Prezentacja

„Konsultacje społeczne”
w wykonaniu Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
na przykładzie „projektu założeń ustawy
o poprawie warunków świadczenia usług przez JST”.
• Jak w praktyce wyglądają „konsultacje XXI w.” i jaki jest ich wpływ na projekt
• Jak złamano „Kodeks Konsultacji” miesiąc po jego wprowadzeniu
• Jak nie wyciągnięto wniosków z ACTA
Pełny komentarz do „konsultacji społecznych”. Prezentacja zawiera tylko omówienie tematu.

Wnioski z ACTA –> konsultacje XXI w.1
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, „odrabiając lekcję ACTA”, odpowiada za
stworzenie modelu powszechnych konsultacji online.
Powstał Kodeks konsultacji społecznych, na który powołuje się zarządzenie nr 5
z 12 lutego 2013 r., ustalające nowy sposób prowadzenia konsultacji.
Kodeks został włączony do programu Lepsze regulacje na lata 2012-2015
- do jego zasad będzie musiał stosować się każdy resort.
Michał Boni, minister MAiC, 17 stycznia 2013, Strasburg

Zasady „Kodeksu konsultacji społecznych”2
Kodeks konsultacji społecznych MAiC zawiera 7 zasad
obowiązujących według zarządzenia numer 5 przy każdym projekcie MAiC.
Już w pierwszych konsultacjach na jego podstawie złamano aż 4 z nich:
1. Dobra wiara
2. Powszechność
3. Przejrzystość
4. Responsywność
5. Koordynacja
6. Przewidywalność
7. Poszanowanie interesu społecznego

O co chodzi?3
18 stycznia MAiC opublikowało „projekt założeń ustawy o poprawie warunków
świadczenia usług przez JST”.
Jeden z zapisów oznacza możliwość likwidacji bibliotek szkolnych według
uznania samorządów lokalnych i zastępowanie ich bibliotekami publicznymi
(lub ich filiami) na terenie szkoły. Projekt pozwala również na likwidację
poszczególnych bibliotek publicznych poprzez ich łączenie między jedną lub
kilkoma gminami.
PRZEDMIOT SPORU

Przygotowanie projektu4
W konsultacjach przed przygotowaniem projektu uczestniczyli wyłącznie
przedstawiciele samorządów terytorialnych, od wielu lat postulujący
umożliwienie likwidacji bibliotek szkolnych.
Pominięto np.:
• Organizacje oświaty.
• Specjalistów i środowisko naukowe bibliotekoznawstwa.
• Organizacje bibliotekarzy i nauczycieli bibliotekarzy (Stowarzyszenie
Bibliotekarzy Polskich, Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich).
Złamanie zasady nr 6:
PRZEWIDYWALNOŚĆ: Konsultacje powinny być prowadzone
od początku prac nad zmianą (…).

Podstawy projektu5
Projekt NIE został poprzedzony:
• Badaniami na temat bibliotek i ich jakości usług.
• Oceną edukacyjnej i kulturowej roli bibliotek.
• Stwierdzeniem stanu faktycznego na temat funkcjonowania bibliotek.
• Wyliczeniem kosztów obsługi biblioteki szkolnej i publicznej.
• Wyliczeniem oszczędności płynących z likwidacji („łączenia”) bibliotek.
• Argumentacją uzasadniającą pozytywne według MAiC skutki projektu.
Projekt został oparty o postulaty samorządów
i indywidualne, nieuargumentowane opinie jego twórców.
Wytknęło to m.in. Min. Finansów i Min. Kultury:
Po wtóre – wbrew wymogom, jakie stawia się założeniom do projektów ustaw i ich częściom – odpowiednie
fragmenty założeń - nie zawierają żadnej analizy stanu obecnego rozwiązań, szczególnie analizy systemowej, a co
jeszcze gorsze brak w nich też jakichkolwiek propozycji co do zagadnień, które w ocenie projektodawców
wymagają rozwiązania.
MAiC uznało te uwagi za „niezasadne”. Pełny opis konsultacji międzyresortowych.

