Przedstawienie wyników badań prowadzonych w latach 2015 - 2016 przez zespół Agencji Artystycznej GAP oraz Fundacji Warsztat Innowacji Społecznych oraz badań diagnostycznych prowadzonych przez Małopolski Instytut Kultury w ramach projektu Synapsy
Stowarzyszenie Menedżerowie Kultury inicjatorem nowego myślenia i zmiany w ku...
Działania a diagnozy - jak raporty badawcze wpływają na rozwój lokalnych centrów kultury
1.
2. Plan spotkania
10:30 Otwarcie seminarium
10:45 „Obserwatorium Kultury” MKiDN a lokalne centra kultury
11:15 Działania a diagnozy - jak raporty badawcze wpływają na rozwój
lokalnych centrów kultury
11:40 Dyskusja
11:50 Przerwa
12:00 Edukacja kulturowa w Małopolsce - współpraca instytucji kultury ze
szkołami
12:20 Przegląd modeli edukacji kulturowej w Małopolsce – prezentacja
reportaży filmowych
12:40 Dyskusja
13:00 Podsumowanie i zakończenie spotkania
5. Edukacja kulturowa w Małopolsce
Badanie stanowi element projektu „Synapsy - program rozwoju
edukacji kulturowej w Małopolsce”
Element ogólnopolskiego programu „Bardzo Młoda Kultura”
dofinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury
Badanie realizowane w 2016 roku (będzie kontynuowane w
kolejnych latach, do 2018 roku)
Badanie ukierunkowane na diagnozę stanu i perspektyw edukacji
kulturowej w Małopolsce
6. Edukacja kulturowa w Małopolsce
Raport dostępny pod
adresem:
http://synapsy.malopolska.pl/
9. Lokalne centra kultury: działania a diagnozy
Okres realizacji: 2015 – 2016
Miejsce realizacji: 8 lokalnych centrów kultury z Małopolski
Finansowanie: program grantowy „Obserwatorium Kultury 2015”
Miejsce realizacji badań terenowych
Podregion Większa miejscowość Mniejsza miejscowość
Krakowski Wieliczka Skała
Nowosądecki Gorlice Kamienica
Oświęcimski Wadowice Lanckorona
Tarnowski Brzesko Borzęcin
10. Lokalne centra kultury: działania a diagnozy
Badanie stanowiło cząstkową ewaluację programu grantowego
“Obserwatorium Kultury” MKiDN.
Zespół badawczy dążył do odpowiedzi na pytania:
(i) jakie są wnioski i rekomendacje wynikające z tych projektów
badawczych, które dotyczyły lokalnych centrów kultury?
(ii) czy owe rekomendacje przekładają się na działania lokalnych centrów
kultury?
(iii) jak przedstawiciele lokalnych centrów kultury podnoszą swoje
kompetencje i jakie miejsce w tym procesie zajmują raporty badawcze?
11. „Obserwatorium Kultury” MKiDN a lokalne centra kultury
Podsumowanie badawczego programu grantowego MKiDN oraz przybliżenie
wyników przeglądu badań, które były realizowane w ramach programu
“Obserwatorium Kultury” i koncentrowały się na lokalnych centrach kultury.
Dawid Sobolak, Wojciech Kowalik
12. Działania a diagnozy - jak raporty badawcze wpływają na
rozwój lokalnych centrów kultury
Ciąg dalszy prezentacji wyników badań prowadzonych w latach 2015 - 2016 przez
zespół Agencji Artystycznej GAP oraz Fundacji Warsztat Innowacji Społecznych
Łukasz Maźnica, Jan Strycharz
13. Metodologia badania
Wytypowanie i
włączenie
centrum
kultury do
projektu
Analiza desk
research na
bazie
sprawozdań i
źródeł
internetowych
Realizacja
wizyty
studyjnej,
połączona z
realizacją
wywiadów
pogłębionych
Realizacja
warsztatu
edukacyjnego
połączonego z
elementami
badawczymi
14. Metodologia badania
Miejsce realizacji badań terenowych
Podregion
Większa
miejscowość
Mniejsza
miejscowość
Krakowski Wieliczka Skała
Nowosądecki Gorlice Kamienica
Oświęcimski Wadowice Lanckorona
Tarnowski Brzesko Borzęcin
15. Metodologia badania
Pozyskanie i analiza sprawozdań centrum
kultury za miniony rok
Analiza informacji na temat danego
lokalnego centrum kultury (LCK) w internecie
16. Metodologia badania
Realizacja ośmiu wizyt studyjnych w 2015 roku
8 indywidualnych wywiadów grupowych z
dyrektorami LCK
8 zogniskowanych wywiadów grupowych z
pracownikami odpowiedzialnymi za działania
kulturalne
Łącznie w rozmowach wzięło udział ok. 40 osób
17. Metodologia badania
Podczas wizyt pozyskiwano wiedzę na temat:
• ogólnej charakterystyki badanych instytucji;
• specyfiki działalności analizowanych
centrów kultury;
• praktyk przyjętych w poszczególnych LCK,
jeśli chodzi o rozwijanie kompetencji
pracowników oraz podnoszenie wiedzy i
umiejętności kadr kultury.
