Διδακτικό σενάριο Αγωγής Υγείας με αξιοποίηση των ΤΠΕ

1. «Υγιεινά τρόφιμα και… με τη
βούλα!»
Βλάχου Ελισάβετ1, Μάνεσης Νικόλαος2, Μαρία Κορδάκη3
1Εκπαιδευτικός ΠΕ70-μεταπτυχιακή φοιτήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Πατρών,
2Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ 70-Δρ. Πανεπιστημίου Πατρών
3Αν. Καθηγήτρια Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα συνεργατικά προγράμματα στην
Π/θμια και Δ/θμια Εκπ/ση
«Αξιοποίηση των Τεχνολογιών
της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας
στα συνεργατικά σχολικά προγράμματα»
Πάτρα 25, 26, 27 Νοεμβρίου 2016

2. Ο άνθρωπος δρα στην καθημερινότητά του με ολιστικό-διαθεματικό τρόπο, γι’
αυτό ανάλογη πρέπει να είναι και η εκπαίδευσή του για να καταστεί ικανός να
αναπτύξει αρκετές από τις διαστάσεις τις προσωπικότητάς του (Αλαχιώτη &
Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2009) .
Τα σχέδια συνθετικών εργασιών (projects) προτείνονται ως ένα κατάλληλο
μεθοδολογικό εργαλείο.
Εξαιρετική ευκαιρία για την εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής μάθησης με ευεργετικά
αποτελέσματα τόσο για τη σχολική τάξη όσο και ατομικά για τον/την κάθε
μαθητή/μαθήτρια (Kagan, 1994).
Με ένα επιπλέον εργαλείο στα χέρια των μαθητών/μαθητριών για να προάγεται η
μαθησιακή κι εκπαιδευτική διαδικασία: τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της
Επικοινωνίας (ΤΠΕ).
Οι ΤΠΕ δίνουν ευκαιρίες αξιοποίησης στοιχείων, σημαντικής αξίας για τη μάθηση
(Kordaki, 2009).
Θεωρητικό πλαίσιο
Ενιαιοποίηση της γνώσης

3. Το εκπαιδευτικό σενάριο
Από τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα Erasmus+ "Let's make it better!
Raising the awareness of the triad nutrition-health-food safety in school
education" ασχοληθήκαμε με τη θεματική ενότητα «Λογότυπα Υγείας».
Διάρκεια: 6 ώρες
ΣΤ΄ Τάξη - 13 μαθητές/μαθήτριες (3 ομάδες)
Διαθεματική προσέγγιση, με εμπλοκή διάφορων γνωστικών αντικειμένων:
Νεοελληνική Γλώσσα, Γεωγραφία, ΤΠΕ, Ευέλικτη Ζώνη και Εικαστικά.
Πόροι: μια συσκευή video projector για την παρουσίαση της ψηφιακής
ιστορίας και του βίντεο, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, λογισμικό Movie Maker,
ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, Φύλλα Εργασίας, κάρτες με λογότυπα
βιολογικών προϊόντων από διάφορες περιοχές του κόσμου για τη
χαρτογράφηση αυτών και Γεωγραφικός Άτλας για τον ίδιο σκοπό.
Προαπαιτούμενες γνώσεις: παραγωγή αφηγηματικού κειμένου και χρήση
ηλεκτρονικών υπολογιστών.

4. Στόχοι
Οι μαθητές/μαθήτριες να:
1) κατανοήσουν τι είναι τα λογότυπα υγείας.
2) αναγνωρίζουν μερικά λογότυπα υγείας.
3) γνωρίσουν την χρησιμότητα κάποιων από αυτά.
4) διαπιστώσουν ότι για τον ίδιο σκοπό μπορεί να υπάρχει διαφορετική
σήμανση ανάλογα με τη χώρα.
5) ενημερώσουν και άλλους σχετικά με τα λογότυπα υγείας.
Στάδια διδακτικής προσέγγισης
Προετοιμασία (συναισθηματική & γνωσιολογική)
Επαφή με τα νέα δεδομένα – Επεξεργασία δεδομένων - Συμπεράσματα
Εφαρμογή – εμπέδωση της νέας γνώσης
Επέκταση - Αναστοχασμός – Ανακεφαλαίωση
Αξιολόγηση της διδασκαλίας και της μάθησης
(Καραντζής & Μάνεσης, 2013)

