ông già và biển cả

ÖNG GIAÂ VAÂ BIÏÍN CAÃ 1

Laäo àaä giaâ, möåt mònh möåt thuyïìn cêu caá trïn doâng Nhiïåt lûu
vaâ àaä taám mûúi tû ngaây qua laäo khöng bùæt àûúåc lêëy möåt möëng caá
naâo. Böën mûúi ngaây àêìu thùçng beá ài vúái laäo. Nhûng sau böën mûúi
ngaây khöng cêu àûúåc caá, cha meå thùçng beá baão noá rùçng röët cuöåc bêy
giúâ öng laäo àaä hoaân toaân salao, caách diïîn àaåt tïå nhêët cuãa vêån ruãi,
röìi buöåc noá ài theo thuyïìn khaác vaâ ngay trong tuêìn lïî àêìu tiïn
chiïëc thuyïìn êëy àaä cêu àûúåc ba con caá lúán. Àiïìu àoá khiïën thùçng beá
buöìn khi hùçng ngaây thêëy öng laäo trúã vïì vúái chiïëc thuyïìn khöng, noá
luön xuöëng giuáp laäo mang khi thò cuöån dêy, caái lao moác sùn caá, khi
thò caái saâo hay têëm buöìm quêën quanh cöåt. Têëm buöìm àûúåc vaá
bùçng bao böåt, cuöån laåi tröng nhû möåt laá cúâ baåi trêån triïìn miïn.
Öng laäo gêìy goâ, giú caã xûúng, gaáy hùçn sêu nhiïìu nïëp nhùn. Nhûäng
vïåt naám vö haåi trïn laân da maá cuãa laäo do bõ ung thû búãi aánh mùåt
trúâi phaãn höìi trïn mùåt biïín nhiïåt àúái. Nhûäng vïåt êëy keáo daâi xuöëng
caã hai bïn maá, tay laäo hùçn nhûäng vïët seåo sêu búãi keáo nhûäng con caá
lúán. Nhûng chùèng coá vïët naâo trong söë seåo êëy coân múái caã. Chuáng cuä
kyä nhû mêëy vïåt xoái moân trïn sa maåc khöng caá. Moåi thûá trïn cú thïí
laäo àïìu toaát lïn veã giaâ nua, trûâ àöi mùæt; chuáng coá cuâng maâu vúái
nûúác biïín, vui veã vaâ khöng hïì thêët baåi.
“Öng Santiago” thùçng beá noái khi hai ngûúâi leo lïn búâ núi con
thuyïìn àûúåc keáo lïn. “Chaáu coá thïí laåi ài cuâng öng. Chuáng ta àaä coá
ñt tiïìn röìi”.
Öng laäo daåy thùçng beá cêu caá vaâ noá quyá laäo.
“Àûâng”, laäo noái. “Chaáu àang ài vúái con thuyïìn may mùæn. Haäy
úã laåi vúái hoå”.
“Nhûng öng coân nhúá coá höìi suöët taám mûúi baãy ngaây ta khöng
bùæt àûúåc caá nhûng sau àoá trong ba tuêìn lïî ngaây naâo ta cuäng vúá
àûúåc caá lúán”.
“Öng nhúá”, öng laäo noái. “öng biïët chaáu àaä khöng rúâi boã öng vò
thiïëu loâng tin”.

http://ebooks.vdcmedia.com

E. Hemingway 2

“Taåi cha chaáu bùæt laâm nhû thïë. Chaáu coân nhoã, chaáu phaãi
nghe lúâi cha”.
“Öng hiïíu”, öng laäo noái. “Àêëy laâ chuyïån thûúâng”.
“Cha chaáu chùèng tin àêu”.
“Phaãi”, öng laäo noái. “Nhûng chuáng ta tin, àuáng khöng?”
“Vêng”, thùçng beá àaáp. “Chaáu coá thïí múâi öng möåt laá bia úã
khaách saån Terrace trûúác khi chuáng ta mang mêëy thûá naây vïì nhaâ
chûá?”
“Taåi sao laåi khöng?”, öng laäo noái. “Dên chaâi vúái nhau caã maâ”.
Hoå ngöìi úã Terrace vaâ rêët nhiïìu ngûúâi àaánh caá trïu öng laäo
nhûng laäo khöng giêån. Möåt söë khaác, nhûäng ngû dên lúán tuöíi hún,
nhòn laäo vaâ caãm thêëy buöìn. Nhûng hoå khöng àïí löå ra maâ chó tûâ töën
noái vïì doâng chaãy, àöå sêu buöng cêu, vïì thúâi tiïët töët, öín àõnh vaâ vïì
nhûäng thûá hoå àaä nhòn thêëy. Mêëy tay àaánh caá thaânh cöng cuãa ngaây
êëy àaä trúã vïì, xaã thõt con caá kiïëm cuãa hoå, sùæp àêìy lïn hai têëm vaán,
möîi ngûúâi khiïng möåt àêìu ài xuyïn àïën nhaâ àïí caá, àúåi chiïëc xe taãi
ûúáp laånh àûa àïën chúå Havana. Nhûäng ngûúâi bùæt àûúåc caá mêåp thò
àûa chuáng àïën xûúãng caá mêåp phña bïn kia võnh; chuáng àûúåc moác
treo lïn bùçng roâng roåc, gan bõ möí lêëy, vi bõ cùæt, da bõ löåt vaâ thõt thò
àûúåc xeã thaânh suác àûa ûúáp muöëi. Khi gioá Àöng thöíi, muâi tanh
nöìng tûâ xûúãng caá mêåp bïn kia caãng phaã àïën. Nhûng höm nay, muâi
caá chó thoang thoaãng vò gioá thöíi chïëch sang hûúáng Bùæc röìi lùång
hùèn; trïn Terrace trúâi toãa nùæng dïî chõu.
“Öng Santiago”, thùçng beá goåi.
“ÛÂ”, öng laäo àaáp. Laäo àang giûä caái laá vaâ höìi tûúãng vïì nhiïìu
nùm trûúác.
“Chaáu ài kiïëm giuáp öng mêëy con caá moâi cho ngaây mai nheá?”
“Àûâng. Ài chúi boáng chaây ài. Öng vêîn coá thïí cheâo vaâ Rogelio
seä quùng lûúái”.”Chaáu thñch ài.
Nïëu chaáu khöng àûúåc cêu caá vúái öng thò chaáu muöën giuáp öng
viïåc gò àoá”.
“Chaáu àaä mua bia cho öng”, öng laäo noái. “Chaáu thûåc sûå laâ
àaân öng röìi”.
“Lêìn àêìu tiïn öng àûa chaáu ra khúi, chaáu lïn mêëy?”



