Prezentacja p. Daniela Balińskiego, Naczelnika Wydziału Wymiaru Regionalnego Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, przedstawiona podczas konferencji pt. „Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej po roku 2013", która odbyła się 10 kwietnia 2013 r. w Sali Sejmu Śląskiego w Katowicach.

1. Rola Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych
w rozwoju miast w perspektywie 2014-2020
Daniel Balioski
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Katowice, 10 kwietnia 2013 r.
1

2. Cele wsparcia obszarów miejskich
Zasady, cele oraz kierunki działao służące rozwojowi miast w latach 2014-
2020 z polityki spójności wynikają z:
 Strategii Europa 2020
 Zapisów projektów rozporządzeo polityki spójności na lata 2014-2020
 Krajowych dokumentów strategicznych:
 Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030;
 Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego: regiony, miasta, obszary miejskie
2010-2020;
 Projektu Założeń Krajowej Polityki Miejskiej.
 Zapisów Założeo Umowy Partnerstwa (terytorialny wymiar prowadzonej
interwencji)
2

3. Wymiar miejski częścią wymiaru terytorialnego
 Znaczne wzmocnienie wymiaru miejskiego w nowym okresie programowania UE
 Różne instrumenty dla różnego typu miast, odpowiadające na specyficzne
potrzeby oraz potencjał rozwojowy poszczególnych miast
 Zgodnie z podejściem terytorialnym – wsparcie miast, obszarów funkcjonalnych
miast lub dla wyszczególnionych dzielnic miast
 Wsparcie wszystkich typów ośrodków miejskich: miasta wojewódzkie, ośrodki
regionalne, ośrodki subregionalne oraz ośrodki lokalne
 Zintegrowane podejście:
 Zdiagnozowanie i określenie celów w odniesieniu do różnego typu obszarów miejskich
(w tym wskazanie Obszarów Strategicznej Interwencji: Miasta wojewódzkie i ich obszary
funkcjonalne, Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji)
 Identyfikacja działao służących rozwojowi miast (specjalne działania różnych PO)
 Stworzenie mechanizmów zapewniających wsparcie zintegrowanych działao/projektów
(system koordynacji UP, PO/RPO, delegacja zarządzania na najniższy poziom),
 podejście strategiczne i negocjacyjne (kontrakt terytorialny)
3

4. Instrumenty rozwoju miast w Polityce Spójności 2014-2020
 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne
 instrument realizacji strategii rozwoju terytorialnego,
 do wykorzystania wsparcia z min. 2 osi priorytetowych 1 lub więcej PO,
 jeden z możliwych rozwiązao wdrażania zintegrowanych działao na rzecz
rozwoju miejskiego (min. 5% krajowej alokacji EFRR).
 Dodatkowo specjalne instrumenty dla miast:
 Platforma Rozwoju Obszarów Miejskich;
 Innowacyjne działao w zakresie zrównoważonego rozwoju miast;
 Program sieciowania miast URBACT;
 Instrumenty finansowe typu JESSICA.
 Podejście tematyczne jest dominujące (logika interwencji PS).
4

5. Cele realizacji ZIT w Polsce
 Wynikają z Założeo UP oraz Zasad uwzględniania wymiaru miejskiego
polityki spójności UE, w tym realizacja ZIT
 sprzyjanie rozwoju współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych
miast (szczególnie miast wojewódzkich);
 realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób
kompleksowy na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych;
 zwiększanie wpływu miast i ich obszarów funkcjonalnych na kształt i
sposób realizacji działao na ich obszarze w ramach polityki spójności.
5

6. Warunki realizacji ZIT
Warunki obligatoryjne:
 Przygotowanie Planu działań ZIT (+++)
 Zawiązanie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa (+)
 w zależności od stopnia delegacji zadao np.: związek międzygminny, porozumienie,
stowarzyszenie
 Posiadanie odpowiedniej zdolności instytucjonalnej (+)
 Podpisanie porozumienia do realizacji ZIT w województwie pomiędzy
Związkiem ZIT a IZ RPO (+)
Warunki fakultatywne:
 Przygotowanie strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego miasta (KPZK).
6

