1. FRAKTURAT
Fraktura është ndërprerje e plotë ose e pjesshme e vazhdimësisë së kockës.Ndodhatëherë kurkocka
është subjekti një force të ushtruar mbi të dhe ajo nuk mundta absorvojë.Shfaqensi pasojë e rrëzimeve,
goditjeve,aksidenteve.Gjithesi frakturatmund të shfaqenedhe gjatë një aktiviteti normal ose pas një
dëmtimi minimal kur kockat vuajnë si rrjedhojë e ndonjë sëmundjeje si kanceri apo osteoperoza.Pervec
demtimittë kockave mund të përfshihenedhe struktura të tjera si dëmtime të indeve të buta,hemoragji
në muskujdhe artikulacione ,dëmtimtë nervave dhe enëve të gjakut.
Klasifikimi sipasllojit të frakturës :
Frakturë e plotë,përfshin ato raste kur kocka ndahet plotësisht në dy pjesë.
Frakturë e pjesshme,dëmtim i pjesshem i kockës pa e ndare ate.
Frakturë e mbyllur, kocka është e thyer por lëkura nuk është dëmtuar.
Frakturë e hapur,dëmtohet edhe kocka edhe lëkura e membrama mukozale
Frakturë komunitive,kocka është e shpërbërë në shumë pjesë të tjera.
Transverse. Thyerje e kockës mespërmes.
Spirale . Është e zakonshme në ndrydhjen e gjymtyrës.
Oblike .Vija e thyerjes shkon pjerrët me aksin e kockave.
Komunitive .Kocka e shpërbërë në shumë pjesë.
Segmentare .Kocka e thyer ne segnente.
E hapur E mbyllur E pjesshme E plote
Tranverse Oblike Spirale Komunitive Segmentare
2. Frakturat e metatarsit
Janë fraktura të pjesës së përparme të këmbës të cilat mund të ndodhin në të gjitha grup-moshat
tek meshkujt dhe femrat. Janë dëmtime që ndodhin kryesisht pas një traume direkte dhe rrallë pas
ndonje rrotullimi me këmbën e mbështetur mbi tokë. Shpesh këto janë fraktura të shkaktuara nga
stresi i një stërvitje të gjatë.
Simptomat: pas traumës vërehet dhimbje, fryrje, nxirje,vështirësi për të mbështetur këmbën në
tokë e për mbajtur peshën e trupit.
Në frakturat e spostuara shpesh vihen re edhe deformime të këmbës.
Diagnoza: bazohet në pershkrimin e pacientit mbi ngjarjen traumatike dhe radiografinë standarde
të shputës së këmbës.
Terapia: menjëherë pas traumës qese me akull, dhe të evitohet të mbështetet këmba në tokë. Nëse
këmba është shumë e fryrë mund të aplikohet një fashaturë ose gips për periudhën e nevojshme të
riabsorbimit të fryrjes.
Më pas nuk duhet mbështetur këmba në tokë për 30 ditë. Në
frakturat e spostuara, është e nevojshme ndërhyrje kirurgjikale
për të kryer sintezën e kockës me shtiza metalike ose pllaka e
vida. Shtizat metalike janë të këshilluara në frakturat e kokave
metatarsale dhe hiqen pas 3 javësh, ndërsa pllaka me vida
garanton një stabilitet rotacional më të madh dhe mund të
mbahen për gjithë jetën
Frakturat e falangjeve
Janë fraktura të shpeshta të shkaktuara nga trauma direkte. Një faktor rreziku është ecja me këmbë
zbathur.
Simptomat: dhimbje, fryrje, pafuqi funksionale, nxirje pothuajse e
menjëhershme, ndryshim i formës së gishtit veçanërisht kur
fraktura është e shoqëruar edhe me levizje te kockes.
Diagnoza: klinike dhe me radiografi.
Terapia: në shumicën e rasteve këto fraktura janë pa spostim dhe
mjafton mbështjellje e fortë me leukoplast duke fiksuar
segmentin e thyer me pjesën tjetër të gishtit.
