De presentatie van Job Boersma uit het seminar 'De kunst van het vragen stellen' op 8 juni in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam

1. De kunst van het vragen stellen
Micro-expressies en leugendetectie
 Blok 2: De vragen die men niet stelt maar waarvan het antwoord
cruciaal is!
 Kan ik jou vertrouwen?
 Spreek je de waarheid?

2. Programma blok 2
 Introductie over liegen
 Leugendetectie technieken
 Speciale aandacht voor micro-expressies

3. Wie in de zaal kunnen we vertrouwen?
Doe de test
Het is oorlog. Jij verstopt je met een paar dorpsgenoten in de kelder
van een huis. Buiten hoor je de soldaten van de vijand;
je weet dat de soldaten de opdracht hebben om iedereen te doden. In je
armen heb je je eigen kind. Het is verkouden en begint te hoesten.
Moet je je eigen kind smoren en laten stikken om het dorp te redden?
Of moet je je kind laten hoesten, terwijl je weet wat de consequenties
zijn.

4. Liegen is….
 Het doelbewust iemand om de tuin leiden zonder die persoon daar
vooraf in kennis van te stellen. Dit kan door onwaarheden vertellen of
zaken te verzwijgen.
 Liegen is een intensieve bezigheid die vaak leidt tot veranderingen in
lichaamstaal, stem en verbale stijl. Het letten op al die
informatiekanalen tegelijkertijd maakt leugendetectie ingewikkeld.
 Leugendetectie richt zich op emotionele en cognitieve processen

5. De mens is een geboren leugenaar

6. In een gewone kennismaking liegen mensen
gemiddeld drie keer per tien minuten conversatie

7. Een op de drie sollicitanten liegt. Een op de vier vindt
dat dat moet kunnen

8. 12% van het wetenschappelijk onderzoek (in de U.S.)
wordt geassocieerd met fraude

9. Een op de zeven artsen heeft weleens gezien dat
wetenschappelijke resultaten werden verzonnen.

10. Het probleem? De wereld is vol bedrog en leugens en
de mens is een lousy leugendetector
 We leiden aan schromelijke zelfoverschatting wanneer we onze
kwaliteiten als leugendetector evalueren
 Mythen/stereotypen
 Truth bias: We willen mensen vaak graag geloven en dat is eigenlijk ook
wel praktisch
 Geen feedbackmomenten
 My theory
 Valse complimenten of vleierij

11. Wat kunnen we niet leren van de profs?
Verhoortechnieken
 Uit onderzoek blijkt dat bij de politie vaak een interview nog als
succesvol wordt gezien als het een bekentenis oplevert
 Druk uitoefenen
 Pinocchioneus
 Probleem 1) (Nog meer) defensief gedrag
 Probleem 2) Onbetrouwbare interpretatie van emotionele signalen

12. Wat kunnen we wel leren van profs?
Verhoortechnieken 2
Fasering gesprek
 Stap 1) Goede (in ieder geval neutrale) sfeer creëren
 Stap 2) Data verzamelen (verleidt verdachte tot veel praten)
 Bij stap 1 en 2 Niet: oordelen of suggereren!
 Stap 3) Vragen naar aanleiding van hotspots inconsistenties

13. Leugen detectietechnieken
 Baseline vaststellen
 Cognitief verzwaren
 Onverwachtse vragen
 Chronologie
 Micro-expressies

14. Hotspotting
 Logica/inhoud
 Expressies
 Lichaamstaal
Emotionele signalen
Cognitieve signalen
Controle processen

15. Anthony Hopkins vertolking van Hannibal Lecter

16. Te onthouden!
 Hoe meer een leugenaar moet onthouden hoe moeilijker het wordt
 Verpak je achterdocht in eerste instantie altijd in interesse om de
relatie goed te houden
 De pinocchioneus bestaat niet! Dus alle hot-spots zijn aanleiding voor
verder onderzoek en nooit aanleiding voor conclusies!!!
 De excellente leugendetector trekt nooit te snel conclusies maar
overdenkt ook alternatieve hypothesen

