Pastrimi,dezinfektimi dhe sterilizimi

1. PASTRIMI, DEZINFEKTIMI DHE
STERILIZIMI
Fitore Fazliu

2. Dr. Earle Spaulding
• “Ju mund të pastroni pa dezinfektim, por nuk
mund të dezinfektoni pa pastrim”
2

3. Standardet praktike sipas klasifikimit te
Spaulding’ut per pajisjet e kujdesit shendetesor
• Kritike – pajisjet qe hyjne ne ind normalisht steril apo
ne sistemin vaskulare apo permes te cialve qarkullon
gjaku, duhet te jene sterile
• Gjysem-kritike- pajsijet qe kontaktojne membrnat
mukozale apo lekuren që nuk është intakte, kerkojne
proces te dezinfektimit ( nivel i larte i dezinfektimit) qe
i mbytë të gjithë mikroorganizmat dhe nje numer te
madh te sporeve bakteriale.
• Jo-kritike :pajisjet qe jane ne kontakt vetëm me lekurën
intakte që kërkojnë nivel të ulët të dezinfektimit.

4. Pajisjet kritike
• instrumentet dhe pajisjet kirurgjike
• kateteret venoz qendror
• kateteret kardiak
• kateteret urinare
• implantet

5. Pajisjet gjysem-kritike
• Endoskopët
• Pajisjet per mbeshtetje respiratore
• Pajisjet e anestezionit
• Laringoskopi
• Sondat endokavitare
• Tonometri

7. Pajisjet jo-kritike
• Tensiometri
• Stetoskopi
• EKG
• Patericat
• Binaret e krevatit
• Mobiliet
• Muret
• Dyshemeja, etj

9. Pastrimi
• Pastrimi – larja apo largimi i “mbeturinave” te
dukshme ( sic jane gjaku, peshtyma , fecesi dhe
sekrecionet tjera trupore).
• Redukton sasine e lendeve organike qe
kontribuojne ne perhapjen e bakterieve apo
viruseve mirepo nuk i mbyte ato.

10. Pastrimi-vazhdim
• Ne mënyrë :
Manuele përmes
 friksionit ( pastrim me brushë)
 ujit me presion
Mekanike apo automatike përmes pastruesve
ultrasonik, larëses-dekontaminues, larëses-
dezinfektuese dhe larëses –sterilizues

11. Koncentrimii deterxhentit
Perberjae deterxhentit
Temperaturae larjes
Faktoret qe ndikojne ne pastrim
Kohae kontaktitme
deterxhentin
Veprimimekanik
Siperfaqjaqe duhet
pastruar

12. Pastrimi i mjedisit
• Mjedisi ku qendron pacienti ndihmon ne
transmisionin e bakterive dhe viruseve:
 Permes kontaktit direkt
• Permes duarve te personelit shendetesor
• Siperfaqet e kontaminuara e rrisin mundësinë per
transmision te bakterieve dhe virusëve ne mes
pacienteve

13. Siperfaqet qe preken me shpesh ne
dhomen e pacientit
• Konsiderohen jo-kritike
• Duhet te pastrohen dhe dezinfektohen rregullisht
• Përfshijnë:
• Binaret e shtratit
• Zilja për thirrje
• Telefoni
• Telekomanda e televizionit
• Karrika
• Komodina
• Celesi i ndezjes se dritave
• Pajisjet respiratore apo sistemet IV etj

14. Mbrojtja personale e stafit shendetesor
• Gjate pastrimit te instrumenteve mjekesore te
kontaminuar duhet veshur:
• Mantil me menge te gjata
• Syze mbrojtëve
• maske
• dorëza
• kapelë

15. Dezinfektimi
• Eliminon apo mbytë shumicën e bakterive, disa
viruse dhe disa këpurdha.
• është proces kohe-mvarës
• Niveli i dezinfektimit –i lartë, intermediar apo i
ulët
• Spitalet duhet perdorur produktet e aprovuara nga
EPA për të arritur nivelin e dëshiruar të
dezinfektimit