“Lïn nùm, vaâ suyát nûäa chaáu bõ chïët khi öng löi con caá quaá
lúán lïn thuyïìn, noá gêìn nhû quêåt tan con thuyïìn ra nhiïìu maãnh.
Chaáu coá coân nhúá khöng?”
“Chaáu vêîn nhúá caái àuöi quêåt maånh; chöî ngöìi cheâo thuyïìn bõ
gaäy vaâ tiïëng nïån cuãa caái chaây. Chaáu nhúá öng neám chaáu ra àùçng
muäi thuyïìn, núi luâng nhuâng nhûäng súåi dêy ûúát röìi chaáu caãm thêëy
toaân böå con thuyïìn chao àaão vaâ tiïëng öng quêåt con caá nghe nhû
thïí àang àöën cêy, maáu noáng höíi bùæn caã lïn ngûúâi chaáu”.
“Coá phaãi chaáu thûåc sûå nhúá chuyïån êëy hay laâ do öng kïí?”
“Chaáu nhúá moåi thûá kïí tûâ caái lêìn àêìu tiïn öng chaáu ta ài cuâng
nhau”.
Öng laäo nhòn thùçng beá bùçng aánh mùæt chan chûáa tònh thûúng,
tin cêåy, êëm aáp cuãa mònh.
“Nïëu chaáu laâ con ta thò ta seä àûa chaáu ài cêìu may möåt phen”,
laäo noái. “Nhûng chaáu laâ con cuãa cha meå chaáu vaâ chaáu àang ài trïn
con thuyïìn may mùæn”.
“Chaáu coá thïí ài kiïëm caá moâi chûá? Chaáu coân biïët núi chaáu coá
thïí kiïëm àûúåc böën con möìi”.
“Höm nay öng vêîn coân mêëy con. Öng àaä muöëi chuáng trong
thuâng”.
“Àïí chaáu ài kiïëm böën con tûúi”.
“Möåt thöi”, öng laäo noái.
Niïìm hy voång vaâ loâng tin cuãa öng laäo chûa bao giúâ nguöåi
laånh. Coân bêy giúâ thò chuáng àang cuöån lïn nhû khi gioá àang nöíi.
“Hai”, thùçng beá noái.
“Hai”, öng laäo àöìng yá.
“Chaáu khöng ùn cùæp àêëy chûá?”
“Chaáu khöng”, thùçng beá àaáp. “Chaáu mua”.
“Caãm ún chaáu”, öng laäo noái.
Laäo quaá giaãn dõ àïí khöng tûå hoãi tñnh nhuán nhûúâng cuãa mònh
coá tûå bao giúâ. Nhûng laäo biïët laäo àaä coá noá vaâ laäo biïët noá chùèng coá gò
xêëu höí vaâ cuäng chùèng maãy may phûúng haåi àïën niïìm kiïu haänh
thûåc sûå.
“Vúái con nûúác naây, mai seä laâ möåt ngaây töët laânh”, laäo noái.


E. Hemingway 4

“Öng seä àïën àêu”, thùçng beá hoãi.
“Ài thêåt xa, khi gioá trúã thò múái quay vïì. Öng muöën àïën àêëy
trûúác khi trúâi saáng”.
“Chaáu seä tòm caách àïí öng êëy ra cêu xa”, thùçng beá noái. “Röìi
khi öng cêu àûúåc möåt con gò àêëy thêåt sûå lúán, chaáu seä coá thïí àïën
giuáp”.
“Öng êëy khöng thñch ra khúi xa àêu”.
“Vêng”, thùçng beá noái.
“Nhûng chaáu seä thêëy caái gò àoá, möåt con chim sùn möìi chùèng
haån, maâ öng êëy khöng thïí thêëy röìi giuåc öng ta baám theo bêìy caá
dorado”.
“Mùæt öng êëy keám àïën thïë û?”.
“Öng êëy gêìn nhû muâ”.
“Laå thêåt”, öng laäo noái. “öng êëy chûa bao giúâ ài sùn ruâa. Àêëy
laâ lyá do laâm mùæt keám thõ lûåc”.
“Nhûng öng àaä nhiïìu nùm ài sùn ruâa têån Moaquito Coaat
maâ mùæt öng vêîn coân töët”.
“Ta laâ möåt laäo giaâ kyâ laå”.
“Nhûng giúâ àêy öng coá coân àuã sûác àïí daânh cho con caá thêåt
lúán khöng?”
“Öng chùæc thïë. Vaã laåi coân coá nhiïìu meåo nûäa”.
“Chuáng ta haäy mang duång cuå vïì nhaâ”, thùçng beá noái.
“Röìi chaáu coá thïí mang lûúái-quùng ài bùæt caá moâi”.
Hoå thaáo vêåt duång khoãi thuyïìn. Öng laäo vaác cöåt buöìm, thùçng
beá mang thuâng göî àûång dêy, nhûäng súåi dêy cêu maâu nêu àûúåc bïån
thêåt chùæc, caái moác, ngoån lao vúái caán cuãa noá. Thuâng àûång möìi àïí úã
àuöi thuyïìn, bïn caånh caái chaây àûúåc duâng àïí quêåt nhûäng con caá
lúán khi bõ keáo lïn khoang.
Chùèng ai ùn tröåm àöì àaåc cuãa öng laäo, nhûng töët hún thò cûá
àûa caánh buöìm, cuöån dêy nùång vaâo nhaâ búãi sûúng coá thïí laâm
chuáng hoãng vaâ dêîu cho laäo coá hoaân toaân tin chùæc laâ chùèng coá ngûúâi
àõa phûúng naâo ùn cùæp cuãa laäo thò laäo vêîn nghô caái moác vaâ ngoån lao
hùèn coá sûác caám döî khi àïí trïn thuyïìn. Hoå cuâng ài böå trïn con
àûúâng àïën lïìu öng laäo röìi bûúác vaâo qua caánh cûãa àïí ngoã. Öng laäo



dûång cöåt buöìm vúái laá buöìm quêën quanh vaâo vaách, thùçng beá àùåt caái
thuâng göî vaâ mêëy thûá khaác bïn caånh. Cöåt buöìm cao gêìn bùçng chiïìu
cao cuãa cùn lïìu möåt buöìng. Vaách lïìu àûúåc gheáp bùçng thên loaâi coå
xuâ xò coá tïn goåi laâ guano; trong lïìu coá möåt caái giûúâng, möåt caái baân,
möåt caái ghïë vaâ möåt caái bïëp trïn nïìn àêët àïí nêëu bùçng than cuãi.
Trïn bûác tûúâng maâu nêu cuãa nhûäng thên coå guano àêåp giêåp vúái
mêëy chiïëc laá cûáng queo cuãa chuáng chöìng lïn nhau, laâ hai bûác aãnh
maâu cuãa Àûác Chuáa Jesus vaâ Àûác Meå Àöìng Trinh xûá Cobre. Àêëy laâ
di vêåt cuãa vúå laäo. Coá daåo bûác aãnh tö maâu cuãa vúå laäo cuäng àûúåc treo
trïn tûúâng nhûng röìi laäo àaä thaáo xuöëng búãi noá khiïën laäo caâng cö
àún hún khi nhòn thêëy, laäo àïí noá trïn giaá trong goác dûúái chiïëc sú
mi saåch cuãa laäo.
“Öng coá gò ùn khöng?”, thùçng beá hoãi.
“Möåt niïu cúm gaåo vaâng vúái caá. Chaáu coá muöën ùn khöng?”.
“Thûa khöng. Chaáu seä ùn úã nhaâ. Öng coá cêìn chaáu nhoám lûãa
khöng?”.
“Khöng. Àïí laát nûäa öng nhoám. Hoùåc coá leä öng seä ùn cúm
nguöåi”.
“Chaáu coá thïí mang caái lûúái-quùng ài chûá?”.
“Dô nhiïn”. Khöng coá caái lûúái-quùng naâo caã, thùçng beá nhúá roä
caái luác hoå baán noá. Nhûng ngaây naâo hai öng chaáu cuäng vúâ tûúãng
tûúång nhû thïë. Vaâ thùçng beá cuäng biïët chùèng coá niïu cúm gaåo vaâng
vaâ caá naâo caã.
“Taám mûúi lùm laâ con söë may mùæn”, öng laäo noái.
“Chaáu coá thñch öng mang vïì con caá nùång gêìn nûãa têën
khöng?”.
“Chaáu seä lêëy caái lûúái-quùng ài bùæt caá moâi. Öng ngöìi sûúãi
nùæng trïn ngûúäng cûãa chûá?”.
“ÛÂ. Öng coá túâ baáo höm qua vaâ seä àoåc vïì trêån boáng chaây”.
Thùçng beá khöng chùæc liïåu caái túâ baáo höm qua êëy coá phaãi laâ
saãn phêím cuãa trñ tûúãng tûúång nûäa khöng. Nhûng öng laäo àaä löi túâ
baáo tûâ dûúái giûúâng ra.
“Perico cho öng úã bodega”, laäo giaãi thñch.
“Chaáu seä quay laåi khi kiïëm àûúåc vaâi con caá moâi. Chaáu seä ûúáp
àaá mêëy con cuãa öng cuâng cuãa chaáu röìi saáng mai chuáng ta chia


