Pdf 11. Дасгал
1. Эхийг уншаад гол санааг өөрийн үгээр тайлбарлан бич.
Эрүүл мэнд ба байгаль орчин
Хүн байгалис төрж , байгальд шингэдэг хувь тавилантай. Хүн
төрөлхтөн байгалын хувирлыг байнга ажиглаж түүнд тохируулан
зохицож амьдрах ёстой. Жишээ нь цаг агаар дулаарвал хувцасаа
нимгэлж, хүйтэрвэл зузаалж орон байраа дулаалж, салхи оруулж, мод
цэцэг тарьдаг заншилтай. Хүн байгаль дээр амьдарч байгаа учраас
хүний бодисын солилцоо нь байгаль ертөнцийн хувиралтай салшгүй
холбоотой.
1.“ булаг” тийн ялгалын нөхцлөөр хувилга.
3. Тэмдэг нэрийг ялган бич.
Урантай утас бүү булаалд
Ухаантантай үг бүү булаалд
4.Залгаварыг зөв залган бич.
Тэнгэр÷ийн=
Нисэх÷ийн=
2. Дасгал
Дусал÷аар=
бичиг÷ийг=
5.Захирах өгүүлбэр 2ыг бич.
Эцэг эхийн нэрэмжит шалгалтанд бэлдэх материал
Монгол хэлний хичээл
1.Үгийн бүтэц
Өнгөрмөгц,зэллэсүгэй,босгосноор,танигдана,амласнаа,амьдрахын,
мэдээллэгч,гэгээрлийнхээ,,сургамжтай,хоньчдын,санаатнууд,нэгджээ
загасчдын,барилгачдаар
2.Хэлц үгийн утгыг тайлбарла
Биеэ оторлох,өдрийн од шиг,гар султай,урт гартай,зүрх алдах, амаа
таглуулах,магнай хагарах,нэг чихээрээ оруулаад нөгөө чихээрээ гаргах,хөл нь
газар хүрэхгүй,хагархай хэнгэрэг шиг,хойш суух,гар татах, нүдний гэм,чихгүй
толгой,амаа алгадуулах
3.Өгүүлбэрийг хураангуй өгүүлбэр болгон бич.
Би чамд аз жаргалтай байхын нууцыг дэлгэлээ.
Айлууд нуурын хун шиг хөвөнхөн цайрна.
Нэг анчин ойн захад юм зөөсөн чоныг харжээ.
Би бүгдийг харж байсан боловч чухам юу үзүүлж,юу хэлж байгааг мэдсэнгүй.
Холын аянд ядарсан тэмээнүүд хүзүүгээ сунган аажим боловч хол хол алхална.
4.Өгүүлбэрийг дэлгэрүүлж бич.
Сарнай ургав.
Ишиг мөргөв.
Тогос дэлгэв.
Хүмүүс бэлгэшээдэг.
Адуу манадаг.
3. Дасгал
5.Тийн ялгалын нөхцөлөөр хувилга.
Болжмор , охин, хувин, Баатар, шоргоолж, унь, навч, хонь ,ажилтан
Сурагчийн нэр .......................................
1.Эхээс хэн гэсэн асуултад хэриулагдах үгийг сонгож өгүүлбэрийг гүйцээ.
a)............................................................уралдсан.
b).............................................................вэ?
c) .....................................................үзээрэй!
d).............................................................эхэл.
2.Эхтэй холбоотой сургаалыг ол.
a)Буруу хүмүүжсэн хүүхэд ,бухын хүзүүнээс хатуу
b)Ажлыг аргаар ,хэцүүг эвээр
c)Аяганы хариу өдөртөө,агтны хариу жилдээ
d)Голсон юм голд орж ,шилсэн юм шил хазна.
e)
3.Илүүц үгийг ол.
а.Нъяуш б. дътавя в.омъёот г.орьм д.ичхэлэ
4.Оньсогыг таа.
Ой дотор зүүтэй уул тэр юу вэ? ..........................
4. Дасгал
Сурагчийн нэр .......................................