5. -Παρακολούθηση βίντεο για τις τροφικές αλλεργίες και τι πρέπει να
προσέχουν οι άνθρωποι που έχουν κάποια από αυτές
(https://www.youtube.com/watch?v=f9ynR1q_JDA).
-Δίνουμε δύο συσκευασίες μπισκότων με και χωρίς ξηρούς καρπούς,
χωρίς να ενημερώσουμε για αυτή τη διαφοροποίηση.
Ερωτήσεις: Ποια θα διαλέγατε να φάτε; Ποιο θα διάλεγε κάποιος με
αλλεργία στους ξηρούς καρπούς;(αιτιολόγηση)
(Διάρκεια:10’)
-Παρακολούθηση ψηφιακής ιστορίας για τα Λογότυπα Υγείας του
προγράμματος Erasmus +
(http://eduforhealth.ssai.valahia.ro/main/tmodules?lang=gr;t=t9).
-Επεξεργασία του περιεχομένου του βίντεο με τη μέθοδο της
Καθοδηγούμενης ανταλλαγής απόψεων («Guided-reciprocal peer
questioning», Palincsar & Brown, 1984; Martin, & Blanc 1984; ό.α. στο
Κορδάκη, 2001) και Συμπλήρωση Φύλλου Εργασίας 1α με πρόκληση
νοητικής θύελλας («Brainstorming», Osborn, ό.α. στο Κορδάκη, 2001)
μέσα στην ομάδα.
(Διάρκεια 10΄)
Προετοιμασία

6. ……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Φύλλο Εργασίας 1α
Παρακάτω σας δίνονται κάποιες ερωτήσεις που αφορούν στην ψηφιακή
ιστορία που μόλις παρακολουθήσατε… χωρίς τέλος! Συμπληρώστε όπως
θέλει ο καθένας/η καθεμία τις ερωτήσεις και μετά συζητήστε με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας σας, ώστε να δώσετε τις απαντήσεις.
Γιατί συνέβη………………………………………………………………….;
Για ποιο λόγο…………………………………………………………… ;
Ποια είναι η βασική ιδέα…………………………………………………………;
Προετοιμασία

7. -Απάντηση στο τι είναι το λογότυπο υγείας με τη μέθοδο Σκέψου-
Συνεργάσου-Μοιράσου («Think-Pair-Share» Kagan, 1994; ό.α. στο
Κορδάκη, 2001) και συμπλήρωση Φύλλου Εργασίας 1β.
(Στόχος 1, Διάρκεια 15΄)
Προετοιμασία

8. Ακολούθησε τα παρακάτω βήματα, ώστε να απαντήσεις με την ομάδα
σου στην ερώτηση…
Τι είναι το λογότυπο στο οποίο αναφέρεται το αγόρι της ιστορίας που
παρακολούθησες;
Σκέψου μόνος/μόνη σου και κατάγραψε την άποψή σου…
Τι λέτε εσύ κι ο/η διπλανός/διπλανή σου;
1.
2.
3.
Ποια είναι τα συμπεράσματα της ομάδας σας;
1.
2.
3.
Φύλλο Εργασίας 1β

9. - Συμπλήρωση Φύλλου Εργασίας 2 σε ομάδες των δύο –> Εννοιολογικός
χάρτης για τα λογότυπα υγείας.
- Αναζήτηση σχετικών πληροφοριών στο διαδίκτυο και τη διεύθυνση
http://www.eufic.org/index/el/.
- Η διεύθυνση παρέχεται στην περίπτωση δυσκολίας εύρεσης πληροφοριών
εκ μέρους των μαθητών.
Επαφή με τα νέα δεδομένα-Επεξεργασία δεδομένων-Συμπεράσματα
(Στόχοι 1,2,3, Διάρκεια 30΄)

10. Συμπλήρωσε τον εννοιολογικό χάρτη με πληροφορίες για τα λογότυπα υγείας.
ΛΟΓΟΤΥΠΑ
ΥΓΕΙΑΣ
Τα βλέπουμε πάνω…
Οπωσδήποτε πρέπει
να τα προσέχει
κάποιος που…
Μόνο αυτός;
Χρησιμεύουν...
Είναι…
Φύλλο Εργασίας 2

