน นืองจาก ลบอาจฉีก ละ ลือดออก

Mouse
นาหนักตัวหนู mouse ตัวผู 20-40 กรัม, ตัว มีย 18-35 กรัม

Manual Restraint
การจับหนูออกจากกรง/ ปลียนยายกรง
การปฏิบัติ บบ ชมือขาง ดียว
การปฏิบัติ บบ ชมือ 2 ขาง

Young Animals; Handling and Restraint
Suckling mice

การปฏิบัติ บบ ชมือขาง ดียว

การจับบังคับหน มาส-การปฏิบัติ บบ ชมือขาง ดียว

การปฏิบัติ บบ ชมือ 2 ขาง

การจับบังคับหน มาส-การปฏิบัติ บบ ชมือ 2 ขาง

การปฏิบัติ บบ ชอุปกรณจับบังคับ (Mouse Restrainer)
50 ml centrifuged tube

ก รจับบังคับหน ม ส์-ก รปฏิบัติ บบ ช้อปกรณ์จับบังคับ

Mouse; Handling for injection
Intraperitoneal injections can be
Made into the posterior quadrant
of the abdomen.

Mouse; Handling for injection
Subcutaneous injection can be made into the
scruff of the neck (ตนคอ ). Care must be taken to
direct the needle into the scruff and not into the
handlers finger or thumb.
Because the muscle masses of mice are so small,
care must be taken to use a small needle and a
small volume for injection.
Intramuscular injections can be made into the
quadriceps muscle groups on the anterior of the
thigh.
quadriceps muscle groups = กลุมกลาม นือขนาด หญรวมกันสีกลาม นือ อยูดานหนาของตนขา

RAT
นาหนักตัวหนู Rat ตัวผู 300-500 กรัม, ตัว มีย 250-300 กรัม

Manual Restraint (ก รค บคม น)
• ก รจบ ป ยนย้ ยกรง
• จบร บต ร ร บ นงบร ณ ค ด้ น ง

ก รปฏิบัติ บบ ช้มือข้ ง ดียว

การจับบังคับหน รท-การปฏิบัติ บบ ชมือ ดียว

การจับบังคับหน รท-การปฏิบัติ บบ ชมือ 2 ขาง

Rat restrainer
Plastic cone
Plexiglass

ก รจับบังคับหน รท-ก รปฏิบัติ บบ ช้อปกรณ์จับบังคับ

Rat; Handling for injection
Subcutaneous injection
intraperitoneal injections may
be made into caudal half of
the abdomen with the needle
directed along the line of the hind limb.

Hamster
นาหนักตัวหนู Hamster ตัวผู 85-140 กรัม, ตัว มีย 95-120 กรัม

Manual Restraint
• ก รจบ พ ป ยนย้ ยกรง
• จบร บต ร ร บ นงบร ณ ค ด้ น ง

ก รจบ พ ป ยนย้ ยกรง

Handling and Restraint; ร บ นงบร ณ ค
ด้ น ง

Handling for injection
The hamster can be restrained by
the scruff for intraperitoneal
and subcutaneous injections.
Injection techniques for the hamster are similar to
those previously discussed for the gerbil

Guinea Pig
นาหนักตัวหนู Guinea pig 0.7-1 กิ ลกรัม

Guinea Pig; Handling and Restraint
• To initially restrain a guinea pig, the handler should be
rapid and smooth, to avoid frightening the animal.

• The handler’s thumb is placed beneath the jaw of the guinea pig.
The hindquarters of the guinea pig are supported by the handler’s
other hand.
Guinea Pig; Handling and Restraint

Guinea Pig; Handling for injection
• Intraperitoneal injections are made into the lower half of the abdomen.

Rabbit
• Rabbits are especially susceptible to the effects of stress and should
always be approached in a calm and confident manner.
นาหนักตัว Rabbit 2-5 กิ ลกรัม

• The handler is restraining the rabbit firmly by the scruff with the
other hand ready to support the animal’s hindquarters.
Handling and Restraint

Rabbit; Handling and Restraint
The rabbit should be held its head
tucked under the handler’s arm
and with the back and hindquarters
supported by the handler’s forearms

Commercially rabbit restrainers

Rabbit; Handling for injection
Rabbits may also be restrained for injection by wrapping
the animal in a drape (ผาพับ) or towel (ผา ชดตัว).
If the rabbit is securely wrapped, it will not struggle.
Intravenous injections into the rabbit s marginal ear vein can
be readily made if the rabbit is restrained with a drape.

Rabbit; Handling for injection

Ferret
Ferrets vary greatly in. temperament ( จาอารมณ)
Although some animals may be non-aggressive,
others may be aggressive (กาวราว).
นาหนักตัวหนู Ferret 0.7-2 กิ ลกรัม

Ferret; Handling and Restraint
Ferrets should be initially grasped
around the neck and shoulders.
The handler should hold the ferret
with one hand under the shoulders
with a thumb under the jaw and the
other hand supporting the animal’s
hindquarters.

Ferret; Handling for injection
• Intravenous injections can be made into cephalic vein
with the site for injection shaved for the procedure

2. Sexing (ก ร ยก พ )

Sexing Rat/Mouse
การ ปรียบ ทียบระยะหางระหวางอวัยวะ พศ (genital papilla) ละทวารหนัก (anus)
ดย พศผูจะมีระยะหางมากกวา พศ มียประมาณ 2 ทา หนู ต พศผูจะมีอัณฑะ (testis)
ทีอยู นถุงหุม (scrotum) อยางชัด จน

Sexing Hamster
การ ปรียบ ทียบระยะหางระหวางรูกนกับรูปสสาวะ พศผู-ระยะหางระหวางรูกนกับรูปสสาวะ จะหางกันมาก
ประมาณ 1 ซม.ขึน ป ละ น ฮมส ตอรอายุมากจะ หนถุงอัณฑะสองขางชัด จน พศ มีย-จะมีระยะหางกัน
ลกนอยประมาณ 0.5 ซม. มมีถุงอัณฑะ มีราวนม ละถาอายุมากจะ หนราวนม ดชัด ดย ฉพาะ วลาทองจะ

Sexing Guinea Pig
Perineal sac (ถุงฝ ยบ)

Sexing Guinea Pig
Male Female
พศ มียจะมีทอปสสาวะ (Urethra) ยกกับอวัยวะ พศ (Vulva) ดยอวัยวะ พศอยู นตา หนงติดกับทวารหนัก
(anus) ละมีลักษณะคลายรูปตัว Y สวน พศผูจะพบอวัยวะ พศ (penis) อยูภาย ตผิวหนัง ดานบนของทวารหนัก

