Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020

Podręcznik systemu
programowania i wdrażania
programów operacyjnych
2014-2020

WWpprroowwaaddzzeenniiee
Niniejszy podręcznik zawiera podstawowe wskazówki nt. programowania i wdrażania przyszłej edycji
polityki spójności, niezbędne do oopprraaccoowwaanniiaa pprrooggrraammóóww ooppeerraaccyyjjnnyycchh ww ttaakkii ssppoossóóbb,, aabbyy wwsszzyyssttkkiiee
rraazzeemm ssttaannoowwiiłłyy ssppóójjnnąą ccaałłoośśćć zzoorriieennttoowwaannąą nnaa cceellee ookkrreeśślloonnee ww UUmmoowwiiee PPaarrttnneerrssttwwaa,,11
aa kkaażżddyy
pprrooggrraamm ooppeerraaccyyjjnnyy bbyyłł zzwwaarrttyymm uukkłłaaddeemm ddzziiaałłaańń oo kkllaarroowwnneejj llooggiiccee iinntteerrwweennccjjii,, pprrzzeekkoonnuujjąącceejj oo iicchh
zzaassaaddnnoośśccii ii sskkuutteecczznnoośśccii. W założeniu dokument ma być także pomocną wskazówką jak osiągać -
poprzez właściwą organizację procesu programowania oraz zarządzania i wdrażania - większą
skuteczność i efektywność realizacji polityki rozwoju w Polsce.
Treść podręcznika została wypracowana na podstawie analizy projektów rozporządzeń ws.
Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiej Współpracy Terytorialnej2
na lata 2014-2020 oraz projektów ich aktów
wykonawczych i delegowanych. Podczas prac wzięto także pod uwagę dotychczasowe doświadczenia z
wdrażania, wyniki ewaluacji realizacji polityki spójności oraz unijny i krajowy kontekst strategiczny.3
Wykorzystano także efekty rozpoczętej w 2011 współpracy między MRR, innymi
resortami, samorządami województw i ekspertami.
Opracowanie to skierowane jest do podmiotów zaangażowanych w programowanie i wdrażanie
funduszy polityki spójności w Polsce i zatem dąży do tego aby:
o opisać nowy system programowania oraz wskazać elementy przyszłego systemu wdrażania, które
należy wziąć pod uwagę na etapie programowania;
o określić podstawowe pojęcia związane z PO – takie jak oś priorytetowa, działanie, wskaźniki, itd. i
ich powiązanie z wynikającym z rozporządzeń układem celów tematycznych i priorytetów
inwestycyjnych – w taki sposób, aby były rozumiane w jednolity sposób;
o określić układ osi priorytetowych PO w kontekście celów tematycznych, priorytetów inwestycyjnych,
funduszy, instrumentów zintegrowanych, instrumentów finansowych, kategorii regionów w taki
sposób, aby zapewnić optymalny system realizacji;
o dać wskazówki dotyczące zastosowania nowych instrumentów;
o maksymalnie uprościć monitorowanie minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie (ring-
fencing) i alokacji województwa mazowieckiego vs. pozostałych regionów;
o zapewnić możliwość monitorowania efektów rzeczowych programów, w tym w zakresie ram
wykonania.
Dokument będzie sukcesywnie aktualizowany i uzupełniany o stosowne załączniki celem
doprecyzowania poszczególnych kwestii w ślad za postępem negocjacji całości pakietu legislacyjnego
2014-2020, w tym zwłaszcza aktów delegowanych i wykonawczych.
1
Ilekroć w podręczniku jest mowa o umowie partnerstwa – na obecnym etapie przygotowań – należy przez to rozumieć
Założenia umowy partnerstwa przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 15 stycznia 2013
2
Projekty rozporządzeń wraz z kompromisami kolejnych prezydencji Rady UE: COM(2011) 615 final/2; COM(2011) 614
final; COM(2011) 612 final/2; COM(2011) 607 final /2; COM(2011) 611 final/2
3
w tym w szczególności: Strategię Europa 2020, Długo- i Średniookresową Strategię Rozwoju Kraju (DSRK i SSRK) oraz
strategie zintegrowane, Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowaniu Kraju (KPZK) oraz Krajową Strategię Rozwoju
Regionalnego (KSRR)

SSppiiss ttrreeśśccii
1 FUNDAMENTALNE ZASADY PROGRAMOWANIA 2014-2020 8
• Zasada zorientowania na rezultaty 8
• Zasada zintegrowanego podejścia terytorialnego 8
• Zasada partnerstwa 9
2 ZALECENIA DOTYCZĄCE KSZTAŁTU I ZAWARTOŚCI PROGRAMU 10
2.1 Opis części strategicznej programu 10
• Opis najważniejszych przedsięwzięć konsultacyjnych i badawczych 10
• Analiza wyzwań, potrzeb i potencjałów – podejście tematyczne i terytorialne 14
• Uzasadnienie wyboru celów tematycznych 16
• Uzasadnienie szacunkowego rozkładu środków UE 17
• Strategia inwestycyjna programu 17
2.2 Opis układu osi priorytetowych 18
• Powiązanie osi z celami tematycznymi i priorytetami inwestycyjnymi 18
• Powiązanie osi z funduszami 20
• Powiązanie osi z kategoriami regionów w ramach PO krajowych 21
• Powiązanie osi z celami szczegółowymi oraz wskaźnikami 22
• Powiązanie osi z kategoriami interwencji 24
• Powiązanie osi ze środkami UE i minimalnymi pulami środków dedykowanych tematycznie 25
2.3 Opis typów przedsięwzięć realizowanych w ramach osi priorytetowej 25
• Wymogi ogólne 25
• OSI, obszary miejskie i obszary wiejskie w osi priorytetowej programu operacyjnego 27
• Wymogi dotyczące Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych 28
• Wymogi dotyczące Rozwoju kierowanego przez społeczność lokalną 29
• Wymogi dotyczące działań dedykowanych instrumentom finansowym 30
• Wymogi dot. przedsięwzięć z zakresu przeciwdziałania ubóstwu, dyskryminacji lub wykluczeniu
społecznemu 30
• Wymogi dotyczące przedsięwzięć opartych na współpracy międzyregionalnej oraz transnarodowej w
ramach Celu 1 31
• Wymogi dotyczące przedsięwzięć powiązanych ze Strategią UE Regionu Morza Bałtyckiego 32
2.4 Opis kierunkowych zasad wyboru projektów i operacji 33
2.5 Przedstawienie sposobu realizacji zasad horyzontalnych 33
2.6 Opis ram koordynacji w ramach programu 37
2.7 Opis rozwiązań z zakresu skutecznej i efektywnej realizacji programu 41
• Warunkowość ex ante 41
• Ramy wykonania 42
• Ocena i opis zdolności administracyjnych 43
• Ocena i przedsięwzięcia zmniejszające obciążenia administracyjne 44
2.8 Finansowanie PO i plan finansowy 45
• Alokacje dzielone pomiędzy dwie kategorie regionów 46
• Rezerwa wykonania 46
• Rezerwa programowa 46
• Koncentracja tematyczna wsparcia 46
• Wybór podstawy certyfikacji 47
• Zastosowanie finansowania krzyżowego w ramach PO Celu 1 48
• Określenie poziomów współfinansowania 48
• Tabele finansowe 49
2.9 Opis sytemu instytucji zaangażowanych w realizację PO 50

3 SYSTEM KOORDYNACJI 52
4 SYSTEM WDRAŻANIA 55
4.1 Krajowe podstawy prawne i dokumenty wdrożeniowe 55
4.2 System instytucjonalny i desygnacja 55
4.3 Zasady i tryby wyboru projektów 57
• Kryteria wyboru/oceny 57
• Tryb wyboru 58
• Zasady naboru 60
• Zasady oceny 61
• Oceniający 61
• Procedura odwoławcza 63
4.4 Instrumenty zintegrowane 63
• Zintegrowane inwestycje terytorialne 63
• Rozwój kierowany przez społeczności lokalne 65
• Instrumenty finansowe 66
• Projekt oparty na współpracy 66
• Projekty powiązane ze SUE RMB 67
4.5 Zarządzanie finansowe 68
• Zasady funkcjonowania systemu annual examination and acceptance of accounts 69
• Zasady tworzenia wniosków o płatności pośrednie do KE 70
• Stopa dofinansowania UE na poziomie projektów 70
• System zaliczek dla beneficjentów 70
• Kwalifikowalność wydatków 70
• Uproszczone formy rozliczania wydatków 71
• Wspólne plany działań 72
4.6 Pomoc publiczna 72
4.7 Projekty generujące dochód 73
4.8 System wskaźników 74
4.9 System monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji 81
4.10 System audytu i kontroli 85
4.11 System informatyczny 86
4.12 System informacji i promocji 87
5 INDEKSY 88
5.1 Najważniejsze skróty 88
5.2 Tabele i schematy 90

Podręcznik systemu programowania i wdrażania PO 2014-2020 (luty 2012) ● 8
11 FFuunnddaammeennttaallnnee zzaassaaddyy pprrooggrraammoowwaanniiaa 22001144--22002200
Reforma polityk UE 2014-2020 kładzie nacisk na logikę programowania gwarantującą efektywne i
skuteczne osiąganie rezultatów oraz koncentrację środków. W ślad za tym szereg zasad planowania i
przygotowania interwencji publicznej ulega zasadniczym zmianom. Poniżej opisano zasady jakie
powinny towarzyszyć przygotowaniu PO w Polsce, będące adaptacją ogólnych założeń UE do polskiego
systemu planowania i zarządzania rozwojem.
•• ZZaassaaddaa zzoorriieennttoowwaanniiaa nnaa rreezzuullttaattyy
Zasada zorientowania na rezultaty oznacza konieczność zaprojektowania priorytetów i działań PO w taki
sposób, aby łącznie skierowały masę krytyczną środków na obszary najskuteczniej realizujące cele
określone w Umowie Partnerstwa (UP) i planowane rezultaty. Chodzi tu przede wszystkim o
mechanizmy koncentracji tematycznej, geograficznej oraz skutecznego wykonania, tj.:
o identyfikację obszarów terytorialnych wymagających ukierunkowanej interwencji będącą punktem
wyjścia do priorytetyzacji i koncentracji tematycznej. Główne kierunki przestrzennego rozkładu
interwencji publicznej zostały nakreślone w Koncepcji Zagospodarowania Przestrzennego Kraju
2030 (KPZK) i Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2020 (KSRR);
o wyznaczenie minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie (ring-fencing), tj. przypisanie
wybranym celom tematycznym (CT) lub priorytetom inwestycyjnym (PI) minimalnych - w krajowej
skali odniesienia – minimalnych progów procentowych lub finansowych;
o hierarchizację priorytetów i działań programu poprzez kształtowanie wielkości ich alokacji
adekwatnie do ich wkładu w osiągnięcie celów programu i planowanych rezultatów oraz stosownie
do ustalonego zestawu wskaźników;
o ustalenie spójnego zestawu wskaźników oraz ich wartości pośrednich na rok 2018 (tzw. kamieni
milowych) i docelowych na rok 2022, a w przypadku działań, których postęp rzeczowy uwidacznia
się na końcu okresu programowania tzw. kluczowych etapów realizacji programu. Zestaw ten
będzie stanowił podstawę pomiaru i oceny skuteczności wykonania programu (ramy wykonania)
oraz podejmowania decyzji o przyznaniu nagrody najskuteczniejszym programom z tzw. rezerwy
wykonania;
o ustalenie zasad wyboru projektów.
•• ZZaassaaddaa zziinntteeggrroowwaanneeggoo ppooddeejjśścciiaa tteerryyttoorriiaallnneeggoo
Zasada zintegrowanego podejścia terytorialnego zakłada konfigurowanie interwencji publicznej w
sposób oznaczający najskuteczniejszą ścieżkę dojścia do pożądanego - z punktu widzenia społeczno-
gospodarczego – poziomu rozwoju i/lub tempa wzrostu różnorodnych typów obszarów.
Od strony technicznej oznacza to łączenie różnorodnych dziedzin wsparcia funduszy przewidzianych w
jednym lub więcej programach, lub osiach priorytetowych w oparciu o analizę terytorialną wyzwań,
potrzeb i potencjałów oraz zastosowanie:
o wielo-funduszowych programów i/lub finansowania krzyżowego (cross-financing);
o metodologii/ procedur wspólnego programowania i zarządzania, tj. przygotowania, negocjacji i
wdrażania interwencji;
o koordynacji interwencji (w tym przede wszystkim komplementarnego wykorzystania środków
krajowych i europejskich) w ramach zawieranego między administracją rządową a samorządami
województw kontraktu terytorialnego;
o metodologii i instrumentów rozwoju terytorialnego (zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT),
rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL), działania współpracy).

