2. KOMPETENSI DASAR
3.1 Mengidentifikasi bentuk, struktur dan aspek kebahasaan
rumpaka kawih
TUJUAN PEMBELAJARAN
Siswa diharapkan dapat mengidentifikasi bentuk, struktur teks,
unsur dan aspek kebahasaan rumpaka kawih
KAWIH
3. Menurut Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI)
awih Kadalah lagu tradisional dalam bahasa Sunda yang iramanya
tidak teratur, dinyanyikan sambil bersajak
KAWIH
Kawih yaitu lagu berbahasa Sunda yang menggunakan nada
pentatonis (da mi na ti la)
4. Pamirig
Kawih Sunda
Kawih merupakan bagian dari khasanah seni Sunda yang dibentuk
oleh dua unsur yaitu unsur seni musik dan sastra.
Seni Musik = sebagai pengiring
Seni Sastra = Syair/ rumpaka lagu
Pamirigna/Pengiring alat musiknya biasanya rebab, kendang,
gamelan, goong dll. Sebagian ada juga yang diiringi oleh kacapi dan
suling
5. Sejarah
Kawih
Sunda
Dilihat dari sajarahnya, dibagi menjadi 3 waktu atawa jaman:
1. Jaman yang pertama disebut jaman kawih buhun atau tradisional,
waktunya sebelum Jepang datang ke Indonesia
Contoh kawih buhun : kawih "Banjar Sinom".
2. Jaman yang kedua yaitu jaman waktu Jepang sudah ada di
Indonesia antara taun 40an sampai awal tahun 50an.
Contoh : kawih "Es Lilin", "Balon Ngapung", "Gehger sore",
"Bandowati", dll.
3. Jaman yang ketiga yaitu jaman kawih anyar dimulai taun 50an
sampai sekarang.
Contoh : kawih "Anggrek Japati", "Cinta Nusa", "Angin Priangan",
"Hujan Munggaran", dll.
6. Unsur-unsur
Kawih
1. Tema merupakan gagasan pokok yang ingin disampaikan oleh si
pengarang kawih.
2. Nada dan Suasana merupakan sikap dari pengarang terhadap
kawih yang dibuatnya yang terasa oleh yang mendengarkan atau
yang membaca kawih.
3. Rasa adalah tentang hal-hal yang menjiwai isi kawih. Rasa
menggambarkan sikap yang membawakan kawih terhadap pokok
persoalan yang ada dalam kawih. Oleh sebab itu rasa pada
sebuah kawih akan terlihat jika kawih tersebut dinyanyikan.
4. Amanat merupakan maksud yang ingin disampaikan oleh
pengarang kawih.
7. Kawih
1. Lagu utk semua umur
2. Ada pengarang lagunya
Conto :
kawih Bubuy Bulan, Peuyeum
Bandung, Tanah Sunda, Manuk
Dadali, Karatagan Pahlawan, Es
Lilin, jste
Bedana Kawih jeung Kakawihan
Kakawihan
1. Lagu khusus anak-anak
2. Tidak ada pengarang lagunya
(anonim)
Conto :
kakawihan Cingcangkeling,
Oray-orayan, Jaleuleuja,
Ayang-ayang gung, cang
ucang angge, Cingciripit, jste
8. Teu honcewang sumoreang
tekadna pahlawan bangsa
Cadu mundur pantrang mulang
mun maksud tacan laksana
Berjuang keur lemah cai
lali rabi tur tega pati
Taya basa menta pamulang tarima
Ikhlas rido keur korban merdeka
Sinatria danalaga
bela bangsa jeung nagara
Dibarengan tekad suci
berjuang keur lemah cai
Teu ngingetkeun ka dirina
asal nagri bangsa waluya
kadar jembar raharja mukti wibawa
gembleng tujuan pahlawan bangsa
Kawih Karatagan Pahlawan
Sanggian : Koko Koswara
9. Dimana-mana
Di kampung di kota
Tos kakoncara
Ku ni’mat rasana
Sampeu asalna
Teu direka-reka
Naon namina
Duh, matak kabita
Peuyeum Bandung kamashur
Pangaosna teu luhur
Ku sadayana kagaleuh
Sepuh jeung murangkalih
Mangga cobian
Bilih panasaran
Peuyeum ti Bandung
Henteu sambarangan
Peuyeum Bandung
Sanggian : Sambas Mangundikarta
10. Tanah Sunda gemah ripah
Nu ngumbara suka betah
Urang Sunda sing toweksa
Nyangga darma anu nyata
Seuweu Pajajaran muga tong kasmaran
Sing tulaten jeung rumaksa
Miara pakaya memang sawajibna
Geten titen rumawat tanah pusaka
Tanah Sunda
Sanggian : Koko Koswara
11. Bubuy bulan, bubuy bulan sangray bentang
Panan poe, panon poe disasate
Unggal bulan, unggal bulan abdi teang
Unggal poe, unggal poe oge hade
Situ Ciburuy laukna hese dipancing
Nyeredet hate ningali ngeplak caina
Duh eta saha nu ngalangkung unggal enjing
Nyeredet hate ningali sorot socana
Bubuy Bulan
Sanggian : Benny Korda