11. Εφαρμογή εμπέδωση της νέας γνώσης
-Συμπλήρωση Φύλλου Εργασίας 3.
Πληροφοριακό κείμενο (που δημιουργήθηκε με βάση το διδακτικό
υλικό του Προγράμματος «EduForHealth») για τα λογότυπα και τη
χρησιμότητά τους.
Τα λογότυπα που παρουσιάζονται στο κείμενο είναι αριθμημένα,
ώστε να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια στην απάντηση ερωτήσεων,
που ακολουθούν το κείμενο. Αυτές περιλαμβάνουν το τι θα πρέπει να
προσέξει κάποιος στη συσκευασία ενός προϊόντος, ανάλογα με τα
λογότυπα υγείας.
Για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας, η
απάντηση σε κάθε ερώτηση θα γίνει με τη μέθοδο της Στρογγυλής
Τράπεζας («Roundtable», Kagan,1994;ό.α. στο Κορδάκη, 2001).
(Στόχοι 2,3, Διάρκεια: 45΄)

12. Εφαρμογή εμπέδωση της νέας γνώσης
- Χαρτογράφηση λογοτύπων (πλαστικοποιημένες καρτέλες με αυτά),
ομαδικά, σε Γεωγραφικό Άτλα, ως απάντηση σε προβληματική κατάσταση.
(Στόχος 4, Διάρκεια 10΄)
ΠΡΟΒΛΗΜΑ…ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ!
Ένας ταξιδιώτης, που γυρίζει όλο τον κόσμο, είναι κάθε φορά σε
αναζήτηση βιολογικών προϊόντων, ώστε να είναι σίγουρος πως
ό,τι τρώει είναι ελεγμένο κι υγιεινό. Παρακάτω βλέπεις όλα αυτά
τα λογότυπα σήμανσης βιολογικών προϊόντων, που έχει
συναντήσει στα ταξίδια του.
Θα πάρεις από τον/την δάσκαλο/δασκάλα σου κάποιες κάρτες
αυτών των λογότυπων. Τοποθέτησέ τες πάνω στον παγκόσμιο
χάρτη που θα βρεις στον Παγκόσμιο Άτλα σου και δες πού έχει
πάει ο ταξιδιώτης!!!

13. Επέκταση-Αναστοχασμός-Ανακεφαλαίωση
-Παραγωγή αφηγηματικού κειμένου
Θέμα: ένα πρόβλημα και πώς τελικά αυτό θα μπορούσε να
αντιμετωπιστεί με τη χρήση και την προσοχή στα λογότυπα υγείας
(Φύλλο Εργασίας 4).
(Στόχος 5, Διάρκεια 60΄)
Αρχική εύρεση βασικής ιδέας  με τη μέθοδο Σε τρία στάδια
συνέντευξη («Three-step Interview’, Kagan, 1994; ό.α. στο Κορδάκη,
2001).

14. Υπόθεσε πως είχες εσύ ή ένα άτομο της οικογένειάς σου ή ένας φίλος σου ένα
πρόβλημα υγείας, που μπορούσε να αντιμετωπιστεί αν πρόσεχες/πρόσεχε τα
λογότυπα υγείας πάνω στις συσκευασίες τροφίμων. Γράψε ένα αφηγηματικό
κείμενο, όπου θα φαίνεται το πρόβλημα και πώς ήρθε τελικά η λύση του, μέσα
από την προσοχή στα λογότυπα υγείας.
Ένα ομαδικό κείμενο όμως θέλει τις ιδέες όλων. Πρέπει, λοιπόν, να τις βρείτε γι’
αυτό πρέπει να γίνετε κι εσείς δημοσιογράφοι! Πάρτε συνέντευξη από τους/τις
συμμαθητές/συμμαθήτριές σας και καταγράψτε τις σκέψεις τους. Δεν είναι
δύσκολο!
ΒΗΜΑ 1ο: Ρώτησε τον/τη διπλανό/ή σου…
Ποιο ήταν το πρόβλημα; ………………………………………………………………………
Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την προσοχή στα λογότυπα υγείας;
……………………………………………………………………………………………………………………………
ΒΗΜΑ 2ο: Ο/Η διπλανός/ή σου πρέπει τώρα να σου κάνει τις ίδιες ερωτήσεις.
ΒΗΜΑ 3ο: Κάντε τις ίδιες ερωτήσεις στο άλλο ζευγάρι της ομάδας.
Βρείτε ένα κοινό θέμα που μπορείτε να αναπτύξετε πιο ολοκληρωμένα και
γράψτε το κείμενό σας!
Φύλλο Εργασίας 4