•• ZZaassaaddaa ppaarrttnneerrssttwwaa
Zasada partnerstwa oznacza regularną, bliską współpracę pomiędzy administracją krajową, regionalną i
lokalną, sektorem prywatnym i trzecim sektorem. Każdy program operacyjny (PO) musi określać
działania podjęte w celu zaangażowania partnerów w przygotowanie i realizację PO. Realizacja zasady
partnerstwa w procesie programowania i wdrażania PO 2014-2020 powinna przejawiać się przede
wszystkim w angażowaniu w ten proces na każdym jego etapie i poprzez różne narzędzia podmiotów
wskazanych w art. 5 CPR, co przyczyni się do zwiększenia poziomu efektywności, skuteczności i
przejrzystości całego procesu.
Zgodnie z art. 5 CPR, PCz organizuje w odniesieniu do każdego PO partnerstwo z właściwymi organami
regionalnymi, lokalnymi, miejskimi i innymi władzami publicznymi; z partnerami gospodarczymi i
społecznymi oraz z podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerami
działającymi na rzecz ochrony środowiska, organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
odpowiedzialnymi za promowanie równości i niedyskryminacji.
Instrumentami realizacji zasady partnerstwa mogą być w praktyce np.:
o grupy robocze pracujące nad przygotowaniem PO w danym obszarze tematycznym;
o konferencje, warsztaty, spotkania konsultacyjne;
o konsultacje PO prowadzone online;
o udział przedstawicieli partnerów społeczno-gospodarczych w pracach komitetu monitorującego
(KM);
o udział przedstawicieli partnerów społeczno-gospodarczych w grupach roboczych ds. ewaluacji;
o powierzenie prowadzenia prac w danym zakresie.

22 ZZAALLEECCEENNIIAA DDOOTTYYCCZZĄĄCCEE KKSSZZTTAAŁŁTTUU II ZZAAWWAARRTTOOŚŚCCII PPRROOGGRRAAMMUU
UP określa strategię skutecznego wykorzystania środków UE, tj. wyznacza CT realizowane w skali kraju
oraz oczekiwane rezultaty, ścieżki dojścia do rezultatów w układzie tematycznym i terytorialnym oraz
ich ramy finansowe (UP nie obejmuje PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT)). W ślad za tym
precyzuje warunki wstępne, główne wskaźniki oraz metody pomiaru postępów i wynagradzania za
skuteczne wykonanie oraz przesądza o liczbie programów oraz podmiotach zaangażowanych w ich
realizację.
Program precyzuje natomiast w jakim zakresie realizować będzie rezultaty wyznaczone przez UP oraz
określa cele szczegółowe, typy działań, zasady wyboru projektów do wsparcia, wskaźniki rezultatu oraz
produktu, uwzględniające zestaw wspólnych wskaźników na poziomie UE (tzw. common indicators),
planuje sposób wykorzystania instrumentów, zagospodarowuje stosownie do tego środki finansowe, a
także organizuje system zarządzania i kontroli.
Zatem UP - będąc miejscem decyzji o strategicznych kierunkach wsparcia - warunkuje szereg
elementów programu i towarzyszącego mu dokumentu uszczegóławiającego.
Poniżej opisano rekomendowany kształt PO, wg kolejności jego części składowych oraz ze wskazaniem
najważniejszych punktów stycznych między UP a PO. Należy przy tym pamiętać, że ostateczny układ
poszczególnych rozdziałów PO będzie wynikiem ‘negocjacji’ w ramach Komitetu Koordynacyjnego
Fundusze (COCOF - Coordination Committee Of The Funds) aktu wykonawczego dot. komisyjnego
wzoru PO. Jego wstępna wersja została opublikowana przez Komisję (KE) na początku stycznia 2013 (w
załączeniu). Zamysłem KE jest uregulowanie wyłącznie zakresu danych wprowadzanych przez IZ do
systemu informatycznego SFC2014. ZZee wwzzggllęędduu nnaa tteecchhnniicczznnyy cchhaarraakktteerr kkoommiissyyjjnneeggoo wwzzoorruu PPOO nniiee
nnaalleeżżyy ggoo uuttoożżssaammiiaaćć zzee wwzzoorreemm kkllaassyycczznneeggoo pprrooggrraammuu pprrzzeeddssttaawwiiaajjąącceeggoo llooggiikkęę ii zzaakkrreess wwssppaarrcciiaa
oorraazz mmeettooddyy jjeeggoo zzooppeerraaccjjoonnaalliizzoowwaanniiaa ww ssppoossóóbb wwyycczzeerrppuujjąąccyy ii zzaatteemm ddaajjąąccyy ppooddssttaawwyy ddoo ddeeccyyzzjjii
RRaaddyy MMiinniissttrróóww.. Przedstawiony w niniejszym rozdziale kształt programu jest wersją rozszerzoną wzorca
KE, pozwalającą z jednej strony w syntetyczny i kompleksowy sposób wprowadzić dane do SFC z
drugiej zaś we właściwy sposób zaplanować interwencje.
22..11 OOppiiss cczzęęśśccii ssttrraatteeggiicczznneejj pprrooggrraammuu
•• OOppiiss nnaajjwwaażżnniieejjsszzyycchh pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć kkoonnssuullttaaccyyjjnnyycchh ii bbaaddaawwcczzyycchh
(projekt komisyjnego wzoru PO: sekcja 1)
W tej części program zawiera podsumowanie przebiegu procesu konsultacji z partnerami społeczno-
gospodarczymi, podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerami
działającymi na rzecz ochrony środowiska, organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
odpowiedzialnymi za promowanie równości i niedyskryminacji (CPR art. 5, 23.2 oraz 87.5.c) oraz KE
(CPR art. 4.9 oraz 25) jak również z ewaluacji ex ante oraz strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko (CPR art. 23.3 oraz 48), które towarzyszyły opracowaniu projektu PO. Część dot. konsultacji
zawiera informacje nt.:
o konsultowanych partnerów społeczno gospodarczych: samorządów województw i lokalnych,
partnerów społeczno-gospodarczych, w tym przedstawicieli Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-
Gospodarczych oraz Rady Działalności Pożytku Publicznego, organizacji pozarządowych, zwłaszcza
aktywnie działających w obszarach promowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz
przeciwdziałania dyskryminacji oraz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju;
o konsultacji w ramach grup sterujących procesem ewaluacji ex ante PO;
o najważniejszych etapów współpracy z partnerami; rekomenduje się powołanie grupy roboczej dla
PO, w skład której wchodzą przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za Europejski Fundusz
Społeczny (EFS), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Fundusz Spójności (FS) oraz
partnerzy społeczno-gospodarczy;

o organizacji procesu ewaluacji ex ante PO i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
(SOOŚ) oraz wnioski i rekomendacje z tych procesów wykorzystane w treści PO;
o wniosków wykorzystanych w treści PO.
o sposobu przeprowadzenia konsultacji PO wraz ze wskazaniem instytucji bezpośrednio
zaangażowanych w proces i opisaniem ich roli;
o kluczowych etapów konsultacji,
o zaangażowania partnerów, o których mowa w art. 5 CPR w przygotowanie programu, w tym:
o sposób wyboru partnerów zaangażowanych w prace nad programem,
o przedsięwzięcia podjęte w celu zapewnienia szerokiego i aktywnego udziału partnerów w
przygotowaniu programu,
o udziału partnerów w wypracowywaniu poszczególnych zagadnień, m.in.:
o celów i priorytetów,
o systemu wdrażania programu,
o mechanizmów koordynacji i komplementarności pomiędzy funduszami polityki spójności (PS)
Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) ora Wspólnej Polityki Rybołówstwa (WPRyb) i innymi politykami
oraz instrumentami europejskimi;
o wdrażania zasad horyzontalnych określonych w art. 7 i 8 CPR.
o uwag i komentarzy zgłaszanych przez partnerów wraz z informacją, w jaki sposób zostały
wykorzystane w przygotowaniu PO
Ewaluacja ex ante jest przeprowadzana dla każdego programu na zlecenie IZ, a jej wykonawcami są
eksperci funkcjonalnie niezależni od niej. Raport końcowy z ewaluacji (wraz ze streszczeniem)
przekazywany jest KE razem z programem.
Szczegółowy zakres badania ustalany jest w oparciu o następujące główne pytania ewaluacyjne:
o Czy interwencja publiczna zaplanowana w programie trafnie odpowiada na zdiagnozowane
wyzwania i potrzeby społeczno-ekonomiczne oraz wykorzysta potencjały danego terytorium lub
sektora?
o Czy zaproponowana logika interwencji umożliwi skuteczną realizację założonych rezultatów UP i
samego PO oraz realizowanych przez program CT?
o Czy założenia i cele PO są spójne z najważniejszymi politykami i strategiami na poziomie unijnym i
krajowym, w tym w szczególności ze strategią Europa 2020 (UE2020), Wspólnymi Ramami
Strategicznymi (WRS) oraz Strategii Rozwoju Kraju 2020 (SRK) ?
o Czy trafnie dobrano wskaźniki rezultatu strategicznego (strategicznych wyborów PS) oraz spójne z
nimi wskaźniki rezultatu bezpośredniego, produktu, a także wskaźniki służące ocenie ram
wykonania?
o Czy trafnie dobrano wartości pośrednie i docelowe dla ww. wskaźników?
o Czy i w jakim zakresie PO uwzględnia i przyczynia się do realizacji celów polityk horyzontalnych
(realizacja zasad równości kobiet i mężczyzn, niedyskryminacji oraz zrównoważonego rozwoju)?
o Czy i w jakim zakresie istniejące zasoby ludzkie i potencjał administracyjny są wystarczające do
realizacji poszczególnych osi priorytetowych i działań PO?
o Czy planowane rozwiązania realizacyjne umożliwiają skuteczną i efektywną realizację procesów
monitorowania i ewaluacji?
Szczegółowe zalecenia dotyczące zakresu i sposobu przeprowadzenia ewaluacji ex ante programów są
dostępne na www.ewaluacja.gov.pl w zakładce: Ewaluacja ex ante 2014-2020
(http://www.ewaluacja.gov.pl/Ewaluacja_ex_ante_2014_2020/Documents/Zalecenia_ex_ante_listopad_
2012.pdf).

W przypadku PO,4
dla których będzie wymagana procedura strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko (SOOŚ)5
, proces ewaluacji ex ante powinien zostać uzupełniony o wyniki SOOŚ (zgodnie z
zapisami art. 48. 4 CPR). W związku z tym zaleca się aby:
o SOOŚ była przeprowadzona w końcowej fazie całościowego procesu ewaluacji ex ante PO, co
umożliwi uwzględnienie wyników tej oceny w raporcie końcowym z ewaluacji ex ante PO (por.
schemat poniżej);
o ewaluatorzy współpracowali z ekspertami wykonującymi SOOŚ (obowiązek współpracy powinien
zostać zapisany w dokumentacji zamówienia publicznego) w celu uspójnienia wniosków i
rekomendacji, a tym samym uniknięcia sytuacji uzyskania sprzecznych rekomendacji dotyczących
zmian w PO (w przypadku jakichkolwiek wątpliwości/niespójności decyzję o sposobie i zakresie
wdrożenia rekomendacji podejmuje instytucja zarządzająca PO);
o po zakończeniu procedury SOOŚ umieścić w raporcie końcowym z ewaluacji ex ante PO w postaci
załącznika dokument pt. Synteza wyników strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Rys. 1. Skoordynowanie procesu ewaluacji ex ante PO z procedurą SOOŚ
SSttrraatteeggiicczznnaa oocceennaa ooddddzziiaałłyywwaanniiaa nnaa śśrrooddoowwiisskkoo ((SSOOOOŚŚ))
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów i programów
jest jednym z narzędzi realizacji zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju - jednego z filarów
strategii lizbońskiej i goeteborskiej, jak również jednej z podstawowych konstytucyjnych zasad ustroju
państwa polskiego (art. 5 Konstytucji RP).
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.2008 nr 199
poz. 1227 z późn. zm.), zwana dalej ‘ustawą ooś’ w art. 46 pkt. 2 wprowadziła wymóg poddania
procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektów dokumentów wyznaczających
ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a więc
większości PO perspektywy 2014-2020. W następnych artykułach (51-58) ustawa ooś doprecyzowuje
zakres prognozy oddziaływania na środowisko (POŚ) i określa główne etapy procedury SOOŚ oraz
zakres postępowania i zasady współpracy organów administracji publicznej w tym zakresie.
W celu zrozumienia przez IZ PO złożoności procedury oceny oddziaływania na środowisko, poniżej
przedstawiono etapy postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
skutków realizacji PO (por. schemat poniżej):
1 Uzgodnienie z Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska oraz Głównym Inspektorem
Sanitarnym, zaś na szczeblu regionalnym - z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska oraz
państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, zakresu i stopnia szczegółowości informacji
wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (art. 53, 57-58 ustawy ooś); w przypadku,
gdy planowana realizacja danego dokumentu dotyczy obszarów morskich, organem właściwym w
sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko
4
Konieczne jest wówczas wystąpienie o opinię GDOŚ i GIS w sprawie zasadności przeprowadzenia SOOŚ
5
Zgodnie z art. 46-58 ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U .nrNr 199, poz. 1227, z późn. zm.)
w odniesieniu do wskazanych dokumentów, w tym programów, przed ostatecznym ich przyjęciem, wymagane jest
przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społeczeństwa, w tym opracowanie na
potrzeby tego postępowania prognozy oddziaływania na środowisko.
Ewaluacja ex ante PO
(etapy prac w zależności od
przyjętego modelu:
tradycyjny - partycypacyjny)
SOOŚ
(POŚ +
konsultacje
społeczne)
Produkty:
- raport końcowy z
ewaluacji ex ante z
uwzględnieniem
wyników SOOŚ (synteza
w załączniku)
- Prognoza
Oddziaływania na
Środowisko (POŚ)
Projekt PO
Wnioski i
rekomendacje
(współpraca
ekspertów obu
zespołów)