Spławianie organizacji6
Danuta Brzezińska, prezes Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich
(grupy, której poza uczniami projekt najbardziej dotyczy, ponieważ de facto
likwiduje ten zawód), kilkakrotnie starała się umówić na spotkanie z
przedstawicielem MAiC. Była konsekwentnie spławiana.
Po wybuchu dyskusji w mediach, Danuta Brzezińska została zaproszona na
spotkanie z odpowiedzialną za projekt podsekretarz stanu Magdaleną
Młochowską.
Przez półtorej godziny Danuta Brzezińska prostowała nieprawdziwe dane, informacje i definicje,
jakimi publicznie posługiwało się MAiC.
Uwagi, mimo zapowiedzi ich uszanowania, zostały zignorowane. Nadal posługiwano się
nieprawdziwymi i niczym niepopartymi opiniami. Notatka ze spotkania.
DOBRA WIARA: Konsultacje prowadzone są w duchu dialogu obywatelskiego.
Strony słuchają się nawzajem, wykazując wolę zrozumienia odmiennych racji.

Nieprawda fundamentalna :)7
MAiC do dziś powtarza, że „nie zamierza likwidować żadnych bibliotek”,
zarzucając krytyce populizm.
1. Według projektu likwidowane będą biblioteki szkolne, a w ich miejscu
powstaną biblioteki publiczne lub ich filie.
2. Projekt umożliwia „łączenie”(czyli likwidację części połączonych) bibliotek
publicznych w jednej lub kilku gminach bez żadnych warunków i ograniczeń.
MAiC konsekwentnie używa słowa „łączenie”,
które w praktyce oznacza likwidację.
+ + = x x

„Dobro ogólne”8
Projekt powstał w wyniku konsultacji wyłącznie ze stroną samorządową.
Stanowi kalkę jej postulatów.
Ministerstwo nie uzasadniło żadnego z argumentów przemawiających rzekomo
za słusznością projektu. Jednocześnie wszystkie zostały zdementowane. MAiC nie
polemizowało z jakimkolwiek kontrargumentem.
POSZANOWANIE INTERESU OGÓLNEGO: Choć poszczególni uczestnicy konsultacji mają
prawo przedstawiać swój partykularny interes, to ostateczne decyzje podejmowane w
wyniku przeprowadzonych konsultacji powinny reprezentować interes publiczny i dobro
ogólne.od początku prac nad zmianą (…).
Ministerstwo nie może stwierdzić, że szeroko krytykowane prywatne opinie autorów
projektu, są „dobrem ogólnym”.

Ignorancja – definicja biblioteki szkolnej9
MAiC w debacie manipulowało nazwami i definicjami,
by zmylić opinię publiczną i zmniejszyć krytykę projektu. Ignorowało różnice prawne i funkcjonalne
między biblioteką szkolną (obecnie), a biblioteką publiczną na terenie szkoły (według projektu
„biblioteką w szkole”). Wielokrotnie prosiliśmy ministra Boniego o zmianę retoryki.
Biblioteka szkolna:
• Jest zdefiniowana w prawie, co potwierdził wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny.
• Prowadzi zajęcia z uczniami, uczestniczy w procesie dydaktycznym i jest pracownią szkolną.
• Jej „działka” to głównie edukacja czytelnicza, informacyjna (wyszukiwanie i selekcja
informacji, również cyfrowych), medialna oraz krzewienie umiejętności „uczenia się”.
• W praktyce funkcje biblioteki szkolnej to również prowadzenie akcji szkolnych, realizacja
projektów grupowych, organizacja konkursów i obchodów, spotkań literackich, redakcja
gazetki szkolnej, prowadzenie kółek zainteresowań itp.
• W bibliotece szkolnej pracuje nauczyciel bibliotekarz, który musi mieć wyższe wykształcenie
kierunkowe oraz przygotowanie pedagogiczne uprawniające do prowadzenia zajęć z
uczniami. Pełen zakres zadań.
Według projektu zdecydowana większość tych funkcji zostanie zlikwidowana.
Zadania „bibliotek w szkole” zostaną ograniczone do wypożyczania zbiorów.

