Ονοματολογία Οργανικών Ενώσεων

1. Ονοματολογία οργανικών
ενώσεων

2. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από
τρία συνθετικά.
1ο συνθετικό 2ο συνθετικό 3ο συνθετικό
(αριθμός ατόμων C) (είδος δεσμού ανάμεσα (χαρακτηριστική
στα άτομα C) ομάδα)
1 άτομο C: μεθ- Μόνο απλοί δεσμοί: -αν- Υδρογονάνθρακας: -ιο
2 άτομα C: αιθ- 1 διπλός δεσμός: -εν- -COOH: -ικό οξύ
3 άτομα C: προπ- 1 τριπλός δεσμός: -ιν- -ΟΗ: -όλη
4 άτομα C: βουτ- 2 διπλοί δεσμοί: -διεν- -CH=O -άλη
5 άτομα C: πεντ- 2 τριπλοί δεσμοί: -διιν- -CO- -όνη
. .
. .
. .
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 2

3. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδείγματα:
CH3-CH2-CH2-CH3 Βουτάνιο
Αιθανόλη
CH3-CH2-OH
Προπανόνη
CH3-CO-CH3
Μεθανάλη
H-CH=O
Μεθανικό οξύ
H-COOH
προπαδιένιο
CH2=C=CH2 Πεντανικό οξύ
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 3

4. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που
γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.
• CH3-CH=CH-CH3 2- βουτένιο
• CH2=CH-CH2-CH3 1- βουτένιο
• CH3-CH2-CH2-C≡CH 1- πεντίνιο
2- πεντίνιο
• CH3-CH2-C ≡C-CH3
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 4

5. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό,
ο οποίος όταν:
Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του
κύριου ονόματος.
CH3-CH-CH2-CH3 2- βουτανόλη
OH
Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο
συνθετικό του κύριου ονόματος.
CH ≡C-CH2-C-CH3 4- πεντιν-2-όνη
O
Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών
ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.
Ο C είναι πάντα στη θέση 1.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 5

6. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το
όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους
δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων
τους.
• Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια.
CH3- μεθύλιο
C2H5- ή CH3-CH2- αιθύλιο
C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο
ή CH3-CH- ισοπροπύλιο
CH3
• Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει
αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 6

7. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
• CH3-CH-CH2-COOH 3-μεθυλο-βουτανικό οξύ
CH3
CH3
3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη
• CH≡C-C-CH2-CHO
CH3
CH3 CH3 4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο
εξάνιο
• CH3-C-CH2-CΗ-CH-CH3
• Τα αλογόνα (F-, Cl-, H I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.
CH3 C2 Br-,
5
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 7

8. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά
προτεραιότητας είναι:
Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 8

9. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα
περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 9

10. Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες:
Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα
CH2=CH-CH-CH-CH3 4- πεντεν- 2,3- διόλη
OH OH
Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη
δηλώνεται με πρόθεμα.
Χαρακτηριστική Πρόθεμα Κατάληξη
ομάδα
-COOH - -ικό οξύ
-CN Κυανο- -νιτρίλιο
-CH=O Αλδεϋδο- -άλη
-CO- Κετο- -όνη
-OH Υδροξυ- -όλη
-NH2 Αμινο-
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας
-ιο 10