jest także dyrektor urzędu morskiego (art. 57.2). Zakres prognozy oddziaływania na środowisko
został określony w art. 51.2 i 52.2;
2 Sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko do projektu PO (art. 51.1);
3 Umożliwienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko skutków realizacji PO (art. 54.2);
4 Poddanie projektu programu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko opiniowaniu przez
GDOŚ i GIS oraz przez dyrektora urzędu morskiego w przypadkach określonych w ustawie ooś (art.
54.1), a w przypadku RPO – przez regionalnego DOŚ oraz państwowego wojewódzkiego inspektora
sanitarnego;
5 Wzięcie pod uwagę przy opracowywaniu ostatecznej wersji PO ustaleń i wniosków zawartych w
prognozie oddziaływania na środowisko, opinii właściwych organów, a także rozpatrzenie uwag i
wniosków zgłoszonych przez obywateli oraz instytucje i organizacje społeczne (art. 55.1).
Następnie sporządzenie pisemnego podsumowania zawierającego uzasadnienie wyboru przyjętego
dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych oraz informację o sposobie
wykorzystania w PO (art. 55.3):
o ustaleń zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko,
o opinii i uzgodnień właściwych organów,
o uwag i wniosków zgłoszonych przez społeczeństwo,
o wyników konsultacji z państwem, na którego terytorium może oddziaływać realizacja programu,
jeżeli zostało przeprowadzone;
o informacji o metodach i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji
postanowień programu w zakresie oddziaływania na środowisko;
6 Prowadzenie dla przyjętego PO analizy skutków realizacji jego ustaleń w zakresie oddziaływania na
środowisko, zgodnie z częstotliwością i metodami, o których mowa w pisemnym podsumowaniu
(art. 55.5 ustawy ooś).
Rys. 2. Etapy postępowania SOOŚ
* W przypadkach określonych w art. 57.2 ustawy ooś.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ‘Zmiany w postępowaniach administracyjnych w sprawach ocen oddziaływania
na środowisko’, GDOŚ, Warszawa 2011.
Opracowanie projektu PO
(Etap 1) Uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości
prognozy oddziaływania na środowisko z:
- właściwym organem dyrekcji ochrony środowiska
- właściwym organem inspekcji sanitarnej
(Etap 2) Opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko projektu PO
(Etap 7) Prowadzenie monitoringu skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu
w zakresie oddziaływania na środowisko
(Etap 5) Sporządzenie pisemnego podsumowania o sposobie uwzględnienia wyników
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
Przyjęcie dokumentu
Zamieszczenie danych o dokumencie i
pisemnym podsumowaniu w publicznie
dostępnym wykazie danych
(Etap 6) Przekazanie dokumentu i
pisemnego podsumowania organom
opiniującym
(Etap 3) Udział społeczeństwa
(konsultacje społeczne
powinny trwać min. 21 dni)
(Etap 4) Opiniowanie przez:
- właściwy organ dyrekcji ochrony
środowiska
- właściwy organ inspekcji sanitarnej

We wskazanych powyżej etapach postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji PO szczególną uwagę należy poświęcić sporządzeniu prognozy oddziaływania na środowisko
skutków realizacji danego dokumentu (zwanej POŚ) oraz konsultacjom społecznym. Dotychczasowe
doświadczenia oraz wzory dobrej praktyki m.in. zaczerpnięte z innych państw wskazują, iż:
o prognoza powinna być wykonywana równolegle z opracowywaniem PO, co daje możliwość
uwzględnienia wniosków wynikających z prognozy przed zakończeniem prac nad programem;
o prognoza powinna być sporządzana przez zespół składający się z co najmniej kilku ekspertów
(specjalizujących się m.in. w następujących zagadnieniach: różnorodność biologiczna, w tym fauna
i flora, jakość powietrza, adaptacja do zmian klimatu, gleby czy krajobraz), niezależny od zespołu
przygotowującego projekt programu;
o projekt PO wraz z prognozą powinien być udostępniony do wglądu każdemu zainteresowanemu,
bez względu na jego status i bez potrzeby wykazywania interesu prawnego bądź faktycznego, a
informacja o terminie i miejscu składania uwag i wniosków powinna być podana do publicznej
wiadomości. Ramy czasowe postępowania z udziałem społeczeństwa są ustalane indywidualnie
przez organ opracowujący projekt dokumentu, z tym, że okres udostępnienia dokumentów
powinien wynosić co najmniej 21 dni.6
Należy pamiętać, że SOOŚ jest ważnym elementem realizacji zasady trwałego i zrównoważonego
rozwoju, opisanej szczegółowo w dalszej części podręcznika dot. zasad horyzontalnych. Szczegółowe
informacje dotyczące zakresu i sposobu przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko zostały
przedstawione przez MRR w dokumencie pt.: Organizacja procesu przygotowania strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko dokumentów dla perspektywy finansowej UE na 2014 – 2020, który jest
dostępny na:
http://www.mrr.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_2014_2020/programowanie_2014_2020/ocena_
oddzialywania_na_srodowisko/strony/glowna.aspx-2020
•• AAnnaalliizzaa wwyyzzwwaańń,, ppoottrrzzeebb ii ppootteennccjjaałłóóww –– ppooddeejjśścciiee tteemmaattyycczznnee ii tteerryyttoorriiaallnnee
(CPR art. 87.2.a, projekt komisyjnego wzoru PO: sekcja 2.1)
Kolejną częścią PO7
jest opis, w jaki sposób zaplanowana interwencja ma przyczyniać się do rozwoju
terytorium i/lub sektorów będących przedmiotem PO, w tym zwłaszcza do realizacji UE2020. Rozdział
ten składa się z analizy potrzeb i potencjałów sektorowych/ terytorialnych; uzasadnienia dokonanego
wyboru CT do realizacji przez program oraz jego powiązań z obowiązującym Krajowym Programem
reform (KPR) i stosownymi zaleceniami Rady dla PCz (dalej skrót angielski – CSR).
oo PPooddeejjśścciiee tteemmaattyycczznnee
Rozpoznanie aktualnych uwarunkowań rozwoju i wzrostu danego terytorium i/ lub sektora gospodarki
jest fundamentem dla zaplanowania przekonującej, a przede wszystkim skutecznej logiki interwencji,
jaką przyjmie program. Analiza ta determinuje trafność decyzji o lokalizacji terytorialnej przedsięwzięć
oraz ich hierarchizacji, rozkładzie środków, zasadniczych elementach identyfikacji i selekcji najbardziej
pożądanych projektów oraz o optymalnej typologii beneficjentów / odbiorców ostatecznych.
Analiza zawarta w UP jest punktem wyjścia dla badań przeprowadzanych dla potrzeb programów
krajowych i regionalnych, a zawiera najważniejsze wnioski z analizy kluczowych potrzeb rozwojowych i
potencjałów wzrostu w krajowej skali odniesienia. CPR wymaga aby przeprowadzając analizę
uwzględnić w UP szereg elementów z dokumentów ‘programowania strategicznego’8
oraz ekspertyzy i
6
„Podręcznik do strategicznych ocen oddziaływania na środowisko dla polityki spójności na lata 2007-2013”, ERDP - Sieć
na Rzecz Ekologizacji Programów Rozwoju Regionalnego, 2006 (dostępny na WWW.mos.gov.pl).
7
także w przypadku PO PT
8
stosowne CSR; dystans do osiągnięcia celów ilościowych wynikających ze strategii Europa 2020 określonych w KPR; WRS;
doświadczenia z okresu 2007-2013 i stan realizacji celów określonych dla programów wspieranych w ramach tego okresu
programowania; oraz inne krajowe, makro-regionalne strategie, które są istotne dla państwa członkowskiego. KKEE oocczzeekkuujjee,,

ewaluacje podjęte dla potrzeb programowania perspektywy, a następnie oparciu o nie zdefiniować
główne priorytety finansowania (funding priorities).
Program natomiast - stosownie do swojego zakresu - pogłębia lub uzupełnia wybrane części analizy z
UP.9
W PO należy wskazać zwłaszcza, jak jego realizacja zaspokoi zidentyfikowane potrzeby i wyzwania,
jaki będzie miał wkład w realizację UE2020 i to stosownie do ustaleń z krajowych i/ lub regionalnych
strategii, KPR oraz ewaluacji ex ante.
Należy jednak pamiętać, że co do zasady punktem odniesienia części diagnostycznej są: CT oraz typ
terytorium. W oparciu o uzyskane wnioski ilościowe i jakościowe nt. zróżnicowań, potrzeb rozwojowych,
potencjałów wzrostu oraz wyzwań terytorialnych, w pierwszej kolejności podejmowana jest decyzja o
konkretnych zmianach społeczno-gospodarczych, do jakich powinny doprowadzić działania w ramach
poszczególnych osi priorytetowych i w konsekwencji o rezultatach do osiągnięcia. Jest to zasadnicza
zmiana w stosunku do obecnej perspektywy: pożądana zmiana społeczno-gospodarcza traktowana jest
jako ostateczny rezultat realizacji PO – i z jego osiągnięcia będą ostatecznie rozliczane poszczególne
osie priorytetowe PO.
Analiza musi przynieść także elementy odpowiedzi na pytanie ‘jak zaplanować ścieżkę dojścia do
ustalonego rezultatu’, a zwłaszcza: które dziedziny interwencji są najistotniejsze z punktu widzenia
skuteczności w osiąganiu rezultatu? Jakie CT realizować, w jak skonfigurowanych osiach priorytetowych
oraz jaką przyjąć siatkę celów szczegółowych? Jak adekwatnie rozłożyć środki finansowe? Tak zebrane
informacje porównywane są z wynikami zamówionych ewaluacji ex ante i w razie potrzeby
modyfikowane, aby ustalić wiążąco przyszłe dziedziny interwencji PO, tj. dokonać wyboru, w jakim
zakresie program będzie realizować CT i rezultaty wskazane w UP.
oo PPooddeejjśścciiee tteerryyttoorriiaallnnee
Definiowaniu zakresu tematycznego programu towarzyszy analiza jego wymiaru terytorialnego: jaki
zakres tematyczny interwencji jest najbardziej adekwatny do jakiego typu obszarów. Program
przedstawia zatem w jaki sposób zakres realizowanych CT i wynikających z niego działań będzie
dostosowany do typów terytoriów oraz wskazuje koperty finansowe dedykowane poszczególnym CT
(art. 87.2 CPR).
Należy pamiętać, że wybór dostosowanych terytorialnie form realizacji oraz określenie zasad ich
funkcjonowania jest konieczny na wczesnym etapie prac nad programem.10
Ten etap opracowania
programu jest uwarunkowany postanowieniami UP w zakresie realizacji strategicznej interwencji
państwa (OSI) na obszarach o szczególnych uwarunkowaniach terytorialnych oraz zasadami i
założeniami zintegrowanego podejścia terytorialnego. W razie stwierdzenia konieczności wyodrębnienia
innych obszarów szczególnego wsparcia niż te określone w UP, IZ definiuje dodatkowe obszary typu
OSI. Interwencja na obszarach typu OSI przyjmie w dużej mierze formę ZIT oraz RKSL w ramach
klasycznej osi priorytetowej tematycznej lub osi priorytetowej terytorialnej. Należy przy tym pamiętać,
że zakres stosowania tych rozwiązań zależy od specyfiki programu i jego źródeł finansowania.
Założenia zintegrowanego podejścia terytorialnego określone w UP, w oparciu o które przygotowywana
jest interwencja w ramach PO, odnoszą się do:
o części diagnostycznej przygotowywanej interwencji;
o zakresu tematycznego i zasięgu geograficznego interwencji;
żżee pprraaccee aannaalliittyycczznnee zzoossttaannąą pprrzzeepprroowwaaddzzoonnee ttaakkżżee zz uuwwzzggllęęddnniieenniieemm ccoouunnttrryy ppoossiittiioonn ppaappeerr ((nniieeffoorrmmaallnnyy mmaannddaatt
nneeggooccjjaaccyyjjnnyy KKEE)).. KKwweessttiiaa ttaa jjeesstt ssppoorrnnaa jjaakkoo,, żżee ddookkuummeenntt tteenn nniiee mmaa uummooccoowwaańń pprraawwnnyycchh ww CCPPRR aa jjeeggoo rroolląą jjeesstt
wwyyłłąącczznniiee uułłaattwwiieenniiee nniieeffoorrmmaallnneeggoo ddiiaalloogguu KKEE--PPCCzz aa nniiee ddyyrreekkttyywwnnee wwyyzznnaacczzaanniiee ggłłóówwnnyycchh pprriioorryytteettóóww ffiinnaannssoowwaanniiaa ww
ddaannyymm PPCCzz..
9
W odniesieniu do programów EWT pod uwagę muszą być wzięte diagnozy zawarte w UP wszystkich państw
uczestniczących w danym programie a diagnozy dla konkretnego programu muszą uwzględniać specyfikę całego obszaru
wsparcia.
10
Jest to element, który determinuje konstrukcję priorytetu programu (zob. rozdział ‘Łączenie celów tematycznych,
funduszy i kategorii regionów (wielofunduszowość)’, w tym zwłaszcza zasady definiowania kryteriów i wyboru projektów do
finansowania (zob. rozdział …).