Sexing Rabbit
สวน พศ มียจะมีอวัยวะ พศ (Vulva) ลักษณะ ปนรอง ซึง ปนรู ปดรวมของทอปสสาวะ ละชองคลอด (Urogenital
orifice) พศผูจะพบอวัยวะ พศ (penis) อยูภาย นหนังหุม (prepuce) ละยืนออกมา ด มืออก รงกด มีลักษณะ
ปนทอกลม คลาย Doughnut-shaped นกระตาย ตจะมีอัณฑะ (testis) อยูระหวาง 2 ขาหลังชัด จน

Ferret sexing images: These are photos of two young ferrets. Their age is the same.
The male ferretis the larger animal (white fur) with the longer, wider body and bigger
head. The smaller, narrower ferret is the female (the animal with the brownish sable
"polecat" colouration).
Sexing Ferret
ฟอร รต (ferret)
ชือวิทยาศาสตร: Mustela putorius furo)

Ferret sexing - Male
Ferret sexing - male: These are photos of the head of a large entire male ferret. The first
photo is a front-on image showing the broad, round face (หนาผากกวาง ละ หนก กมสูง) of
the male ferret. The second photo shows the slightly arched, 'Roman nose (จมูก ดง) of
the male ferret.

Ferret sexing - Female
Ferret sexing - female: This is a photograph image of the head of an entire female
ferret. Her head is small and her nose appears 'pointy' and narrow ( หลม ละ คบ).

3. Identification
• to identify individual animals in a study
• should ensure a permanent

3. Identification
• Ear punch
• Ear Tag
• Tatoo
• Stain
• Microchips

Identification; International code;
Ear punch

4. Drug Administration
1. Intragastic
2. Subcutaneous (sc) - - under the skin
3. Intradermal (id) - between layers of skin
4. Intramuscular (im) - - into a muscle
5. Intraperitoneal (ip) - - into the abdominal cavity
6. Intraveneous (iv) - - directly into the vascular system through a vein
7. Intra-arterial (ia) - - directly into the vascular system through an artery

Parenteral Administration: General
Considerations
• Intravenous (iv) - - directly into the vascular system through a vein
• Intra-arterial (ia) - - directly into the vascular system through an
artery
• Intraperitoneal (ip) - - into the abdominal cavity
• Subcutaneous (sc) - - under the skin
• Intramuscular (im) - - into a muscle
• Intradermal (id) - - between layers of skin

Table 1 Common Sites for Blood Collection
Species Site of collection and permitted conditions
Mouse Cardiac (terminal only), orbital sinus (anesthetized only), tail vein, saphenous vein,
facial vein.
Rat As with mouse, ละ หลอด ลือดดา ตกระดูก หปลารา (subclavian vein)
Guinea Pig Cardiac (anesthetized only), anterior vena cava/subclavian vein
Rabbit Cardiac (anesthetized only), marginal ear vein
Dog, Cat &
Nonhuman
Primate
Cephalic, saphenous, femoral and jugular veins
Ruminants Jugular vein
Swine Jugular vein, anterior vena cava, ear veins
Chicken Brachial wing vein, right jugular vein, cardiac (anesthetized only)

5. Sampling Collection
• Blood sampling
• Urine sampling
• Feces sampling

Common sites for blood
collection in large animals
• Rabbit Cardiac (under anesthesia as a terminal
procedure only), jugular vein, marginal ear vein (for
small volume only), ear artery (requires good
hemostasis)
• Dog and cat Cephalic, saphenous veins, femoral and
jugular veins
• Ruminants Jugular vein
• Swine Jugular vein, anterior vena cava, ear veins
Nonhuman Primates Femoral, cephalic veins,
saphenous vein

Blood collection; orbital sinus

Blood Collection; cardiac blood

Saphenous blood collection in mice
Making the tube dark with a paper towel The lateral/posterior of the hind limb
is prepped with a small clipper

3. Alcohol is applied to the area 4. Hold off the vessel to aid dilation

5. Insert the needle into the vessel 6. The blood is collected right into the tube

Metabolic cages; Urine and Feces

Metabolic cages; Urine and Feces
Automated metabolic cages

6. Anesthesia (ก รท ้ ต ์ บ)

• พ บงคบ ต ์ ้ งบ ย่นง ขณ ดผ ร กบข้ ม
• พ ดค ม จบป ด ค ม ครยด

ปร ภทข งย บ
• ชนดดม-- ย บท ปนก๊ ซ ร ร ย ร่ มกบก๊ ซ กซ จน
• ชนดฉด-- ย บท ปนชนดฉด
• ชนดกน ร นบท ร-- ย บท ปนชนดฉด
• ก ร ช้ ฟฟ้ -- ปนก รท ้ ต ์ บ ดยป ่ ยกร ฟฟ้ ผ่ น ม ง

ย บชนดดม: Diethyl ether

ชนดดม-- ย บท ปนก๊ ซ ร ร ย

7. Euthanasia
(ก รท ้ ต ์ต ย ย่ ง งบ)

7. Euthanasia (ก รท ้ ต ์ต ย ย่ ง งบ)

Guillotine
7. Euthanasia (ก รท ้ ต ์ต ย ย่ ง งบ)
Cervical dislocate

8. Necropsy Finding
(ก รชน ตรซ ก)

Necropsy Finding (ก รชน ตรซ ก)
• พ ตร จ บร ย รคข ง ต ์ทผดปกต
• กบ ย ภ ย น พ ปฏบตก รด้ น น ย ทย
• ตร จ บคณภ พข ง ต ์ทด ง

Necropsy Finding (ก รชน ตรซ ก)
Observation of the mesenteric lymph node

Mouse Necropsy; The Urogenital System
1. Salivary gland
2. Rib cage
3. diaphragm
4. liver
5. spleen
6. pancreas
7. forestomach
8. glandular stomach
9. kidney
10. ascending colon
11. male Urogenital System

Rabbit Necropsy
4 horizontal folds of cecum
uterus
urinary bladder.

