Ao redor do maior descubrimento do ano segundo a revista science
Orixe do universo 2012 2013
1. Como foi que Como foi que
chegamos aquí chegamos aquí
A ORIXE DO UNIVERSO
Carmen Cid Manzano
Ciencias para o mundo contemporáneo
I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense.
Departamento Bioloxía e Xeoloxía.
2. 1.- Astronomía
2.- Composición do Universo
3.- Exploración e estudo do Universo
4.- Orixe e evolución do Universo
5.- Sistema solar
6.- Formación e evolución estelar
7.- Formación do sistema solar
3. I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
ASTRONOMÍA
Ciencia que estuda os astros
COSMOLOXÍA ASTROFÍSICA
Estuda a estructura e o Aplica as leis físicas para
desenvolvemento de universo estudar o universo
(cosmos)
Utilizan
Modelos matemáticos
Conxunto de ecuacións que permiten
teorizar sobre o universo antes que a
observación experimental o permita.
A unidade astronómica (UA) é a distancia media entre a Terra e o Sol, equivale
a uns 150 millóns de Km, utilízase para medir distancias no sistema solar
O ano luz é a distancia que recorre a luz en un ano. A luz viaxa á velocidade de
300.000 Km/s (a luz do sol tarda uns 8 minutos en chegar a Terra).
5. I.E.S. Otero Pedrayo. O UNIVERSO
Ourense
Orixe
FORMADO POR
TEORÍA DO
BIG - BANG
Materia e enerxía escura*
GALAXIAS
PODEN TER AGRÚPANSE EN
FORMADAS POR
NEBULOSAS, PO INTERSESTELAR, MATERIA E ENERXÏA ESCURA *
DIFERENTES CÚMULOS ESTRELAS LUZ PROPIA
FORMAS GALÁCTICOS TEÑEN
QUE PODEN
CONSTITUÍR O
CENTRO DUN
SISTEMA SOLAR orixe
A SÚA ESTRELA É
Teoría planetesimal
O SOL
AO REDOR XIRAN
PLANETAS OUTROS CORPOS
PLANETAS
COMO
ANANOS COMO
- Con suficiente masa Caracterizados por
para ter forma esférica
A TERRA - Non teñen forma esférica ASTEROIDES COMETAS SATÉLITES
- Despexada a súa
- Non teñen despexada a súa
órbita doutros obxectos
órbita
* A materia visible constitúe un 4% da masa das galaxias e componse de estrelas,
nebulosas e o po interestelar. O resto denomínase materia e enerxía escura e a súa
natureza é un dos máis grandes misterios cos que se enfronta a ciencia.
6. ?
?
?
Ver videos editados:
Materia oscura http://www.youtube.com/watch?v=tEww9jKJCyA
Enerxía oscura http://www.youtube.com/watch?v=uCKdqmtclr0
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
7. O Universo
O planetaTerra
Supercúmulos e
filamentos de
galaxias, entre elas
atópase a materia e
a enerxía escura.
O Sistema solar
Cúmulo de
galaxias
Grupo Local
formado por as
galaxias
Andrómeda, a Via
Lactea e outras 30
Galaxia Via Láctea máis pequenas.
9. “Aos ombreiros de xigantes”
é unha frase moi repetida ao longo da
historia, pero quizá a cita máis famosa
foi a que lle dixo Isaac Newton a Robert
Hooke. Nunha discusión por carta
sobre a lei da gravitación universal,
Newton escribiu:
"Se logrei ver máis lonxe foi porque
subín aos ombreiros de xigantes"
Neste caso, cos xigantes, Newton
referíase a Galileo, Copérnico e outros
famosos e importantes astrónomos
anteriores.
A CIENCIA ACTUAL ESTÁ BASEADA EN
I.E.S. Otero Pedrayo. COÑECEMENTOS ANTERIORES
Ourense
13. A CONFIRMACIÓN DUNHA HIPÓTESE É UNHA PLATAFORMA
PARA EXPOR NOVAS PREGUNTAS DE INVESTIGACIÓN.
http://www.elpais.com/articulo/sociedad/balon/materia/oscura/rodea/
Via/Lactea/elpepisoc/20100113elpepisoc_11/Tes
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
15. EXPLORACIÓN E ESTUDIO DO UNIVERSO
OS CIENTÍFICOS UTILIZAN
TELESCOPIOS
Quen inventou o telescopio?