o mechanizmów koordynacji (w tym kwestii komplementarności między działaniami skierowanymi do
obszarów typu OSI a działaniami nieukierunkowanymi terytorialnie przewidzianymi w danym
programie - zgodnie z ustaleniami wynikającymi z zawartego kontraktu terytorialnego);
o mechanizmów wdrażania, w tym zwłaszcza:
o zasad wyboru projektów (np. kryteria premiujące sieciowanie i współpracę, aktywny udział
samorządów lokalnych, zaangażowanie partnerów społeczno-gospodarczych);
o trybów wyboru projektów (tryb konkursowy / indywidualny, …);
o rozwiązań instytucjonalnych.
Na tej podstawie, w programie11
określane są ramy funkcjonowania poszczególnych typów działań
ukierunkowanych terytorialnie, w tym formy ich realizacji (ZIT, RKSL, przedsięwzięcia oparte na
współpracy).
Definiowaniu zakresu tematycznego PO towarzyszy analiza jego wymiaru terytorialnego: jaki zakres
tematyczny interwencji jest najbardziej adekwatny do jakiego typu obszarów. Program przedstawia
zatem, w jaki sposób zakres realizowanych CT i wynikających z niego działań będzie dostosowany do
typów terytoriów oraz wskazuje koperty finansowe im dedykowane (art. 87.2 CPR).
Należy pamiętać, że wybór form realizacji dostosowywanych terytorialnie oraz określenie zasad ich
funkcjonowania jest konieczny na wczesnym etapie prac nad programem. Ten etap jest uwarunkowany
postanowieniami UP w zakresie realizacji strategicznej interwencji państwa na obszarach o
szczególnych uwarunkowaniach terytorialnych oraz zasadami i założeniami zintegrowanego podejścia
terytorialnego. W razie stwierdzenia konieczności wyodrębnienia innych obszarów szczególnego
wsparcia niż te określone w UP, IZ definiuje dodatkowe obszary typu OSI. Interwencja na obszarach
typu OSI przyjmie w dużej mierze formę klasycznych osi tematycznych lub formę ‘osi terytorialnych’ –
tj. wielo-tematycznych. Należy przy tym pamiętać, że zakres stosowania tych rozwiązań zależy od
specyfiki PO i jego źródeł finansowania.
Lista sprawdzająca PO pod kątem realizacji celów na rzecz OSI państwa/terytorium:
o Czy i którego typu/typów OSI/terytorium dotyczy? Jeśli tak:
o Czy wykazane zostały potencjały lub bariery dot. OSI/terytorium? (DIAGNOZA)
o Czy przewidywane wsparcie jest spójne i adekwatne do zidentyfikowanych potrzeb? (KIERUNKI
INTERWENCJI)
o Czy i jakie rozwiązania wdrożeniowe zapewniają odpowiednie terytorialne ukierunkowanie
interwencji danego PO i spójność ze wsparciem w ramach innych PO, rozwiązaniami na poziomie
krajowym? (MECHANIZMY WDROŻENIOWE)
o Czy wykazana została komplementarność wewnątrz PO oraz z innymi PO/RPO (MECHANIZMY
KOMPLEMENTARNOŚCI)?
o Jakie mechanizmy/narzędzia/instrumenty zostały zastosowane dla zapewnienia terytorialnego
ukierunkowania wsparcia danego PO (w tym zgodność z zasadami ZIT, RKSL)? (MECHANIZMY
KOORDYNACJI)?
o Jaką wielkość środków przewiduje się na rzecz OSI/terytorium? (FINANSOWANIE)
o W jaki sposób monitorowana będzie sytuacja i efekty wdrażania programu na danym
OSI/terytorium? (MONITOROWANIE)
•• UUzzaassaaddnniieenniiee wwyybboorruu cceellóóww tteemmaattyycczznnyycchh
(CPR art. 87.2.a; projekt komisyjnego wzoru PO - sekcja 2.1, w tym tabela 1)
Punktem wyjścia jest określenie, które CT - spośród katalogu określonego w UP – będą realizowane
przez program. Następnie - stosownie do wniosków z przeprowadzonej uprzednio analizy wyzwań,
potrzeb i potencjałów regionu i/lub sektora - dobierane są PI spośród tych przypisanych w
rozporządzeniach do danego CT. SSeelleekkccjjaa ppoowwiinnnnaa ddoottyycczzyyćć mmoożżlliiwwiiee ooggrraanniicczzoonneejj lliicczzbbyy PPII.. IIcchh zzeessttaaww
11
lub SZOP lub stosownych wytycznych.

ppoowwiinniieenn bbyyćć śścciiśśllee zzwwiiąązzaannyy zz oocczzeekkiiwwaannyymmii rreezzuullttaattaammii nnaa ddaannyymm tteerryyttoorriiuumm ii//lluubb ww ddaannyymm sseekkttoorrzzee.
Jeśli zakres/ charakter oczekiwanych rezultatów tego wymaga – zestaw obejmuje zarówno PI
przyporządkowane EFRR, jak i EFS.
Ta część programowania powinna być doprecyzowana stopniowo, stosownie do identyfikowanych na
kolejnych etapach przygotowywania programu dylematów, sprzeczności czy konfliktów. Ostateczna
decyzja co do rozkładu środków na CT i fundusze będzie efektem wypracowywanych kompromisów
między tym, co ‘potrzebne by osiągnąć rezultat’, a tym, co ‘obowiązkowo wymagane’. Pierwszemu
podejściu powinno przede wszystkim przyświecać dążenie do określenia, które PI są najważniejsze oraz
w jaki sposób integrować dziedziny interwencji poszczególnych funduszy (tj. czy finansowanie krzyżowe
(cross-financing), czy wielo-funduszowość).
Należy podkreślić, że o ile wybór CT realizowanych przez program krajowy determinowany jest w
całości przez UP, to w przypadku programów regionalnych pozostanie możliwość swobodnego wyboru
CT (z wyjątkiem CT objętych mechanizmem minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie, dla
których w UP przewidziano udział programów regionalnych). Dokonując doboru PI należy także
kkiieerroowwaaćć ssiięę pprrzzyyggoottoowwaannyymm ww rraammaacchh UUPP zzeessttaawwiieenniieemm pprrzzyyppiissuujjąąccyymm ppoosszzcczzeeggóóllnnee PPII ddoo ppoozziioommuu
rreeggiioonnaallnneeggoo ii//lluubb kkrraajjoowweeggoo.
Ponadto w projekcie komisyjnego wzoru PO oczekuje się, aby wybór każdego CT i jego PI był
uzasadniony odwołaniami do stosownych: CSR, wniosków z ewaluacji ex ante, zapisów UP oraz
krajowych i/lub regionalnych dokumentów strategicznych oraz – jeśli dotyczy - do KPR.
•• UUzzaassaaddnniieenniiee sszzaaccuunnkkoowweeggoo rroozzkkłłaadduu śśrrooddkkóóww UUEE
(CPR art. 87.2.a; projekt komisyjnego wzoru PO – sekcja 2.3)
Następnie należy dokonać szacunkowego podziału środków na poszczególne CT i PI – jest to ważny
element priorytetyzacji planowanych dziedzin interwencji oraz koncentracji środków. W końcowych
etapach przygotowywania PO będzie to punkt wyjścia do przygotowania planu finansowego programu,
uwzględniającego także kwestię zgodności z wymogami dot. minimalnych pul środków dedykowanych
tematycznie.
Podejmując decyzję o rozkładzie środków, należy zatem rozważyć następujące elementy wpływające na
priorytetyzację/ koncentrację środków:
o dystans do osiągnięcia celów ilościowych wynikających ze UE2020, określonych w KPR i
przedstawionych w UP;
o konieczność zapewnienia zgodności z dorobkiem prawnym UE;
o priorytety finansowania określone w country position paper KE;
o powiązania z istotnymi inwestycjami finansowanymi z innych źródeł publicznych lub prywatnych.
Ponadto w projekcie komisyjnego wzoru PO oczekuje się, aby rozkład środków był wyrażony zarówno
danymi ilościowymi (w %), jak i jakościowymi, z uwzględnieniem relatywnej wagi alokacji na
poszczególne CT w stosunku do całościowej alokacji PO.
•• SSttrraatteeggiiaa iinnwweessttyyccyyjjnnaa pprrooggrraammuu
Kolejnym krokiem jest ustalenie ostatecznego kształtu ‘strategii inwestycyjnej’ programu, która powinna
charakteryzować się jasnymi powiązaniami12
między:
1 zidentyfikowanymi wyzwaniami, potrzebami i potencjałami;
2 celami szczegółowymi i oczekiwanymi rezultatami;
3 układem CT i PI wybranych do realizacji w PO; oraz
4 rozkładem środków finansowych.
12
Związki te będą przedmiotem wnikliwej analizy w ramach ewaluacji ex ante oraz negocjacji PCz-KE.

Następnie planowana strategia inwestycyjna PO przekładana jest na zgodny z nią układ osi
priorytetowych.
W projekcie komisyjnego wzoru PO, służącego wprowadzeniu danych do SFC2014, zaprezentowano
planowany układ tabeli, mającej prezentować w sposób syntetyczny strategię inwestycyjną programu.
Będzie ona generowana automatycznie przez SFC2014 na podstawie informacji wprowadzonych w
poszczególnych sekcjach komisyjnego wzoru PO.
Rys. 3. Matryca logiczna strategii inwestycyjnej PO
Udział wsparcia
UE w całości
środków PO
Oś
priorytetowa
CT PI Cele
szczegółowe
Fundusz Wsparcie UE -
EUR
EFRR EFS FS
Uzasadnienie
wyboru CT i PI
1 1 1.1 €1,000,000,000 % % %
2.12 2
2.2
€1,000,000,000
PT Nd. Nd. €500,000,000
Prezentowany kształt tabeli jest aktualnie dyskutowany i prawdopodobnie ulegnie zmianom.
22..22 OOppiiss uukkłłaadduu oossii pprriioorryytteettoowwyycchh
Dla każdej osi priorytetowej należy wskazać:
o cele szczegółowe wyrażone poprzez wskaźniki rezultatu strategicznego (w przypadku EFS –
wskaźniki rezultatu);
o PI, a w ich ramach:
o rodzaje interwencji przewidzianych do realizacji (w tym grupy docelowe, typy beneficjentów,
terytorialny obszar realizacji);
o kierunkowe zasady wyboru projektów lub operacji (rozumianych jako dwa lub więcej ściśle
powiązane projekty), które będą stosowane w programie;
o planowane wykorzystanie instrumentów finansowych;
o planowane duże projekty;
o wskaźniki produktu;
o szczególne rozwiązania dotyczące EFS (w zakresie wkładu w CT 1-7, innowacji społecznych,
ponadnarodowości);
o wskaźniki i kluczowe etapy realizacji dla potrzeb ram wykonania;
o kategorie interwencji;
o planowane użycie pomocy technicznej.
Poszczególne elementy składające się na oś priorytetową zostały opisane w dalszych podrozdziałach.
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zz cceellaammii tteemmaattyycczznnyymmii ii pprriioorryytteettaammii iinnwweessttyyccyyjjnnyymmii
(CPR 87.1.b, projekt komisyjnego wzoru PO: sekcja 3)
Można wyróżnić pięć głównych poziomów programowania i wdrażania, które ułożone hierarchicznie
uszczegóławiają zakres interwencji PO: (1) UP wyznacza ogólny zakres (2) programów; (3) oś
priorytetowa składa się z (4) działań (dopuszczalne jest wprowadzenie dodatkowego podziału na
poddziałania). Każde działanie obejmuje konkretne (5) typy projektów kwalifikowalne do finansowania.
Zważywszy na fakt, że kształt osi priorytetowej PO ma bezpośrednie przełożenie na skuteczną i
efektywną implementację PO należy dążyć do spójnych zakresowo osi, nie implikujących zbędnych
obciążeń administracyjnych (zwłaszcza w zakresie certyfikacji i audytu), którym będzie towarzyszyć
zestaw mechanizmów zapewniających komplementarność i zintegrowane podejście tak wewnątrz, jak i
między osiami priorytetowymi.

Zaleca się zatem przyjęcie logiki gdzie oś priorytetowa:
o łączy 1 CT, 1 kategorię regionów (z możliwością odstępstw w zasadnych przypadkach) oraz 1
fundusz;
o jest programowana i wdrażana przy wykorzystaniu 1 funduszu z zastosowaniem finansowania
krzyżowego (do 10%) oraz mechanizmów zapewniających integrację wsparcia.13
Przyjęte w ten sposób założenia można zilustrować graficznie w następujący sposób:
Rys. 4. Hierarchia poziomów programowania oraz powiązania z celami tematycznymi i priorytetami inwestycyjnymi
Z zapisów CPR i projektu komisyjnego wzoru PO wynika, że cały system programowania,
monitorowania i rozliczania finansowego i ram wykonania odbywać się będzie w ramach osi w układzie
poszczególnych PI.
LLooggiikkaa KKEE pprrzzeeddssttaawwiiaanniiaa iinntteerrwweennccjjii ww rraammaacchh oossii ww ppooddzziiaallee nnaa PPII mmuussii zzoossttaaćć sskkoonnffrroonnttoowwaannaa nnaa
eettaappiiee pprrooggrraammoowwaanniiaa zzee ssttoossoowwaannyymm ww PPoollssccee oodd ddwwóócchh ppeerrssppeekkttyyww ppooddeejjśścciieemm ppooddzziiaałłuu oossii
pprriioorryytteettoowwyycchh nnaa ddzziiaałłaanniiaa ii ppooddddzziiaałłaanniiaa..
Najprostszym rozwiązaniem rekomendowanym przez MRR jest mono-tematyczność osi priorytetowych
(1 oś=1 CT) i przełożenie PI na działania programu, ewentualnie na jego podziałania na zasadzie 1:1.
Jeśli z istotnych względów programowych wskazana byłaby wielo-tematyczność osi priorytetowych lub
rozbicie PI na klika działań to jest to możliwe, pod warunkiem, że jjeeddnnoo ddzziiaałłaanniiee//ppooddddzziiaałłaanniiee zzaawwsszzee
bbęęddzziiee rreeaalliizzoowwaaćć ttyyllkkoo 11 PPII ii ttyymm ssaammyymm 11 CCTT. OOzznnaacczzaa ttoo,, żżee pprroojjeekktt mmoożżee zzoossttaaćć zzaalliicczzoonnyy
aauuttoommaattyycczznniiee ppoopprrzzeezz ddzziiaałłaanniiee//ppooddddzziiaałłaanniiee,, ww kkttóórryymm jjeesstt rreeaalliizzoowwaannee wwyyłłąącczznniiee ddoo jjeeddnneeggoo PPII.
Możliwe jest także przyjęcie rozwiązania, że PI sam stanowi całą oś priorytetową – w szczególności w
programach dedykowanych niewielkiej liczbie CT.
W dokumencie PO nie jest konieczne wskazywanie działań i poddziałań programu, a jedynie wskazanie
realizowanych PI. Przyporządkowanie PI do działań i poddziałań powinno zostać szczegółowo
przedstawione w Szczegółowym opisie priorytetów programu (SzOP).
13
Powyższe wymogi wynikają z faktu, że CPR zawiera zasady wdrożeniowe dostosowane do podejścia mono-
funduszowego oraz mono-tematycznego i kategoryzującego regiony, mimo dopuszczenia na etapie trilogu z PE tworzenia
osi priorytetowych łączących różne fundusze, CT i kategorie regionów
.
wybrany CT
(1 lub kilka
ściśle komplementarnych CT)
cele programu
(2) program
(3) oś priorytetowa
(4) działanie
1 CT
kilka PI przyporządkowanych CT
realizowanemu w ramach osi
1 PI
przyporządkowany CT
realizowanemu w ramach osi
cele szczegółowe osi
(5) projekt
cele tematyczne
cele strategiczne
(1) umowa partnerstwa

