Statistics Track ในงาน The First NIDA Business Analytics and Data Sciences Conference

1. 12/09/59
1
เตรียมดิน
การปลูก
เขตกรรม
ดูแลรักษา
เก็บเกี่ยว/
หลังการ
เก็บเกี่ยว
เก็บรักษา
เมล็ด
พันธุ์
ระยะปลูกอัตราเมล็ดพันธุ์
ใส่ปุ๋ ย ชนิดปุ๋ ย อัตรา ระยะเวลาที่ใส่
ป้ องกันกาจัดศัตรูพืช
อายุการเก็บเกี่ยว
ช่วงเวลาปลูกเลือกเมล็ดพันธุ์
ปักดา หว่าน หยอด กิ่งพันธุ์ /เมล็ด
วัสดุที่ใช้ ระยะเวลาการเก็บรักษา เพื่อวางตลาด
ในและต่างประเทศ
TABLE OF TRT (T) MEANS FOR Grain Yield
(AVE. OVER 4 REPS)
----------------------------------------------------------------------
อัตราเมล็ดพันธุ์ RANKS MEANS
-----------------------------------------------------------------------
25 2 5124.0 ab
50 3 5070.3 ab
75 1 5304.3 a
100 4 4847.8 ab
125 5 4708.0 b
150 6 4703.3 b
-------------------------------------------------------------------
MEAN 4959.6
--------------------------------------------------------------------
Means followed by a common letter are not
significantly different at the 5% level by
DMRT.
ระยะปลูก(ซม.) ผลผลิตฝักสดทั้ง
เปลือก
ผลผลิตฝักสด
ปอกเปลือก
75x20 3100 a 2126 a
75x25 2867 b 1987 b
75x30 2507 c 1656 c
75x35 2337 d 1516 d
c.v.% 7.20 7.10
ผลผลิตเฉลี่ย(กก./ไร่)ฝักสดทั้งเปลือกและปอกเปลือกของข้าวโพดหวาน.พันธุ์...

2. 12/09/59
2
ตาราง ่าเฉลี่ยของผลผลิต
--------------------------------------------------------------------
ระยะปลูก (B)
---------------------------------------------
พันธุ์ (V) 4 8 12
--------------------------------------------------------------------
V1 47.5 c 50.8 b 55.8 b
V2 62.3 a 58.5 a 52.3 b
V3 56.0 b 64.3 a 73.0 a
--------------------------------------------------------------------
เปรียบเทียบ ่าเฉลี่ยผลผลิต ........ โดยวิธีDMRT ที่ระดับนัยสา ั 5 %
วามแตกต่างระหว่างพันธุ์ที่ระยะปลูกเดียวกัน (สดมภ์) ใช้อักษร a b c
วามแตกต่างระหว่างระยะปลูกในพืชพันธุ์เดียวกัน (แถว) ใช้อักษร A B C
พันธุ์ เวลาปลูก วามสูง น.น.ต้นสด
UT 203B
Late Hegari
30 มิ.ย.
14 ก. .
2 ส. .
16 ส. .
30 มิ.ย.
14 ก. .
2 ส. .
16 ส. .
175.50 c
142.70 d
229.00 a
242.20 a
195.00 b
207.00 b
232.00 a
238.70 a
5.54 d
5.75 d
8.78 b
10.35 a
8.45 c
8.96 bc
8.98 bc
10.22 ab
CV ( %) 3.06 7.32
พันธุ์ข้าวฟ่าง ** **
พันธุ์ข้าวฟ่าง x เวลาปลูก ** **
ลักษณะแปลงปลูก และเท นิ ทางสถิติในงานวิจัยเกษตร

3. 12/09/59
3
♥ มีการจัด block ที่ถูกต้อง
ที่ลาดเอียง(slop) จัดblock ให้ตั้งฉากกับslope
ต่า
สูง
วามอุดมสมบูรณ์ของดินวามลาดเอียงพื้นที่
สูง
ต่า
B1
B2
B3
T1T2 T4T3
T1 T2 T4 T3
T1T2T4T3
การวางบล็อ พื้นที่ขั้นบันได
3 6 4 1 7 5 2
3 6 4 1 7 5 2
6 2 7 5 3 1 4
6 2 7 5 3 1 4
สูง
rep1
rep2