7. Plan działao ZIT
Przygotowanie Planu działań ZIT (+++)
 Podstawa udzielenia wsparcia z oznaczonych działao/osi priorytetowych RPO
 Określa wizję terytorialną (strategia z art. 7 EFRR) i wskazuje cele, najważniejsze
działania/przedsięwzięcia do realizacji
 Jest narzędziem dla realizacji polityki w miejskim obszarze funkcjonalnym, ale
obejmuje obszarowo te JST, które wyraziły wolę współpracy (powinien uwzględniad
cele SRW oraz prace nad delimitacją FOMOW – rola MRR i samorządów
województw)
 Wskazuje stopieo realizacji celów RPO (interwencja przyporządkowana logice
programowania oczekiwanej przez KE, w tym przypisanie priorytetów
inwestycyjnych, wskaźników i ich monitorowanie)
 Określa system realizacji (m.in. struktura organizacyjna ZIT, procedury wyboru
projektów)
 Dokumentuje proces przebiegu prac i zaangażowania partnerów z obszaru, którego
dotyczy (powinien byd to proces transparentny)
 Wskazuje listę przedsięwzięd (do realizacji w ramach ZIT + komplementarne)
7

8. Kierunki interwencji ZIT:
 Realizacja podejścia zintegrowanego – główne kryterium realizacji
projektów w formule ZIT
 Realizacja wiązki zintegrowanych (głównie małych) projektów
realizowanych na całym obszarze ZIT
***************************************************************
 Ścisła koordynacja działao w ramach ZIT z komplementarnymi działaniami
realizowanymi w programach krajowych i RPO nie objętymi ZIT - poprzez
realizację kontraktu terytorialnego
8

9. Kierunki interwencji ZIT:
Obszary tematyczne do wsparcia w ramach ZIT:
 Rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu łączącego miasto i jego obszar
funkcjonalny (cele tematyczne nr 4 i 7);
 Przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów
miejskiego obszaru funkcjonalnego realizowana na wybranych (zdegradowanych)
obszarach miejskiego obszaru funkcjonalnego, rozumiana w sposób zintegrowany
(cele tematyczne nr 6, 8, 9, 10);
 Poprawa stanu środowiska przyrodniczego na obszarze funkcjonalnym miasta –
głównie małe projekty (cel tematyczny nr 6);
 Wspieranie efektywności energetycznej (cel tematyczny nr 4);
 Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy
charakter i ponadregionalną rangę miejskiego obszaru funkcjonalnego oraz
poprawa dostępu i jakości usług publicznych w całym obszarze funkcjonalnym
(cele tematyczne nr 2, 6, 8, 9).
Nie może dotyczyd tylko jednego obszaru tematycznego. Ostateczne ustalenia w
zakresie doboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych na etapie
negocjacji kontraktu terytorialnego oraz ustalania zawartości programów
operacyjnych.
9

10. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w Polsce
 Realizacja wyłącznie w ramach RPO (EFRR, EFS).
 ZIT realizowane na:
 obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich (FOMOW) – 16 ZIT,
 Finansowanie z rezerwy programowej
 w miastach regionalnych i subregionalych (na ich obszarach
funkcjonalnych)
 Finansowanie z podstawowej alokacji RPO – decyzja w gestii
samorządów województw (ew. w ramach OSI)
 na innych obszarach (na których realizowane będą strategie
terytorialne)
10