Przyjęte przypisanie PI do działań i poddziałań zostanie wprowadzone do systemu informatycznego, co
pozwoli na automatyczne przypisywanie projektów do określonych PI poprzez poziom wdrażania
działania lub poddziałania.
Pojedynczy projekt może być realizowany tylko w ramach jednego PI i jednego funduszu.
Klasyfikowanie projektów w programach krajowych do kategorii regionów – patrz podrozdział
Powiązanie osi z kategoriami regionów w ramach PO krajowych.
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zz ffuunndduusszzaammii
W UP ustalono, że krajowe PO są jedno-funduszowe (za wyjątkiem PO obejmującego EFRR i FS),
natomiast RPO są dwu-funduszowe (EFRR + EFS). W programach krajowych łączenie interwencji z
zakresu EFRR i EFS odbywa się poprzez zastosowanie mechanizmu finansowania krzyżowego.
ZZee wwzzggllęędduu nnaa zzaapprrooppoonnoowwaannee pprrzzeezz KKEE wwddrroożżeenniioowwee zzoorriieennttoowwaannee jjeeddnnoozznnaacczznniiee nnaa jjeeddnnoo--
ffuunndduusszzoowwoośśćć,, zzaassaaddyy ww cceelluu ooppttyymmaalliizzaaccjjii pprroocceessuu wwddrraażżaanniiaa pprrooggrraammóóww,, rreekkoommeennddoowwaannee jjeesstt
uujjmmoowwaanniiee ppoosszzcczzeeggóóllnnyycchh ffuunndduusszzyy ww oossoobbnnyycchh oossiiaacchh pprriioorryytteettoowwyycchh nnaawweett,, ggddyy ddoottyycczząą tteeggoo
ssaammeeggoo CCTT.. Dwu-funduszowe osie są bowiem obarczone dużym ryzykiem w kontekście certyfikacji
wydatków i audytów KE.
W przypadku gdy realizacja przedsięwzięć w ramach CT 1, 3 oraz 8-10 wymaga komplementarnego
udziału EFRR lub EFS szacowanego na minimalnym poziomie 20%, dopuszcza się zastosowanie dwu-
funduszowej osi priorytetowej. Należy przy tym pamiętać, że – zgodnie z przepisami UE - w ramach
takich osi finansowanie krzyżowe nie ma zastosowania.
W opinii MRR finansowanie krzyżowe jest rozwiązaniem łatwiejszym niż realizacja zintegrowanych
projektów z różnych PI i funduszy wyodrębnionych w ramach osi, z których każdy finansowany jest z
innego funduszu.
Realizacja dwu-funduszowych projektów przy zaproponowanych zasadach wdrażania jest
niewykonalnym wdrożeniowo przedsięwzięciem. Oznaczałyby one dodatkowe obciążenia dla
beneficjentów i instytucji rozliczających wydatki: konieczność rozliczania i klasyfikowania wydatków do
różnych funduszy, CT, PI, na etapie każdego wniosku o płatność w projekcie, problemy z
kwalifikowalnością wydatków, różnorodność zasad w zakresie generowania dochodów, itd. W związku z
tym, dwu-funduszowa oś priorytetowa i tak wymagać będzie ujmowania interwencji poszczególnych
funduszy w oddzielnych projektach, co ogranicza zasadność tworzenia takich osi. Zapewnienie
zintegrowanego podejścia miedzy funduszami jest bowiem możliwe na takich samych zasadach w
przypadku, gdy projekty zintegrowane realizowane byłyby w ramach różnych osi priorytetowej, przy
zapewnieniu odpowiednich mechanizmów koordynacji przez IZ. W przypadku osi dwu-funduszowych
istnieje natomiast realne ryzyko, że dwu-funduszowość może stać się powodem do zawieszenia
płatności znacznej części środków w programie, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w jednym
z funduszy wchodzących w skład osi.
Na etapie programowania istotne jest zatem nie tyle dążenie to tworzenia dwu-funduszowych osi, ile
zapewnienie solidnej wizji zintegrowanej interwencji EFRR+EFS oraz przełożenie jej na przejrzysty
układ spójnych wewnętrznie osi priorytetowych oraz zaprojektowanie realnych mechanizmów
programowo- wdrożeniowych zapewniających integrację wsparcia.
Rekomendowanymi w tym zakresie rozwiązaniami jest zastosowanie finansowania krzyżowego oraz: (1)
wspólnych grup roboczych uszczegóławiających m.in. zakres interwencji w poszczególnych
komplementarnych osiach priorytetowych (uwzględniając przy tym konieczność komplementarności i
nie-duplikowania interwencji); (2) harmonogramów wspólnych (lub zsynchronizowanych) procesów
naboru i rozpatrywania projektów; (3) konkursów na operacje (rozumianych jako grupa projektów z
różnych osi, funduszy, CT powiązanych ze sobą); (4) ‘banków’ projektów oraz paneli eksperckich
identyfikujących punkty styczne między projektami oraz możliwości ich integracji w szersze wiązki
projektów (np. w ramach ZIT lub projektów parasolowych); (5) list wspólnych kryteriów oceny

projektów oraz wspólnych wskaźników; (6) procedur równoległego uzgadniania i podpisywania umów o
dofinansowanie komplementarnych projektów; (7) harmonogramów wspólnych posiedzeń IZ, IW/ IP,
KM oraz jednostek ewaluacyjnych (zwłaszcza w odniesieniu do procesów – wyboru projektów,
monitorowania i sprawozdawczości); etc.
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zz kkaatteeggoorriiaammii rreeggiioonnóóww ww rraammaacchh PPOO kkrraajjoowwyycchh
Generalne założenie stanowi, że osie priorytetowe dotyczą wyłącznie jednej kategorii regionów, ze
względu na zróżnicowanie stopy współfinansowania UE. Tym samym w przypadku PO krajowych
funkcjonują trzy rodzaje osi:
1 osie dedykowane wyłącznie 15. regionom zaklasyfikowanym do kategorii najsłabiej rozwiniętych (i
finansowane z alokacji dla tej kategorii),
2 osie dedykowane wyłącznie woj. mazowieckiemu (i finansowane z alokacji dla tego regionu),
3 osie dedykowane całej Polsce i służące realizacji celów ogólnokrajowych (i finansowane
proporcjonalnie pro rata z obu alokacji).
W szczególnie uzasadnionych przypadkach alternatywą dla wyodrębniania osi dedykowanych tylko
jednej kategorii regionów (typ 1 i 2) byłoby stworzenie osi łączących te kategorie z wyodrębnionymi
jednak w ramach osi pulami środków na poszczególne kategorie (w formie działań lub poddziałań) i z
góry uśrednioną bądź obniżoną do 80% stopą dofinansowania unijnego na poziomie osi. Stopa 80%
właściwa dla Mazowsza stosowana byłaby do wszystkich projektów w ramach osi. Wynika to z faktu, że
certyfikacja wydatków i refundacja z KE następują w oparciu o stopę określoną na poziomie osi
priorytetowej, a nie działań, stąd tez na poziomie osi musi obowiązywać tylko jeden jej poziom.
Kwalifikowanie projektów do poszczególnych kategorii i związanych z nimi puli środków odbywać
musiałoby się na zasadzie projekt po projekcie, przy czym IZ musiałaby pilnować określonych na
poziomie osi limitów.
Konieczność stworzenia osi typu 3. wynika z faktu, że część interwencji programów krajowych, pomimo
faktu że będzie realizowana fizycznie na Mazowszu, dotyczyć będzie funkcjonowania państwa jako
całości i nie można jej w sposób racjonalny przypisać do danej kategorii regionów. Do tej grupy wydają
się należeć m.in.:
o pomoc techniczna,
o obszar dobrego rządzenia,
o centralne projekty informatyczne,
o centralne instrumenty finansowe,
o projekty z zakresu B+R oparte z założenia na współpracy jednostek z całego kraju, których
większość zlokalizowana jest na Mazowszu.
W takich przypadkach niezasadne byłoby przyporządkowywanie takich projektów jedynie do Mazowsza,
gdyż niesłusznie pomniejszałoby to przypisaną mu odgórnie alokację.
W przypadku konstrukcji osi typu 3. wartość alokacji przyporządkowanych dla poszczególnych kategorii
regionów, którą trzeba będzie wykazać w programie na poziomie osi określona byłaby z góry ryczałtowo
w oparciu o mechanizm pro-rata, mając na względzie liczbę regionów w poszczególnych kategoriach
(15/16 alokacji PO/osi priorytetowej dla kategorii regionów mniej rozwiniętych i 1/16 alokacji dla woj.
Mazowieckiego). Jednocześnie stopa dofinansowania takich osi byłaby średnią dwóch maksymalnych
stóp dofinansowania różnych kategorii regionów (85% i 80%) ważoną liczbą regionów w
poszczególnych kategoriach. Wyniosłaby ona przy tych założeniach 84,69%. Wyznaczona w ten sposób
stopa zostałaby przyjęta jako referencyjna dla wszystkich osi priorytetowych typu 3. i wszystkich
realizowanych w ich ramach projektów, niezależnie od faktycznego fizycznego miejsca realizacji. Podział
alokacji na projekcie następowałby automatycznie w oparciu o proporcje 15/16 i 1/16.
W celu określenia wartości pomocy udzielonej na obszarze Mazowsza na etapie programowania i
monitorowania należy przyjąć:
o wartość alokacji, kontraktacji, wydatkowania RPO dla woj. Mazowieckiego;

o wartość alokacji, kontraktacji, wydatkowania w ramach osi priorytetowych dedykowanych
wyłącznie woj. Mazowieckiemu;
o 1/16 alokacji, kontraktacji, wydatkowania w ramach osi priorytetowych dedykowanych realizacji
celów ogólnokrajowych, które co prawda często będą realizowane w tym regionie, ale tak
naprawdę dotyczyć będą całego kraju.
Uwaga: Powyższe podejście wymaga uzgodnienia z KE w trakcie negocjacji UP i programów krajowych.
W szczególności w zakresie funkcjonowania mechanizmu pro-rata dla osi ‘ogólnopolskich’.
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zz cceellaammii sszzcczzeeggóółłoowwyymmii oorraazz wwsskkaaźźnniikkaammii
(CPR art. 24.3 oraz 87.2.b.ii-ii oraz iv, projekt komisyjnego wzoru PO: sekcja 3.A.1.)
PO powinny stosować hierarchiczny układ celów, oczekiwanych rezultatów i w konsekwencji
wskaźników rezultatu i produktu. Rozwiązanie to umożliwia logiczne zhierarchizowanie poszczególnych
poziomów programowania i ustalenie właściwych powiązań między celami, oczekiwanymi rezultatami i
wskaźnikami. Punktem wyjściowym jest cel PO, z którego powinny wynikać cele szczegółowe i
wskaźniki rezultatu/ produktu poszczególnych osi priorytetowych, a następnie PI, a nie odwrotnie.
Cele szczegółowe należy sformułować poprzez określenie kierunku pożądanej zmiany społeczno-
gospodarczej w dziedzinie związanej z realizowanym CT/ PI w ramach danej osi priorytetowej. Innymi
słowy, programując układ i zakres poszczególnych osi priorytetowych, w pierwszej kolejności należy
zadać fundamentalne pytanie: ‘Co chcemy zmienić w kontekście zdiagnozowanych potrzeb społeczno-
gospodarczych?’.
Cele szczegółowe powinny być związane z postanowieniami UP (doprecyzowując je w ramach
poszczególnych CT lub PI wybranych do realizacji w ramach danej osi priorytetowej), odpowiadać
oczekiwanym rezultatom strategicznym oraz zostać skwantyfikowane poprzez wskaźniki rezultatu
strategicznego lub w przypadku EFS wskaźnikami rezultatu.
Ponadto poszczególnym osiom należy przyporządkować wskaźniki rezultatu bezpośredniego i produktu
ze wspólnej listy obowiązkowej,14
która będzie zaimplementowana w krajowym systemie
informatycznym wspierającym proces realizacji programów. Oprócz zobowiązania zastosowania
wskaźników z katalogu obowiązkowego, istnieje możliwość zastosowania wskaźników własnych.
Każdy wskaźnik powinien mieć określoną wartość bazową lub docelową, wyjątek dotyczy niektórych
wskaźników właściwych EFS i PT. Wskaźniki rezultatu bezpośredniego i produktu z założenia powinny
mieć wartość bazową 0. Wskaźniki rezultatu strategicznego (EFRR) lub wskaźniki rezultatu (EFS), ze
względu na swój częściowo kontekstowy charakter powinny mieć wartość bazową określoną w oparciu
o dostępne dane statystyczne lub ewaluacyjne. W przypadku danych dotyczących wartości bazowej
innej niż 0 należy wskazać źródło (z konkretną stroną i danymi bibliograficznymi), a w odniesieniu do
wartości docelowej odniesienie do dokumentu opisującego szczegółowo założenia i model wykorzystany
do oszacowania.
Projekt komisyjnego wzoru PO wymaga następującego sposobu prezentacji wskaźników (przykład):
14
Lista ta jest zorganizowana zgodnie z założeniem, że do każdego PI przypisane są określone tematyczne kategorie
interwencji, z którymi powiązane są wskaźniki produktu i rezultatu bezpośredniego gromadzone z poziomu poszczególnych
projektów. Wybierając określony CT i PI uzyskiwany jest dostęp do przypisanego do niego menu kategorii interwencji i
związanych z nimi wskaźników.