SONDAS ESPACIAIS
Video:Sondas espaciais
http://www.youtube.com/watch?v=Lvf12WNPAxII
Radiotelescopios VIAXES ESPACIAIS
A carreira espacial
ESTACIÓNS ESPACIAIS
Video: Historia viaxes espaciais
SATELITES ARTIFICIAIS
Video: http://www.youtube.com/watch?v=QTJOcVhC6lE&NR=1
Estación internacional espacial (ISS)
Misiones espaciais I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
16. TELESCOPIOS
OUTROS
TELESCOPIOS
TELESCOPIOS
Captan raios X, raios
ÓPTICOS
RADIOTELESCOPIOS ultravioleta, raios
Captan a luz e agrandan
Captan ondas de radio gamma ou radiacción
os obxectos moi afastados
infravermella
Poden atoparse
No alto das montañas No espazo
O Gran Telescopio de Canarias Telescopio Espacial Hubble
(GTC) inagurado no 2007 é un dos
telescopios ópticos máis grandes do
I.E.S. Otero Pedrayo.
mundo Ourense
18. Wise telescopio espacial destinado a estudar a Radiación infravermella
http://www.abc.es/20120315/ciencia/abci-nasa-atlas-completo-
201203152121.html
19. O mapa foi construído a partir de 21.000 imaxes capturadas
durante oito anos por Themis, cámara de infravermellos que leva a
nave Mars Odyssey. Esta nave que orbita ao redor de Marte desde
2001.
http://www.publico.es/ciencias/329683/nasa/configurar/mapa/detallado/marte
OS CIENTÍFICOS DEBEN DISPOR DE ORZAMENTO E MEDIOS
I.E.S. Otero Pedrayo.
ADECUADOS PARA AS SÚAS INVESTIGACIÓNS Ourense
21. ESTACIÓN ESPACIAL INTERNACIONAL
A Estación Espacial Internacional (en inglés International Space Station
[ISS]), é un proxecto común de cinco axencias do espacio: a NASA (USA), a
Axencia Espacial Rusa, a Axencia Espacial Xaponesa, a Axencia Espacial
Canadiense e a Axencia Espacial Europea.
Resumo das características no ano 2010:
Ancho: 108 m; Longo: 88 m
Masa: 464 t
Tripulantes: 6
Laboratorios: 4
Espacio habitable: 1300 m³
Velocidade: 27.000 km/h
Altura órbita: 400Km
Período orbital: 91,34 minutos
Órbitas por día: 15,76
Video: Vida na ISS
http://es.youtube.com/watch?v=lR5ToblC0KE
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
23. SEGUIMENTO DA ESTACIÓN ESPACIAL INTERNACIONAL EN TEMPO
REAL DESDE OURENSE
http://spaceflight.nasa.gov/realdata/sightings/cities/view.cgi?country=Spain&r
egion=None&city=Orense
Tamén podes utilizar: http://www.estacionespacial.com/pasos.php non está
Ourense pero elixe Pontevedra.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
24. ESTACIÓN ESPACIAL INTERNACIONAL (ISS)
Exemplos dos tipos de experimentos
que levan a cabo abordo da ISS:
-Estudos sobre a natureza das
proteínas, encimas e virus que
axudará ao desenvolvemento de
novas drogas.
-A natureza do espazo
-Observación da Terra: irrupción de
volcáns, impactos de meteoritos,
furacáns e tifóns ademais dos
cambios na Terra producidos pola
seres humanos.
As veces os científicos traballan en A ISS vista desde o transbordador Endeavour de
condicións difíciles regreso a á Terra (agosto de 2007)
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
33. O “BIG BANG” É UNHA TEORÍA QUE
EXPLICA A ORIXE E
EVOLUCIÓN DO UNIVERSO
Unha teoría científica dá
sentido a feitos, datos e
observacións
relacionándoos de xeito
coherente e pausible. Serve
ademais para facer
predicións que poden
permitir ampliar e aplicar a
distintos campos devandita
teoría.
Teoría científica
http://www.youtube.com/watch?v=lCJuaWH
_U3s&feature=channel_video_title
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
35. Interaccións fundamentais
son aquelas forzas do
Universo que non se poden
explicar en función doutras
máis básicas.
As forzas ou interaccións
fundamentais coñecidas ata
agora son catro:
gravitatoria,
electromagnética, nuclear
forte e nuclear débil.
Forzas ou interacción da Natureza
36. O Modelo Estándar da Física de Partículas é a teoría que identifica as
partículas elementais e sus interaccións.
Para saber máis consulta a páxina: http://www.xente.mundo-
r.com/rcid/pages_ga/sm_0.html
BIG BANG
No tempo 0 da historia do
Universo as interaccións ou
forzas fundamentais estaban
unidas.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
37. 10-43 segundos despois do Big Bang o tamaño do
Universo é infinitamente pequeno e cunha Tª duns
1032ºC. A masa postúlase que se concentra nunha
partícula chamada “boson de Hiss“ ou “partícula de
Deus”.