ก รออก บบอ ค ร ล วสดอปกรณ์ ลยงสตว์ ล ก รควบคมสง วดล้อม
(Animal Facility Design and Environmental control)
น ต ท ์ ช จนท ์ท ์
ฝ่ ผ ต บ ก , นก ต ์ทด ง ่งช ต
ท ด

ก รออก บบอ ค ร ล อปกรณ์ ลยงสตว์ทดลอง
(Animal Facility design)
ตถป งค์ กข งก ก บบ ค ปก ณ์ ง ต ์ทด ง
1. ก ค บค ค (Disease Control)
2. ก ก นด ต ฐ นข ง ต ์(Standardization of animals)
3. ข ค ป ด (Health and safety)

ก รออก บบอ ค ร ล อปกรณ์ ลยงสตว์ทดลอง
(Animal Facility design)
ก ร ก บบจ คร บค มถง
1. กรง (Cage), ว ดร งน น (bedding), ร (diet, น (water)
2. ณ ภม (Temperature), คว มชน มพทธ (Relative moisture, RH),
คว มย ววน (day length), คว ม ขมข ง ง ( light intensity)
3. ก ศ (Air) ชน O2, CO2, NH3, particle etc)
4. ขนต นก รด ลต มปกต (Routine care procedures), noise, personnel
5. ร บบก รผ มพนธ (Breeding system)
6. ปร ต (Parasites), ปร ตจลชพ (micro-organisms)
7. ม ตรก รป งกน รค ล ก รรกษ (Prophylactic and therapeutic measures)
8. ขนต นก รทดล ง (Experimental procedures)

Cage, bedding, diet, water
Cages คณ บต
1. ่ ปน นต ต่ ต ์ ผ้ ช้
2. ต ์ ค ปน ่ ข บ ค
3. ทนต่ ค ้ น ค ท ช้ท ค ด ด้
4. นก ป้ งกนก ตด ช
5. ถ ้น - ด้จ กน กก ง
6. ถต จ ต ์ ด้ ด ่ต้ ง ปดก ง

ปร ภทของกรง
1. ก ง นตน ( Shoe box cage )
2. ก ง ข น ( Hanging cage )
3. ก งบบ ( Squeeze cage )
4. ก ง ( Gang cage )
5. ค ก ( Pen )
6. ก ง ต บ ก ( Metabolic cage )
7. ก งชนด น ต ตถป งค์ ข งง น จ ช่น ก ง IVC, Filter top
cage etc

ป ทข ง ด งน น
1. Corn cob
2. Dust free soft wood sawdust
3. Wood chip or shaving
4. Paper chip

ป ทข ง
1. Natural ingredient diets
- Canned food
- Dry food
- Mashes
2. Purified diets
3. Chemically diets
4. Liquid diets
5. Special diets

ป ทข งน
1. น ป ป
2. น ก ง
3. น ป บค่ pH (acidified water pH 2-3)
4. น ต ค น (Chlorinated water; 10-12 ppm)
5. น Reverse osmosis
6. น บนงฆ่ ช

Temp., RH, day length, light intensity
ณ (Temperature) ค ชน ทธ์ (relative humidity): Effect on
laboratory animal
1. ก ป น ป งป ณ น (Changes in food and water intake)
2. ก ป น ป ง ทธ (Changes in drug activity)
3. ก ขน ด ง น จ ญ นธ์ (fertility), ก ้น บต (lactation)
ค ก ต่ก นดข งท ก นค ์ (teratogenesis)
4. ก ด บตก ณ์ข ง ค (Incidence)

Day length and light intensity; Effect on laboratory animal
1. Intensity (Brightness); retinal pathology in albino, estrous cycle length
etc.
2. Wavelength (color); age of sexual maturity in rats, relevant to wheel
running activity in mice
3. Photo-period; relevant to circadian and circannual rhythm, stimulating
and synchronising breeding cycle, gastointestinal function and motility of
rabbit

Day length and light intensity; Effect on laboratory animal
ง ่ งจ ก นทข้ ง ค ง ่ผ่ น ข้ ป น ้ ง ง ต ์ นช่ ง ท
ค ด
- 30 lux ผ ต่ ก ป น ป งข ง ง ข่ น Albino rats
- 0.2 lux บ ง melatonin secretion in rats กด tumor growth

Air (O2, CO2, NH3, particle etc)
Air quality; Effect on laboratory animal
1. Aromatic substance; pesticide, herbicide, carcinogen, sawdust of bedding
can be affecting liver function
2. Microbe contamination; cause of disease
3. Positive and negative charged ion; affect survival of microbe and
activity/behaviors of some animals
4. Development of pathogenesis

สยง (Sound) ล คลน สยงทมคว มถม กกว่ 20,000
รตซ์ (ultrasound) มผลกร ทบต่อสตว์ทดลอง
Mouse rat ค ถ 30-40 kHz นขณ ทคน ค ถ 18-20 kHz
1. คว ม ย ยท งก ยภ พต ค คลย (Physical damage to cochlea)
2. คว มดน ล ต ง (Hypertension)
3. ก ร ปลยน ปลงข งน นกตว (Changes in body weight), ก ร
ต บ น งข งร บบภมคมกน (immune response), ต นท น น ง ก (tumor
resistance)
4. ก ร ปลยน ปลงข ง คม น ล ด (Changes in Blood chemistry); ก ร
กร จ ยข ง ซลล (cellular distribution)

สยง (Sound) ล คลน สยงทมคว มถม กกว่ 20,000
รตซ์ (ultrasound) มผลกร ทบต่อสตว์ทดลอง
5. กนกน ง (Cannibalism)
6. พม / ลดภ ว จรญพนธ (Increase/decrease in fertility)
7. ก รชกจ ก ยง (Audiogenic seizures)
8. ก รปรบ ภ พ ยง (Audioconditioning); ก รต บ น งต ย (drug
responses)

Breeding system
ป ทข ง บบก บ นธ์
1. ก บ นธ์
- Inbred system
- outbred system
2. ก ข นธ์
- Random mating
- Pyramid of production

Environmental control
1. Temperature; ต่ ป ท ตกต่ งกน ด ท ป 23+/-5 C
2. Relative humidity; ป ณ 55+/- 20%
3. Lighting
- Intensity 125-350 lux
- Wavelength; florescentlight
- Photo-period;dark:light; 12:12
4. sound level
5. Ventilationrate; 15-20 ACH

Light intensities measured in animal rooms with
polypropylene (translucent) or polycarbonate (transparent) cages

Caging system Range of within-cage Variation
light intensity
Open shelves, polycarbonate
(transparent) cages 2-250 lux 125-fold
Open shelves, polypropylene
(translucent) cages 12-160 lux 13-fold
IVC rack, polycarbonate
(transparent) cages 20-62 lux 3-fold
Comparison of light intensity variation in
different caging systems