16. Llojet e dezinfektimit
• Dezinfektim i nivelit të lartë: I shkatërron të gjithë
mikroorganizmat, përvec nje numri të madh të
sporeve bakteriale.
• Dezinfektim Intermediar: inaktivizon
Mycobacterium tuberculosis, bakteriet vegjetative,
shumicën e viruseve dhe këpurdhave, jo edhe sporet
bakteriale.
• Dezinfektim i nivelit të ulët: mund t’i mbysë
shumicën e bakterieve, disa viruse dhe këpurdha, nuk
i mbytë mikroorganizmat rezistent si bacili i
tuberkulozit apo sporet bakteriale.

17. Dezinfektimi -vazhdim
• Të zbatohen rekomandimet e prodhuesit për
dezinfektim efektiv dhe për të shmangur
dëmtimin e pajisjeve mjekësore
▫ Përdorimi i diluimit korrekt!
▫ Aplikimi korrekt i kohës së kontaktit
▫ Aplikimi i temperaturës korrekte

18. Dezinfektantët e regjistruar ne EPA
• Të jenë të etiketuar si:
• Nivel i lartë
• Nivel intermediar
• Nivel i ulët
• Duhet te kenë shkallën e aprovimit
▫ Aprovimi i limituar, p.sh. I mbyt Hepatitis B dhe HIV
por nuk është e aprovuar për sporet.
• selektimi i dezinfektantit –në bazë të asaj cka deshironi
të arrini
▫ Dezinfektimi mjedisit vs pajisjeve mjekësore
www.epa.gov/oppad001/chemregindex.htm

19. Dezinfektuesit kimik
• Alcool-i
• Klorina dhe komponimet e saj
• Formaldehidi
• Glutaraldehidi
• Peroksidi i Hidrogjenit
• Jodofori
• Ortho-phthalaldehyde (OPA)
• Acidi Peracetik
• Acidi Peracetik plus peroksidi i hidrogjenit
• Fenolikët
• Komponiet kuaternare të amoniakut
•

21. Agjentët inaktivizues te ndryshem
• Germicidet e ndryshme
• Metalet si Mikrobicide
• Radiacioni Ultraviolet (UV)
• Pasterizimi

22. Sterilizimi
• Arrihet përmes:
• Avullit
• Nxehtësisë së thatë
• Ethylene Oxide
• Acidit Peracetik
• Avujve të hidrogjen peroxidit
• Glutaraldehyde (koncentrime me te larta dhe kohë më e
gjatë e ekspozimit sesa te niveli i lartë i dezinfektimit)

23. Sterilizimi me avull - Autoklavi
• Arrihet përmes ngrohjes rapide dhe penetrimit të
mirë
▫ Kohë e shkurtër e ekspozimit (<20 min)but
▫ Pa toksicitet për punetorët
▫ E lirë
▫ Mund të dëmtojë instrumentet delikate
• Pajisjet që sterlizohen duhet të jenë
▫ Të pastruara nga gjaku dhe materiet tjera organike
▫ Te paketuar ne mënyrë që avulli të mund të
depërtojë

24. Cikli rapid apo ‘Flush’-sterilizimi
• Duhet të përdoret vetëm kur është e nevojshme
▫ pajisjet e sterilizuara duhet perdorur menjëherë
▫përdoret për te plotësuar nevojat për instrumentë
shtesë

25. Monitorimi i sterilizimit
• Indikatorët mekanik
• Indikatorët kimik
• Indikatorët biologjik

26. Ruajtja e pajisjeve të sterilizuara
• Mbrojtja e sterilizimit deri në përdorim
▫ Mbrojtja nga pluhuri, lagështia
▫ Transporti vetëm në paketime të mbyllura
duke e ruajtur integritetin e paketimit

27. Shendeti primar…