Rys. 5. Przykładowe zestawienie wskaźników rezultatu [strategicznego] dla EFRR/FS
15
Wskaźnik Jednostka
pomiaru
Wartość
bazowa
Rok bazowy Wartość
docelowa16
(2022)
Źródło
danych
Częstotliwość
monitorowania
wskaźnik
rezultatu
[strategicznego]
programu S.1
wraz z celem
jakościowym
np. wydajność
MŚP liczona
stosunkiem
wartości
dodana brutto
(WDB) na
pracownika
Euro/pracownik 20,000 2012 Wzrost o 10-
15%
Krajowy
Urząd
Statystyczny
1/rok
wskaźnik
rezultatu
[strategicznego]
programu S.2
wraz z celem
jakościowym
np.
Postrzeganie
bezpieczeństwa
lokalnego przez
mieszkańców
miasta
Postrzeganie
bezpieczeństwa
przez ludność w
skali 1-10 (gdzie
1 = poczucie b.
dużego
bezpieczeństwa)
6 2013 2-3 Badanie
ankietowe
Co 2 lata
Rys. 6. Przykładowe zestawienie wskaźników rezultatu i produktu dla EFS
17
Wskaźnik Jednostka
pomiaru
wskaźnik
produktu z
listy
wspólnych
wskaźnikó
w na
poziomie
UE
Wartoś
ć
bazowa
Jednostk
a
pomiaru
Rok
bazow
y
Wartość
docelowa
(202018
(2022)
Źródło
danych
Częstotliwo
ść
monitorow
ania
wskaźnik
rezultatu
programu S.1
wraz z celem
jakościowym
np. liczba
uczestników w
przedziale
wiekowym 16-24
w edukacji lub
kształceniu
ustawicznym
liczba
uczestnikó
w
Nd. 60% % 2014 80% Monitorin
g
1/rok
wskaźnik
rezultatu
programu S.2
wraz z celem
jakościowym
np. Krajowa baza
danych nt. osób
niepracujących i
nieuczących się
(tzw. NEETs)
lb. baz
danych
Nd. nie tak/nie 2012 tak Monitorin
g
1/rok
wskaźnik lb. Nd. nie Nd. Nd. Nd. Monitorin 1/rok
15
W podziale na cele szczegółowe
16
For ERDF and Cohesion Fund the target values can be qualitative or quantitative.
17
per PI albo cel szczegółowy

rezultatu
programu S.3
bez celu
jakościowego
np. lb.
uczestników w
przedziale
wiekowym 16-24
rozpoczynającyc
h praktyki
uczestnikó
w
g
wskaźnik
produktu z listy
wspólnych
wskaźników na
poziomie UE C.1
wraz z celem
jakościowym
np. lb.
uczestników
pracujących po
zakończenu
edukacji
Lb.
uczestnikó
w
W wieku
poniżej 25
lat
50% % 2014 55% Monitorin
g
1/rok
Ponadto dla każdej osi priorytetowej należy oznaczyć wskaźniki, które będą uwzględniane na potrzeby
ram wykonania i przypisać im oprócz wartości bazowej i docelowej również wartość pośrednią dla 2018
(kamienie milowe). Jako wskaźniki stosowane dla potrzeb ram wykonania należy wybrać wyłącznie
wskaźniki produktowe lub finansowe. System wskaźników opisano szczegółowo w dalszych rozdziałach.
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zz kkaatteeggoorriiaammii iinntteerrwweennccjjii
(CPR art. 24.2 oraz 87.2.b.vi, projekt komisyjnego wzoru PO: sekcja 3.A.5.)
Przewiduje się zachowanie dotychczasowych pięciu wymiarów kategoryzacji: (1) tematyczne kategorie
interwencji; (2) formy finansowania (dotacja, instrument finansowy); (3) rodzaju terytorium (obszary
miejskie, wiejskie, obszary górskie, wyspy itp.); (4) działalności gospodarczej (sektora w odniesieniu do
wsparcia biznesu czy innowacji oraz B+R); 5 lokalizacji (obszar NUTS).
Ze względu na zadania IZ (zgodnie z CPR, patrz: art. 114.3.b, art. 114.3.g) i potencjalny wpływ na
kwalifikowalność należy uwzględnić wszystkie potencjalnie planowane do wsparcia w danej osi
priorytetowej tematyczne kategorie interwencji, nawet te o bardzo niewielkim wymiarze finansowym –
istnieje ryzyko, że projekty spoza wymienionych kategorii nie będą mogły uzyskać wsparcia.
W odniesieniu do EFRR i FS podział środków na tematyczne kategorie interwencji opiera się pośrednio
na podziale na CT i PI, ale nie jest to w 100% podział 1:1. Dana tematyczna kategoria interwencji może
być właściwa do kilku PI. W odniesieniu do EFS każdej kategorii interwencji odpowiada dokładnie jeden
PI (i na odwrót). W przypadku EFS rozbicie alokacji na kategorie interwencji służy także weryfikacji
wymaganych minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie.
Każdemu zatwierdzonemu projektowi odpowiada tylko wiodąca kategoria interwencji, do której
przypisywane są wszystkie wydatki projektu. Dla projektów EFS można wskazać również kategorię
uzupełniającą, których zestaw określony jest na poziomie unijnym. Mają one na celu monitorowanie
pośredniego zaangażowania EFS w pozostałe cele tematyczne. Na obecnym etapie prac MRR rozważa
wprowadzenie podobnego rozwiązania dla EFRR i FS. Mogłoby to mieć znaczenie w szczególności dla
projektów z CT 1-3, tj. celów mających charakter horyzontalny, w których kategoria uzupełniająca
pomogłaby doprecyzować obszar/sektor, w którym realizowany jest projekt. UWAGA: wszystkie wydatki
projektu będą przypisywane w systemie tylko do kategorii wiodącej – kategorie uzupełniające mają
jedynie charakter informacyjny.
Sprawozdawczość w rozbiciu na kategorie interwencji pozwoli również na wywiązanie się z obowiązku
raportowania wsparcia celów związanych ze zmianami klimatu. Szczegółowa metodologia opracowana
zostanie przez KE i opierać się na systemie Rio markers (np. przedsięwzięcia związane z efektywnością

energetyczną i odnawialnymi źródłami energii (OZE) zaliczane będą w 100% do wydatków związanych z
celami dotyczącymi zmian klimatu, natomiast inwestycje w transport przyjazny środowisku w wymiarze
40% ich wartości).
•• PPoowwiiąązzaanniiee oossii zzee śśrrooddkkaammii UUEE ii mmiinniimmaallnnyymmii ppuullaammii śśrrooddkkóóww ddeeddyykkoowwaannyycchh tteemmaattyycczznniiee
(CPR art. 24.2 oraz 87.2.b.vi)
Niezależnie od kategorii interwencji każdy typ projektu przypisany powinien być - poprzez działanie /
poddziałanie, w którym jest realizowany - jednemu PI. Określając wielkość środków na poszczególne
osie priorytetowe, oprócz minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie należy wziąć pod
uwagę wyniki analizy dotyczącej danego sektora i obszaru terytorialnego i dążyć do jak największej
koncentracji środków (patrz zasada koncentracji środków). Zalecane jest przyjęcie następującej logiki:
wybór ograniczonej liczby PI, skwantyfikowanie potrzeb poprzez określenie pożądanej wielkości
wskaźników rezultatu i produktu na koniec 2022 i odpowiednie dopasowanie skoncentrowanej wielkości
środków unijnych, niezbędnych do osiągnięcia pożądanej wielkości.
Rys. 7. Tabela minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie
19
fundusz
kategorie regionów
pule środków dedykowanych tematycznie
minimalny poziom
koncentracji
wg projektów
rozporządzeń
regiony słabiej rozwinięte
EFRR
CT 1-4
min. 50% środków EFRR musi zostać przeznaczonych na CT 1, 2, 3 i 4 (badania i innowacyjność, TIK,
MŚP oraz gospodarka niskoemisyjna)
50%
EFRR
(ew. FS)
w tym CT 4
min. 10% środków musi zostać przeznaczonych na CT 4, została też wprowadzona możliwość
wykorzystania FS w przypadku dwóch PI (wówczas pula środków zostaje zwiększona do 12%)
10% (12%)
EFRR i
EFS
CT 8- 10
min. 20-25% środków funduszy strukturalnych musi zostać przeznaczonych na CT 8, 9, 10
20-25%
EFS
w tym CT 9
min. 20% środków EFS musi zostać przeznaczonych na CT 9
20%
EFS 4 PI spośród CT 8-11 60%
woj. mazowieckie**
EFRR
CT 1- 4
min. 60% środków EFRR musi zostać przeznaczonych na CT 1, 2, 3 i 4 (badania i innowacyjność, TIK,
MŚP oraz gospodarka niskoemisyjna)
60%
EFRR
(ew. FS)
w tym CT 4
min. 20% środków musi zostać przeznaczonych na CT 4, została też wprowadzona możliwość
wykorzystania FS w przypadku dwóch PI
20%
EFRR
i EFS
CT 8, 9, 10
min. 35-40% bądź 45-50% środków funduszy strukturalnych musi zostać przeznaczonych na CT 8, 9,
10
35-40%
45-50%
EFS
w tym CT 9
min. 20% środków EFS musi zostać przeznaczonych na CT 9
20%
EFS 4 PI spośród CT 8-11
70%
80%
22..33 OOppiiss ttyyppóóww pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć rreeaalliizzoowwaannyycchh ww rraammaacchh oossii pprriioorryytteettoowweejj
(CPR art. 87.2.b.iii, projekt komisyjnego wzoru PO – sekcje: 3.A.2.; 3.A.3.; oraz 3.A.6.)
•• WWyymmooggii ooggóóllnnee
Każda oośś pprriioorryytteettoowwaa ooppiissyywwaannaa jjeesstt ww PPOO ttyyppaammii ii pprrzzyykkłłaaddaammii pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć (actions), które
przyczynią się do osiągnięcia jej celów i wskaźników wraz ze wskazaniem, który PI będzie realizowany
przez dany typ przedsięwzięć. Opis osi priorytetowej zawiera, więc informacje pozwalające na

zidentyfikowanie powiązań między oczekiwanymi rezultatami osi priorytetowej i PO a
przyporządkowanymi do niej działaniami, głównymi grupami docelowymi, zaplanowanym zasięgiem
terytorialnym oraz typami głównych beneficjentów.
W samym programie opis dotyczy typów przedsięwzięć (actions). Natomiast w SzOP należy wskazać
relacje pomiędzy działaniami (measure) / poddziałaniami PI w układzie 1:1.
Należy przy tym pamiętać, że w nowym okresie programowania przedsięwzięcia (actions) są
postrzegane jako środki realizacji rezultatów. Każde przedsięwzięcie każdej osi priorytetowej musi,
zatem uzasadniać się wkładem, jaki będzie mieć w osiągnięcie celów szczegółowych osi priorytetowej,
do której zostało przyporządkowane.
Opis typów i przykładów przedsięwzięć, które będą realizowane przez daną oś jest ważnym elementem
całej logiki interwencji funduszy unijnych – powinien dać odpowiedź na pytanie: w jaki sposób w
praktyce będą realizowane cele szczegółowe określone dla osi? Czy nawet bardziej precyzyjnie: jakie
projekty powinny zostać zrealizowane i jakie efekty powinny one przynieść, aby złożyły się one na
pożądane rezultaty.
W tym punkcie powinny się znaleźć (informacja na poziomie osi priorytetowej):
o wskazanie i uzasadnienie proponowanych form interwencji (dotacja, typy instrumentów
finansowych, kombinacja dotacji i instrumentu finansowego) i ich szacunkowego udziału w
realizacji celów priorytetu;
o w przypadku iinnssttrruummeennttóóww ffiinnaannssoowwyycchh – wyniki analizy ex ante, w przypadku dotacji – analiza i
wyjaśnienie proponowanego poziomu dofinansowania (mechanizmów jego określania),
pozwalającego tam, gdzie to możliwe zwiększyć efekt dźwigni funduszy oraz opis planowanych
instrumentów wraz z indykatywnymi alokacjami;
o kroki do podjęcia na rzecz realizacji zasady równości mężczyzn i kobiet i niedyskryminacji oraz
zrównoważonego rozwoju;
o dla dduużżyycchh pprroojjeekkttóóww (nie dotyczy EFS) - opis ich wkładu do osiągnięcia celów szczegółowych PI,
przy czym należy pamiętać, że do PO będzie dołączona lista wszystkich planowanych dużych
projektów (propozycja takiej tabeli wg komisyjnego projektu PO poniżej. W opisie osi priorytetowej
należy przede wszystkim skupić się na wskazaniu powiązań z PI i daną osią;
Rys. 8. Lista dużych projektów jako załącznik do PO
20
Tytuł Planowana ocena
przez ekspertów
zewnętrznych:
TAK/NIE
Indykatywna data
notyfikacji/przedłożenia
dużego projektu do KE
(rok, kwartał)
Indykatywna data
rozpoczęcia projektu
(rok, kwartał)
Indykatywna data
zakończenia projektu
(rok, kwartał
o lliissttaa ttyyppóóww pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć wybranych do wsparcia dla każdego celu osi priorytetowej i ich
spodziewany wkład (opis jakościowy oraz o ile to możliwe opis ilościowy) w realizację celów
szczegółowych, w tym:
o szczegółowe wwsskkaaźźnniikkii produktu dla każdego typu przedsięwzięcia wraz z uzasadnieniem ich
powiązania z odpowiednim celem i wskaźnikiem rezultatu;
Rys. 9. zestawienie wskaźników produktu w powiązaniu z PI
21
Wskaźnik Jednostka miary Wartość docelowa
na 2022
Źródło danych
20
wg projektu komisyjnego wzoru PO
21