18. Metodologia badania
W 2016 roku zrealizowano 8 warsztatów o
charakterze szkoleniowo-badawczym.
Dotyczyły one opracowywania innowacji w
ofercie kulturalnej i obejmowały wprowadzenie
do metodyki design thinking.
20. Ustalenia badawcze
Charakterystyka działalności:
• Różnorodne przedsięwzięcia – tak tradycyjne (dni gminy, przeglądy
talentów artystycznych), jak i zgodne z trendami (w tym projekty
międzypokoleniowe, Uniwersytety III Wieku, ale też Uniwersytety
Dziecięce, czy lokalne archiwa cyfrowe)
• Wielozadaniowość instytucji (centrum kultury, ale też centrum promocji
czy centrum turystyki)
• Zależność od gminy – autonomia zależna od podejścia wójta / burmistrza
• Wielozadaniowość kadry (pracownicy mają swoje specjalizacje, ale gdy
przychodzi „duży projekt” „wszyscy są od wszystkiego”)
• Rosnąca orientacja na odbiorcę – rosnąca popularność diagnoz i badań
21. Ustalenia badawcze
Rosnąca orientacja na odbiorcę:
R1: Pierwszy taki sygnał, że Uniwersytet [dziecięcy – przyp. autora] jest
potrzebny, pojawił się nam w diagnozie społecznej. (…)
B1: A co to znaczy w diagnozie społecznej? Jak ona była realizowana?
R1: To był grant, który napisaliśmy i składał się z dwóch części. Pierwsza częścią
była diagnoza społeczna, na którą otrzymaliśmy pieniądze. Żeby zbadać
zapotrzebowanie mieszkańców na wydarzenia kulturalne i zbadać ich
oczekiwania. (…) W diagnozie społecznej jedna z osób, z którymi
przeprowadzaliśmy rozmowę, wywiad, powiedziała, że brakuje jej [nazwa
wydarzenia] w [nazwa miejscowości], że taki jest w [nazwa miasta] i ona
specjalnie wozi dziecko do [nazwa miasta]. I wtedy właśnie tak zakiełkowało.
Stwierdziliśmy, że Uniwersytet będzie takim dobrym pomysłem i faktycznie.
Rodzice od razu "kupili to", wręcz nie mieliśmy miejsc.
22. Ustalenia badawcze
Rosnąca orientacja na odbiorcę:
R1: Pan wcześniej pytał, jak to się dzieje, że powstają nowe projekty. Na
przestrzeni lat, 13 lat już tutaj pracuje, porównując początki mojej pracy, to
wcześniej oferta była tworzona, na zasadzie takiego narzucania. Działo się to w
zamkniętym gabinecie, coś sobie wymyślaliśmy, wprowadzaliśmy i nie
konsultowaliśmy z ludźmi, a teraz głównie kładzie się nacisk na inicjatywy
oddolne. Słuchamy, obserwujemy, rozmawiamy, analizujemy i na tej podstawie
tez, albo wprowadzamy nowe działalności, albo korygujemy to, co już jest.
23. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – szkolenia (pozytywne przykłady)
• W trzech LCK cała kadra korzysta ze szkoleń (płatnych i
bezpłatnych)
• We wskazanych instytucjach w budżecie jest wydzielona,
zarezerwowana kwota na rozwój kompetencji
• W jednym LCK dyrektor nie tylko wysyła pracowników na
szkolenia, ale też sam je organizuje, a czasem także prowadzi
24. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – szkolenia (pozytywne przykłady)
U nas to wygląda w ten sposób, że każdy z pracowników, ma obowiązek
poszukania sobie szkolenia i przychodzą potem z nim do mnie. Nie pamiętam,
żebym odmówił finansowania szkolenia. Nawet jeśli przekraczamy budżet na
szkolenia, w pewnym roku, w pewnym momencie, to staram się tak zmienić plan
finansowy, żeby uwzględnić wartościowe szkolenia. (…) Ja nie pamiętam, żebym
powiedział "nie, bo nie". Jeśli są jakieś problemy to dyskutujemy, czy to jest
ważne szkolenie, czy się przyda, czy nie.
25. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – szkolenia (negatywne przykłady)
• W trzech LCK kadra praktycznie nie uczestniczy w szkoleniach
(deklarowane bariery to głównie brak czasu oraz finanse i brak
wiedzy na temat bezpłatnej oferty rozwoju kompetencji)
• W pozostałych centrach kultury (2) w szkoleniach uczestniczą
jedynie wybrani pracownicy (dyrektor i księgowa lub jeden z
pracowników merytorycznych i księgowa)
26. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – szkolenia (negatywne przykłady)
R3: Inwestować w nas się nie opłaca.
R5: Nie, nie… szkolenie dla animatora wymaga wysiłku.
R3: Ale to też jest inwestycja w danego pracownika. Żeby się to
opłaciło powinien pracować jeszcze ileś lat.
R5: Sama się zastanawiałam, czy fizycznie dałabym radę wziąć
udział w takim szkoleniu.
27. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – spotkania sieciujące, wizyty
studyjne
• Ponownie w trzech przypadkach można mówić o pozytywnych
modelach rozwoju kadry
• instytucja jest częścią sieci współpracy i regularnie spotyka
się z innymi LCK;
• pracownicy regularnie jeżdżą na wizyty studyjne do innych,
wiodących polskich instytucji kultury;
• pracownicy biorą udział w krajowych i zagranicznych
wydarzeniach artystycznych, podczas których podglądają
stosowane tam rozwiązania i rozmawiają z innymi
animatorami o ich problemach.
28. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – spotkania sieciujące, wizyty
studyjne
• W pozostałych czterech centrach kultury pracownicy ograniczają
się do doraźnych, bieżących kontaktów z innymi instytucjami w
okolicy;
• Ta grupa badanych nie posiada zwykle wiedzy na temat działań
kulturalnych podejmowanych w regionie przez inne podmioty.
29. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – spotkania sieciujące, wizyty
studyjne
R2: Ja powiem szczerze, wolę swoją innowacyjność wprowadzać, nie
podpatrywać.
B1: Macie Państwo jakiś kontakt z pracownikami innych domów kultury,
wymieniacie się doświadczeniami? Też np. nieformalnie? (…)
R1: Z [nazwa miejscowości] tak, z tymi gminami ościennymi.
B2: A jak macie jakiś problem, to zasięgacie informacji, jak sobie inni
poradzili? Jak szukacie pomocy w rozwiązaniu problemów?
R2: Nie ma problemu, żeby taki kontakt nawiązać, telefonicznie głównie…
R1: Pożyczamy sobie z [nazwa miejscowości] kostiumy.
R2: Nie ma czasu na wyjazdy, głównie telefonicznie.
30. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – raporty „Obserwatorium
Kultury”
• Przeprowadzone badanie wskazuje, że w większości lokalnych centrów
kultury pracownicy nigdy nie słyszeli o programie „Obserwatorium
Kultury”.
• Nie kojarzą tak nazwy tego działania, jak i żadnych raportów, które
powstały w ramach tego wieloletniego programu grantowego.
• Opisany stan rzeczy dotyczy dyrektorów czterech z ośmiu LCK oraz
pracowników merytorycznych ze wszystkich badanych centrów kultury.
31. Ustalenia badawcze
Rozwój kompetencji kadr kultury – raporty „Obserwatorium
Kultury”
• Jedynie w przypadku trzech dyrektorów instytucji kultury, można mówić
o znajomości programu „Obserwatorium Kultury”, która – dodatkowo –
połączona jest z lekturą wybranych raportów.