4. 12/09/59
4
แปลงทดลองที่ปลูกแบบผืนผ้ายาว
แผนผังแปลงทดลองเปรียบเทียบพันธุ์ผัก
1 4 2 6 5 2
5 2 5 3 1 4
3 6 1 4 6 3
แถวริม
แถวริม
เก็บเกี่ยว ปลูก
Block 1 2 3
แปลงทดลอง ะน้าใบ
แผนผังแปลงย่อย แปลงทดลองเปรียบเทียบพันธุ์ถั่วเหลือง
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
แถวคุมระหว่างทรีตเมนต์
แถวคุมระหว่างทรีตเมนต์
แถวคุม
เก็บผลผลิต
แถวคุม
ระยะปลูก 50 x 20 ซม.
ปลูก 3 x 3.4 เมตร
เก็บผลผลิต2 x 3 เมตร
(6 แถวๆละ 17 หลุม)
(4 แถวๆละ 15 หลุม)
เก็บข้อมูล ผลผลิต
แผนผังแปลงย่อย แปลงทดลองเปรียบเทียบพันธุ์ถั่วเหลือง
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O X X X X X X X X X X X X X X X O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O
แถวคุมระหว่างทรีตเมนต์
แถวคุมระหว่างทรีตเมนต์
แถวคุม
เก็บผลผลิต
แถวคุม
ระยะปลูก 50 x 20 ซม.
ปลูก 3 x 3.4 เมตร
เก็บผลผลิต2 x 3 เมตร
(6 แถวๆละ 17 หลุม)
(4 แถวๆละ 15 หลุม)

5. 12/09/59
5
O O O O O O X X X X X X
O O O O O O X X X X X X
O O O O O O X X X X X X
▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ■ ■ ■ ■ ■
▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ■ ■ ■ ■ ■
■ ■ ■ ■ ■ ■ ● ● ● ● ● ●
■ ■ ■ ■ ■ ■ ● ● ● ● ● ●
X X X X X X ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲
X X X X X X ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲
● ● ● ● ● ● O O O O O O
● ● ● ● ● ● O O O O O O
Block 1 Block 2
Block 3 Block 4
การใช้ต้นริมรอบแปลงทดลอง
แปลงต้นทดลองไม้ยืนต้น (Tree)
12/09/59 18
การเว้นแถวริม

6. 12/09/59
6
76
75
74 ◌ ◌
73 ◌ ◌ ◌ ◌
72 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
71 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
70 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
69 ◌ ◌ ◌ ◌
68 ◌ ◌
67
66 ◌ ◌
65 ◌ ◌ ◌ ◌
64 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
63 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
62 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
61 ◌ ◌ ◌ ◌
60 ◌ ◌
59
58 ◌ ◌
57 ◌ ◌ ◌ ◌
56 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
55 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
54 ◌ ◌ ◌ ◌ ◌ ◌
53 ◌ ◌ ◌ ◌
52 ◌ ◌
แผนผังปลูกปาล์มน้ามัน (การทดลองการศึกษาเทคโนโลยีการให้น้าและปุ๋ ยที่เหมาะสมต่อการปลูกปาล์มน้ามันในจังหวัดขอนแก่น
กว้าง = แปลง124.64 ม.
T2R3T3R3T1R3
T5R3T6R3T4R3
ถนน