Known effects of light intensity on rats and mice
Lux EFFECT AND REFERENCE(S)
<5 Increases oestrous cycle length in LACA mice (Clough et al, 1983)
10-20 <5% pre-weaning mortality in LACG mice (Porter et al, 1963)
15-20 Shorter oestrous cycle length in pigmented mice (Donnelly et al, 1993)
20 No depression of productivity in wild mice (Bronson, 1979)
> ~25 Albino rats experience distress (Schlingmann et al, 1993)
Maximum true weight gain of pregnant albino rats (Weihe et al, 1969)
30
Maximum growth of albino rat litters (Weihe et al, 1969)
32
Retinal degeneration in albino rats exposed up to 3 years (Weisse et
al, 1974)
Highest number of young per litter born in albino rats (Weihe et al,
1969)
60
Retinal degeneration in albino rats after 13 weeks (Stotzer et al, 1970)
> ~60 Pigmented rats experience distress (Schlingmann et al, 1993)
85 Retinal atrophy in albino mice after 24 months (Greenman et al, 1982)
145
Retinal atrophy in albino mice after 18-24 months (Greenman et al,
1982)
155
1982)
200 Increased vaginal cornification in LACA mice (Clough et al, 1983)
240 Retinal atrophy in albino mice after 18-24 months (Greenman et al,
1982)
220-290
Increased oestrous cycle length in pigmented mice (Donnelly et al,
1993)
250 Maximum number of litters born in albino rats (Weihe et al, 1969)
335
1982)
500 >50% pre-weaning mortality in LACG mice (Porter et al, 1963)
1,000 Minimum growth rate in albino rat litters (Weihe et al, 1969)
1K to 2K Depressed productivity in wild mice (Bronson, 1979)
2,010 Retinal atrophy in albino mice after 12 months (Greenman et al, 1982)
20,000 Damage to albino rat eyes in a few hours (Gorn et al, 1967)
N.B. Range of lux levels - <5 to 20,000

Adverse effects of light intensity on rats and mice
30
32
al, 1974)
60
1969)
60 Retinal degeneration in albino rats after 13 weeks (Stotzer et al, 1970)
145
1982)
155
1982)
1982)
220-290
1993)
335
1982)

Beneficial effects of light intensity on rats and mice
30
32
al, 1974)
60
1969)
145
1982)
155
1982)
1982)
220-290
1993)
335
1982)

Light intensities measured in animal rooms with
polypropylene (translucent) or polycarbonate (transparent)
cages

Current recommendations for light intensity
v. its known effects on rats and mice
30
32
al, 1974)
60
1969)
145
1982)
155
1982)
1982)
220-290
1993)
335
1982)

Longitudinal section
through trachea of a
normal rat (control)

through trachea of
rat exposed to 200
ppm ammonia in air
for 4 days

through trachea of
rat exposed to 200
ppm ammonia in air
for 8 days

through trachea of
rat exposed to 200
ppm ammonia in air
for 12 days

Air speed in animal rooms.
In air conditioning systems with rectangular ductwork,
duct velocity is usually < 10m/s [22mph]
In those with round ductwork, duct velocity is usually
from 15-25m/s [34-56mph]
Final velocity in the room depends on size and type of
diffuser
Convection currents between and around racks of cages
arising from the animal's body heat frequently reach
0.45m/s [1mph]

Recommendations for air speed
… The ventilation must be draught-free and the rate of air flow in
the room should therefore not exceed 0.3m/s [0.7mph],
measured at 22 C, 1.6m above the floor level in the aisle
between the shelves. … (GV-SOLAS
Publication on the Planning and Structure of Animal Facilities for
Institutes Performing Animal Experiments, 1989)
… Air speed should not exceed 0.15m/s [0.34mph] in the zone
in which the animals are placed …
(Byggnadsstyrelsens rapporter. F rs ksdjurslokaler [Swedish
Handbook, published in Swedish]1981

Effect of air velocity on food consumption of
hairless mice at constant Ta (22 1 C)

Distance travelled by a spherical particle of density 2.1g/cm3 released
from a height of 1.5m into a 0.25m/s horizontal air stream
Height
(m)
1.5
1.0
0.5
0.0
0 3 6 9 12 15 18 21 24 27
Distance travelled (m)
Air speed
0.25m/s
Particle sizes/
distance travelled
100µ ~0.75m
30µ ~8.0m
20µ ~15.0m
15µ>30.0m
10µ>75.0m

รป บบของร บบอ ค ร ลยงสตว์ทดลอง
นปจจบน

ป บบข งก บ ก
นก ง ชน งก ง

กก ท ง นข ง บบ
ก บ ก

ปก ณ์ ช่ ป้ งกนก ตด ช
บ ต ์ท ง นก ง IVC

ต ่ ง บบก ง ต ์ชนดป ด
ช บ ณ์ (Isolator)

ก ร บ่งพนทของอ ค ร ลยงสตว์ทดลอง

IV. Occupational Health and Safety

IV. Occupational Health and Safety of Personnel
1. Hazard Identification and risk Assessment
2. Personnel Training
3. Personal Hygiene
4. Personal Protection
5. Medical Evaluation and Preventive Medicine for
Personnel

1. Hazard Identification and risk Assessment
Physical hazards include scratches, bites, injuries from lifting or carrying
heavy objects, needle-sticks or injuries from other sharp objects, and
falling injuries.
Chemical hazards include flammable agents, cleaning, disinfecting, and
sanitizing compounds, carcinogens, mutagens, teratogens, and radioactive
compounds.
Biological harzard
Zoonotic hazards include infectious agents (biohazards) individuals may
be exposed to when working with laboratory animals. Though fairly
uncommon, they represent potentially serious and fatal hazards to those
working with laboratory animals.

Zoonotic hazards include infectious agents (biohazards)
individuals may be exposed to when working with
laboratory animals. Though fairly uncommon, they
represent potentially serious and fatal hazards to those
working with laboratory animals.
Allergen
Rats, mice, guinea pigs, rabbits and cats most important
inducers of allergies in laboratory animal workers.
Allergens present in : urine, saliva, fur, dander, bedding
and other unknown sources are aerosolized during
handling of the animals, clipping hair, cage changing,
dumping bedding and cleaning the animal rooms.
Most commonly manifested as rhinitis, itchy eyes, and
rashes
An estimated 10% of laboratory workers eventually
develop occupationally-related asthma (Occupational
Health and Safety in the Care and Use of Laboratory
Animals, 1997)

All personnel involed in animal care must be
trained regarding zoonosis,
handing of waste materials chemical
safety,microbiologic,anesthetic and
radiation harzards
2. Personnel Training

3. Personnel Hygine
•A hight standard of personal cleanliness
is essential for personnel involving in
animal care important that eating, drinking,
smoking or applying cosmetics not be
done in areas where animals are housed
or used.
• Frequent hand washing and daily
showers and/or baths are important
common sense ways for maintaining good
personal hygiene.
• Clean laboratory coats should be used
over street clothes, or work uniforms
should be provided.