Ignorancja – definicja „biblioteki w szkole”
MAiC w debacie manipulowało nazwami i definicjami,
by zmylić opinię publiczną i zmniejszyć krytykę projektu. Ignorowało różnice prawne między biblioteką
szkolną (obecnie), a biblioteką publiczną na terenie szkoły (według projektu „biblioteka w szkole”).
Biblioteka publiczna na terenie szkoły lub jej filia („biblioteka w szkole” według MAiC):
• Jej rola sprowadza się do wypożyczalni zasobów.
• Według prawa nie może ona uczestniczyć w procesie dydaktycznym i prowadzić zajęć z uczniami.
• Jest otwarta dla każdego, więc albo godziny pracy muszą być podzielone między uczniów i
dorosłych (ze szkodą w dostępności dla obu grup) albo przyjmować jednocześnie dzieci (nawet
najmłodsze) i dorosłych, co budzi wątpliwości z punktu widzenia bezpieczeństwa ucznia.
• Nie może wziąć odpowiedzialności prawnej za ucznia (te zawsze musi znajdować się pod opieką
nauczyciela), więc uczeń nie ma możliwości swobodnie z niej korzystać (powinien to robić w
towarzystwie oddelegowanego nauczyciela).
• W bibliotece publicznej na terenie szkoły może pracować każdy. Nie stawia mu się wymogów co
do wykształcenia i przygotowania pedagogicznego.
Różnice w funkcjach tych bibliotek
były, mimo apeli, konsekwentnie pomijane.
10

Nieprawdziwe informacje
MAiC wielokrotnie posługiwało się nieprawdą, by zmniejszyć krytykę. Przykłady:
Komentarz oficjalnego fanpage’a MAiC:
Biblioteki szkolne nie znikną. Projekt tego nie przewiduje.
Wyjaśnienie: Przewiduje. W ich miejscu powstaną biblioteki
publiczne lub ich filie.
Michał Boni w SE.tv:
Na pewno w każdej szkole biblioteka szkolna zostanie.
Wyjaśnienie: Nie zostanie. Powstanie w jej miejsce biblioteka publiczna lub
jej filia.
Komentarz oficjalnego fanpage’a MAiC:
Bywają miejsca, gdzie w szkole stoi tylko szafka z książkami i nie ma
samodzielnej pracowni bibliotecznej.
Wyjaśnienie: Bezpodstawna opinia, niepoparta (mimo próśb) żadnym
przykładem ani źródłem.
11

MAiC przerobiło jeden z
memów, by pokazać chęć
rozmowy i przeciwdziałać
fali krytyki.
Po deklaracji nic
się nie zmieniło.
MAiC nadal:
• Ignorowało argumenty.
• Nie uzasadniało swoich tez.
• Dezawuowało sprzeciw.
• Posługiwało się nieprawdą.
Mem zawiera nieprawdę.
Według projektu biblioteki
szkolne będą likwidowane.

Dezawuowanie sprzeciwu
Na skutek braku reakcji MAiC na prośby rozmowy, powstała akcja „STOP likwidacji
bibliotek”.
Po zdobyciu przez nią popularności, przedstawiciele MAiC zaczęli sprowadzać
obywatelski protest do „protestu bibliotekarzy o przywileje”.
Wielokrotne sprostowania nie dały żadnego efektu.
Dlaczego „STOP…” NIE JEST protestem bibliotekarzy?
• 70% osób na facebooku ma poniżej 34 lat (40% poniżej 24 lat).
• Popiera nas szereg organizacji społecznych niezwiązanych z
bibliotekarstwem (oświaty, rodziców, kultury, czytelnictwa – m.in.
Fundacja ABCXXI „Cała Polska Czyta Dzieciom”).
• Patronami honorowymi akcji są przedstawiciele świata nauki, kultury i sztuki,
niezainteresowani statusem nauczyciela bibliotekarza, m.in.: prof. Jan Miodek, prof.
Andrzej Markowski, Muniek Staszczyk, Jan Nowicki, Marta Fox, Grzegorz Kasdepke,
Stefan Chwin i wielu innych.
• Podkreślamy, że nie interesuje nas Karta Nauczyciela, lecz likwidacja większości funkcji
biblioteki (co ogranicza ją do wypożyczalni) i obniżanie kwalifikacji pracowników.
12

Powszechna krytyka projektu
MAiC sprowadza sprzeciw wobec projektu do protestu bibliotekarek, podczas gdy
projektowi sprzeciwiają się m.in.:
Stowarzyszenie „Rzecznik Praw Rodziców”
Polskie Stowarzyszenie
Rodziców
45 000 osób
podpisanych pod listem otwartym
Patroni honorowi, m.in.:
Prof. Jan Miodek
Prof. Andrzej Markowski
Marta Fox
Krystyna Kofta
Muniek Staszczyk
Jan Nowicki
Grzegorz Kasdepke
Mariusz Szczygieł
13

