сувилахуй

1. СУВИЛАХУЙН МЕНЕЖМЕНТ
Багш Э.Оюун-Эрдэнэ

2. Агуулга
• Менежмент гэж юу вэ
• Сувилахуйн менежментийг судлах шаардлага, чиг үүргүүд
• Сувилахуйн менежментийн зарчимууд
• Сувилахуйн менежерийн арга барил
• Сувилахуйн удирдлагын тогтолцоо

3. Удирдлага Management
• Удирдлагын шинжлэх
ухаан /to manag
жолоодох, манлайлах
гэсэн англи үгнээс
• Монголчууд удирдах,
захирах гэсэн утгаар
хэрэглэдэг бол
• Удирдлагын шинжлэх
ухаанд:
• Менежмент гэж:
байгууллагын зорилгод
материалын,
санхүүгийн,
үр дүнтэй арга замаар
төлөвлөн, шийдвэр
байгуулах, манлайлах,
хянах гэсэн үйл
харилцан уялдаа
бүхий цогц нэгдэл юм.

4. Менежментийн тухай тодорхойлолт
Ф. Тейлор Менежмент гэдэг нь юу хийхээ мэдэж
байх, хамгийн хялбар аргаар хамгийн
сайн хийгдсэн гэдгээ харах урлаг юм.
Х. Файол Удирдана гэдэг нь урьдчилан харах,
төлөвлөх, зохион байгуулах, тушааж
зааварлах, чиглүүлэх, хянах гэж
онцлон тодорхойлсон.
П. Друкер Менежмент
чадвартай,
гэдэг
багаж
нь өөрийн гэсэн
арга
Менежмент гэдэг нь хүмүүстэй
хийлгэх
урлаг гэжээ.

5. Менежмент бол урлаг ба шинжлэх ухаан
УРЛАГ
• Яаж хийхээ мэдэж байх
туршлага,
• Техникийн чадвар,
• Бодит үр дүн,
• Хувь хүний үндсэн чанар.
ШИНЖЛЭХ УХААН
 Хариуцлага
 Шалтгаан ба үр нөлөө,
 Бүтээлч хамтын
ажиллагаа,
 Олон талын хэрэглээ.

7. 1.Төлөвлөх
Байгууллагын зорилго, зорилтод хүрэхийн тулд түүнийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн
үйл ажиллагаа
Энэ нь одоогийн түвшин, хэтийн түвшин 2 ийг ялгаж өгдөг гүүр юм
Төлөвлөлтийн функц нь
Бид одоо хаана байна вэ
Бид одоо хаана очихыг хүсч байна
Үүнийг бид яаж хийх вэ

8. 2. Зохион байгуулах
Байгууллагын дотор хүмүүсийн гүйцэтгэх ёстой үүрэг хариуцлагыг
ажлын мэдлэг, харгалзан
 Нарийн тодорхойлох
 Хуваарилах
 Ажлын таатай орчин бүрдүүлэх бүтцийг бий болгох

9. 3.Хүний нөөцийн бүрдүүлэлт
Хүний нөөцийн бүрдүүлэлт гэдэг нь зохион байгуулалтын бүрдүүлэлтэнд
Байгаа албан тушаалын орон тоог бүрдүүлж тогтворжуулах үйл явц юм
Хүний нөөцийн бүрдүүлэлтэд:
 Ажиллах хүчний эрэлт хэрэгцээг тогтоох
 хүмүүсийг судлах
 бүртгэх, сонгон шалгаруулах
 Ажилд томилох
 дээшлүүлэх
 цалин хөлсийг тогтоох
 Сургах, ажилтны мэдлэг, хандлага, дадлага, ур чадварыг
хөгжүүлэх зэрэг хүнтэй холбоотой бүхий л үйл ажиллагаа
орно

10. 4.Манлайлал ба идэвхижүүлэлт
Манлайлал нь
Байгууллагын зорилгыг биелүүлэхэд хувь нэмэр оруулахуйцаар
менежер хүн хамт олон, ажиллагсдад нөлөөлөх удирдан
чиглүүлэх үйл явц
Идэвхижүүлэлт
Хүний нөөцийг бүрдүүлэгч хүмүүсийн ажиллах идэвхи, урмыг
сэргээх удирдагчийн арга зүй юм

11. 5.Хяналт
Ажлын явцыг төлөвлөсний дагуу Явуулахын тулд менежер
ажиллагсдынхаа үйл ажиллагааг хянаж шалгаж, засаж залруулах үйл явц юм
Өмнөө тавьсан зорилгодоо нийцсэн үйл ажиллагаа явуулж буй
эсэхийг тодорхойлох, буруу үйлдлийг зогсоох, урьдчилан
сэргийлэх үйл ажиллагаа.
Тухайлбал: Сувилгааны чанарыг шалгах
Үр дүнг хянах
Өвчтөний аюулгүй байдал гэх мэт