4. Personnel protection
• Wearing of gloves when handling animals and animal products.
• Wearing disposable dust mask when working closely around animals, either in
their colony rooms or in the research laboratory.
• Wear a full length laboratory coat, changed regularly, to prevent hair and
danders from being transferred to personal clothing
• Danders and hair from the animals that cling to your clothing have increased
chances of landing on mucous membranes from which they can be
absorbed.
• Wash hands frequently
• Avoid rubbing eyes or placing hands in or around the mouth unless the hands
have been thoroughly washed.
• Wear head covers. Dust from the animal room lodges in hair and acts as a 24-
hour allergic stimulus, even after you have left the animal facility
.• Work with animals in non-recirculating or hepa-filtered exhaust fume hood or
a biosafety cabinet when possible

Medical Evaluation and Preventive
Medicine for Personnel
• Every employee who is subject to risk animal
care and use program should undergo medical
evaluation
• It is of particular importance for animal research
workers to be protected against tetanus. A
tetanus booster is needed every ten years.
• Rabies, Vaccination for rabies is strongly
encouraged for animal facility workers who work
with cats and dogs.
• Hepatitis B may also be recommended for
unique research situations.

Zoonotic Diseases – Rodents
• The vast majority of mice and rats used in
research are bred in controlled environments
under exacting microbiologic controls with
frequent monitoring. These animals are
generally free of any diseases transmissible to
man. Wild caught rodents and rodents from
facilities lacking standard practices may
present a wide variety of zoonotic diseases
including:
• Lymphocytic Choriomeningitis (LCM)
• Hantavirus
• Plague (Yersinia pestis)
• Rat-Bite Fever (Streptobacillus moniliformis)
• Leptospirosis
• Salmonellosis
• Campylobacteriosis
• Dermatomycosis (Ring-Worm)

บทท 1.1 ปร วต ล ทม ข งก ร ช
ตวทดล งกบง นท งวทย ตร

เนือหา
ความเปนมาของการใชสัตวเพืองานทางวิทยาศาสตร
ประวัติการใชสัตวทดลองในประเทศไทย
ประวัติศูนยสัตวทดลองแหงชาติ
ภารกิจ ปรัชญา วิสัยทัศน พันธกิจ วัฒนธรรมองคกร
ชนิดและสายพันธุของสัตวทดลองทีทาการผลิต
ปจจัยทีมีผลกระทบตองานทางวิทยาศาสตรทีใชสัตวเปนตัวแบบ

การใชสัตวเปนตัวแบบในการศึกษาทางดานวิทยาศาสตรมีมานานแลวนับแตสมัยกรีก
โบราณ สัตวทดลองทาหนาทีเปนกองหนาผูบุกเบิกวิทยาการความรูใหม พรอม
นักวิทยาศาสตร ยอมสละชีพกอนการทดลองตาง จนประสบความสาเรจ
นักวิทยาศาสตรยกใหสัตวทดลองเปนอาจารยใหญของตน
ปค.ศ. 1621 (พ.ศ. 2164) Theophilus Muller และ Johannes Faber ชาวอิตาเลียน
ทดลองโดยผาตัดหนูเพือทาการศึกษาถึงอวัยวะภายใน การพัฒนาความรูทางดาน
การแพทยทังในการปองกันและ/หรือรักษาโรคไดจากการศึกษาในสัตว
สัตวทีนามาใชในงานทางวิทยาศาสตรมีมากมายหลายชนิด นับตังแตหนอน แมลง จนถึง
ลิง
ผลงานของนักวิทยาศาสตรรางวัลโนเบล สาขาสรีรวิทยาและการแพทยสวนใหญใชสัตว
ในการศึกษาคนควา
ความเปนมาการใชสัตวเพืองานทางวิทยาศาสตร

ประวัติการใชสัตวทดลองในประเทศไทย
ป พ.ศ. 2514 บันทึกของน ย พทย ม งท ง ขมมณ ในหนังสืออนุสรณ
คณะสัตวแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เขียนบรรยาย ป พ. .
2432 มก ร ช ตวทดล งครง รกท รงพย บ ล รร ช และมีการใชอยาง
จริงจังในป พ. . 2460 ที ถ น วภ ภ ก ช ด ทย นับไดวาเปน
ประวัติศาสตรยุคบุกเบิกของงานสัตวทดลองในประเทศไทย (อางจาก
สุวรรณเกียรติ สวางคุณ :ประวัติศาสตรงานสัตวทดลองอันยาวนานกับผลงาน
ในปจจุบันของงานสัตวทดลองในจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย)
จากหลักฐานดังกลาวแสดงวาสัตวทดลองเริมเขามาเกียวของกับงานทดลอง
ของนักวิทยาศาสตรไทยมาเกือบ 120 ปมาแลว แตกระนันการตืนตัวเกียวกับ
สัตวทดลองในไทยเริมตนขึนอยางจริงจังเมือประมาณ 40 กวาปทีแลวนีเอง

ประวัติศูนยสัตวทดลองแหงชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล

ปร วต นย ตวทดล ง งช ต
เกิดมาจากความขาดแคลนสัตวทดลองทังทางดานปริมาณและคุณภาพสาหรับงานวิจัย
เมือวันที 29 กรกฎาคม 2514 มีบันทึกความเขาใจระหวางมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร
จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยมหิดล โดยใหมหาวิทยาลัยมหิดลดาเนินการ
จัดตังศูนยสัตวทดลองขึนในพืนทีของมหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา จังหวัดนครปฐม
พ.ศ.2517 ไดรับความเหนชอบจากคณะกรรมการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ
วันที 15 กันยายน 2530 ไดรับความเหนชอบใหเปนสานักสัตวทดลองแหงชาติ เปนสวน
ราชการหนึงในมหาวิทยาลัยมหิดล ดังประกาศทบวงมหาวิทยาลัย ในราชกิจจานุเบกษา
เลมที 104 ตอนที 191
วันที 20 พฤษภาคม 2552 ใหสานักสัตวทดลองแหงชาติ เปนศูนยสัตวทดลองแหงชาติ
ตามประกาศมหาวิทยาลัย

