Punim

1. POLITIKA FISKALE
LIGJERATA

2. HYRJE
 Politika fiskale është politika shtetërore
e konsumit dhe tatimimit.
 Shteti grumbullon të hyra për financimin
e programeve publike (politika
tatimore)
 Shteti realizonë shpenzime gjatë
realizimit të programeve të caktuara
(konsumi shtetëror)

3. Politika fiskale
 Politika fiskale ka të bëjë me përdorimin
e shpenzimeve qeveritare si dhe
zbatimin e politikës së taksave për të
arritur qëllime të caktuara ekonomike dhe
sociale,
 Qëllimet e politikës fiskale mund të jenë:
1) Alokative 2) Shpërndarës dhe
3) Stabilizuese

4. Politika fiskale
 Qëllimi alokativ ka të bëjë me veprimin e
politikave buxhetore të qeverisë në
alokimin e resurseve të shoqërisë, (ofrimi i
të mirave publike, eksternalitetet etj.),
 Qëllimi shpërndarës ka të bëjë me ndikimin
e politikave buxhetore në shpërndarjen e
të ardhurave të shoqërisë në mes
shtresave të ndryshme të popullsisë.

5. Politika fiskale
 Qëllimet stabilizuese kanë të bëjnë me
ndikimin e qeverisë mbi inflacionin,
papunësinë, shtimin dhe zhvillimin
ekonomik.

6. Buxheti qeveritar dhe politika
fiskale
 Buxheti është i përbërë nga pjesë jo
domosdoshmërisht të barabarta:
a) shpenzimet, dhe të
b) të ardhurat
Buxheti shërben që në mënyrë të detajuar të
regjistrohen dhe kontrollohen si kryerja e
shpenzimeve ashtu edhe realizimi i të
ardhurave të planifikuara.

7. Politika fiskale
 Politika fiskale d iskreciale – shteti
ndryshonë normat e tatimit ose
programet e gjertanishme të konsumit.
 Punët publike (rrugët , shkollat etj.)
 Projektet e punësimit në sektorin publik
 Ndryshimin e normave të tatimit
 Projektet kapitale

8. Politika fiskale diskrecionale
Politika fiskale diskrecionale nuk vepronë
menjihere:
 Nevojitet kohë e caktuar për grumbullimin
e informatave për gjendjen në të cilën
momentalisht gjindet ekonomia (recesioni
ose inflacioni)

9. Stabilizatorët automatik
 Stabilizatorët automatik - janë të kyqur në
sistemin fiskal dhe bëjnë stabilizimin e ekonomisë
kombëtare pa ndonjë ndërhyrje aktive të shtetit
 Ndryshimi automatik i të hyrave nga tatimet
 Pagesat e transferuara

10. Stabilizatorët automatik
Pagesat pët të papunësuar Të hyrat tatimore
Pagesat e transferuara dhe të
hyrat shtetërore
Deficiti Suficiti buxhetor
buxhetor
0 Y2 YE Y1
GDP reale

11. Politika fiskale ekspanzive:
rritja e konsumit shtetëror
LRAS
SRAS •• Shteti është në
Niveli i përgjithshëm i cmimev
recesion, outputi
dallohet nga ai
potencial
•Rritja e G do ta lëvizë
P AD në të djathtë dhe
E1
do të ndikojë në rritjen
Recesioni
e GDP kah punësimi i
plotë.
AD1
0 Y Yp
GDP reale

12. Politika fiskale restriktive:
zvogëlimi i konsumit shtetëror
LRAS • Në rastet e ekzistim
presioneve inflatore
Niveli i përgjithshëm i cmimev
SRAS1
Duhet përdorur politi
fiskale restriktive
Zvogëlimi i G, do të
P E1 ndikojë në zvogëlimi
AD dhe do ta lëvizë
majtë, do të zvogëlo
prodhimi dhe ate në
nivelin e atij potencia
AD1
0 Y Yp
GDP reale

13. Buxheti
 Buxheti paraqet pasqyrimin e të ardhurave të
planifikuara dhe shpenzimet e shtetit
 Buxheti i shtetit është një akt me të cilin vlerësohen
të ardhurat dhe të hyrat, si dhe përcaktohen
shpenzimet dhe të daluarat për një vit, në pajtim me
legislacionin në fuqi. Buxheti përbëhet nga pjesa e
përgjithshme dhe ajo e vecant.
 Buxheti mund të përcillet përmes përmbajtjes
së programit (arsimi, shëndetësia, mbrojtja...
 Buxheti mund të përcillet edhe përmes
burimeve të tatimit.

14. Buxheti
 Suficiti buxhetor – shpenzimet buxhetore janë më të vogla se të hyrat buxhetore
 Deficiti buxhetor – shpenzimet buxhetore janë më të mëdha se të hyrat buxhetore
 Buxheti i ekuilibruar – shpenzimet buxhetore janë të barabarta me të hyrat buxhetore

15. Financimi i deficitit
Qeveria financonë deficitin buxhetor duke
emituar dhe shitur obligata
 Obligatat ja shet individëve në shtetin e vet
ose individëve jashë shtetit, e në disa raste
edhe Bankës Qendrore.
 Obligata – paraqet premtimin e shtetit të
caktuar se pronarëve të obligatave do të ja
paguaj parat në afatin e caktuar në obligatën
e emituar.

16. Buxheti
 Qëllimi ekonomik i buxhetit është:
 A) ndarja në mes të konsumit privat dhe
atij shoqëror
 B) ndikonë në ofertën e faktorëve të
prodhimit (puna, kapitali)
 C) realizimi i qëllimeve makroekonomike

17. Borxhi shtetëror
 Borxhi i brendshëm
 Hyrja borxh e qeverisë në kuadër të teritorit
të saj
 Borxhi i jashtëm
 Hyrja borxh e qeverisë jashtë vendit

18. Politika fiskale
 A do të ndikojë gjithëherë rritja e
normës së tatimit në rritjen e të hyrave
tatimore

19.  Për të mbuluar deficitin e buxhetit,
qeveria mund të ndjekë dy rrugë:
 Të shtypë (emitojë) para,
 Të marrë hua nga publiku (ose nga
vendet tjera)

20.  Pollitika fiskale që realizohet përmes
veprimit aktiv të qeverisë quhet politikë
fiskale aktive dhe e njejta mund të jetë
zgjeruese ose kufizuese.
 Edhe politika fiskale automatike mund
të jetë zgjeruese ose kufizuese.

21.  Në teorinë dhe praktikën ekonomike
dallojmë katër lloje të politikave fiskale:
 Zgjeruese aktive
 Kufizuese aktive
 Zgjeruese automatike
 Kufizuese automatike

22.  Ndryshimet automatike te te ardhurave
nga taksat;
 Pagesat per papunesine, fondet e
bamirresise dhe pagesat tjera te
transferueshme;

23. Instrumentet e politikes fiskale
aktive
 Projektet e investimeve publike;
 Projektet publike te punesimit;
 Ndryshimi i normave te taksave

24. Efektet e politikës fiskale
LRAS
SRAS
Politika fiskale
Niveli i përgj. i çmimeve
ekspanzive ndikonë
lëvizjen e AD1 në
P3 E2
E3
AD2
P2
P1
E1 Për shkak të efektit të
kufizimit AD
zvogëlohet në AD3
AD2
AD3
AD1
0 Y1 Yp Ekulibrimi është nën
Y2 GDP potenciale, pasi
GDP reale ekzistonë recesioni