E. Hemingway 6

nhau. Khi chaáu quay laåi, öng nhúá kïí cho chaáu nghe chuyïån àöåi
boáng àêëy”.
“Àöåi Yankee khöng thïí thua”.
“Nhûng chaáu súå àöåi Da Àoã Cleveland”.
“Haäy tin vaâo àöåi Yankee, chaáu aâ. Haäy tin tûúãng úã Di Maggio
vô àaåi”.
“Chaáu súå caã àöåi Höí Detroit lêîn àöåi Da Àoã Cleveland”.
“Haäy coi chûâng khöng kheáo chaáu laåi súå caã àöåi Àoã Cincinnati
vaâ àöåi White Sox cuãa Chicago”.
“Öng àoåc ài röìi kïí cho chaáu luác chaáu quay laåi”.
“Chaáu coá nghô chuáng ta nïn mua túâ veá söë coá söë cuöëi laâ taám
mûúi lùm khöng? Mai laâ ngaây thûá taám mûúi lùm”.
“Chuáng ta coá thïí mua”, thùçng beá noái.
“Nhûng thïë coân con söë cûåc kyâ kyã luåc cuãa öng laâ taám mûúi
baãy”.
“Khöng thïí xaãy ra lêìn thûá hai àêu. Chaáu coá chùæc laâ chaáu coá
thïí tòm àûúåc túâ veá söë taám mûúi lùm êëy chûá?”
“Chaáu coá thïí mua möåt chiïëc”.
“Möåt chiïëc. Hai àö la rûúäi àêëy. Ai coá thïí cho chuáng ta vay
moán tiïìn êëy?”
“Dïî thöi maâ. Chaáu luön coá khaã nùng vay hai àö rûúäi”.
“Öng nghô coá leä öng cuäng coá khaã nùng àoá. Nhûng öng cöë
khöng vay mûúån. Thoaåt tiïn thò vay mûúån. Röìi sau àoá laâ ùn maây”.
“Haäy giûä êëm öng aå”, thùçng beá noái.
“Chuáng ta àaä qua thaáng chñn”.
“Thaáng naây laâ muâa caá lúán”, öng laäo noái.
“Vaâo thaáng nùm thò ai cuäng coá thïí trúã thaânh ngûúâi àaánh caá”.
“Bêy giúâ chaáu ài kiïëm caá moâi àêy”, thùçng beá noái.
Khi thùçng beá trúã laåi öng laäo àaä nguã trïn ghïë, mùåt trúâi àaä lùån.
Thùçng beá mang caái mïìn lñnh cuä trong giûúâng ra traãi lïn phña sau
ghïë, àùæp qua vai öng laäo. Àöi vai thêåt kyâ laå, vêîn chùæc nõch dêîu àaä
rêët giaâ, caã caái cöí vêîn coân khoãe, nhûäng nïëp nhùn múâ ài khi öng laäo
nguã guåc àêìu vïì phña trûúác. Chiïëc sú mi cuãa öng àûúåc vaá nhiïìu lêìn



àïën nöîi tröng noá cuäng hïåt nhû têëm buöìm; mùåt trúâi laâm mêëy miïëng
vaá êëy phai nhaåt theo nhiïìu maâu khaác nhau. Dêîu sao thò caái àêìu
öng laäo cuäng àaä rêët giaâ vaâ khi àöi mùæt nhùæm laåi thò khuön mùåt laäo
khöng coân sinh khñ. Túâ baáo nùçm vùæt qua àêìu göëi laäo, àöå nùång cuãa
caánh tay giûä noá úã laåi àoá trong laân gioá nheå buöíi töëi. Laäo ài chên
trêìn. Thùçng beá àïí laäo úã àoá vaâ khi noá quay laåi öng laäo vêîn coân nguã.
“Öng úi, dêåy ài”, thùçng beá goåi vaâ àùåt tay lïn àêìu göëi laäo. Öng
laäo múã mùæt, ngú ngaác möåt luác röìi múái tónh hùèn. Röìi laäo móm cûúâi.
“Chaáu coá caái gò àêëy”, laäo hoãi.
“Àöì ùn töëi”, thùçng beá noái. “Chuáng ta seä ùn töëi”.
“Öng khöng àoái lùæm àêu”.
“Thò cûá ùn vêåy. Öng khöng thïí khöng ùn maâ bùæt caá àûúåc”.
“Vêîn cûá cêu àûúåc”, öng laäo noái luác àûáng dêåy cêìm túâ baáo gêëp
laåi. Röìi laäo chuêín bõ xïëp mïìn.
“Öng cûá quêën mïìn quanh ngûúâi”, thùçng beá noái. “Trong luác
chaáu coân söëng thò öng khöng phaãi nhõn àoái maâ ài cêu caá”.
“Vêåy thò haäy söëng cho thêåt lêu vaâ quan têm àïën baãn thên
mònh”, öng laäo noái. “Ta ùn gò vêåy?”.
“Àêåu àen, cúm, chuöëi chiïn vaâ ñt thõt hêìm”.
Thùçng beá àûång mêëy moán êëy trong chiïëc cùåp löìng hai ngùn,
mang vïì tûâ Terrace. Hai böå dao nôa, thòa àûúåc quêën bùçng giêëy ùn
àuát trong tuái noá.
“Ai cho chaáu mêëy moán naây?”
“Baác Martin. Chuã quaán”.
“Öng phaãi caãm ún baác êëy”.
“Chaáu àaä caãm ún röìi”, thùçng beá noái. “Öng khöng phaãi caãm ún
baác êëy nûäa”.
“Öng seä biïëu baác êëy miïëng thõt buång cuãa con caá lúán”, öng laäo
noái. “Baác êëy àaä nhiïìu lêìn cho chuáng ta nhû thïë naây phaãi khöng?”
“Chaáu nghô thïë”.
“Vêåy thò öng phaãi biïëu baác êëy caái gò quñ hún miïëng thõt buång.
Baác êëy rêët tûã tïë vúái chuáng ta”.
“Baác êëy gûãi biïëu hai chai bia”.