ภารกิจหลัก
ศูนยฯ ดาเนินการผลิตสัตวทดลองทีมีคุณภาพในระดับมาตรฐานสากลบริการได
อยางเพียงพอตอความตองการใชภายในประเทศ เพือประโยชนในการพัฒนาการ
วิจัย การทดสอบ การผลิชีววัตถุและการสอนดานชีวการแพทย ในระยะเริมตนของ
การกอตัง WHO/UNDP ไดใหความชวยเหลือ โดยสงผูเชียวชาญดานสัตวทดลอง
มาเปนทีปรึกษา
ศูนยฯ เริมดาเนินการผลิตสัตวทดลองและเริมบริการครังแรกไดตังแตป พ.ศ.2524
โดยบริการแกหนวยงานตาง ในประเทศ ทังภาครัฐและเอกชน นอกเหนือจากการ
ผลิตสัตวทดลอง ยังเปนแหลงขอมูลทางวิทยาศาสตรสัตวทดลอง พัฒนาบุคลากร
ดานสัตวทดลอง รวมทังใหการสงเสริมและสนับสนุนการเรียนการสอน ดาน
วิทยาศาสตรสัตวทดลองและการวิจัย ตลอดจนดาเนินการทีจะใหเกิดมาตรฐานใน
การจัดการเกียวกับการเลียงและการใชสัตวทดลองทังในสวนการเพาะขยายพันธุ
และการวิจัยในประเทศไทยใหเปนไปอยางถูกตองตามหลักจรรยาบรรณสากล

ปรชญ :
ตวทดล งทกชวตมคณค น ม ซงปร ยชน ง ด กมวลมน ยช ต
ว ยท น :
ปน นยกล งวทย ตร ตวทดล งข งปร ท ล ซยน
ปณธ น :
นย ตวทดล ง งช ต มงมนจ ปน นยบรก รด นวทย ตร ตวทดล ง นดบ นงข ง
ซยน
พนธกจ :
ร งคว ม ปน ล ด นก รผลต ตวทดล ง
ร งคว ม ปน ล ด นก รบรก รทด บคว มปล ดภยข งผลตภณฑ ขภ พ ต ม ลกก ร
OECD GLP
ก ร บรก รตรวจว คร ท ง งปฏบตก ร
วฒนธรรม งคกร :
ปน งคกรท ชม ตรฐ นคณภ พร ดบ กล พ มง คว ม ปน ล

Mice, rat, hamster, guinea pig , rabbit

ปร ภทสตว์ตว บบท ช้ นง นท งชวก ร พทย์
1. Spontaneous or natural models: สัตวทีเปนโรคเชนเดียวกับมนุษย ต.ย.
Spontaneous hypertensive rats
2. Experimental models: สัตวทีเปนโรคหรืออยูในสภาวะทีนักวิจัยทาใหเกิดขึน
3. Genetically-engineered models: สัตวทีนักวิจัยทาการดัดแปลงยีน ต.ย.
Knock-out/knock-in mice
4. Negative models: สัตวทีมีความตานทานตอโรค หรือสภาวะทีนักวิจัยเหนียวนา
เชน Naked mole rat ตานทานตอ cancer
5. Orphan models: สัตวทีเปนโรค หรืออยูในสภาวะทีไมพบในมนุษย

ปจจยทมผลกร ทบต ง นท งวทย ตรท ช ตว ปนตว บบ
1. วิธีการศึกษา
1. การออกแบบการทดลองและตัวแปรทีสังเกตุ
2. วิธีปฏิบัติ (methodology/procedure)
3. เครืองมือ/อุปกรณ (instruments/equipment)
4. ประสบการณ/ความชานาญของผูปฏิบัติ
5. การวิเคราะหขอมูล (data analysis)
2. ปจจัยทีเกียวของกับตัวสัตว เชน อายุ เพศ พันธุกรรม จุลชีพในทางเดิน
อาหาร biological (circadian) rhythms สภาวะของโรค
3. ปจจัยทางกายภาพและสภาวะแวดลอม

ปจจยท กยวข งกบตว ตว
• อายุ เพศ สภาวะเจริญพันธุ
– มีผลตอการตอบสนองของสัตว
– มีผลตอระดับฮอรโมนตาง และการทางานของอวัยวะตาง
• พันธุกรรม: Inbred (genetically identical), outbred, GMA
• มีผลตอลักษณะแสดงออก
• มีผลตอการตอบสนองของสัตว
• biological (circadian) rhythms
– ชวงเวลาของวันมีผลตอเมตาบอลิสม และการทางานของอวัยวะตาง
• สภาวะของโรค
– สัตวอาจแสดงอาการของโรค หรือไมแสดงอาการ (subclinical disease

ปจจยท งก ยภ พ ล ภ ว วดล ม
• อุณหภูมิหอง
• ความชืนสัมพัทธ
• การระบายอากาศ
• แสงสวาง เสียง
• อาหารและนา
• วัสดุรองนอน
• ระบบการเลียง
• ระบบปองกันการติดเชือ
• การปฏิบัติตอสัตว

รปปจจยทมผลกร ทบต ง นท งวทย ตร
ท ช ตว ปนตว บบ

จรรย บรรณก รด นนก รตอสตว
พอง นท งวทย ศ สตร ละหลักการ 3Rs
แกไขจากการบรรยายของ
ศาสตราจารย ดร. ชุมพล ผลประมูล
ภาควิชาสรีรวิทยา คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยมหิดล
ณ นกบรก รค มพว ต ร์ม วทย ลย กษตรศ ตร์, วนท มกร คม

นอห
•ความหมายและที่มาของจรรยาบรรณ
•หลักการ 3Rs
•จรรยาบรรณการดาเนินการตอสัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตร
•บทบาทและหนาที่ของคณะกรรมการการใชสัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตร

จรรย บรรณคออ ร
• ความประพฤติอันเหมาะสม แสดงถึงคณธรรมและจรยธรรมในการประกอบอาชีพ ที่
กลุมบุคคล แตละสาขาวิชาชีพประมวลขึ้นไวเปนหลัก เพื่อใหสมาชิกในสาขาวิชาชีพ
นั้นๆ ยึดถือปฏิบัติ เพื่อรักษาชื่อเสียงและสงเสริมเกียรติคุณของสาขาวิชาชีพของตน