O LHC do CERN
(Ginebra)
buscou e
encontrou o
boson de Hiss
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
38. Entre 10-43 e 10-34 segundos, o
Universo medrou en 1032 veces
o seu tamaño. A Tª descendeu
ata 1027 ºC. Separase a forza
nuclear forte e aparecen as
partículas elementais, leptóns
e quarks
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
39. O Universo era un plasma formado por
partículas de materia (quarks e leptóns) e
partículas mediadoras de forzas.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
40. A os 1O-6 segundos os quarks
únense de tres en tres
formando os primeiros
protóns e neutróns estables
(así como antiprotóns e
antineutróns).
I.E.S. Otero Pedrayo. I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense Ourense
41. Comeza a aniquilación de partículas de
materia e antimateria, ata que quedou un
leve residuo de materia.
Neutrón
Protón
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
42. 3 minutos despois do Big Bang, a temperatura é de
109 C. Os protóns e neutróns combínanse formando
núcleos de deuterio ( hidróxeno pesado)
Os deuterios combínanse para producir núcleos de
helio. O resultado final é unha fracción en masa
de 75% de núcleos de hidróxeno e 25% de helio.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
43. Cando o universo ten uns 300.000 anos, a
temperatura xa non é suficientemente alta,
3.500ºC, para manter o plasma de protóns e
electróns e estes recombinanse formando sobre todo
átomos de hidróxeno.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
44.
45. Entre 100 e 200 millóns de anos despois do Big
Bang, a gravidade exerceu a súa influencia
no universo e fórmáronse as nebulosas.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
46. 1.000 millóns de anos despois nas nebulosas fórmanse
as primeiras estrelas e sintetízanse nelas elementos
químicos. A temperatura é de aproximadamente -
255ºC.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
47. Empézanse a formar as galaxias como
agrupamentos de materia escura, enerxía
escura, estrelas e gas .
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
49. Unha proba que apoiou a Teoría do Big Bang
foi o descubrimento en 1923 por Hubble da
expansión do Universo.
Para entender como se pode saber que as
galaxias se separan ver o video:
O efecto Doppler:
http://www.youtube.com/watch?v=ys4_JFbSvIQ
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
50. Penzias e Wilson, en 1964 detectaron por
primeira vez a radiación de fondo cósmica de
microondas, que procede uniformemente de
todas direccións.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
51. Do ocorrido aproximadamente un mes despois da
“Gran Explosión” temos noticias a través do estudo
da radiación de fondo cósmica de microondas,
restos de radiación que se formou nesta etapa.
´Só o modelo do Big Bang dá unha resposta á
existencia desta radiación.
Mapa da radiación de fondo cósmica de microondas
detectado pola sonda Wmap.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
53. A ciencia actual resulta dun traballo en equipo
A investigación en ciencia básica é necesaria
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
http://www.abc.es/20111214/ciencia/abci-boson-higgs-particula-dios-201112140011.html
55. O bosón de Higgs é unha
partícula elemental
hipotética, predita polo
modelo estándar da física
de partículas, pero a
ciencia necesita
comprobación
experimental.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
57. A investigación en ciencia básica é necesaria I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
58. A experimentación no CERN está ligada a ciencia pura pero tamén a campos de
aplicación directa como é a invención e mellora de técnicas de diagnóstico
clínico coma a Tomografía Axial Computerizada( TAC), a Resonancia Magnética
Nuclear (RMN) ou as novas terapias de loita contra o cancro (Hadronterapia).
Tamén foi no CERN onde foi creada a web (World Wide Web) e actualmente
estanse desenvolvendo novas formas de procesamento, almacenamento e
intercambio da información (a GRID).
59. Tres enlaces de interese:
http://cmc2011-
2012.blogspot.com.es/201
2/07/noticia-cientifica-do-
mes-do-ano-e.html
http://acienciatamenecultur
a.blogspot.com.es/2012/07
/o-descubre.html
http://nuncadebemosdejard
eaprender.blogspot.com.es
/2012/07/particula-de-
higgs-ou-como-unha-
europa.html
60.
61.
62.
63.
64. A crencia en Deus é unha
opción persoal, non é unha
cuestión científica.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
65. I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
http://www.abc.es/20110322/ciencia/abci-autenticas-dimensiones-sistema-solar-201103221819.html
SISTEMA
SOLAR
Estrela Sol
Mercurio - Venus · Tierra - Marte - Júpiter - Saturno - Urano – Neptuno
Planetas
Planetas enanos Ceres - Plutón - Makemake- Eris
Terrestre - Marcianas - Asteroidales - Jovianas - Saturnianas –
Satélites Uranianas - Neptunianas - Plutonianas - Eridiana
Outros corpos Meteoroides – Asteroides- Cometas
El mirador del cielo
http://www.elpais.com/graficos/sociedad/Mirador/cielo/elpgra/20090301elpepusoc_1/Ges/
67. I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
Sol
Tierra
Pluton
Paseo virtual`polo Sistema Solar
http://www.elmundo.es/especiales/2009/06/ciencia/astronomia/sistema_solar/index.html
68. I.E.S. Otero Pedrayo.
O SOL Ourense
Estrela de tamaño medio, composta de gases incandescentes
(fundamentalmente hidróxeno e helio). Debido ás reaccións
termonucleares que se producen no seu núcleo produce enerxía.