Në rastin e frakturave të spostuara këshillohet ndërhyrje
kirurgjikale për fiksimin e kockave me shtiza metalike të holla.
3. Frakturat e kockesse thembres apo kalkaneusit
Thyerjete kockesse thembres,ose kalkaneusit,mundtë jene lendimgjymtues.
Ata më së shpeshti ndodhingjatë përplasjeve me energji të lartë - të tillasi një rënie ngalartësi aponjë
aksidentme motor.Përshkaktë kësaj,thyerjete kalkaneusitjanë shpeshtë rëndadhe mundtë rezultojnë
në probleme afatgjata.
Kur bieni ne këmbë nganje lartesi ,peshae trupittuaj është e drejtuarngaposhte. Ajobente levize kocken
e talusitposhtë në kalkaneus.Në një aksidentme motorr,kalkaneusishtynlarttalusinngaposhte .Në të
dyjarastet,modelete thyerjeve rezultojne të ngjashme.Samë e madhe te jete ngjeshja,aqme shume
demtohetkalkaneusi.
Simptomatmë të zakonshme të një frakturë kalkaneusi janë:
Dhimbje , Ekimoze(nxirje) ,Ënjtje,Deformimte thembres, paaftësia përtë vënë peshë në thember ose
per te ecur.
Në disa fraktura të vogla te kalkaneusit,dhimbjamund te mos pengoje ecjenpormund te beje qe te
caloni.
Radiografia: Ky testështë më i zakonshmi dhe gjerësishtnë dispozicionsi teknikë diagnostike Radiografia
krijonimazhe të strukturave të dendura,si kockave,kështuqë atajanë veçanërishttë dobishme në tregimin
e frakturave.
Trajtimi konservativ(jokirurgjikal)
Nëse fragmentete kockave të thyeranukjanë zhvendosurngaforcae lëndimit,jumundtë moskeni nevojë
perkirurgji.Vendosjae kembesne gipsapondonjë formë tjetëre imobilizimitmundtë jetë një alternativë.
Kjodo të mbajë skajete thyeranë pozicionine duhur,ndërsa atatë shërohen. Junukdotë peshoni me
këmbëne lenduarderi ne sherimine plote te kockes.Kjomundtë marrë 6-8 javë,dhe ndoshtamë të gjatë.
Trajtimi Kirurgjikal (Nëse kockatjanë zhvendosurngavendi ,ju mundtë keni nevojëperkirurgji )
Koha per kirurgji. Nëse lëkurapërrethfrakturëstuaj nukështë demtuar,prakockae thyernuk eshte ne
kontaktme mjedisin,mjekujuaj mundtë rekomandojë te pritetderi saënjtjate zvogelohet,me pas
operacioni.Mbajtjae këmbësne imobilizimdhe duke e ngritur përdisaditë dotë ule ënjtjen.AjogjithashtuI
jeplëkurësqë kaqenë e tendosurnjë shanspërtushëruar.Kjoperiudhë e pritjesparaoperacionitshpesh
përmirësonshërimintuaj të përgjithshëmpasoperacionitdhe ul rrezikune infeksionit.
Ne thyerjete hapura,kockae thyereshte ne kontaktme mjedisin.Ketothyerje duhettë pastrohendhe
kërkojnë kirurgjitë menjëhershme.
Kirurgjia e menjehershme gjithashturekomandohetshpeshpërnjë frakturë me shkëputje.
Reponimi hapur dhe fiksimi brendshëm. Gjatë këtij operacioni,fragmentete kockave ripozicionohennë
përqasjene tyre normale. Dhe mbahensë bashkume vidatë veçantaose pllakametalike dhe vida.
Fiksimi nepermjetlekuresme vida. Ndonjëherë,nësefragmentete kockave janë të mëdha,atomundtë
vendoset,reponohenpërsërinë vendduke shtyrë ose duke tërhequrmbi tapa bërë një prerje të madhe.
Vidaveçantamundtë vendosetme prerje të voglapërtë mbajtur fragmentete eshtrave së bashku.