E. Hemingway 8

“Öng thñch bia lon nhêët”.
“Chaáu biïët. Nhûng àêy laâ bia Hatuey àoáng chai, chaáu seä
mang traã chai”.
“Chaáu chu àaáo quaá”, öng laäo noái. “Ta ùn chûá?”
“Thò chaáu àaä múâi öng maäi,” thùçng beá dõu daâng noái. “Chaáu
chûa muöën múã cùåp löìng trûúác khi öng àaä sùén saâng”.
“Öng seä sùén saâng ngay”, öng laäo noái. “Öng chó rûãa sú qua möåt
tñ”.
Öng rûãa úã àêu nhó, thùçng beá nghô. Nguöìn nûúác cuãa laâng caách
àêy hai con àûúâng. Mònh phaãi lêëy nûúác vïì cho öng, thùçng beá nghô,
xaâ phoâng vaâ caã khùn tùæm tûúm têët nûäa. Sao mònh laåi vö têm àïën
thïë? Mònh phaãi kiïëm cho öng chiïëc sú mi khaác, möåt chiïëc jacket
mùåc muâa àöng, àöi giaây vaâ möåt caái mïìn nûäa.
“Moán thõt hêìm cuãa chaáu tuyïåt lùæm”, öng laäo noái.
“Kïí cho chaáu nghe vïì trêån boáng ài”, thùçng beá giuåc laäo.
“Nhû öng àaä noái, trong Liïn àoaân Myä, àêëy laâ àöåi Yankee”,
öng laäo haånh phuác noái.
“Höm nay hoå thua röìi”, thùçng beá noái vúái laäo.
“Àiïìu àoá chùèng hïì gò. Di Maggio vô àaåi vêîn cûá laâ Di Maggio”.
“Hoå coá nhûäng cêìu thuã khaác trong àöåi”.
“Roä röìi. Nhûng anh ta thò khaác hùèn. Trong liïn àoaân khaác,
nïëu giûäa Brooklaán vaâ Philadelphia thò chùæc öng choån Brooklaán.
Öng coân nhúá àïën caã Dick Sisler vaâ nhûäng cuá vuåt boáng lûâng danh
trïn sên àêëu trûúác àêy nûäa”.
“Khöng coá ai saánh bùçng àêu. Trong àúâi chaáu múái chó thêëy
anh êëy laâ ngûúâi vuåt boáng ài xa nhêët”.
“Chaáu coá coân nhúá thuúã anh êëy thûúâng àïën Terrace khöng?
öng muöën múâi anh êëy ài cêu cuâng nhûng laåi quaá nhuát nhaát àïí àûa
ra lúâi àïì nghõ. Khi öng baão chaáu múâi anh êëy thò chaáu laåi cuäng nhaát
gan”.
“Chaáu biïët. Àêëy laâ möåt löîi lêìm tai haåi. Chùæc anh êëy seä ài
cuâng chuáng ta. Röìi chuáng ta seä giûä kyã niïåm êëy trong suöët caã cuöåc
àúâi”.
“Öng cuäng muöën àûa Di Maggio vô àaåi ài cêu”, öng laäo noái.



“Ngûúâi ta baão cha anh êëy laâ ngû dên. Coá leä anh êëy cuäng
ngheâo nhû ta vaâ seä thöng caãm”.
“Cha cuãa Siaåler lûâng danh thò chùèng ngheâo tñ naâo, öng ta, luác
vaâo àöå tuöíi cuãa chaáu, àaä chúi cho Liïn àoaân Big”.
“Khi bùçng tuöíi chaáu, öng àaä àûáng trûúác caánh buöìm, trïn con
taâu àûúåc trang bõ chu àaáo àïën chêu Phi vaâ öng àaä nhòn thêëy sû tûã
trïn búâ biïín vaâo luác chiïìu töëi”.
“Chaáu biïët. Öng àaä kïí cho chaáu nghe röìi”.
“Ta nïn noái chuyïån vïì chêu Phi hay vïì boáng chaây?”
“Chaáu nghô laâ boáng chaây”, thùçng beá àaáp.
“Kïí cho chaáu nghe vïì danh thuã John J. McGraw”. Noá noái
Jota thay vò chó phaát êm chûä J.
“Thónh thoaãng vaâo nhûäng ngaây xa xûa êëy, anh ta thûúâng àïën
Terrace. Nhûng khi àaä rûúåu vaâo thò anh ta noáng naãy, noái nùng
nhaát gûâng vaâ khoá àùm àùm. Àêìu oác anh ta döìn hïët caã vaâo ngûåa vaâ
boáng chaây. Luác naâo anh ta cuäng giûä danh saách ngûåa trong tuái aáo
röìi cûá xûúáng tïn qua àiïån thoaåi”.
“Öng ta laâ tay quaãn lyá ra troâ”, thùçng beá noái.
“Cha chaáu nghô öng ta laâ ngûúâi vô àaåi nhêët”.
“Búãi vò luác naâo anh ta cuäng àïën àêy”, öng laäo noái.
“Nïëu hùçng nùm Durocher cûá àïën àêy thò chùæc cha chaáu seä
nghô anh ta laâ tay quaãn lyá cûâ khöi nhêët”.
“Thêåt ra ai laâ öng bêìu vô àaåi nhêët, Luque hay Mike
Gonzalez?”
“Öng nghô hai ngûúâi ngang nhau”.
“Coân ngûúâi àaánh caá taâi ba nhêët laâ öng”.
“Khöng. Öng biïët nhiïìu ngûúâi gioãi hún”.
“Que va”, thùçng beá thöët lïn. “Coá nhiïìu ngûúâi àaánh caá gioãi vaâ
vaâi ngûúâi vô àaåi. Nhûng öng laâ ngûúâi duy nhêët”.
“Caám ún. Chaáu laâm öng haånh phuác. Öng hy voång seä khöng coá
con caá naâo cuâng vô àaåi nhû thïë àïí chûáng minh rùçng öng chaáu ta
sai”.