o opis metodologii (opartej o wskaźniki rezultatu), która została wykorzystana do wybrania tych
typów przedsięwzięć i określenia ich efektywności z punktu widzenia celów;
o wskaźniki produktu zgodnie z wymaganiami rozporządzeń – do celów informacyjnych.
o planowane wykorzystanie PT, włączając w to ewentualne działania na rzecz wzmocnienia zdolności
administracyjnych instytucji i beneficjentów, zaangażowanych we wdrażanie danej osi
priorytetowej, wraz z przewidywanym poziomem alokacji na te działania. Należy przy tym
pamiętać, że informacje w tej sekcji nie powinny powielać się z opisem specjalnej osi priorytetowej
dla PT lub specjalnego programu dla PT;
W przypadku osi priorytetowej finansowanej z EFS, należy dodatkowo (tam, gdzie to konieczne)
umieścić informacje dotyczące m.in.: wkładu planowanych przedsięwzięć do realizacji CT 1-7, wraz z
wyjaśnieniem, w jaki sposób ten wkład będzie zapewniony oraz innowacji społecznych i współpracy
transnarodowej, o ile te dwa rodzaje interwencji nie są wdrażane przez specjalnie dedykowane im osie
priorytetowe, w ramach któregokolwiek PO realizowanego w Polsce. Oznacza to, iż w związku z
planowaną realizacją innowacji społecznych i ponadnarodowości wyłącznie w wyodrębnionej na ten cel
osi priorytetowej krajowego programu EFS zapisy te nie będą wymagane na poziomie regionalnych PO.
Jeżeli dana oś priorytetowa będzie wdrażana za pomocą RKSL lub instrumentów finansowanych, należy
to wskazać, pamiętając o tym, że w tym wypadku poziom dofinansowania unijnego wzrasta o 10%, a w
przypadku instrumentów finansowych zarządzanych przez KE nawet do 100%.
WWyymmooggii zzwwiiąązzaannee zz ppooddeejjśścciieemm tteerryyttoorriiaallnnyymm
(CPR art. 87.3 oraz projekt komisyjnego wzoru PO – sekcja 5)
•• OOSSII,, oobbsszzaarryy mmiieejjsskkiiee ii oobbsszzaarryy wwiieejjsskkiiee ww oossii pprriioorryytteettoowweejj pprrooggrraammuu ooppeerraaccyyjjnneeggoo
Stosownie do wyników negocjacji kontraktu terytorialnego,22
każdy PO odnosi się do OSI wyznaczonych
w UP23
- oraz w razie potrzeby – do innych obszarów wymagających szczególnego wsparcia
wyznaczonych przez samorządy wojewódzkie w ich mandatach negocjacyjnych.24
Oprócz wskazywania
planowanych do realizacji OSI, program odnosi się również do obszarów miejskich i wiejskich. Każdy PO
odnosi się = przedstawia, w jakim zakresie tematycznym i finansowym wybrane do realizacji CT i PI
będą dedykowane OSI.
Możliwe konstrukcje osi priorytetowej PO obejmującej OSI, działania dla obszarów miejskich lub
wiejskich:
Wariant 1: oś priorytetowa terytorialna poświęcona w całości jednemu OSI lub obszarowi miejskiemu
lub obszarowi wiejskiemu z kompleksowym zestawem CT i PI
22
Zakres ustaleń negocjacji Mandatu/ Kontraktu Terytorialnego: (1) czy dany PO może a jeśli tak to jakim stopniu
przyczyniać się do osiągania celów określonych dla OSI i odrębnie dla obszarów wiejskich; (2) kształtu działań
dedykowanych lub wspomagających cele przewidziane dla danego obszaru terytorialnej; (3) delimitacji bądź kryteriów
wyznaczania obszarów OSI w przypadku: miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych, miast i dzielnic
wymagających rewitalizacji, i obszarów wiejskich o najniższym dostępie do usług; (4) wyodrębnienia przedsięwzięć
kluczowych realizujących cele przewidziane dla powyższego katalogu OSI oraz obszarów wiejskich.
23
(1) Polska Wschodnia; (2) Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne; (3) Miasta i dzielnice miast wymagające
rewitalizacji; (4) Obszary wiejskie; o najniższym dostępie mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości
rozwojowe; (5) Obszary przygraniczne.
24
Są one przedmiotem ustaleń Kontraktu Terytorialnego tylko w przypadku uznania ich za kluczowe dla osiągnięcia
krajowych i ponadregionalnych celów w danym CT.

Rys. 10. Przykładowy układ osi priorytetowych dedykowanych OSI – wariant 1
osie priorytetowe działania poddziałania
podziałanie 1działanie 1 (PI 1.A)
poddziałanie 2
działanie 2 (PI 1.B) bez poddziałań
Oś priorytetowa 1 (CT 1)
działanie 3 (PI 1.C) bez poddziałań
działanie 1 (PI 2.A) bez poddziałań
podziałanie 1
działanie 2 (PI 2.B)
poddziałanie 2
podziałanie 1działanie 1 (PI 3.A)
poddziałanie 2
działanie 2 (PI 3.B) bez poddziałań
działanie 1
działanie 2
Oś priorytetowa 4 dla OSI
(EFRR)
(wielo-tematyczna)
działanie 3
działanie 1
działanie 2
Oś priorytetowa 5 dla OSI
(EFS)
(wielo-tematyczna)
działanie 3
Wariant 2: oś priorytetowa tematyczna ze wskazaniem wymiaru terytorialnego na poziomie PI bądź
poddziałania
Rys. 11. Przykładowy układ osi priorytetowych dedykowanych OSI – wariant 2
osie priorytetowe działania poddziałania
poddziałanie 1 tradycyjneDziałanie 1 (PI 1.A)
poddziałanie 2 OSI
Działanie 2 (PI 1.B) bez poddziałań (tradycyjne)
Oś priorytetowa 1 (EFRR) (CT
1)
Działanie 3 (PI 1.C) bez poddziałań (całe OSI)
Działanie 1 (PI 2.A) bez poddziałań
poddziałanie 1 tradycyjne
Oś priorytetowa 2 (EFRR) (CT
2) Działanie 2 (PI 2.B)
poddziałanie 2 OSI
poddziałanie 1 tradycyjneDziałanie 1 (PI 8.A)
poddziałanie 2 OSI
Oś priorytetowa 3 (EFS) (CT 8)
Działanie 2 (PI 8.B) bez poddziałań (tradycyjne)
…
•• WWyymmooggii ddoottyycczząąccee ZZiinntteeggrroowwaannyycchh IInnwweessttyyccjjii TTeerryyttoorriiaallnnyycchh
(CPR art. 99, EFS art. 12 oraz zrównoważony rozwój obszarów miejskich CPR art. 87; EFRR art. 7, 9;
EFS art. 12, projekt komisyjnego wzoru PO – sekcje: 5.2 oraz 5.3)
W ramach ZIT są realizowane wiązki powiązanych ze sobą małych projektów, realizując zasadę
zintegrowanego podejścia,25
zatem ZIT obejmuje minimum 2 osie priorytetowe i przewiduje się dwa
warianty podziału osi w ramach regionalnych PO:
1 stworzenie specjalnych osi priorytetowych przeznaczonych na realizację ZIT. Każdy RPO zawiera
wtedy co najmniej 2 osie priorytetowe dla ZIT, jedną dot. działań finansowanych z EFRR, drugą
dot. działań finansowanych z EFS; lub
2 stworzenie działań/poddziałań dedykowanych ZIT w ramach ‘zwykłych’ osi priorytetowych.
Działania/poddziałania dedykowane realizacji ZIT znajdują się zarówno w osiach priorytetowych
dot. działań finansowanych z EFRR, jak i z EFS.
25
Duże i pojedyncze projekty jednostkowe będą nadal, co do zasady, realizowane w ramach dotychczasowego systemu
realizacyjnego tzn. poza systemem ZIT (wybierane na poziomie krajowym bądź regionalnym), przy zapewnianiu pełnej
koordynacji pomiędzy ich realizacją a realizacją działań objętych ZIT.

Zatem układ osi priorytetowych RPO dedykowanych ZIT prezentuje się dwuwariantowo – w identyczny
sposób jak dla OSI.
Zgodnie z zaleceniami KE, PO powinny zawierać szacunkową kwotę z EFRR i EFS przewidzianą na
zintegrowane przedsięwzięcia na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. W związku z tym,
że w UP przyjęto założenie, że zintegrowane przedsięwzięcia … będą realizowane w formule ZIT, PO
powinny wskazywać szacunkową kwotę przeznaczoną na ZIT w obszarach miejskich – w tym w podziale
na ośrodki wojewódzkie i inne miasta.
Rys. 12. Tabela rozkładu środków EFRR i EFS na zintegrowane przedsięwzięcia na rzecz zrównoważonego rozwoju
obszarów miejskich realizowanych w formule ZIT
26
1.
Fundusz
2.
Alokacja na ZIT realizujące zapisy – art. 7.2
rozporządzenia ws. EFRR
2.
Udział alokacji z kolumny 2 w całości
alokacji Funduszu na PO
Łączne środki EFRR
Łączne środki EFS
Razem EFRR + EFS
Dodatkowo PO powinny zawierać informację dot. szacunkowej alokacji na realizację poszczególnych ZIT
realizujących zintegrowane przedsięwzięcia na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich
zgodnie z art., 7.2 rozporządzenia ws. EFRR z poszczególnych osi priorytetowych.
Rys. 13. Tabela rozkładu środków na realizację ZIT realizujących zintegrowane przedsięwzięcia na rzecz zrównoważonego
rozwoju obszarów miejskich z poszczególnych osiach priorytetowych
Nazwa ZIT:
Instytucja odpowiedzialna za wdrażanie ZIT:
Oś priorytetowa Fundusz Szacunkowa alokacja
(wsparcie unijne) (EUR)
Oś priorytetowa 1 EFRR
Oś priorytetowa 2 EFS
Łącznie:
Należy zauważyć, że ZIT mogą być realizowane również na innych obszarach niż obszary miejskie, jeśli
realizowana byłaby strategia tego obszaru. W przypadku decyzji IZ PO o realizacji ZIT na innych
obszarach niż miejskie, PO powinien zawierać informacje:
o na jakich obszarach będą realizowane ZIT;
o szacunkową kwotę przeznaczoną na ZIT na innych obszarach niż miejskie (wg tabeli jw.);
o uzgodnienia dot. zarządzania i wdrażania ZIT łącznie z koordynacją pomiędzy IZ PO, z którego
finansowany będzie dany ZIT.
Szczegółowe informacje nt. wdrażania ZIT zostały zawarte w rozdziale System wdrażania.
•• WWyymmooggii ddoottyycczząąccee RRoozzwwoojjuu kkiieerroowwaanneeggoo pprrzzeezz ssppoołłeecczznnoośśćć llookkaallnnąą
(CPR art. 28-29, EFS art. 12, projekt komisyjnego wzoru PO – sekcja 5.1)
W odniesieniu do wspierania lokalnych grup działania (LGD)/ lokalnych grup rybackich (LGR), IZ RPO,
w zależności od zakresu planowanego zastosowania RKSL, może zaprogramować oś priorytetową RPO
(umożliwi to sięgnięcie po premię w wysokości 10 p.p. wyższej stopy dofinansowania UE; w ramach tej
osi wsparcie LGD odbywałoby się w formule projektów parasolowych realizowanych przez LGD, w
ramach których realizowane byłyby mikro-projekty). Alternatywnym rozwiązaniem jest premiowanie
partnerstw lokalnych (np. LGD/LGR) w wybranych działaniach RPO, poprzez: zaprogramowanie działań
dedykowanych tylko partnerstwom lokalnym, określenie kryteriów wyboru premiujących beneficjenta
(partnerstwa lokalne) lub projekty (przyczyniające się do realizacji strategii lokalnych).
W przypadku decyzji o wykorzystaniu RKSL, należy wskazać w komisyjnym wzorze PO, służącym
wprowadzeniu danych do systemu SFC2014, jakie będzie podejście do realizacji tego instrumentu i
określić zasady identyfikacji obszarów, na których instrument ten będzie wykorzystywany. Sekcja ta
musi zawierać:
26