จรรย บรรณก รด นนก รตอสตว พอง นท งวทย ศ สตร
• หลก กณฑทผ ชสตว ล ผ ลยงสตวเพื่องานวิจัย งานทดสอบ งานผลิตชีววัตถุ และงานสอน ใน
เชิงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีทุกสาขา ยดถอปฏบต เพื่อใหการดาเนินงานตั้งอยูบนพื้นฐานของ
จริยธรรม คุณธรรม มนุษยธรรม และหลักวิชาการที่เหมาะสม ตลอดจนเปนมาตรฐานการ
ดาเนินงานที่เปนที่ยอมรับโดยทั่วกัน

ท มต้ งมจรรย บรรณ
• ในสังคมมีทั้งคนด (มีคุณธรรม จริยธรรม และมนุษยธรรม) และคน มด
• การมีกฎ กติกา ระเบียบขอบังคับ และจรรยาบรรณ จะชวยใหทุกคนในสังคมยึดถือ
ปฏิบัติเปนแนวทางเดียวกัน
• กฎเกณฑดังกลาวจะชวยลดขอขด ยง นสงคม ใหทุกคนปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ
• มีผลใหทุกคนอยรวมกนอย งสงบ ล มคว มสข
• ในงานวิจัยและพัฒนาทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีมีการใชสัตวเปนตัวแบบกันมาก

คว ม ปนม ของจรรย บรรณ
• ขอขัดแยงระหวางผูใช/ผูเลี้ยงสัตว กับผูพิทักษสิทธิ/ผูตอตานการทรมานสัตว นามาสูการออก
กฎหมายควบคุม
• ประเทศอังกฤษมีกฎหมายคุมครองสวัสดิภาพสัตวมานานแลว ตั้งแตป ค.ศ.
• ค.ศ. วิลเลี่ยม รัสเซลล และ เร็กซ เบิรช เสนอ หลักการ 3Rs
• ค.ศ. (พ.ศ. ) มีกฎหมายเฉพาะเกี่ยวกับสัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตร -The
Animals (Scientific Procedures) Act
• พ.ศ. สภาวิจัยแหงชาติจัดทาและเผยแพร “จรรยาบรรณการใชสัตวเพื่องานทาง
วิทยาศาสตร”
• พ.ศ. พ.ร.บ. สัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตร

องคกรร หว งปร ทศ
CIOMS: Council for International Organizations for Medical Sciences
ICLAS: International Council for Laboratory Animal Sciences
OLAW: Office of Laboratory Animal Welfare (USA)
FELESA: Federation of European Laboratory Animal Science Associations

หลกก ร 3Rs คอ
• หลักการ 3Rs คือ แนวทางปฏิบัติของผูใชสัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตรใหใชและปฏิบัติตอสัตว
ดวยคุณธรรมและอยางมีมนุษยธรรม โดย
• หลีกเลี่ยงการใชสัตวโดยไมจาเปน หรือไมมีวิธีการอื่นทดแทน (Replacement)
• เมื่อจาเปนตองใชสัตว ควรใชสัตวจานวนนอยที่สุด โดยยังคงความแมนยาของผลงาน
(Reduction)
• เมื่อจาเปนตองใชสัตว ควรพัฒนาปรับปรุงวิธีการ/เทคนิคที่ปฏิบัติตอสัตวหรือเลี้ยงสัตว ให
สัตวไดรับความเจ็บปวด ความเครียด และความทุกขทรมานนอยที่สุด รวมทั้งพัฒนา
สภาพแวดลอมและสถานที่เลี้ยงใหสัตวมีความเปนอยูที่ดี (Refinement)

คว ม ปนม ของหลกก ร 3Rs
• มีการนาสัตวมาใชในการศึกษาวิจัยเพื่อองคความรู
• มีขอขัดแยงระหวางผูใชสัตวกับผูพิทักษสิทธิสัตว/ผูตอตานการทรมานสัตว
• มีการออกกฎหมายคุมครองสวัสดิภาพสัตว เชน อังกฤษ แคนาดา สหรัฐอเมริกา ฯลฯ
• ค.ศ. วิลเลี่ยม รัสเซลล (นักสัตววิทยา) และ เร็กซ เบิรช (นักจุลชีววิทยา) พิมพ
หนังสือ The Principles of Humane Experimental Technique ซึ่งกลาวถึงหลักการ 3Rs

Replacement (ก ร ลก ลยง/ทด ทน/ท ง ล ก น)
• ความหมายหลักคือ การใชสิ่งไมมีชีวิต เชน โปรแกรมคอมพิวเตอร โมเดล หุนยนต
• หรือใชสัตวที่มีความรูสึกนอย (less sentient) เชน สัตวไมมีกระดูกสันหลัง อาทิ
หนอน ไสเดือน แบกทีเรีย
• หรือศึกษาเซลลและเนื้อเยื่อในหลอดทดลอง
Chumpol 17/1/17

Replacement (ตว ย่ ง)
• ในงานวิจัย - ใชสัตวที่มีความรูสึกนอย (หนอน Caenorhabditis elegans ปลามาลาย) หรือ
ศึกษาเซลลและเนื้อเยื่อในหลอดทดลอง
• ในงานทดสอบ - มีการพัฒนาวิธีการที่เปนทางเลือกอื่นแทนสัตวในการทดสอบประสิทธิภาพ/
พิษของยา หรือผลิตวัคซีนและแอนติบอดิ
• ในงานสอน - ใชหุนยางในการฝกเย็บแผลและเจาะเลือด หรือใชสื่อวิดิทัศน/โปรแกรม
คอมพิวเตอรทั้งแบบจาลองเสมือนจริง (simulation) และแบบเชิงโตตอบ (interactive)

Reduction (ก รลดจ นวน)
• การสืบคนขอมูล/ผลงานวิจัยที่ตีพิมพแลว เพื่อใหแนใจวาไมเปนการทางานซ้าซอน
• การใชวิธีการทางสถิติในการออกแบบการทดลอง และคานวณหาจานวนสัตวที่จาเปนตองใช
โดยวิธี Power analysis
• การทาการศึกษาเบื้องตน (pilot study) เพื่อหาความแปรปรวนของขอมูลและประเมินความ
ถูกตอง/แมนยาของวิธีการที่ใช หรือมีทีมงานที่มีประสบการณดานเทคนิคในสัตว
• การควบคุมปจจัยที่มีผลตอความแปรปรวน (variability) ของผลงาน เชน พันธุกรรมของสัตว
สภาพแวดลอมของสถานที่เลี้ยง
• การใชกลุมควบคุม (control) รวมกัน
• การใชสัตวตัวแบบที่ถูกตองเหมาะสม