E. Hemingway 10

“Seä chùèng coá con caá naâo nhû thïë nïëu öng vêîn coân khoãe nhû
öng noái”.
“Coá leä öng khöng àûúåc khoãe nhû öng nghô àêu”, öng laäo noái.
“Nhûng öng biïët nhiïìu meåo vaâ coá caách xûã lyá”.
“Giúâ thò öng nïn nguã ài àïí saáng mai khoãe khoùæn. Chaáu mang
mêëy thûá traã Terrace”.
“Vêåy thò taåm biïåt. Saáng mai öng seä àïën àaánh thûác chaáu”.
“Öng laâ caái àöìng höì cuãa chaáu”, thùçng beá noái.
“Tuöíi taác laâ àöìng höì cuãa öng”, öng laäo noái. “Taåi sao ngûúâi giaâ
laåi thûác giêëc quaá súám? Phaãi chùng laâ muöën coá möåt ngaây daâi hún?”
“Chaáu khöng biïët”, thùçng beá noái. “Nhûäng gò chaáu biïët laâ
ngûúâi treã thò nguã dêåy muöån vaâ khoá”.
“Öng nhúá”, öng laäo noái. “Öng seä àaánh thûác chaáu àuáng giúâ”.
“Chaáu khöng thñch öng ta àaánh thûác chaáu. Viïåc àoá nhû thïí
chaáu laâ keã bïì dûúái”.
“Öng hiïíu”.
“Chuác öng nguã ngon”.
Thùçng beá ài ra. Hoå ùn moâ, khöng coá àeân trïn baân; öng laäo cúãi
quêìn daâi, ài nguã trong boáng töëi. Laäo quêën chiïëc quêìn quanh túâ baáo
laâm göëi. Laäo cuöån ngûúâi trong chùn, nùçm lïn nhûäng túâ baáo cuä traãi
trïn giaát giûúâng. Laäo nguã ngay vaâ mú vïì chêu Phi, khi laäo haäy coân
laâ möåt chuá nhoác, vúái nhûäng búâ biïín caát vaâng, caát trùæng traãi daâi,
trùæng àïën nöîi laâm mùæt àau nhûác, nhûäng muäi àêët cao nhö ra biïín,
nhûäng ngoån nuái xaám àöì söå. Bêy giúâ hùçng àïm laäo vïì laåi búâ biïín êëy
vaâ trong mú laäo nghe tiïëng soáng gêìm, laäo thêëy àoaân thuyïìn cuãa
ngûúâi baãn àõa àang trûúân qua nhûäng con soáng. Khi nguã, laäo ngûãi
thêëy muâi nhûåa àûúâng, muâi göî söìi laát boong taâu; röìi laäo ngûãi thêëy
hûúng võ chêu Phi theo laân gioá àêët phaã túái vaâo buöíi saáng. Thöng
thûúâng khi ngûãi thêëy laân gioá nöåi àõa, laäo thûác dêåy, mùåc àöì, àïën
àaánh thûác thùçng beá. Nhûng àïm nay, gioá nöåi àõa àïën rêët súám vaâ
trong mú laäo biïët haäy coân quaá súám nïn laäo tiïëp tuåc mú àïí thêëy
nhûäng moãm trùæng xoáa cuãa nhûäng hoân àaão nhö trïn biïín, laát sau
laäo mú vïì nhûäng haãi caãng khaác, nhûäng vuäng taâu àêåu khaác cuãa
quêìn àaão Canaraá. Laäo khöng coân mú vïì baäo, khöng coân mú vïì àaân
baâ, vïì nhûäng sûå kiïån troång àaåi, nhûäng con caá lúán, nhûäng trêån
àaánh, nhûäng cuöåc àêëu sûác hay vúå laäo. Bêy giúâ laäo chó mú vïì caác



vuâng àêët, vïì nhûäng con sû tûã trïn búâ biïín. Chuáng nö àuâa nhû
nhûäng chuá meâo con trong hoaâng hön; laäo yïu chuáng nhû yïu thùçng
beá. Laäo khöng bao giúâ mú vïì thùçng beá. Laäo chúåt thûác giêëc, nhòn
aánh trùng bïn ngoaâi caánh cûãa àïí ngoã röìi giuä quêìn mùåc vaâo. Laäo
tiïíu bïn lïìu röìi ài lïn àûúâng àaánh thûác thùçng beá. Laäo ruâng mònh
trong bêìu khöng khñ laånh ban mai. Nhûng laäo biïët laäo seä coân run
maäi cho àïën luác tay cheâo laâm laäo êëm lïn. Caánh cûãa ngöi nhaâ thùçng
beá söëng khöng khoáa, laäo múã röìi kheä àûa àöi chên trêìn bûúác vaâo.
Thùçng beá nguã trïn chiïëc giûúâng nhoã úã phoâng àêìu tiïn; vaâ öng laäo,
trong aánh trùng sùæp lùån, coá thïí nhòn roä noá. Laäo nheå nhaâng nùæm lêëy
möåt baân chên, giûä cho àïën khi thùçng beá thûác giêëc, quay laåi nhòn
laäo. Öng laäo gêåt àêìu, thùçng beá lêëy chiïëc quêìn daâi vùæt trïn ghïë
caånh giûúâng, mùåc vaâo khi coân ngöìi trïn giûúâng. Öng laäo ra cûãa,
thùçng beá ài theo. Noá àang ngaái nguã, laäo quaâng tay qua vai noá vaâ
noái,
“Öng xin löîi”.
“Queva”, thùçng beá noái. “Àêëy laâ viïåc maâ möåt ngûúâi àaân öng
phaãi laâm”.
Hoå xuöëng àûúâng àïën lïìu öng laäo vaâ suöët doåc àûúâng, trong
boáng töëi, nhiïìu ngûúâi ài chên trêìn, vaác buöìm ra thuyïìn. Khi hai
ngûúâi àïën lïìu öng laäo, thùçng beá xaách caái xö àûång cuöån dêy, cêy lao,
cêy saâo moác; coân öng laäo vaác cöåt buöìm vúái laá buöìm àaä quêën laåi.
“Öng coá muöën uöëng caâ phï khöng?”, thùçng beá hoãi. “Chuáng ta
àïí duång cuå xuöëng thuyïìn röìi ài uöëng”.
Hoå uöëng caâ phï trong höåp àûång sûäa àùåc taåi àiïím phuåc vuå
nhûäng ngûúâi àaánh caá vaâo saáng súám.
“Öng nguã coá ngon khöng?”, thùçng beá hoãi. Giúâ thò noá dêìn tónh
taáo hún nhû thïí giêëc nguã hùéng cûá baám riïët lêëy noá.
“Rêët ngon, Manolin aâ”, öng laäo àaáp.
“Höm nay öng caãm thêëy tûå tin”.
“Chaáu cuäng thïë”, thùçng beá noái. “Bêy giúâ chaáu phaãi ài lêëy caá
moâi cuãa öng chaáu ta vaâ söë möìi tûúi cuãa öng. Tûå öng êëy mang duång
cuå. Öng êëy chùèng hïì muöën bêët kyâ ai mang bêët cûá thûá gò”.
“Chuáng ta thò khaác”, öng laäo noái. “Öng àïí chaáu mang àöì nghïì
kïí tûâ luác chaáu lïn nùm”.