1.Эхээс хэн гэсэн асуултад хэриулагдах үгийг сонгож өгүүлбэрийг гүйцээ.
a)...........................................................уралдсан.
b)..........................................................вэ?
c)..........................................................үзээрэй!
d).................................................... эхэл.
2.Эхтэй холбоотой сургаалыг ол.
a)Буруу хүмүүжсэн хүүхэд ,бухын хүзүүнээс хатуу
b)Ажлыг аргаар ,хэцүүг эвээр
c)Аяганы хариу өдөртөө,агтны хариу жилдээ
d)Голсон юм голд орж ,шилсэн юм шил хазна.
3.Илүүц үгийг ол.
а.Нъяуш б. дътавя в.омъёот г.орьм д.ичхэлэ
4.Оньсогыг таа.
Ой дотор зүүтэй уул тэр юу вэ? ..........................
5. Дасгал
Тулгуур үг гэж юу вэ?Үйл явдлыг илэрхийлэхэд зайлшгүй байх үгсийг тулгуур үг
гэнэ.Тулгуур үг нь жинхэнэ нэр үйл үгээр илэрнэ.
Нүд
Байгаль өнгө
Хүмүүс харж мэдрэх
Саад бартаа эрүүл мэнд
Хамгаалах,зовхи сормуус шороо тоос тулгуур үгсийг ашиглан эх зохиох
Өдрийн тэмдэглэл:2 сурагчийн өдрийн тэмдэглэлийг уншаад юуг мэдэв?Өдрийн
тэмдэглэл хөтлөх нь юунд хэрэгтэй болохыг ярилцах
Эхэд байгаа оноосон нэрийг бүлэглэн бичих
Бүдүүвчийн дагуу өгүүлбэр бүтээ
Захидал:Захидлыг уншаад дуурайн дотны хүндээ захидал бичих,захидлыг
ажиглаад дасгалын дутууг гүйцээгээрэй.Тодруулсан үгсийн зөв бичих дүрмийг
тайлбарлан ярилцах
Миний дургүй юм харагддаггүй бол........
Эхэд 4 цогцолбор байна гэдэгт санал нийлэх үү?
Эхийн нэр үгсийг утгаар зүйлчлэх,Эхээс хүүрнэх асуух захирах анхааруулах
өгүүлбэрийг ялгаж бичих
Хүүгийн оронд чи байсан бол яах вэ?Сэтгэгдлээ бичээрэй,Хүүрнэмжийн гол санааг
2өгүүлбэрээр илэрхийлээрэй
6. Дасгал
Эх дээр ажиллах даалгавар
Эх №1 Хүжийн гал
-эхийн утга санааг 2-3 өгүүлбэрт багтаан дүгнэн бичих
-эхээс сонгон авсан өгүүлбэрүүд ямар өгүүлбэрүүд болохыгтайлбарла
-эдгээр өгүүлбэрүүдийг хүүрнэх өгүүлбэр болгон бичих
Эх №2 Залхуу хүү
Эхийн үйл явдлыг үргэлжлүүлэн зохиомжилж бич
Чамд зохиомжийн аль хэсэг таалагдаж байна?яагаад ?
Үгийн эхний эцсийн үсгээр эхэлсэн тэмдэг нэр үг бүтээ.Бүтээсэн үгийнхээ эсрэг ба
ойролцоо утгатай үгийг олоорой .
Эх №3 Тоогоо хуулуулсангүй
Тохирох үгсийг нөхөж бичих асуултад.хариул.Сараа яагаад тоогоо бодож чадаагүй
вэ?Хэнийх нь зөв бэ?дүгнэн бич
Эх №4 Зөвхөн сайн талаа л бодно уу?
Эхийн эхлэл гол төгсгөл хэсгийн утга санааг тус тус нэг өгүүлбэрээр хураан
илэххийлж бич,
Тодруулсан үгсийн ойролцоо ба эсрэг утгатай үгсийг бич.Хүснэгт дэх асуултуудад
хариулж бичих