Refinement (ตว ย่ ง)
• การเลี้ยงแยก หรือในพื้นที่แคบ ทาใหสัตวเครียดและมีพัฒนาการที่ผิดปกติ
• การเสริมสภาพแวดลอม (enrichment) จะชวยลดความเครียด สงเสริมพฤติกรรมตาม
ธรรมชาติของสัตว
•การใชยาสลบที่เหมาะสม ใชยาชาเพื่อลดความเจ็บปวด
• การเก็บตัวอยางเลือด ปจจุบันเก็บจากเสนเลือดดาที่หาง หรือขาหลัง (saphenous) หรือคอ
(jugular) แทนการเก็บที่เบาตา (retro-orbital sinus)
(ดูรายละเอียดที่ http://www.lssu.edu/faculty/jroese/AnimalCare/rat_blood.htm)

Refinement (ตว ย่ ง)
การเสริมสภาพแวดลอม (enrichment) เชน ใสวัสดุที่ปลอดสารพิษ/เชื้อโรคใหสัตวไดหลบ
ซอน หรือวิ่งเลน แลวแตชนิดของสัตว จะชวยสงเสริมพฤติกรรมตามธรรมชาติของสัตว
และลดความเครียด

ประกาศ นราชกิจจานุ บกษา วันที มีนาคม ล่ม ตอนพิ ศษ ง
1. ผูใชสัตวตองตร หนกถงคณค ของชวตสตว โดยผูใชสัตวตองใชสัตวเฉพาะกรณีที่ไดพิจารณาอยาง
ถี่ถวนแลววาเปนประโยชนและจาเปนสูงสุดตอการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษยและสัตว และ/หรือ
ความกาวหนาทางวิชาการ และไดพิจารณาอยางถี่ถวนแลววาไมมีวิธีการอื่นที่เหมาะสมเทาหรือ
เหมาะสมกวา
2. ผูใชสัตวตองตระหนักถึงความแมนยาของผลงานโดย ชสตวจ นวนนอยทสด โดยผูใชสัตวจะตอง
คานึงถึงคุณสมบัติทางพันธุกรรมและคุณสมบัติทางสุขภาพของสัตวที่จะนามาใชใหสอดคลองกับ
วัตถุประสงคและเปาหมายของการใชสัตว เพื่อใหมีการใชสัตวจานวนนอยที่สุด และไดรับผลงานที่
ถูกตองแมนยามากที่สุด
จรรย บรรณก รด นนก รตอสตว พอง นท งวทย ศ สตร

3. ก ร ชสตวป ผูใชสัตวตองปฏิบัติตามกฏหมายที่เกี่ยวของ โดยตองใชในกรณีที่มีความจาเปน
และไมสามารถใชสัตวประเภทอื่นได
4. ผูใชสัตว ผูเลี้ยงสัตว ผูผลิตสัตว ผูกากับดูแลสถานที่ดาเนินการ ผูรับผิดชอบสถานที่ดาเนินการ
คณะกรรมการกากับดูแล และบุคลากรอื่นๆที่เกี่ยวของกับการเลี้ยงและใชสัตวฯ ตองตร หนกว
สตว ปนสงมชวต มคว มรสก จบปวด ล ตอบสนองตอสภ พ วดลอม ชน ดยวกบมนษย จึง
ตองปฏิบัติตอสัตวดวยความระมัดระวังทุกขั้นตอนนับตั้งแตการขนสง การเลี้ยงสัตว การปองกัน
การติดเชื้อ การจัดการสภาพแวดลอมของสถานที่เลี้ยง การใชวัสดุอุปกรณและเทคนิคในการ
ปฏิบัติตอสัตว หสตว ดรบคว ม จบปวด คว ม ครยด หรอคว มทกขทรม นนอยทสด
จรรยาบรรณการดาเนินการตอสัตวเพื่องานทางวิทยาศาสตร

5. ผูใชสัตว ผูเลี้ยงสัตว ผูกากับดูแลประจา ณ สถานที่ดาเนินการ และผูผลิตสัตว ตอง
บนทกขอมลก รปฏบตตอสตว ว ปนหลกฐ นอย งครบถวน โดยผูใชสัตวตองปฏบต
ตอสตวตรงต มวธก รท สนอ ว น ครงก ร และตองจดบันทึกไวเปนหลักฐานอยาง
ละเอียด ครบถวน พรอมที่จะเปดเผยหรือชี้แจงไดทุกโอกาส
จรรยาบรรณการดา นินการต่อสัตว์ พืองานทางวิทยาศาสตร์
Chumpol 17/1/17

การปฏิบัติตามจรรยาบรรณฯ
. ผูใชสัตวตองตระหนักถึงคุณคาของชีวิตสัตว
• ตองใชสัตวเฉพาะในกรณีที่จาเปนสูงสุด หลีกเลี่ยงไมได หรือไมมีวิธีการอื่นที่เหมาะสมเทานั้น
• กอนการใชสัตว ตองศึกษาขอมูล/เอกสารที่เกี่ยวของอยางถี่ถวน
• กอนการใชสัตว ตองนาเสนอโครงการเพื่อขออนุมัติตอคณะกรรมการกากับดูแลการเลี้ยงและการใช
สัตวฯประจาสถาบัน (คกส.)
• เมื่อสิ้นสุดการใชสัตว ตองระบุวาจะดาเนินการอยางไรตอสัตว ในกรณีที่สัตวตองตาย ตองทาใหสัตว
ตายอยางสงบ กรณีที่จาเปนตองใหสัตวนั้นมีชีวิตอยูตอไป ตองแสดงเหตุผลความจาเปนและระบุ
วิธีการเลี้ยงใหชัดเจนที่แสดงวาสัตวจะมีสุขภาพและสวัสดิภาพที่ดี และไมกอใหเกิดปญหาตอสังคม
และสภาพแวดลอม ไวในโครงการที่นาเสนอตอคกส.

Primate-15-ก.ย.64.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Primate-15-ก.ย.64.pdf

Similar to Primate-15-ก.ย.64.pdf (20)

Primate-15-ก.ย.64.pdf