7. 12/09/59
7
◌
รวมจำนวนต้นปำล์มน้ำมันทั้งหมด = ......636..... ต้น
ไม่มีหลุมสาหรับปลูก
ต ้นที่เก็บข ้อมูล
ต ้นแต่ละกรรมวิธีการให ้ปุ๋ ย
T4 ให ้ปุ๋ ยอัตราปกติตามคาแนะนากรมวิชาการเกษตร ให ้ปุ๋ ยทางระบบน้า
T5 ให ้ปุ๋ ย 1.5 เท่าของอัตราปกติตามคาแนะนากรมวิชาการเกษตร ให ้ปุ๋ ยทางระบบน้า
T6 ให ้ปุ๋ ยอัตราปกติตามคาแนะนากรมวิชาการเกษตร ให ้ปุ๋ ยทางดิน
T3 ให ้ปุ๋ ยตามค่าวิเคราะห์ดินและใบ ให ้ปุ๋ ยทางดิน
T1 ให ้ปุ๋ ยตามค่าวิเคราะห์ดินและใบ ให ้ปุ๋ ยทางระบบน้า
T2 ให ้ปุ๋ ย 1.5 เท่าของค่าวิเคราะห์ดินและใบ ให ้ปุ๋ ยทางระบบน้า
15.58 เมตร
ถนนเข้าแปลง
การเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของปาล์มน้ามันลูกผสมสุราษฎร์ธานี 1 อายุ 5 ปี ที่อาศัยน้าฝน (123)
และให้น้า 0.8, 1.0 และ 1.2 เท่าของค่าระเหยน้า ตามล้าดับ (242, 338 และ 434)
ประตู
T5 T1 T2 T3 T4
T3 T4 T5 T2 T1
T2 T3 T1 T4 T5
T1 T2 T4 T5 T3
T4 T5 T3 T1 T2
เพาะเห็ด

8. 12/09/59
8
เพาะเห็ด
อัตราปุ๋ ย
ไนโตรเจน
ผลผลิตฝักสดทั้ง
เปลือก
ผลผลิตฝักสด
ปอกเปลือก
0 455 a 407 e
10 909 c 659 d
20 1381 b 964 c
30 1731 a 1231 b
40 1982 a 1454 a
c.v.(%) 7.10 7.40
น้าหนักเฉลี่ยฝักสดทั้งเปลือกและปอกเปลือกของข้าวโพดพันธุ์....
การศึกษาอัตราปุ๋ ยไนโตรเจนที่เหมาะสม
y = 712 + 14.45*N (R2
= 0.949**)
y = 663 + 21.49**N- 0.64N2
( R2
= 0.998**)
y = 675 + 18.8*N- 1.28*N2
(R2
= 0.9372**)
0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30
N (กก./ไร่)
ผลผลิต(กก./ไร่)
RD5
RD7
RD9600
900
1000
700
800
งานด้านอารักขาพืช

9. 12/09/59
9
แปลง ุม
แปลง ุม
แปลงเก็บตัวอย่าง
การใช้แปลง ุมแทนแถว ุม
ขนาดและรูปร่างที่เหมาะสมในการเก็บข้อมูลพืชของแปลงทดลอง
อิทธิพลแถวริมแปลงทดลองพืช
C.V. มาตรฐานของงานทดลอง
งานวิจัยทางด้านสถิติเพื่อประโยชน์ต่องานวิจัยเกษตร
(เทคนิคทางสถิติของพืช)
การสุ่มตัวอย่าง เพื่อ
ประเมินผลผลิตและอง ์ประกอบผลผลิตพืช
ประเมินด้านศัตรูพืช
ศึกษารูปแบบการแพร่กระจายของแมลงศัตรูพืช
พืช ลักษณะงาน
เว้น
แถวริม หัวท้าย
ข้าวนาสวน
• นาดา
เปรียบเทียบพันธุ์ที่มีความสูงต่างกัน
• ผลผลิต/ความสูง/แตกกอ 1 แถว 2 กอ
ข้าวขึ้นน้า
• นาดา
เปรียบเทียบพันธุ์
• ผลผลิต
• ความสูง
- แปลงที่ติดคันนา
- แปลงด้านใน
≥1 แถว
2 แถว
1 แถว
≥1 กอ
2 กอ
1 กอ
ข้าวไร่ ปลูกแบบขั้นบันได
(แปลงย่อยละ 2 ขั้นบันได)
• ผลผลิต
- เก็บทั้ง 2 ขั้นบันได
• ความสูง
- วัดจาก 1 ขั้นบันไดโดย
สุ่มจากแถวริมนอก กลาง และริมใน กลุ่มละ
2 กอ
ที่ไม่ติดกัน
0
0
2 กอ
2 กอ
พืช ลักษณะงาน
เว้น
แถวริม หัว ท้าย
ถั่วลิสง ทดลองปุ๋ ย
• ระยะ 0.50 x 0.20 เมตร
2 ต้น/หลุม
1 แถว 3 หลุม
ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ทดลองปุ๋ ยและระยะปลูก
(แถว x หลุม)
• ระยะ 0.75 x 0.50 เมตร
2 ต้น/หลุม
• ระยะ 0.75 x 0.25 เมตร
1 ต้น/หลุม
•ทดลองปุ๋ ยโดยปลูกถั่วเหลือง
เหลื่อมฤดูในแถวข้าวโพด
1 แถว
1 แถว
1 แถว
2 หลุม
2 หลุม
1 หลุม