11. Ramy finansowe (wymiar terytorialny, w tym ZIT)
 Rezerwa programowa - mechanizm motywacyjny, który premiuje lepsze terytorialne
ukierunkowanie interwencji. Wynosi 10% alokacji funduszy strukturalnych (po uprzednim
odjęciu 5% rezerwy wykonania)
 Środki rezerwy programowej będą służyły dwóm celom:
 Wsparciu realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych na obszarach
funkcjonalnych miast wojewódzkich (FOMOW)
 4,5% środków rezerwy, w tym EFRR i EFS, na dofinansowanie RPO
 środki uruchamiane warunkowo
 podział na podstawie algorytmu uwzględniającego liczbę mieszkaoców
 Wsparciu terytorialnego ukierunkowania interwencji programów operacyjnych do
celów odnoszących się do OSI
 3,5% środków rezerwy na rzecz realizacji zintegrowanych planów rewitalizacyjnych
(OSI 2) oraz działania służące podniesieniu dostępu do podstawowych usług
publicznych (OSI 3). Środki na RPO
 2% środków rezerwy na łączenie węzłów 2-go i 3-cio rzędnych z siecią TEN-T. Środki
na PO IiŚ „bis”
11

12. Harmonogram prac
 Przygotowanie zasad funkcjonowania ZIT w kontekście kontraktu terytorialnego, UP i programów
operacyjnych:
 Ustalenia w sprawie przeznaczenia ZIT będą wpisane do UP (terytoria, szacunkowa alokacja, wybrane fundusze,
mechanizmy koordynacji)
 RPO będą zawierad podejście do realizacji ZIT w kontekście wykorzystania 5% EFRR na zrównoważony rozwój
miejski oraz na innych terytoriach (cele i kierunki interwencji, wybrane fundusze, alokacja w podziale na osie
priorytetowe, rozwiązania wdrożeniowe np. monitorowanie, instytucje etc.)
 Powinien zawierad listę zintegrowanych projektów, w tym możliwych do wsparcia z poziomu krajowego (PO
krajowe, środki krajowe)
 Powiązane działania na różnych poziomach:
 Rola MRR – kryteria wyznaczania obszarów funkcjonalnych, wsparcie organizacyjne, nadzór
 Rola samorządu województwa – inicjator prac w regionie
 Związki ZIT – przygotowanie Programów działao ZIT
 Zgranie w czasie z harmonogramem prac nad perspektywą 2014-2020:
 Uwzględnienie propozycji projektów w mandacie strony samorządowej przed przyjęciem wstępnej wersji
kontraktu terytorialnego
 Uwzględnienie uzgodnieo wynikających z kontraktu w programach operacyjnych, które będą negocjowane z KE
 Zatwierdzenie KT i przyjęcie programów operacyjnych przez KE
12

13. ZIT w Polsce - podsumowanie
 Rola ZIT w rozwoju miast i realizacji polityki rozwoju:
 Ukierunkowanie wsparcia dla obszarów miejskich, pełniących kluczowe funkcje
w systemie osadniczym województw lub obszarów obciążonych problemami strukturalnymi
(realizacja celów polityki regionalnej, KSRR i SRW);
 Identyfikacja indywidualnych potrzeb obszarów miejskich i realizacji skuteczniejszej polityki
adresowanej w postaci zintegrowanego wsparcia („zaszczepienie” terytorialnego podejścia w
praktyce);
 Promowanie myślenia w kategoriach obszaru miejskiego i jego otoczenia funkcjonalnego, nie tylko
w miastach wojewódzkich (podejście funkcjonalne);
 Budowanie wielopoziomowego systemu zarządzania oraz wzmocnienie współpracy JST w
obszarach funkcjonalnych;
 Przyczynia się do zwiększenia efektywności polityki rozwoju (integrowanie różnych instrumentów
zarządzanych na poziomie krajowym i regionalnym, przełożenie myśli strategicznej na poziom
operacyjny – realizowane projekty).
 O czym należy pamiętad:
 ZIT powinien byd instrumentem realizacji Strategii Rozwoju Województwa w aspekcie wspierania
określonych w niej obszarów interwencji (w tym obszarów interwencji strategicznej paostwa);
 ZIT nie jest jedynym możliwym instrumentem podejścia terytorialnego.
13

14. Dziękuję za uwagę!
polityka.regionalna@mrr.gov.pl
14