70. Sol – 1 pixel
Xupiter é invisible
nesta escala
Antares es la 15ava estrella mas brillante en el cielo. Está a más de 1000 años luz.
71. A sorte favorece só á mente preparada. Isaac Asimov. Escritor e científico ruso.
72. CICLO DA VIDA DUNHA ESTRELA
Visualiza os vídeos http://www.youtube.com/watch?v=JxhWp-KCT-
k&feature=plcp y http://www.youtube.com/watch?v=bE0mEU_f8gQ e le o
artigo do xornal EL País do 28 de maio “Vida y muerte de una estrella” e trata de
interpretar o gráfico superior.
http://www.elpais.com/articulo/futuro/Vida/muerte/estrella/elpepusocfut/20080528el
pepifut_2/Tes
Tamaño das estrelas http://www.tu.tv/videos/impresionantes-dimensiones-de-estrellas
Agujeros negros http://www.tu.tv/videos/en-el-espacio-agujeros-negrosI.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
73. ORIXE DO SISTEMA SOLAR
Unha teoría sobre a orixe do sistema solar debe explicar as seguintes
características:
O sol e os planetas xiran no mesmo sentido
As órbitas de todos os planetas son elipses con pouca excentricidade, e
dicir, case circunferencias.
As órbitas de todos os planetas sitúanse aproximadamente no mesmo plano,
denominado eclíptica que coincide co plano ecuatorial do sol.
Os planetas interiores son pequenos e densos, mentres que os exteriores
son grandes e lixeiros.
Todos os corpos rochosos (planetas, satélites e asteroides, teñén
numerosos cráteres de impacto.
74. ORIXE DO SISTEMA SOLAR. Teoría planetesimal.
2.- A contracción gravitacional formou
1.- Hai uns 4600 m.a. unha unha gran masa central e un disco
nebulosa xiratoria de po e gas, xiratorio ó redor dela. Na masa central
comezouse a contraerse, pola comezou a producirse a fusión nuclear
acción da gravidade. do hidróxeno o que deu lugar ó protosol
e posteriormente ó actual sol.
3.-As partículas de gas e po que
formaban o disco xiratorio paralelamente
pola acción da gravidade empezaron a 4.- Debido o proceso da acreción
agruparse primero gránulos dalgúns cada protoplaneta foi despexando a
milímetros e logo mayores denominados súa zona orbital (barrido da órbita)
planetesimais. A colisión destes dando lugar os actuais planetas.
planetesimais por acreción daría lugar I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
ós protoplanetas.
75. Para comprobar a orixe do
Sistema Solar, os astrónomos
estudan lugares da nosa
galaxia en diversos momentos
de evolución o que lle da unha
idea máis axustada do que
pudo acontecer.
Así mesmo contan con unhas
testemuñas das fases iniciais
como son os asteroides e
cometas do cinto de asteroide
ou do cinto de Kuiper, que
representa a materia que non
se concentrou nos planetas e
satélites.
Formación Sistema Solar: http://www.youtube.com/watch?v=sO2M-Fi6dak
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
83. O primeiro indicio da primeira cortiza terrestre
http://www.elmundo.es/elmundo/2008/09/25/ciencia/1222352994.htm
l I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense
84. ACTIVIDADE VOLUNTARIA
Visualización do vídeo: Universo - Mas alla del Big Bang- 1h
22´ (Canal Historia 2007, "The Universe" 14 capitulos),
http://tu.tv/videos/el-universo-el-big-bang-1-y-2
Cuestións:
-Coñeces algunha evidencia experimental da gran explosión? Se non a recordas
visualiza o vídeo http://www.youtube.com/watch?v=ys4_JFbSvIQ
- Aplica as etapas do método científico a Teoría do Big Bang
- Nomea tres científicos que aparecen no documental e indica as súas
aportacións ó coñecemento do orixe do universo.
-Que é unha sonda espacial? Cal foi a aportación da sonda WMAP a
Teoría do Big Bang?
Indica de forma xustificada se Astronomía e Astroloxía son
ciencias ou pseudociencias.
I.E.S. Otero Pedrayo.
Ourense