E. Hemingway 12

“Chaáu biïët àiïìu àoá”, thùçng beá noái. “Chaáu seä vïì ngay. Öng cûá
uöëng thïm tñ nûäa. Chuáng ta coá thïí uöëng chõu úã àêy”.
Noá ài chên khöng trïn lúáp san hö àïën nhaâ ûúáp laånh núi möìi
àûúåc giûä úã àêëy. Öng laäo chêåm raäi uöëng caâ phï. Àêëy laâ têët caã thûåc
phêím laäo coá cho möåt ngaây vaâ laäo biïët laäo nïn uöëng. Àaä tûâ lêu, ùn
uöëng àöëi vúái laäo trúã nïn chaán ngùæt vaâ laäo khöng bao giúâ mang theo
bûäa trûa. Laäo coá möåt chai nûúác àùçng muäi thuyïìn vaâ àêëy laâ têët caã
laäo cêìn trong möåt ngaây. Luác naây thùçng beá àaä quay laåi, mêëy con caá
moâi vaâ hai miïëng möìi cêu àûúåc boåc trong túâ baáo, hai ngûúâi men
theo löëi moân àïën thuyïìn, chên giêîm lïn lúáp caát pha soãi, nêng con
thuyïìn àêíy xuöëng nûúác.
“Chuác öng may mùæn”.
“Chuác chaáu may mùæn”, öng laäo noái.
Laäo tra quai cheâo vaâo coåc, nghiïng ngûúâi túái trûúác khua
maånh maái cheâo xuöëng nûúác; trong boáng töëi, laäo cheâo ra khoãi bïën.
Coá nhiïìu chiïëc thuyïìn tûâ caác baäi khaác ra khúi; öng laäo nghe tiïëng
maái cheâo khua nûúác mùåc duâ laäo khöng thïí nhòn thêëy hoå búãi bêy giúâ
mùåt trùng àaä khuêët sau rùång àöìi. Thónh thoaãng, coá tiïëng ai àoá noái
trïn thuyïìn. Nhûng hêìu hïët caác thuyïìn àïìu im lùång trûâ tiïëng maái
cheâo khua nûúác. Hoå toãa röång sau khi ra khoãi cûãa biïín; möîi ngûúâi
ài àïën phêìn àaåi dûúng núi hoå hy voång tòm thêëy caá. Öng laäo biïët
mònh seä ài thêåt xa, àïí laåi muâi àêët sau lûng, cheâo vaâo vuâng hûúng
tinh khöi cuãa àaåi dûúng ban mai. Laäo thêëy aánh lên quang cuãa àaám
rong vuâng Nhiïåt lûu trong nûúác khi laäo cheâo qua vuâng biïín maâ
ngû dên goåi laâ vuâng Giïëng lúán, búãi vò àöå sêu úã àêëy bêët thònh lònh
tuåt xuöëng àïën baãy trùm saãi nûúác; hoå haâng nhaâ caá àïìu döìn têët taåi
àoá do xoYy nûúác döåi thùèng vaâo búâ vaách döëc cuãa àaáy àaåi dûúng. úã
àêëy têåp trung töm, caá moâi vaâ thónh thoaãng haâng àaân caá mûåc, söëng
trong nhûäng höë sêu nhêët ngoi lïn gêìn mùåt nûúác vaâo ban àïm àïí
laâm möìi cho nhûäng con caá lang thang.
Trong boáng töëi, öng laäo coá thïí caãm nhêån bònh minh àang àïën
vaâ luác cheâo, laäo nghe thêëy nhûäng êm thanh run rêíy khi àaân caá
chuöìn rúâi mùåt nûúác vaâ caã tiïëng lao xao phaát ra tûâ böå caánh cûáng khi
chuáng lao xao trong boáng töëi. Laäo rêët quyá loaâi caá chuöìn búãi chuáng
laâ baån gêìn guäi cuãa laäo trïn àaåi dûúng. Laäo thûúng cho luä chim, àùåc
biïåt laâ loaâi nhaån àen nhoã, moãng manh cûá bay vaâ tòm kiïëm maäi
nhûng hêìu nhû chùèng tòm thêëy gò; laäo nghô loaâi chim söëng khöí hún
ta trûâ mêëy caái giöëng chim keã cûúáp vaâ nhûäng loaâi to xaác, kïình caâng.



Taåi sao taåo hoáa laåi sinh ra caái giöëng chim quaá xinh xeão moãng
manh nhû loaâi nhaån biïín naây trong khi àaåi dûúng laåi coá thïí quaá û
nghiïåt ngaä?
Àaåi dûúng tûã tïë vaâ rêët àeåp. Nhûng noá coá thïí rêët àöåc aác vaâ
traáo trúã bêët thònh lònh; coân loaâi chim kia thò phaãi bay, nhao xuöëng
sùn möìi; vaâ tiïëng kïu thaãng thöët, kheä khaâng cuãa chuáng laåi quaá yïëu
úát giûäa truâng khúi. Laäo luön nghô vïì biïín nhû lamar, àêëy laâ caách
ngûúâi ta goåi biïín bùçng tiïëng Têy Ban Nha khi hoå yïu biïín. Thónh
thoaãng nhûäng ngûúâi yïu biïín cuäng buöng lúâi nguyïìn ruãa biïín
nhûng hoå luön noái nhû thïí biïín laâ phuå nûä. Vaâi tay àaánh caá treã, sûã
duång phao nhûåa laâm phao cêu vaâ ài thuyïìn maáy, sùæm àûúåc khi
gan caá mêåp àûúåc giaá, goåi biïín laâ el mar, tûác giöëng àûåc. Chuáng noái
vïì biïín nhû möåt àöëi thuã, möåt àõa àiïím hay thêåm chñ laâ möåt keã thuâ.
Nhûng öng laäo thò luön nghô vïì biïín nhû vïì möåt phuå nûä, nhû caái gò
àoá coá thïí ban phaát hay chöëi giûä ún huïå, vaâ nïëu biïín laâm àiïìu aác
àöåc hay taân baåo thò búãi leä luác êëy biïín khöng thïí naâo kòm giûä nöíi.
Mùåt trùng toãa chiïëu trïn biïín nhû thïí toãa chiïëu trïn cú thïí cuãa
ngûúâi àaân baâ, laäo nghô. Laäo buöng cheâo nhõp nhaâng, khöng phaãi
mêët nhiïìu sûác búãi laäo laâm chuã töëc àöå cuãa mònh vaâ búãi àaåi dûúng
bònh lùång trûâ àöi chöî coá doâng xoYy. Laäo àang àïí doâng chaãy àúä ài
möåt phêìn ba cöng viïåc vaâ khi trúâi vûâa hûãng saáng laäo thêëy mònh àaä
ài xa hún quaäng àûúâng laäo nghô vaâo thúâi àiïím êëy. Mònh àaä cêu úã
vuâng Giïëng lúán suöët caã tuêìn nay maâ chùèng bùæt àûúåc möëng naâo hïët,
laäo nghô. Höm nay mònh seä ra têån núi caác àaân caá bonito vaâ
albacore kiïëm ùn vaâ coá thïí con caá lúán seä quanh quêín àêu àêëy.
Trûúác khi trúâi saáng roä, laäo buöng möìi vaâ thaã thuyïìn tröi theo doâng
chaãy. Möåt con möìi úã àöå sêu böën mûúi saãi. Möìi thûá hai sêu túái baãy
mûúi lùm saãi; möìi thûá ba vaâ thûá tû chòm sêu huát trong laân nûúác
xanh àïën àöå sêu möåt trùm vaâ möåt trùm hai mûúi lùm saãi. Möîi con
möìi àûúåc moác ngûúåc àêìu xuöëng, lûúäi cêu giêëu trong thên Tiïëng
Têy Ban Nha chó möåt loaâi sûáa. caá, buöåc chùåt, khêu kyä vaâ nhûäng
phêìn thoâi ra cuãa lûúäi cêu, àoaån cong vaâ muäi nhoån, thò àûúåc che
bùçng nhûäng con caá moâi tûúi roái. Chuáng bõ moác xuyïn qua hai mùæt
taåo thaânh nûãa voâng hoa trïn cuöëng theáp. Khöng coân phêìn naâo cuãa
lûúäi cêu àïí con caá lúán coá thïí nhêån ra ngoaåi trûâ hûúng võ thúm lûâng
quyïën ruä. Thùçng beá cho öng laäo hai con caá thu nhoã tûúi, thuöåc loaâi
albacore; laäo moác chuáng vaâo hai lûúäi cêu sêu nhêët, chuáng nùång
nhû thïí mêëy hoân chò; coân úã hai lûúäi kia, laäo moác möåt con nuåc soâng
lúán, maâu xanh vaâ möåt con ngûâ baåc àaä àûúåc sûã duång höm trûúác;
nhûng chuáng vêîn coân töët vaâ xêu caá moâi thúm phûác giuáp chuáng toãa