10. 12/09/59
10
พืช ลักษณะงาน จานวนปัจจัย CV (%) ± SD จานวนงานทดลอง
อ้อย
• เปรียบเทียบพันธ์
- ผลผลิต
- วามหวาน(CCS)
- วามสูง
- เส้นผ่าศูนย์กลาง
• เขตกรรม
- ผลผลิต
- วามหวาน (CCS)
- วามสูง
- เส้นผ่าศูนย์กลาง
1
1
1
1
≥2
≥2
≥2
≥2
24 ± 11
9 ± 4
11 ± 4
7 ± 3
20 ± 8
9 ± 5
11 ± 5
6 ± 3
138
138
102
97
112
100
104
78
่าC.V. มาตรฐานของพืช
พืช ลักษณะงาน จานวนปัจจัย CV (%) ± SD จานวนงานทดลอง
มันสาปะหลัง
• เปรียบเทียบพันธ์
- น.น.หัวมันสด
• เขตกรรม
- น.น.หัวมันสด
• ดินปุ๋ ย
- น.น.หัวมันสด
• ทดสอบระบบปลูกพืช
- น.น.หัวมันสด
1
1
1
1
19 ± 7
16 ± 6
15 ± 6
16 ± 7
-
-
-
-
่าC.V. มาตรฐานของพืช
ขนาดที่เหมาะสมในการเก็บข้อมูลพืชของแปลงทดลองพืช
ข้าว พืชสมุนไพรพืชผัก/อื่นพืชไร่/พืชน้ามัน
ข้าวนาสวน
ข้าวขึ้นน้า
ข้าวไร่
ข้าวในสภาพดินเ ็ม
ข้าวสาลี
ถั่ว
- ถั่วเหลือง
- ถั่วเขียว
- ถั่วลิสง
ข้าวโพด
- ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
- ข้าวโพดฝักอ่อน
ปอ
- ปอแก้ว
- ปอสา
ฝ้ าย
งา
เดือย
ละหุ่ง
อ้อย
กระเทียม
มันฝรั่ง
ทานตะวัน
เห็ด
พริก
ยาสูบ
กระเจี๊ยบเขียว
ฟ้ าทะลายโจร
ขมิ้นชัน
มะระขี้นก
อัญชัน
โกฐจุฬาลาพา
ไพล
ปัญจขันธ์
ปาล์มน้ามัน
ะน้า
ถั่วฝักยาว
มะเขือเทศ