12. Сувилахуйн менемент
үйлчлүүлэгчдэд тэгш хүртээмжтэй, чанартай
сувилахуйн тусламж үзүүлэхийн тулд
удирдлагын үндсэн чиг үүргийг сувилахуйн
оновчтой нөөцөөр хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа
юм

13. Сувилахуйн менежментийг судлах шаардлага
Сувилахуйн удирдлагын үйл ажиллагааг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй
явуулах
Мэргэжилтэн бүр удирдагчаар бэлтгэгддэггүй боловч ямар нэгэн үйл
ажиллагааг удирдах шаардлагатай болдог
Нийгмийн өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээг хангах

14. Сувилахуйн менежментийн
онцлог нь үйлчилгээний
философид оршино
Сувилагч нар үйлчлүүлэгчдэд
тусламж үйлчилгээ үзүүлэхээс
гадна тэдэнд таатай орчин
/ өрөө тасалгаа
Сэтгэл зүйн гм/ бүрдүүлэх ёстой
• Сувилахуйн менежмент нь
сувилахуйн тусламжийг
мэргэжлийн өндөр түвшинд
хүмүүст хүргэхийн тулд зохион
байгуулж буй үйл ажиллагаа
юм.

15. Сувилахуйн менежментийн чиг үүрэг
Төлөвлөлт
Зохион байгуулалт
Манлайлал,
идэвхжүүлэлт
Хяналт

16. Сувилахуйн менежментийн ерөнхий зарчмууд
1. Төлөвлөлт
Төлөвлөлт бол
сувилахуйн
менежментийн анхдагч
гол чиг үүрэг мөн.
Төлөвлөлт нь өдөрт,
сард, жилд юу хийх
ёстойг урьдчилан
шийдвэрлэдэг оюун
ухааны үйл явц юм.
Сувилагч нар
үйлчлүүлэгчдэд буюу
хэвтэн эмчлүүлэгчдэд
үзүүлэх тусламжийг
төлөвлөхдөө
Цаг
үйл ажиллагаа
нөөцийг тусгадаг.
Ажлын цагийг үр ашигтай
хувиарлан ашиглах нь
сувилахуйн
менежментийн чухал
элемент.

17. Сувилахуйн менежментийн ерөнхий зарчмууд
Зохион байгуулалт бол сувилахуйн менежментийн 2 дах чиг үүрэг
мөн.
Өөрчлөн шинэчлэлт бол сувилахуйн менежментийн чухал элемент.
Зохион байгуулалтын соёл нь мэргэжлийн үнэ цэнэ, итгэл үнэмшлийг
тусгасан байх юм.

18. Удирдан чиглүүлэх буюу манлайлах нь сувилахуйн
менежментийн 3 дах чиг үүрэг.
Күнз, О. Данелл Манлайлал гэдэг нь хамтарч ажиллах явцад
хүмүүсийг үнэмшүүлэн итгүүлж, араасаа
дагуулан зорилгоо хэрэгжүүлэх үйл
ажиллагаа юм.
Kouzes Posner Манлайлал нь бусдыг ямар нэг зүйлийг
хийхэд залуурддаг урлаг.
Махатма Ганди
Шилдэг
манлайлагч
Хувь хүн тодорхой зорилгод хүрэхийн тулд
бусдад нөлөөлөх үйл ажиллагаа.
Удирдахуйн ШУ
Манлайлал нь нэг талаас хүний нөөцийг
удирдах, нөгөө талаас бусдыг араасаа
дагуулан хөтлөх үйл ажиллагаа.

19. Сувилахуйн менежментийн ерөнхий зарчмууд
Манлайлах үйл ажиллагааг
хэрэгжүүлэгч, бусдад нөлөөлөх
Хүмүүс хоорондын үр дүнтэй
харилцаа нь бие биенээ зөв
харилцан дэмжих
чухал.
Сувилагч- сувилагч
Сувилагч-эмч
Сувилагч- менежер
Сувилагч- үйлчлүүлэгч
Идэвхжүүлэлт нь сувилагч
нарын ажлын гүйцэтгэлийн үр
дүнг сайжруулах болон сэтгэл
ханамжийг дээшлүүлэхэд ач
холбогдолтой.
Хүний нөөцийг хөгжүүлэх нь
удирдан чиглүүлэх чиг
үүргийн чухал элемент

20. Сувилахуйн менежментийн ерөнхий зарчмууд
Хяналт
Хянах буюу үнэлэх нь сувилахуйн
менежментийн 4 дэх чиг үүрэг мөн.
Хяналт гэдэг нь байгууллагын зорилт,
стандарттай бодит гүйцэтгэлийг
нийцүүлэхийн тулд бүхий л үйл
ажиллагааг зохицуулах үйл явц.
Хяналт нь байгууллагын төлөвлөгөөг
хэрэгжүүлэх ажлын үр дүнг үнэлж
амжилтанд хүрсэн эсхүл амжилтгүй
болсныг нотлох үндсэн арга хэрэгсэл.
Хяналт зайлшгүй байх шаардлага:
-Хяналт нь удирдлагын бусад чиг
үүргүүдтэй салшгүй холбоотой
байгууллагын ажлын үзүүлэлтийг хэмжиж
үнэлэх
-Төлөвлөлт нь өөрөө хяналтыг бий
болгоно, нөгөө талаас хяналтаар
дамжуулан төлөвлөлтийг улам
боловсронгуй болгоно.