17. Excellente leugenaars (pas op!!)
 Populaire kinderen
 Machtige mensen
 Extraverte mensen
 Narcistische mensen
 psychopaten

18. Excellent liegen!
 Stap in die rol…. De Haut (meesteroplichter)
 Stap in die emotie….De Stanislavski methode
 Neutraliseer schuldgevoel door plezier en overtuiging
 Rationaliseer! (leer van de junk)
 Camoufleren

19. Wie vertelt hier een leugen?

20. De glimlach is bij de mens de meest gebruikte
camouflagetechniek

21. n1

22. Persoon 2

23. Persoon 4

24. Persoon 6

25. Antwoorden glimlachtest
 1) echt
 2) fake
 3) fake
 4) echt

26. Wat zou je allemaal van mensen willen aflezen?
micro-expressies
 Wat mensen nu eigenlijk echt van je vinden
 Of ze de waarheid vertellen of misschien iets te verbergen hebben?
 Of een lach echt is of dat iemand iets in zijn schild voert (Pelosi)
 Wanneer ze denken iets beter te weten dan jij of wanneer ze zichzelf
zelfs superieur voelen aan jou
 Of ze jouw boodschap hebben begrepen
 Waar ze een hekel aan hebben
 Of ze jouw verhaal (product) geloven
 Of ze werkelijk gecommitteerd zijn

27. Micro-expressies; emotionele lekkage
 Onvrijwillige spierbeweging in het gezicht die korter duurt dan 1/5de
van een seconde en de expressie is van een emotie en/of een gevoel.
 Deze expressies zien 95% van de mensen niet, maar onze hersenen zijn
met gemak in staat ze wel te zien.
 Het zien van deze micro-expressies geeft je een uniek inkijkje in het
hart en de ziel van de ander.

28. Problemen bij het lezen van mensen
Probleem 1) We letten niet op de emotionele lading door inhoudsfixatie
Probleem 2) Mensen laten hun emoties niet altijd zien, toch? (Display rules)

29. Een eeuw wetenschappelijk onderzoek met als
resultaat…….

30. De Darwincode
Ekman & Friesen

31. 0-meting

32. Antwoorden 0-meting micro-expressies
1 Surprise 10 Disgust
2 Contempt 11 Contempt
3 Fear 12 Surprise
4 Anger
5 Disgust
6 Angry
7 Fear
8 Sad
9 Sad

33. Introductie micro-expressies (uit de serie Lie to me)

34. Stap 1 Micro-expressietraining

35. Stap 2: Emoties duiden en begrijpen. Ontcijfer de
Darwincode
Emotie/expressie Thema/betekenis
Blijdschap Toegankelijkheid
Minachting Beter zijn/ beter weten
Angst/schrik Ontwijken/ verlammen
Walging Afsluiten
Boosheid Strijd
Verbazing Niet begrijpen
Verdriet Opgave

36. De casus Tom Schalken (rechtszaak tegen Wilders)

37. De kunst van het vragen stellen
Lessen van Moszkowicz
 Concretiseren!
 Confronteren
 Intenties meetbaar maken
 De vraag is zelden of iemand liegt maar meer waarom en waartoe
iemand liegt

38. Bonus vraag….
7 Universele basisemoties maar 1 ontbreekt….
 Blijdschap
 Woede
 Angst
 Verrassing
 Walging
 Minachting
 verdriet

39. Tips voor het leren herkennen (micro) emoties
 Micro expression training Tool (3 maanden lang elke week 1 half uur)
 Boek: Gegrepen door emoties, Paul Ekman
 Jobboersmabv Twitter
 Linkedin Job Boersma

40. Leugendetectie bij onszelf…
 De grootste leugen in het leven is de leugen die we onszelf vertellen.
 Ons brein is er niet op gemaakt om de waarheid te leren kennen maar
meer om het zelfbeeld overeind te houden

41. De “meesteroplichter” versus de
meesterinterviewer: Toepassing leugendetectie

42. Phil Potts Casus

43. Het geval Mark Rutte

44. Hoeveel liefde heeft het Koreaanse volk nu echt voor
de grote leider?

45. Vragen?