NN mieu ta nu Lanh lung.pptx

1. NGÔN NGỮ MIÊU TẢ NHÂN VẬT NỮ
TRONG TIỂU THUYẾT “LẠNH LÙNG”
CỦA NHẤT LINH
Lê Thị Sao Chi, Trường Đại học Vinh
(Kỷ yếu hội thảo Ngôn ngữ học, 2022)

2. 1. MỞ ĐẦU
Việc sử dụng ngôn ngữ, trong bất cứ hoàn cảnh, phạm vi giao tiếp nào
đều phản ánh các đặc điểm nhân thân của người nói và mối quan hệ
giữa người nói và người nghe.
Tiểu thuyết “Lạnh lùng” xuất hiện đúng thời kì đầu của phong trào Mặt
trận dân chủ (1936-1939). Ý thức về cá nhân trong tác phẩm có ý nghĩa
phản ánh ý thức khai sáng của lý tưởng dân chủ xã hội, cũng là tín hiệu
báo rằng văn hóa lễ giáo phong kiến trung cổ đã đến giai đoạn cáo
chung. Với tư cách là một tác phẩm nghệ thuật, tiểu thuyết Lạnh lùng
cũng phản ánh sự thay đổi đó qua ngôn ngữ miêu tả các nhân vật nữ.

3. 2. NỘI DUNG
Tiểu thuyết “Lạnh lùng” có 5 nhân vật được nhắc tên:
Nhung, Phương, Hòa, bà Án, bà Nghè. Trong đó, Nhung –
một góa phụ khi đang độ tuổi đôi mươi – là nhân vật
chính. Đây cũng chính là nhân vật được Nhất Linh tập
trung miêu tả bằng các phương tiện ngôn ngữ khác nhau,
nhằm khắc họa đầy đặn một chân dung “gái mới” từ dáng
vẻ ngoại hình đến đời sống tâm hôn bên trong

4. 2. NỘI DUNG
2.1. Từ ngữ miêu tả nhan sắc của nhân vật
2.1.1. Danh từ, tính từ miêu tả thể chất, ngoại hình của nhân vật
2.1.2. Từ ngữ miêu tả sự tự ý thức, tự cảm nhận về nhan sắc của
nhân vật
2.2. Từ ngữ miêu tả tâm trạng, cảm xúc, hành động của nhân vật
2.2.1. Từ ngữ miêu tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật
2.2.2. Từ ngữ miêu tả hành động

5. 2.1. Từ ngữ miêu tả nhan sắc của nhân vật
2.1.1. Danh từ, tính từ miêu tả thể chất, ngoại hình của nhân
vật
Nhân vật Nhung trong Tiểu thuyết “Lạnh lùng”, vẻ đẹp thể chất,
ngoại hình của người phụ nữ này được miêu tả bằng ngôn từ khác
(so với văn học trung đại) và hướng đến mục đích khác hẳn
(không nêu lên sự ngang trái, bắt công của xã hội dồn lên cuộc
đời của “khách má hồng”).

6. 2.1.1. Danh từ, tính từ miêu tả thể chất,
ngoại hình của nhân vật
Một vẻ đẹp thể chất, mà cụ thể hơn là vẻ đẹp thể chất, mà cụ thể hơn là vẻ đẹp ở
những bộ phận tựu trung cho sức sống thanh tân, gợi cảm của người phụ nữ. Đôi
má, môi, cắp mắt, tóc, cánh tay, dáng người… là những bộ phận được nhắc đến
với những tính từ có khả năng gợi liên tưởng về thiên tính nữ rất cao
Ví dụ:
- Nhung áp gối bông vào mặt để cho làn vải êm mát làm dịu đôi má nóng bừng
- Dưới bóng trăng, hai cánh tay tròn trĩnh của nàng đã trắng lại càng trắng hơn
- Nhung ngửa mặt lên, đôi môi hé mở như chờ đợi một cái hôn

7. 2.1.1. Danh từ, tính từ miêu tả thể chất,
ngoại hình của nhân vật
Điểm đáng chú ý là trong các bộ phận cơ thể, trạng thái của ngực và quả tim được
miêu tả nhiều nhất:
- Ngực nàng phập phồng rất mau theo điệu thở
- … lòng nàng hồi hộp quá và quả tim nàng đương đập mạnh
- Lúc đó, nàng tưởng quả tim ngừng hẳn lại…
 Có thể thấy, vẻ đẹp của nhân vật Nhung được tập trung nhấn mạnh ở sự gọi cảm,
hấp dẫn về ngoại hình. Người phụ nữ tự ý thức được vẻ đẹp, giá trị ngoại hình của
mình một cách tự nhiên, thích thú.