21. Сувилагч нарыг мэргэжлийн удирдлагаар хангахгүйгээр
Сувилахуйн тусламж үйлчилгээний чанарт өөрчлөлт гарах боломжгүй юм.
Алдаа дутагдлын 85% нь тогтолцооноос
15% нь хүмүүсийн үйл ажиллагаатай холбоотой байна.
Судлаач Демин, Кросвай, Журан нарын
Ялзарсан алимны онолын судалгаанаас...
Сувилахуйн удирдлагын тогтолцоо

22. Сувилахуйн удирдлагыг чанаржуулах хэрэгцээ, шаардлага
Сувилагч нар
Сувилахуйн
Тусламжийг бие
даан үзүүлэх болсон
Сувилагч нарыг
Мэргэжлийн
өндөр түвшинд
бэлтгэх
Бие даан үйл
ажиллагаа явуулах
байгуулагдаж
эхэлсэн
Сувилахуйн
удирдлагыг
хангах
Багаар хамтран
ажиллах

23. Сувилахуйн удирдлагын хөгжил
Сувилахуйн менежментийн өнөөгийн байдалд ач
холбогдол бүхий олон үйл ажиллагааг шат
дараалалтай хэрэгжүүлж байна.
•Сувилахуйн боловсрол: бакалавр, магистр, доктор
• Сургалтын байгууллага
• Сувилахуйн мэргэжлийн салбар, зөвлөл, холбоо
нийгэмлэг
• Сувилахуйн мэргэжлийн зэрэг

24. Сувилахуйн боловсрол: бакалавр
1993-1994 оны хичээлийн
жилээс АШУҮИС-ийн
Сувилгааны арга зүйч ангийг
нээж дипломын сувилагчаар
сувилагч нарыг дээд
боловсролтой сувилагч
бэлтгэн гаргасан.
Cувилахуйн судалгаагаар
3145 бакалавр сувилагч
6275 нь дипломын
боловсролтой сувилагч
Сувилахуйн бакалавр зэрэгтэй
сувилагч бэлтгэж байгаа сургалтын
байгууллагууд:
1.АШУҮИС-ийн Сувилахуйн
сургууль
2. Ач. АУИС
3. ОУУБИС
4. Этүгэн их сургууль
5. Энэрэл дээд сургууль
6. Шинэ анагаах ИС
7.Оточ манарамба ИС / УА
8.Эм зүйн их сургууль
9.Глобал их сургууль
10. МҮИС

25. Сувилахуйн боловсрол: Магистр
Магистрын сургалтыг
• АШУҮИС
• Ач АУИС
• Этүгэн ИС,
• Оточ Манарамба их сургууль/ УА/ .
• Олон eлсын Улаанбаатарын Их Сургууль явуулж
байна.
• 1998.9.10-аас Анагаахын Шинжлэх ухааны сургуульд
магистрын сургалтын хөтөлбөр батлагдан сургалт
явагдах болсон.
• Манай улсын хэмжээнд 200 гаруй магистр
зэрэгтэй сувилагч байна.
ОУУБИС-иас 35 Сувилахуйн ухааны магистр бэлтгэж
гаргасан.
• Сувилахуйн ухааны магистр нь бакалаврын зэрэгтэй сувилагч
нарт зориулсан төгсөлтийн дараах, батлагдсан хөтөлбөр бүхий
• сургагч сувилагч, менежерүүдийн түвшний боловсрол олгодог
ба сургалтаар сувилахуйн удирдлага, эрүүл мэндийн бодлогын
ажиллах сувилагчдыг бэлтгэдэг.
• Сувилахуйн ШУ-ны магистр нь докторын зэрэгтэй сувилахуйн
боловсролын өмнө эзэмшсэн байх боловсролын зэрэг бөгөөд
мэдээгүйжүүлэгч сувилагч, сувилагч эх баригч зэрэг мэргэшсэн
Анх Их
Британийн Баруун Шотландын Их Сургуульд эхлүүлсэн түүхтэй.
• Магистр сувилагч нь шинэ төгсөгч болон хамтран ажиллагч
нартаа цаг үргэлж удирдагч, чиглүүлэгчийн хувьд үр бүтээлтэй
• АНУ-ын “ Nurse Journal staff “ сэтгүүл 2021 оны дугаарт
магистрт сурах болон суралцаж төгсөөд магистр сувилагчаар