Narzucanie tematu debaty
MAiC, by używać populistycznych haseł o nauczycielskich przywilejach, w
oświadczeniach prasowych i wywiadach, narzuca nieprawdziwy przedmiot debaty,
nie odnosząc się do rzeczywistych problemów projektu.
Przedmiot debaty:
Status zawodowy
nauczycieli bibliotekarzy,
sprzeciw wobec projektu
to obrona ich przywilejów.
Ograniczanie „bibliotek w szkole”
do wypożyczalni, likwidacja ich
zadań dydaktycznych, obniżanie
kwalifikacji bibliotekarzy, rażące
obniżenie bezpieczeństwa w
szkole.
14

„Zmiana” projektu założeń ustawy
26 lutego MAiC ogłosiło „zmianę” projektu założeń:
• Polegała ona na potwierdzeniu i uściśleniu możliwości likwidacji bibliotek
szkolnych oraz zmianie słowa „zadania” na „funkcje”, co nie zmienia skutków
projektu.
• „Zmiana” była sprzeczna z argumentami wyrażanymi w konsultacjach.
• „Zmiana” nie została merytorycznie uzasadniona.
Treść zmiany z komentarzem MAiC i „STOP…”.
• Komentarz MAiC na facebooku: „Naprawdę warto konsultować :)”
• Oficjalne uzasadnienie MAiC: „samorządy muszą się dobrze napracować, by
spiąć swoje budżety. Każda złotówka się liczy.”
„Zmiana” została dokonana przed podsumowaniem
„konsultacji”. Nie wiadomo więc, na jakiej podstawie.
15

Skutki „zmiany”16
„Zmiana” była zabiegiem stricte marketingowym. Dzięki niej MAiC:
• Ogłosiło wszędzie „zmianę w wyniku konsultacji społecznych”, która tak
naprawdę była potwierdzeniem wcześniejszego projektu poddawanego
powszechnej krytyce.
• Wydało komunikat prasowy, informację na stronie, komunikaty do agencji itd.
• Przekreśliło możliwości konsultacji „zmiany” - nie zostanie ona im poddana.
• Uznało większość uwag podczas konsultacji międzyresortowych za
„bezzasadne”, ponieważ projekt się „zmienił”. Tak naprawdę „zmiana” nie
miała wpływu na zasadność uwag. Przebieg konsultacji międzyresortowych.
Treść zmiany z komentarzem MAiC i „STOP…”.
„Zmiana” potwierdziła możliwość likwidacji bibliotek szkolnych.
Została dokonana przed podsumowaniem „konsultacji”. Nie wiadomo więc, na jakiej
podstawie.

Podsumowanie „konsultacji”17
5 marca 2013 r. MAiC podsumowało „konsultacje”:
• Odrzucono wszystkie argumenty krytyczne, nie polemizując z żadnych z nich.
• Nie odpowiedziano merytorycznie na żaden argument.
• „Konsultacje” ograniczono do 56 osób, które pozostawiły głos w serwisie
mamzdanie.org.pl.
• Nie zauważono: 40 000 podpisów pod listem otwartym, opracowań,
publikacji, argumentów organizacji oświaty, kultury i czytelnictwa.
• Powtórzono niezgodne z prawdą, wielokrotnie prostowane tezy.
• Nie uzasadniono żadnej z nich.
RESPONSYWNOŚĆ: Każdemu, kto zgłosi opinię,
należy się merytoryczna odpowiedź w rozsądnym terminie.

„Argumenty” MAiC,
czyli nieuzasadnione
i wielokrotnie prostowane
prywatne opinie.
Haaalo, MAAAiC!!!
Czy nas słyszysz?!
Mówiliśmy to
już setki razy!!!

Argument 1 – Godziny otwarcia18
MAiC: „Chcemy wydłużyć godziny pracy bibliotek szkolnych tak, by nie były
zamykane o 13.”
Jak jest naprawdę?
• Według obowiązujących przepisów nic nie stoi na przeszkodzie, by otwierać
biblioteki szkolne dla wszystkich po skończeniu zajęć.
• Tak stwierdziła w 2010 r. Rada Ministrów, opiniując postulujący to projekt.
• Uznano, że nie trzeba ponownie normować możliwości, które już istnieją.
• Możliwość taką ma obecnie każdy samorząd. Powodowałoby to dodatkowe
koszty, więc zamiast wydłużać czas pracy, obcina się etaty i go skraca.
Logika MAiC: Samorządy oszczędzały na etatach, skracając godziny pracy bibliotek.
Zlikwidujmy więc część z nich, by wierzyć w środki na „wydłużenie godzin otwarcia”.
Argument demagogiczny, wielokrotnie prostowany.