8. 2.1.2. Từ ngữ miêu tả sự tự ý thức, tự cảm nhận
về nhan sắc của nhân vật
Sự chăm chút về ngoại hình  vẻ đẹp ngoại hình, thể chất là một vẻ đẹp nhân
tính chứ không còn là vẻ đẹp của bản năng. Nghĩa là tự thân sắc đẹp dã trở
thành một giá trị văn hóa của người phụ nữ, được xã hội tôn trọng.
- Sau mấy năm, Nhung mới bắt đầu đánh phấn vài hôm nay, nhưng đánh rất ít,
cốt không cho ai nhận thấy.
- Nàng cầm quả bông chấm nhje lên hai gò má rồi cởi cúc áo cánh chấm dần
xuống cổ, xuống vai. Trên da lạnh, nàng khoan khoái đưa đi ddauw lại cái bông
êm ấm; trước mặt nàng, bụi phấn thơm bay tỏa ra trong ánh nắng và mờ bóng
nàng trong gương.

9. 2.1.2. Từ ngữ miêu tả sự tự ý thức, tự cảm nhận
về nhan sắc của nhân vật
Nhung còn ý thức về nhan sắc của mình qua cái nhìn, sự đánh giá của những
người xung quanh, chủ yếu là nam giới.
- Nhung thấy mình đẹp hơn mọi khi và như đứa con trẻ, Nhung có cái sung sướng
ngây thơ nghĩ đến rằng, Nghĩa đã nhìn nàng trong một lúc nàng có nét mặt xinh
đẹp khác thường.
- Nàng vừa đi vừa gật đầu chào lại những người làng quen thuộc; mấy tốp thiếu
niên Âu Phục ở tỉnh về xem hội, thấy nàng đi qua chăm chú nhìn nàng từ đầu
đến chân. Bên tai nàng văng vẳng những câu bình phẩm vầ trầm trồ khen ngợi về
sắc đẹp của nàng

10. 2.2. Từ ngữ miêu tả tâm trạng, cảm xúc,
hành động của nhân vật
2.2.1. Từ ngữ miêu tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật
Các tính từ thể hiện mức độ cực cấp của những cảm xúc, rung động khi Nhung gặp Nghĩa nghĩ
về Nghĩa xuất hiện dày đặc: mãnh liệt, rạo rực, bâng khuâng, khát khao, sung sướng, bàng
hoàng, mê man, phơi phới, ngây dại, tha thiết, đắm đuối, thèm khát,...
Ví dụ:
- Nhung không sao quên được vẻ hai con mắt ông giáo nhìn nàng lúc đótuy ở góa đã lâu,
chung quanh lúc nào cũng có người săn đón mà không lần nào nàng thấy mình cảm động
một cách mãnh liệt như thế
- Song Nhung không nghe thấy lời mẹ nói, nàng đương mê man nhìn Nghĩa, trong lòng sung
sướng và mỉm cười như hỏi thầm Nghĩa,...
- Nhung ngây ngất lão đảo như con chim ở lâu trong lồng được thả ra nơi đồng rộng,...

11. 2.2.2. Từ ngữ miêu tả hành động
Mặc đi vẫn sợ hãi vì nói dối, vẫn ăn năn vì không thủ tiết thờ
chồng nhưng cuối cùng, tình yêu vẫn thúc đẩy Nhung thực hiện
những hành động gắn bó với người yêu. Nhất Linh miêu tả rất cụ
thể những lần Nhung gặp Nghĩa với những hành động yêu đương
đặc thù: đợi, nhìn, ngắm, tìm, cầm tay, ôm, sẽ đẩy ra, hôn,…
 sự trỗi dậy không thể ngăn cản nổi của ý thức về quyền sống,
quyền tận hưởng các giá trị làm người của giới nữ đương thời.

12. 3. KẾT LUẬN
Lạnh lùng đã hiển thị những chỉ dấu cách tân thực sự, không
chỉ về thi pháp tiểu thuyết mà sâu rộng hơn, còn là sự đổi mới
mạnh mẽ trong nhận thức về quyền con người của xã hội, của
cộng đồng. Trong đó, sự tự ý thức, tự giải phóng nhu cầu cá
nhân của chính người phụ nữ là một giá trị nhân văn quan
trọng mà cả một thời kì văn học hàng trăm năm trước đó đã gạt
bỏ, nhấn chìm.