• Oznacza to, że mniej więcej 7% spośród wszystkich pracowników sektora
kultury uczestniczących w projekcie miało styczność z pojedynczymi
raportami, które powstały w ramach programu „Obserwatorium Kultury”.
33. Rekomendacje
• Niezależny system wsparcia rozwoju lokalnych
kadr kultury
• Wiedza
• Kompetencje
• Środowisko wymiany wiedzy i know-how
• (1) pracowników publicznych instytucji kultury,
• (2) pracowników i współpracowników organizacji
pozarządowych działających na polu kultury,
• (3) działaczy i animatorów realizujących działania
nieformalne,
• (4) osoby planujące rozpocząć działalność kulturalną, lub
planujące karierę w sektorze kultury.
34. Rekomendacje
• Wiedza – Kultura a rozwój
• Kompetencje
• badawcze (w zakresie ciągłej diagnozy sytuacji społecznej i
ekonomicznej),
• zarządcze (umiejętność sprawnego zarządzania skomplikowanymi
projektami animacyjnymi),
• ekonomiczne (zdolność do badania efektywności prowadzonych
działań),
• antropologiczne (powiązanych z kompetencjami badawczymi;
umożliwiają one trafne dokonywanie diagnozy przyczyn zastanej
sytuacji społecznej oraz dobór właściwych narzędzi),
• psychologiczne (odporność na stres, zdolność do pracy w trudnych i
zmiennych warunkach, umiejętność pracy w zróżnicowanych
grupach).
35. Rekomendacje
1. Związki kultury z
gospodarką i
animacja kulturalna
w XXI wieku
2. Psychologia
przywództwa –
rozwój
indywidulany
3. Psychologia
skutecznego
zarządzania
zespołem
4. Innowacje w
kulturze
5. Zarządzanie
projektami w
sektorze kultury
6. Ewaluacja
projektów
kulturalnych
7. Finansowanie,
nowoczesny
fundraising i modele
biznesowe w
kulturze
8. Skuteczny przekaz
i komunikacja
zewnętrzna
36. Rekomendacje
Środowisko wymiany wiedzy i know-how
• Różnorodne grupy
• Interaktywne metody
• Wyjazdy studyjne
• Uczenie przez doświadczenie
• Nie-konferencje
• Indywidualne wsparcie (np. peer-to-peer)
38. Pytania i dyskusja wokół wyników badania
„Lokalne centra kultury: działania a diagnozy”
39. Edukacja kulturowa w Małopolsce –
- współpraca instytucji kultury ze szkołami
Podsumowanie badań diagnostycznych prowadzonych przez Małopolski Instytut
Kultury oraz Fundację Warsztat Innowacji Społecznych w ramach projektu Synapsy
Łukasz Maźnica, Weronika Stępniak
40. Metodologia badania
Dokładny okres realizacji badań: IV – X 2016
Pytania badawcze:
• kto zajmuje się edukacją kulturową w regionie i jak jest ona
rozumiana?
• jakie są obszary i metody prowadzenia edukacji kulturowej?
• kto jest uczestnikiem inicjatyw z zakresu edukacji kulturowej oraz
kto nim nie jest, choć można zakładać, że powinien być?
• jak wygląda współpraca pomiędzy różnymi aktorami aktywnymi na
polu działań z zakresu edukacji kulturowej – czy występuje i jakie
przyjmuje modele?
41. Metodologia badania
Dokładny okres realizacji badań: IV – X 2016
Pytania badawcze:
• kto zajmuje się edukacją kulturową w regionie i jak jest ona
rozumiana?
• jakie są obszary i metody prowadzenia edukacji kulturowej?
• kto jest uczestnikiem inicjatyw z zakresu edukacji kulturowej oraz
kto nim nie jest, choć można zakładać, że powinien być?
• jak wygląda współpraca pomiędzy różnymi aktorami aktywnymi na
polu działań z zakresu edukacji kulturowej – czy występuje i jakie
przyjmuje modele?