Argument 2 – Poszerzenie księgozbioru19
MAiC: „Łatwiej byłoby np. poszerzyć księgozbiory”.
Jak jest naprawdę?
• Biblioteki szkolne i publiczne potrzebują zupełnie innego księgozbioru.
• Dorosłym nie są potrzebne książki dla dzieci, czy pomoce naukowe, i na odwrót.
• Księgozbiory się nie pomnożą. MAiC nigdy nie uzasadniło, czemu poszerzenie
miałoby być „łatwiejsze”.
• Słaby stan księgozbiorów w wielu bibliotekach wynika wyłącznie z braku
dofinansowania (średni roczny budżet biblioteki szkolnej na zakupy to 1000 zł).
Argument bez uzasadnienia, wielokrotnie prostowany.
Logika MAiC: Samorządy zawiodły, nie zapewniając środków na księgozbiór.
Zlikwidujmy więc część bibliotek, by te księgozbiory połączyć i „poszerzyć”.

Argument 3 – Programy rozwoju20
MAiC: „Biblioteki szkolne nie mogą ani występować o granty ani współpracować z
organizacjami pozarządowymi, które dysponują funduszami rozwojowymi.”
Jak jest naprawdę?
• Jedynym wskazanym przez MAiC grantem-programem jest Program Rozwoju
Bibliotek, który kończy działalność w 2015 r. (informacja u źródła).
• Ponad 10 000 bibliotek szkolnych zostało na początku XXI w.
skomputeryzowanych ze środków UE.
• Rząd ani MAiC nie stworzyli i nie planują żadnego programu wsparcia bibliotek.
Argument demagogiczny, ujawniający nieprzygotowanie.
Logika MAiC: Państwo nie modernizuje bibliotek szkolnych, więc zlikwidujmy je,
tłumacząc to możliwością rozwoju, która kończy się wraz z 2015 r.

Argument 4 – Otwarcie na społeczność21
MAiC: „Otwórzmy biblioteki na społeczność, stwarzając szkołom szansę rozwoju.”
Jak jest naprawdę?
• Otwarcie szkoły „dla wszystkich” oznaczałoby rażące obniżenie poziomu
bezpieczeństwa uczniów poprzez umożliwienie obcowania z każdym.
• W 2012 r. w szkołach doszło do 74 gwałtów.
• Dorosłym nie są potrzebne zbiory gromadzone w bibliotekach szkolnych.
• Uczniowie nie mogą znajdować się w szkole bez opieki nauczyciela (a w
„bibliotece publicznej na terenie szkoły” by go nie było).
Argument demagogiczny i bardzo niebezpieczny.
Logika MAiC: Pozwólmy na przenoszenie bibliotek publicznych do szkół i likwidację
dotychczasowej placówki. Tłumaczmy to „rozwojem szkoły”.

Argument 5 – Oszczędności22
• MAiC: „Samorządy muszą się dobrze napracować, by spiąć swoje budżety.
Każda złotówka się liczy.”
Jak jest naprawdę?
• BRAWO!!! Poznałeś właśnie jedyny zasadny argument za tym projektem.
• MAiC nie zna jednak kosztów obsługi bibliotek ani potencjalnych oszczędności.
• Nie wie, jakie są koszty połączenia, m.in. zmiany systemu komputerowego.
To prawdziwy przedmiot dyskusji,
gdy ocenimy koszty obsługi bibliotek, potencjalne oszczędności,
zbadamy jakość usług bibliotek i ich rolę edukacyjną.
Logika MAiC: Likwidujmy poszczególne biblioteki, ponieważ samorządy narzekają
na brak pieniędzy. Wytłumaczmy to ich rozwojem.

Rozmawiajmy!
• Na prawdziwy temat.
• Bez demagogii i populizmu.
• Bez stosowania nieprawdy.
• Bez łamania zasad konsultacji społecznych.
• Bez powtarzania ogólnikowych, nieuargumentowanych i
wielokrotnie obalanych tez.
• Odnośmy się do swoich argumentów.

Prezentacja

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to Prezentacja

Similar to Prezentacja (20)

Prezentacja