11. 12/09/59
11
52 แถว
28 ต้น
ระหว่างแถว
ระหว่างต้น
แผนผัง แปลงปลูกแบบ Uniformity trial และเก็บเกี่ยวผลผลิตในแปลงมะระขี้นก
เก็บเกี่ยวผลผลิต จานวน 48 แถวๆ ละ 24 หน่วยย่อย ๆ ละ 1 ต้น เว้นแถวริมโดยรอบข้างละ 2 แถว เป็น border
พืช ขนาดแปลง
มาตรฐาน
(ตารางเมตร)
รูปร่าง
มะระขี้นก 12
9
โกศจุฬาลาพา 12
อัญชัน 8
9
x x x x x x x x x x x xx x x x x x
x x x x x x
x x x
x x x
x x x
x x x
X x x
X x x
x x x
x x
x x
x x
x x
x x x x
x x x x x x x x x x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x
x x x
x x x
พืช เนื้อที่เก็บเกี่ยว
ตารางเมตร รูปร่าง
ข้าวนาสวน
• นาดา
• นาหว่าน
- น้าตม
-ข้าวแห้ง
5
10
16-20
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว
ข้าวขึ้นน้า
• นาดา
• นาหว่าน
9
25
สี่เหลี่ยมจัตุรัส
สี่เหลี่ยมจัตุรัส
ข้าวไร่
• ปลูกพื้นที่ราบ
• ปลูกพื้นที่ลาดชัน
10
9
สี่เหลี่ยมผืนผ้าค่อนข้างยาว
สี่เหลี่ยมผืนผ้าค่อนข้างยาว
ข้าวในสภาพดินเค็ม
• ภาคใต้
• ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
10
5
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว

12. 12/09/59
12
พืช
เนื้อที่เก็บเกี่ยว
ตารางเมตร รูปร่าง
ข้าวสาลี
• สภาพนา (ปลูกแบบยกร่อง)
• สภาพไร่
6
5
2 x 3 เมตร 2 แปลงคู่
สี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว
ถั่วเหลือง
• สภาพไร่
• กระถาง
6
3*
สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
กระถางละ 2 ต้น
ถั่วเขียว 6 สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
ถั่วลิสง
• สภาพไร่
• กระถาง
7.2
2*
สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
กระถางละ 2 ต้น ไม่น้อยกว่า 4 ซ้า
ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ 9 สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
ข้าวโพดฝักอ่อน
• ฤดูฝน
•ฤดูแล้ง
6.75
9
สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
พืช
เนื้อที่เก็บเกี่ยว
ตารางเมตร รูปร่าง
ปาล์มน้ามัน
• ความยาวใบ
• จานวนทางใบ
ทั้งหมด
• จานวนทางใบเพิ่ม
• พื้นที่ใบ
• พื้นที่หน้าตัดแกนทาง
• จานวนทะลายต่อต้น
• น้าหนักทะลาย
4 ต้น
6 ต้น
6 ต้น
8 ต้น
8 ต้น
12 ต้น
12 ต้น
สี่เหลี่ยมด้านขนาน
กาแฟ 6 ต้น 2 แถว ๆ ละ 3 ต้น
12 ต้น สี่เหลี่ยมมุมฉากไม่จากัดรูปร่าง
งานวิจัยก่อน / หลังการเก็บเกี่ยว
. การศึกษาเกี่ยวกับสารที่ยืดอายุให้ผลผลิตทางการเกษตรอยู่ได้นาน
. การห่อผลก่อนการเก็บเกี่ยว
. การศึกษาอุณหภูมิและวัสดุที่ใช้บรรจุ

13. 12/09/59
13
สถิติช่วยสับสนุนงานนโยบาย
ในบางสถานการณ์นักวิชาการสถิติต้องร่วมวางแผนกับนักวิจัย
เพื่อให้ได้ข้อมูลสนับสนุนการตัดสินใจ
สิ่งที่นักวิชาการสถิติต้องเรียนรู้นอกเหนือจากวิชาการสถิติ
1. แปลงทดลองและรูปร่างแปลง
2. ขนาดพื้นที่เก็บเกี่ยว
3. เท นิ ทางสถิติในการดาเนินงานทดลอง
4. การเก็บข้อมูลและการบันทึกข้อมูล
5. ต้องรู้เรื่องพืชที่นักวิจัยจะทางานวิจัย