42. Metodologia badania
Analiza desk
research
dostępnych
badań i
raportów
Seria
wywiadów
eksperckich
ze
specjalistami
z zakresu
edukacji
kulturowej
Badanie
ankietowe
CAWI
Analiza
całości
zebranego
materiału
badawczego
i
opracowanie
wniosków
43. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Metodologia
• Analizie poddano 44 opracowania dotyczące edukacji
kulturowej.
• Prawie wszystkie analizowane teksty odnosiły się do
sytuacji w Polsce.
• 17 dotyczyło sytuacji w konkretnych województwach
(w tym 14 odnosiło się do Małopolski).
• Poza raportami analizowano: teksty polemiczne i
analizy eksperckie nawiązujące do wyników badań.
44. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Najważniejsze ustalenia:
• Dotychczasowe raporty negatywnie odnoszą się do
kwestii współpracy pomiędzy różnymi podmiotami
zajmującymi się edukacją kulturową. W świetle
dostępnych opracowań kooperacja jest rzadka i nie
bazuje na mechanizmach systemowych. Relacje
partnerskie pomiędzy instytucjami są wymuszone
brakiem środków na zakup usług na rynku
komercyjnym i nie są nastawione na rozwój.
45. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Metodologia
Analiza desk research poprzedzająca badanie ankietowe
CAWI pozwoliła ustalić, że w Małopolsce funkcjonuje ok.
5740 podmiotów, które są aktywne w sferze kultury i –
potencjalnie – podejmują działania z zakresu edukacji
kulturowej. W liczbie tej zawiera się:
• 4741 placówek oświatowych (82,3%),
• 503 instytucje kultury (8,8%),
• 447 organizacji pozarządowych (7,8%) oraz
• 53 podmioty innego typu (organizacje kościelne,
przedsiębiorstwa, itp.) (0,9%).
46. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Najważniejsze ustalenia:
• Przeprowadzone badanie ankietowe – wbrew
istniejącym raportom badawczym - wskazuje, że w
Małopolsce nie ma problemów związanych ze
współpracą różnych podmiotów przy działaniach z
zakresu edukacji kulturowej. Instytucje deklarują
szerokie doświadczenie na tym polu.
• W badaniu CAWI wzięły udział 302 podmioty, z czego
blisko 70% to placówki oświatowe, 16,6% to instytucje
kultury, a 10,6% to organizacje pozarządowe.
47. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Rozkład odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Z jakimi
partnerami współpracował Pana/Pani podmiot przy okazji
działań z zakresu edukacji kulturowej w ostatnich trzech latach?"
48. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Najważniejsze ustalenia:
• Badani w wywiadach jakościowych eksperci
twierdzili, że kooperacja i partnerstwa zachodzą
jedynie w sporadycznych przypadkach. Eksperci
wskazywali, że mamy tu najczęściej do czynienia z
jednokierunkową relacją, tj. szkoły stanowią
najczęściej klienta instytucji. Bardzo rzadko dochodzi
do sytuacji, w której oba te typy podmiotów podejmują
się wspólnego, partnerskiego kreowania
przedsięwzięć z zakresu edukacji kulturowej.
49. Metodologia badania i ustalenia badawcze
Diagnoza barier współpracy na bazie opinii ekspertów:
• Negatywne, wzajemne stereotypy występujące między
nauczycielami i animatorami kultury
• Nauczyciele = nadmierna biurokracja, tradycyjne
formy przekazywania wiedy
• Animatorzy = nadmierne przywiązanie do
artystycznego wyrazu prowadzonych działań
• Wzajemna nieznajomość obu światów
• Brak programów grantowych, które wymuszałyby
współpracę międzysektorową
• Brak spotkań sieciujących adresowanych do obu
wskazanych grup (wyjątkiem WPEK i teraz BMK)
50. Edukacja kulturowa w Małopolsce
Raport dostępny pod
adresem:
http://synapsy.malopolska.pl/
*Dostępne są także raporty ewaluacyjne
podsumowujące działania projektowe
55. Przegląd modeli edukacji kulturowej w Małopolsce –
prezentacja reportaży filmowych
Prezentacja reportaży filmowych przygotowanych przez Fundację Warsztat
Innowacji Społecznych w ramach projektu SYNAPSY
Jagoda Komusińska
56. Pytania i dyskusja wokół wyników badania
„Edukacja kulturowa w Małopolsce” oraz projektu
SYNAPSY