15. Αξιολόγηση της διδασκαλίας/ διάχυση της νέας γνώσης:
Καθεμία από τις τρεις ομάδες αναλαμβάνουν να ζωγραφίσουν
λογότυπα υγείας, να τα βγάλουν μια φωτογραφία και να φτιάξουν ένα
βίντεο παρουσίασης αυτών που έφτιαξαν με το λογισμικό Movie Maker
(http://windows-movie-maker-vista.el.softonic.com/), προσθέτοντας
μικρό σχολιασμό του λογότυπου που παρουσιάζεται κάθε φορά.
(Στόχοι 1, 2, 3, 4, 5, Διάρκεια 90΄)
Επιλογή κάθε ομάδας από τις κατηγορίες: λογότυπα Ευρώπης, λογότυπα
κόσμου και λογότυπα προφύλαξης από αλλεργιογόνες ουσίες.

16. Άγνοια για τα
λογότυπα, τη
χρήση και τη
σημασία τους.
Συνεργασία για
συμπλήρωση των
Φύλλων Εργασίας με
ενθουσιασμό,
διάθεση και επίδειξη
ιδιαίτερης
προσπάθειας.
Αλλαγή των
πρότερων
γνώσεων και
τάση για προσοχή
στα λογότυπα
των
συσκευασιών.
Αναστοχασμός

17. Υλοποίηση σεναρίου
Απόψεις…
•Το μάθημα ήταν πολύ ωραίο! Έμαθα πολλά καινούρια
πράγματα!
•Τώρα ψάχνω συνέχεια στα κουτιά από τα φαγητά τα
λογότυπα.
•Μου άρεσε πολύ όπως συνεργαστήκαμε με την
ομάδα μου. Θα ήθελα πολύ να το ξανακάνουμε.
•Η ψηφιακή ιστορία μου άρεσε πολύ. Ενθουσιάστηκα
όμως όταν φτιάξαμε κι εμείς το δικό μας βίντεο!

18. Βιβλιογραφία
•Αλαχιώτης, Σ. Ν. & Καρατζιά- Σταυλιώτη, Ε. (2009). Διαθεματική και βιοπαιδαγωγική
θεώρηση της μάθησης και της αξιολόγησης. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη.
•Καραντζής, Ι., Δ. & Μάνεσης, Ν., Σ. (επιμ.).(2013).Σχέδια Μαθήματος για το Δημοτικό
Σχολείο. Από τη Θεωρία στην Πράξη. Πάτρα: Gotsis
•Κορδάκη, M. (2001). Διδακτική της Πληροφορικής: ο υπολογιστής ως αντικείμενο και
ως εργαλείο μάθησης. Πανεπιστημιακές παραδόσεις, εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών
σελ. 69-76.
•Λογότυπα υγείας. Ψηφιακή ιστορία. Ανακτήθηκε 19/03/2016 από:
http://eduforhealth.ssai.valahia.ro/main/tmodules?lang=gr;t=t9
•Τροφικές αλλεργίες. Βίντεο. Ανακτήθηκε 19/03/2016 από:
https://www.youtube.com/watch?v=f9ynR1q_JDA.
•European Food Information Council. www.eufic.org. Τελευταία προσπέλαση
17/09/2016.
•Kagan, S. (1994). Cooperative learning. SanClemente/California: Kagan Publishing.
•Kordaki, M. (2009). ‘MULTIPLES’: a challenging learning framework for the generation of
multiple perspectives within e-collaboration settings. In T. Daradoumis, S. Caballe, J.-M.
Marques and F. Xhafa (Eds) ‘Intelligent Collaborative e-Learning Systems and
Applications’, Studies in Computational Intelligence Berlin-Heidelberg: Springer-Verlag,
Volume 246/2009, pp. 37-51.
•Martin, D.C., & Blanc, R. (1984). Improving Reading Comprehension through Reciprocal
Questioning. Techniques, 7, 29-31.