E. Hemingway 14

hûúng hêëp dêîn. Möîi dêy cêu, lúán bùçng cêy buát chò cúä lúán, àûúåc
buöåc vaâo möåt caái phao bùçng que göî maâu xanh luåc àïí bêët kyâ möåt cuá
keáo, möåt cuá àúáp naâo vaâo miïëng möìi cuäng khiïën phao göî chòm
xuöëng; möîi dêy cêu coân coá hai cuöån dêy daâi böën mûúi saãi dûå phoâng
sùén saâng nöëi vúái caác cuöån khaác àïí khi cêìn thiïët, con caá coá thïí coá
hún ba trùm saãi dêy. Bêy giúâ laäo quan saát muäi cuãa ba chiïëc phao
göî bïn maån thuyïìn, cheâo nheå àïí giûä cho mêëy súåi dêy thùèng àûáng
àïën àöå sêu cêìn thiïët cuãa chuáng. Trúâi àaä saáng hùèn vaâ chùèng mêëy
nûäa mùåt trúâi seä moåc lïn. Mùåt trúâi nhö lïn mùåt biïín, öng laäo coá thïí
nhòn thêëy nhûäng thuyïìn khaác, chòm thêëp trong nûúác, daân röång
qua doâng chaãy, phña gêìn búâ. Khi mùåt trúâi rûåc rúä hún, aánh nùæng
chiïëu xuöëng mùåt nûúác vaâ laát sau, luác noá cao hùèn lïn, mùåt biïín
phùèng lùång phaãn chiïëu aánh nùæng döåi vaâo mùæt laäo laâm àau nhûác;
laäo cheâo maâ khöng nhòn vaâo noá nûäa. Laäo nhòn xuöëng nûúác, theo doäi
mêëy súåi dêy àûúåc thaã thùèng àûáng xuöëng vuâng àen cuãa àaåi dûúng.
Laäo giûä chuáng thùèng hún bêët kyâ möåt ai khaác, àïí úã möîi àöå sêu
trong vuâng nûúác àen kia seä coá möåt con möìi àúåi àuáng ngay úã àêëy,
núi laäo muöën daânh cho bêët cûá con caá naâo búi qua. Caác tay cêu khaác
thò àïí chuáng tröi theo doâng chaãy vaâ àöi khi chuáng chó úã àöå sêu saáu
mûúi thay vò möåt trùm saãi nhû hoå m u öë n . Nhûng, laäo nghô, mònh
giûä chuáng chñnh xaác. Duy chó mònh khöng coân may mùæn nûäa thöi.
Nhûng biïët àêu àûúåc?
Coá thïí höm nay. Möîi ngaây laâ möåt ngaây múái. Gùåp may thò töët
hún. Nhûng mònh ûa sûå chñnh xaác. Àïí khi vêån may àïën thò mònh
àaä sùén saâng. Bêy giúâ mùåt trúâi àaä moåc cao àûúåc hai tiïëng àöìng höì,
noá khöng laâm mùæt laäo àau nhiïìu khi nhòn vïì hûúáng Àöng nûäa. Giúâ
àêy, trong têìm mùæt, chó coân laåi ba boáng thuyïìn, maån luán sêu
xuöëng nûúác vaâ úã maäi tñt phña trong búâ. Suöët caã àúâi, bònh minh laâm
buöët mùæt ta, laäo nghô. Nhûng chuáng vêîn coân tinh anh. Vaâo luác
chiïìu töëi, ta coá thïí nhòn thùèng vaâo noá maâ khöng bõ nhûäng àöëm àen
trong mùæt. Buöíi chiïìu, aánh nùæng maånh hún. Nhûng buöíi saáng noá
laâm ta nhûác nhöëi. Ngay khi àoá laäo thêëy möåt con haãi bùçng tung àöi
caánh àen daâi lûúån trïn bêìu trúâi trïn àêìu laäo. Noá saâ xuöëng nhanh,
nghiïng caánh chao ngûúâi röìi bay voâng trúã laåi.
“Noá toám àûúåc con gò röìi”, öng laäo noái lúán. “Noá khöng chó nhòn
àêu”.
Laäo cheâo chêåm raäi, àïìu àùån tiïën vïì phña con chim àang lûúån
voâng. Laäo khöng vöåi, laäo cêìn giûä cho nhûäng súåi dêy thùèng àûáng
xuöëng. Nhûng laäo húi nhanh hún doâng nûúác möåt chuát trong chûâng



mûåc laäo vêîn cêu àuáng, nïëu laäo khöng cöë baám theo con chim thò laäo
seä khöng cheâo nhanh hún caách laäo thûúâng cêu. Con chim bay cao
hún, laåi lûúån voâng, àöi caánh bêët àöång. Röìi thònh lònh noá lao xuöëng,
laäo thêëy àaân caá chuöìn tung mònh lïn khoãi mùåt nûúác, tuyïåt voång
bay trïn mùåt biïín.
“Dorado”, öng laäo noái lúán. “Caá dorado lúán”.
Laäo dûâng cheâo, löi ra súåi dêy cêu nhoã àùçng muäi thuyïìn. Dêy
cêu naây coá àaáy theáp vaâ lûúäi cêu cúä trung bònh, laäo moác möìi bùçng
möåt con moâi. Laäo buöng cêu qua maån thuyïìn röìi buöåc noá vaâo caái
khoen àùçng sau laái. Laäo tiïëp tuåc moác möìi lûúäi cêu khaác röìi vêîn àïí
noá cuöån nhû thïë trong boáng maát muäi thuyïìn. Laäo quay laåi cheâo vaâ
tröng chûâng con chim coá saãi caánh àen röång bêy giúâ àang saâ thêëp
xuöëng kiïëm möìi trïn mùåt nûúác. Khi laäo quan saát, con chim laåi
nhaâo xuöëng, nghiïng caánh liïång röìi àêåp loaån xaå, bêët lûåc khi baám
theo àaân caá chuöìn. Öng laäo coá thïí nhòn thêëy mùåt nûúác kheä cuöån
lïn chöî àaân caá dorado lúán nhao ngûúâi àuöíi theo bêìy caá chuöìn àang
lêín tröën. Àaám caá dorado àang cùæt xuyïn vuâng nûúác bïn dûúái
àûúâng bay cuãa àaân caá, lao hïët töëc lûåc àúåi àaân caá rúi xuöëng. Àaân caá
dorado lúán, laäo nghô. Chuáng daân röång ra, luä caá chuöìn coá ñt cú höåi
tröën thoaát. Con chim cuäng khöng coá cú höåi. Àaân caá chuöìn quaá lúán
so vúái noá, vaã laåi chuáng lao ài rêët nhanh. Laäo nhòn theo àaân caá
chuöìn cûá phoáng lïn lùån xuöëng vaâ nhûäng cuá chao mònh vö ñch cuãa
con chim. Àaân caá êëy àaä rúâi xa ta, laäo nghô. Chuáng di chuyïín nhanh
quaá vaâ xa quaá. Nhûng chùæc chùæn ta seä toám àûúåc möåt chuá ài laåc vaâ
coá leä con caá lúán cuãa ta hùèn quanh quêín bïn chuáng. Con caá lúán cuãa
ta hùèn àang úã àêu àoá. Bêy giúâ nhûäng àaám mêy trïn àêët liïìn àuân
lïn tûåa nhûäng quaã nuái vaâ búâ biïín chó coân laâ möåt vïåt xanh daâi vúái
rùång àöìi xanh thêîm àùçng sau noá. Giúâ àêy, mùåt nûúác xanh thêîm,
thêîm àïën nöîi nhû ngaã sang maâu tñm. Khi nhòn xuöëng, laäo thêëy
nhûäng vïåt rïu àoã trong laân nûúác töëi sêîm vaâ bêy giúâ mùåt trúâi lêëp
laánh nhûäng tia saáng kyâ laå. Laäo doäi theo mêëy súåi dêy cêu àïí thêëy
chuáng chaåy thùèng xuöëng nguát khoãi têìm mùæt trong àaáy nûúác vaâ laäo
haånh phuác khi thêëy nhiïìu rïu biïín, búãi àêëy laâ dêëu hiïåu coá caá. aánh
saáng kyâ laå cuãa mùåt trúâi chiïëu vaâo laân nûúác cho thêëy giúâ àêy mùåt
trúâi Prev Page 19 Next àaä lïn cao hún, coá nghôa thúâi tiïët thuêån;
caã hònh thuâ cuãa nhûäng àaám mêy trïn àêët liïìn kia cuäng baáo hiïåu
àiïìu àoá. Nhûng giúâ thò con chim àaä gêìn nhû khuêët khoãi têìm mùæt,
trïn mùåt nûúác chùèng coân gò nûäa, ngoaåi trûâ nhûäng vïåt rong
Sargasaåo vaâng ïåch, baåc maâu dûúái nùæng trúâi vaâ caái cú thïí nung nuác,