o zasady identyfikacji obszarów wsparcia, w których RKSL będzie stosowany zgodnie z UP;
o opis sposobu wyboru, zatwierdzania i finansowania strategii rozwoju kierowanego przez lokalną
społeczność oraz LGD (art. 29, 2-5);
o indykatywne wskazanie środków EFRR i EFS na wsparcie rozwoju kierowanego przez lokalną
społeczność, jeżeli instrument nie jest wdrażany jako odrębna oś priorytetowa.
Kwestie związane z RKSL zostały szerzej omówione w części dot. systemu wdrażania.
•• WWyymmooggii ddoottyycczząąccee ddzziiaałłaańń ddeeddyykkoowwaannyycchh iinnssttrruummeennttoomm ffiinnaannssoowwyymm
W przypadku IF zalecane jest ich ujęcie w oddzielnej/ oddzielnych osiach priorytetowych. Wewnętrzna
struktura takiej osi powinna jednak zakładać ujęcie poszczególnych CT i ich PI w osobnych działaniach.
Jest to niezbędne z jednej strony dla sięgnięcia po premię 10 p.p. dofinansowania więcej, z drugiej zaś
by umożliwić monitorowanie minimalnych pul środków dedykowanych tematycznie. Bezwzględnie musi
zostać zachowana zasada: 1 działanie-1 PI-1 fundusz.
•• WWyymmooggii ddoott.. pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć zz zzaakkrreessuu pprrzzeecciiwwddzziiaałłaanniiaa uubbóóssttwwuu,, ddyysskkrryymmiinnaaccjjii lluubb
wwyykklluucczzeenniiuu ssppoołłeecczznneemmuu
(CPR art. 87.4, projekt komisyjnego wzoru PO – sekcje 6)
Zgodnie z komisyjnym wzorem PO, dane wprowadzane do systemu SFC2014 obejmują także kwestię
działań z zakresu przeciwdziałania ubóstwu, dyskryminacji lub wykluczeniu społecznemu. Sekcja ta
(wskazywana, jeśli dotyczy danego PO) musi zawierać opis wskazujący, czy i jak PO jest ukierunkowany
na wsparcie obszarów geograficznych najbardziej dotkniętych ubóstwem oraz na wsparcie grup
najbardziej zagrożonych dyskryminacją lub wykluczeniem społecznym.
Opis PO powinien zawierać informacje o wykorzystaniu na obszarach dotkniętych przez ubóstwo i w
odniesieniu do grup zagrożonych dyskryminacją i wykluczeniem społecznym podejścia zintegrowanego,
o którym mowa w UP.
PO zawiera wykaz obszarów geograficznych najbardziej dotkniętych ubóstwem (najlepiej na podstawie
map ubóstwa) oraz listę grup docelowych najbardziej dotkniętych dyskryminacją lub wykluczeniem
społecznym (z uwzględnieniem wymiaru terytorialnego dyskryminacji/wykluczenia). Niezbędny jest
także opis specyficznych potrzeb tych obszarów i grup.
Określona w programie strategia i finansowanie na rzecz obszarów ubóstwa i grup zagrożonych
wykluczeniem musi być zgodna z istniejącymi dokumentami określającymi strategię działania w tym
zakresie. PO musi wskazywać, w jaki sposób strategia określona w programie na rzecz obszarów
ubóstwa i grup zagrożonych wykluczeniem przyczyni się do rozwiązania specyficznych problemów tych
obszarów i grup. Opis wpływu PO na konkretne potrzeby obszarów geograficznych i grup dotkniętych
ubóstwem i zagrożonych wykluczeniem powinien zawierać elementy wskazane w poniższej tabeli.
Rys. 14. Tabela prezentująca udział PO w realizacji działań przeciwdziałania ubóstwu, dyskryminacji lub wykluczeniu
społecznemu
27
Grupy
docelowe/
obszary
geograficzne
Planowane
działania
Osie
priorytetowe
Priorytet
inwestycyjny
Wskaźnik
(nazwa
wskaźnika)
Jednostka
miary
Wartość
docelowa
w 2020
Fundusz
(w przypadku
wielo-
funduszowego
PO)
27

•• WWyymmooggii ddoottyycczząąccee pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć ooppaarrttyycchh nnaa wwssppóółłpprraaccyy mmiięęddzzyyrreeggiioonnaallnneejj oorraazz
ttrraannssnnaarrooddoowweejj ww rraammaacchh CCeelluu 11
(CPR art.87.3.d)
Przedsięwzięcia oparte na współpracy to wszelkie działania, w których realizację zaangażowani są
beneficjenci zlokalizowani, w co najmniej jednym innym PCz28
(art. 87.3.d CPR). Mogą one przybierać
różną formę:
o najbardziej zaawansowaną, jako programy celu EWT (posiadające swoje indywidualne zasady
programowania i wdrażania określone w rozporządzeniu ws. EWT, stąd niżej przedstawione
informacje nie mają zastosowania dla programów EWT);
o w ramach Celu 1 Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia są to wszelkie
przedsięwzięcia zgodne z ww. art. 87.3.d, czyli transnarodowe (określenie używane w ramach EFS)
lub międzyregionalne, zarówno w ramach programów krajowych, jak i regionalnych. Zapis o
możliwości i formie realizacji takich przedsięwzięć powinien znaleźć się w PO.
Już na etapie opracowywania PO jest konieczne zdecydowanie o możliwości realizacji przedsięwzięć
opartych na współpracy nie tylko dlatego, że przedstawienie w nim odpowiedniego zapisu jest
warunkiem koniecznym do realizacji tych przedsięwzięć, ale także z powodów związanych z
raportowaniem i monitoringiem. Zgodnie z art. 46.2.e CPR, PCz w raporcie z postępów wdrażania UP,
składanym w 2017 i 2019 powinno przedstawić informację na temat postępów w osiąganiu
priorytetowych obszarów współpracy założonych w UP zarówno dla programów EWT, jak i
przedsięwzięć transnarodowych i międzyregionalnych programów krajowych i regionalnych. I
dodatkowo, zgodnie z art. 101.3.c CPR, na poziomie PO celu Inwestycje na rzecz wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia w raporcie rocznym z wdrażania składanym w 2017 i 2019 – w zależności
od zapisów programu – trzeba będzie zaprezentować postępy we wdrażaniu ww. przedsięwzięć
międzyregionalnych i transnarodowych. Z tego względu, w przypadku decyzji o dopuszczeniu
możliwości finansowania przedsięwzięć współpracy tak istotne jest odpowiednie zapisanie tego w PO.
Proponowane opcje uwzględnienia przedsięwzięć transnarodowych i międzyregionalnych w PO Celu
Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia:
1 wprowadzenie rozwiązania horyzontalnego, tj. ogólnego zapisu w PO dopuszczającego możliwość
wdrażania projektów współpracy;
2 wydzielenie odrębnej osi priorytetowej (wielo- lub jedno-funduszowej) przeznaczonej na
współpracę międzynarodową – stanowi ona wówczas dodatkowe narzędzie realizacji celów
pozostałych osi i w związku z tym konieczne będzie zapewnienie ich spójności. Zgodnie z art. 10.2
rozporządzenia ws. EFS w takim przypadku poziom dofinansowania dla takiej osi
współfinansowanej z tego funduszu należy zwiększyć o 10 p.p. (ale nie przekraczając 100%).
3 w ramach osi priorytetowej wydzielenie działania lub poddziałania dla współpracy
międzynarodowej: transnarodowej (w przypadku EFS) i międzyregionalnej.
W każdej z ww. opcji jest niezbędnie ooppiissaanniiee uuwwaarruunnkkoowwaańń rreeaalliizzaaccjjii pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć ooppaarrttyycchh nnaa
wwssppóółłpprraaccyy. W związku z tym należy wskazać ich preferowany zakres tematyczny, mając na uwadze
wartość dodaną wynikającą ze wspólnej z partnerami zagranicznymi ich realizacji oraz pamiętając o
zapisach UP oraz celach PO (zapewni to większą komplementarność przedsięwzięć i ich
skoncentrowanie na rezultatach). Przedsięwzięcia oparte na współpracy stanowią bowiem, instrument
realizacji celów unijnych oraz krajowych/regionalnych poprzez wspólne przedsięwzięcia
zainteresowanych partnerów (zarówno na poziomie beneficjentów projektów, jak i samych IZ).
Zidentyfikowanie wspólnych tematów atrakcyjnych dla zaangażowanych we współpracę stron i ich
28
Do działań współpracy ze względu na zaangażowanie partnerów spoza obszaru wsparcia danego programu i
oddziaływanie ponadregionalne, można zaliczać także współpracę regionów wewnątrz kraju, jednak ta forma nie ma
uregulowań prawnych w rozporządzeniach, przez to poniższe wymogi mogą, ale nie muszą jej dotyczyć.

wspólna realizacja często pozwala na bardziej efektywne wdrażanie celów strategicznych i
szczegółowych danych programów.
W opisie powinna znaleźć się również informacja na temat oczekiwanego wkładu ww. przedsięwzięć w
osiąganie celów PO oraz korzyści dla jego obszaru terytorialnego. W miarę możliwości, w opisie
systemu kontroli i zarządzania należy uwzględnić również możliwość współpracy z partnerami
zagranicznymi.
WW pprrzzyyppaaddkkuu EEFFSS doświadczenia okresu programowania 2007-2013, w ramach którego zastosowano
horyzontalne podejście do wdrażania działań współpracy ponadnarodowej, wskazują na potrzebę
dodatkowego zaangażowania instytucji wdrażających w ich planowanie i realizację, a także konieczność
silnej koordynacji z PCz systemu ich wdrażania. Są to warunki konieczne do zapewnienia skuteczności
tych przedsięwzięć. W konsekwencji założono, że przedsięwzięcia współpracy finansowane ze środków
EFS będą realizowane wyłącznie na poziomie programu krajowego w ramach wydzielonego priorytetu.
W celu zapewnienia komplementarności i efektywności interwencji, wymagane jest zapewnienie na
danym obszarze terytorialnym koordynacji przewidywanych przedsięwzięć międzyregionalnych /
transnarodowych programów krajowych i regionalnych z działaniami programów EWT. Jest to możliwe
np. poprzez wprowadzenie podziału tematycznego do realizacji przez poszczególne programy,
koordynację procesu programowania PO, wymianę informacji pomiędzy instytucjami zaangażowanymi
we wdrażanie.
Współfinansowanie z EFRR, FS - oraz Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW) i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) - przedsięwzięć
międzyregionalnych wdrażanych poza terytorialnym obszarem wsparcia danego programu krajowego
lub regionalnego możliwa byłoby dzięki art. 60.2 CPR.
Szczegółowe informacje nt. wdrażania w Załączniku nr:…: Fiszka – programowanie i wdrażanie
przedsięwzięć z zakresu współpracy międzynarodowej oraz strategii makroregionalnych.
•• WWyymmooggii ddoottyycczząąccee pprrzzeeddssiięęwwzziięęćć ppoowwiiąązzaannyycchh zzee SSttrraatteeggiiąą UUEE RReeggiioonnuu MMoorrzzaa
BBaałłttyycckkiieeggoo
(CPR art.87.3.e; projekt komisyjnego wzoru PO – sekcja 5.4)
W PO należy przedstawić opis, w jaki sposób zaplanowane w programie interwencje będą przyczyniać
się do wdrażania strategii makroregionalnych i morskich oraz realizacji ich celów i zaplanowanych
przedsięwzięć, biorąc pod uwagę zawartość i specyfikę danego programu oraz potrzeby jego obszaru/
regionu wsparcia.
W związku z faktem, że Polska jest oficjalnie zaangażowana we wdrażanie Strategii UE dla Regionu
Morza Bałtyckiego29
(SUE RMB), w PO należy odnieść się do jej celów ogólnych (ocalenie morza, rozwój
połączeń w regionie, zwiększenie dobrobytu) oraz obszarów priorytetowych, jak również wskazane jest
przeanalizowanie Planu Działania pod kątem tematyki i charakteru przedsięwzięć, których realizacja
byłaby możliwa w ramach PO. Zgodnie ze wskazówkami KE, cele i przedsięwzięcia planowane w ramach
SUE RMB powinny zostać rozważone i wzięte pod uwagę przy definiowaniu osi priorytetowych i działań
PO. W praktyce oznacza to konieczność rozpatrzenia poniższych zagadnień:
o w jakim stopniu cele i założenia programowe (osie priorytetowe) uwzględniają i wpisują się w cele
ogólne SUE RMB i jej obszary priorytetowe? (opis logiki interwencji)
o które ze zdefiniowanych obszarów priorytetowych SUE RMB wydają się być najbardziej atrakcyjne
pod kątem realizacji celów i założeń PO i jednocześnie ich realizacja we współpracy z partnerami z
regionu Morza Bałtyckiego przyniosłaby dodatkowe korzyści dla programu? Rekomendowane jest
wskazanie w PO takich obszarów, przy uwzględnieniu zapisów UP.30
29
Informacje i dokumenty SUE RMB są dostępne na jej oficjalnej stronie: http://www.balticsea-region-strategy.eu/
Założeń UP, str. 54.

Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020

Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020

Similar to Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020 (20)

More from Fundacja "Merkury"

More from Fundacja "Merkury" (20)

Podręcznik systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych 2014-2020