26. Магистрт сурах болон суралцаж төгсөөд магистр сувилагчаар ажиллахын давуу
талууд
• Сувилагч дадлагажигч
• Илүү их хариуцлага хүлээх
• Илүү их ажлын боломж
• Хэрэгцээнд нийцэх
• Төвлөрлийг сонго: Хэрэв та эрүүл мэндийн салбарт хувь нэмрээ оруулах дур сонирхолтой байгаа бол
тухайлсан сэдвээр магистрын зэрэг горилохоор сонгож болно.
• Цаг хугацаа өнгөрөх тусам илүү өндөр орлого олох болно.
• Удирдах албан тушаалд ажиллах боломж
• Санхүүжилтийн боломж
• Сувилагч багш болох боломж, Багш болох
• Гүүр хөтөлбөрүүдийн давуу талыг ашиглах
• Илүү сайн цагаар ажиллах. Боловсролоо үргэлжлүүлэх
• Чадварлаг мэргэжилтэн болох, Судалгаа хийх, Мэргэжлийн тогтвортой замналаа эхлүүлэх
• Давтагдашгүй боломжийг ашиглах.
• Судалгааны ‘Магистрын зэрэг олгохын ач холбогдол, хувь нэмэр эрүүл мэндийн салбарт оруулах үнэ цэнэ’
гэсэн дэд ангилалд магистрын зэрэг олгох сургалт нь мэргэжлийн болон хувь хүний ​​хувьд боловсрол,
• Магистрын зэрэгтэй сувилагчийн мэдлэг, ур чадвар нь эмнэлзүйд бакалавр сувилагчийн сувилахуйн дадлагад
эерэг нөлөө үзүүлдэг болохыг онцолж, өөрсдийн чадвараа дээшлүүлснээр мэргэжлийн сувилахуйн өндөр

27. Сувилахуйн боловсрол: Доктор Ph.D
• 2004 оноос АШУҮИС-д Сувилахуйн докторантурын сургалт, хөтөлбөр
батлагдан гарчээ. Доктор(Ph.D)-ын зэрэг горилох нэг сэдэвт бүтээл
диссертаци бичиж хамгаалсан 15 сувилахуйн эрдэмтэд (Ph.D) сувилагчтай
болтлоо хөгжлийн шат ахисан үзүүлэлттэй байна.
• Сувилахуйн Доктороос 7 дэд профессортой болжээ.
Дэд профессорууд:
• Ц.Оюундарь (Ph.D) 2019.
• Д.Солонго, Я.Энхжаргал, Д.Батболд (Ph.D) 2020
• В.Даваахүү, Ц.Оюунцэцэг (Ph.D) 2021.
• Г.Хулан (Ph.D) 2022.

28. СУВИЛАХУЙН ЭРДЭМТЭД. Ph.D nurses in Mongolia
№ Нэр Хамгаалсан он
Сувилахуйн чиглэлээр
1 Д.Солонго 2012
2 В.Даваахүү 2016
3 Г. Хулан 2018
4, 5 Буяндэлгэр . Басбиш 2019
Нийгмийн эрүүл мэндийн чиглэлээр
6. Я.Энхжаргал 2012
Анагаах ухааны чиглэлээр
7 С.Оюунцэцэг 2015
8 Д.Оюунцэцэг 2015
9 Д. Батболд 2019
Боловсрол судлалын ухааны чиглэлээр
10 Ц.Оюундарь 2015
11 Г. Ганхуяг 2016
12 Ч.Пүрэвмаа 2017
13 Ч.Мандалсайхан 2018
14 П,Одонжил 2019
Удирдахуйн ухааны чиглэлээр
15 Ж.Мөнхханд 2018

29. Оюутанууд 5 баг болон хуваагдана.
Тухайн хэсгийн оюутанууд багаар дараахь сэдвийг
хэлэлцэхэд ppt бэлдэж e.oyunerdene0811@gmail.com –
хаягаар илгээнэ.
Тасгийн ахлах сувилагч, Сувилахуйн арга зүйч, Сувилгааны
албаны дарга нарын үүрэг үйл ажиллагааны талаар судалж
ажлын байрны тодорхойлолттой нь танилцан ямар үүрэг
гүйцэтгэж байгаа болон сувилахуйн менежментийг яаж
хийдэг, хийж болох талаар багаараа ярилцаж бэлдэнэ.
Жич: Сувилахуйн менежмент, менежер түүний үүрэг үйл
ажиллагааны талаар онолын мэдээллийг уншсан байх

30. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАН ТАНЬ
БАЯРЛАЛАА