E. Hemingway 16

àoã tña, nhaäo nhúát, sùåc súä àuã maâu cuãa möåt con sûáa àang lïình bïình
bïn maån thuyïìn. Noá nghiïng mònh röìi trúã ngûúâi laåi ngay ngùæn. Noá
haáo hûác tröi ài tûåa caái bong boáng xaâ phoâng, keáo theo nhûäng súåi tua
daâi gêìn möåt meát maâu àoã tña chïët choác ngêìm trong nûúác.
“Agua mala”, laäo noái. “Àöì àiïëm”.
Tûâ núi kheä àûa maái cheâo, laäo nhòn xuöëng nûúác vaâ thêëy nhûäng
con caá nhoã coá cuâng maâu vúái àaám súåi tua àang búi giûäa chuáng vaâ caã
dûúái caái boáng nhoã maâ con sûáa kia taåo ra khi tröi ài. Luä caá êëy coá
khaã nùng àïì khaáng vúái noåc àöåc sûáa. Nhûng con ngûúâi thò khöng vaâ
coá daåo mêëy súåi tua êëy vûúáng vaâo dêy cêu, baám úã àoá, àoã tña, nhúân
nhúåt röìi trong luác xoay xúã vúái con caá öng laäo àaä chaåm phaãi laâm caã
caánh tay lêîn baân tay nhûác nhöëi nhû thïí khi chaåm phaãi möåt dêy
trûúâng xuên àöåc hay loaâi söìi àöåc. Chó khaác laâ chêët àöåc tûâ sûáa agua
mala khuïëch taán nhanh hún, tûåa nhaát roi quêët vuåt xuöëng. Caái
giöëng sûáa lêëp laánh nguä sùæc tröng thêåt àeåp. Nhûng chuáng laâ loaâi
man traá nhêët àaåi dûúng, öng laäo thñch nhòn nhûäng con ruâa biïín
lúán xúi thõt chuáng. Loaâi ruâa nhòn thêëy, tiïëp cêån chuáng trûåc diïån,
röìi nhùæm nghiïìn mùæt àïí che chùæn toaân thên àoaån xöng túái cheán
saåch caã múá tua lêîn ngûúâi ngúåm cuãa chuáng. Öng laäo ûa nhòn loaâi
ruâa cheán thõt chuáng vaâ laäo thñch giêîm naát khi chuáng bõ baäo àaánh
giaåt vaâo búâ àïí nghe tiïëng löëp böëp khi bõ giêîm lïn vaâ nhûäng maãnh
sûáa lûåt sûåt naát ra dûúái baân chên. Laäo yïu giöëng ruâa xanh, lûng
khoâm, duyïn daáng, nhanh nheån vaâ giaá trõ lúán cuãa chuáng; laäo coá
tònh caãm suöìng saä theo kiïíu beâ baån vúái caái giöëng to àêìu, nùång nïì,
àêìn àêìn, da vaâng phña trong mai, giao cêëu theo kiïíu kyâ quùåc vaâ höì
húãi cheán thõt sûáa vúái àöi mùæt nhùæm tõt êëy.
Laäo chùèng coân laå gò vïì giöëng ruâa êëy nûäa búãi àaä nhiïìu nùm
laâm nghïì sùn ruâa. Laäo xoát thûúng cho caã hoå haâng nhaâ chuáng,
thêåm chñ caã vúái loaâi lûng höåp khöíng löì, daâi bùçng chiïëc thuyïìn vaâ
cên nùång caã têën. Hêìu hïët moåi ngûúâi àïìu aác àöåc vúái ruâa búãi traái tim
ruâa vêîn àêåp trong nhiïìu giúâ sau khi àaä bõ xeã thõt phanh thêy.
Nhûng laäo nghô, traái tim ta cuäng nhû vêåy, kïí caã àöi chên vaâ àöi
tay cuäng giöëng cuãa chuáng. Laäo ùn nhûäng quaã trûáng ruâa trùæng àïí
tùng thïm sûác lûåc. Laäo ùn suöët caã thaáng nùm àïí àïën thaáng chñn,
thaáng mûúâi khoãe lïn àúåi con caá lúán thêåt sûå. Hùçng ngaây laäo cuäng
uöëng möåt laá dêìu gan caá mêåp úã caái thuâng lúán trong cùn lïìu núi
nhiïìu ngû dên cêët duång cuå. Chöî dêìu êëy daânh cho bêët cûá ngû dên
naâo muöën. Àa phêìn trong söë hoå gheát muâi võ cuãa noá. Nhûng àiïìu àoá
thò chùèng coá tïå hún viïåc phaãi thûác dêåy vaâo àuáng caái giúâ àïí ra khúi,



hún nûäa noá chöëng caãm laånh, cuám vaâ rêët töët cho caã thõ lûåc. Bêy giúâ
öng laäo nhòn lïn vaâ thêëy con chim laåi lûúån voâng.
“Noá tòm thêëy caá”, laäo noái lúán. Khöng coá con caá chuöìn naâo
tung mònh lïn mùåt biïín vaâ cuäng chùèng coá con caá möìi naâo lûúån lúâ.
Nhûng khi öng laäo quan saát, möåt con caá thu nhoã phoáng lïn, vùån
mònh, lao àêìu xuöëng nûúác. Con caá lêëp laánh trong aánh nùæng, sau
khi noá rúi xuöëng thò lêìn lûúåt nhiïìu con khaác nhaãy lïn, chuáng tuáa
ra khùæp moåi hûúáng, quêîy tung nûúác, phoáng nhûäng bûúác daâi àuöíi
theo con möìi. Chuáng quêy troân con möìi vaâ xêu xeá. Nïëu chuáng
khöng búi nhanh quaá thò mònh seä àuöíi kõp, öng laäo nghô vaâ nhòn
àaân caá quêîy tung boåt nûúác trùæng xoáa, con chim bêy giúâ buöng
mònh saâ xuöëng àaân caá möìi do hoaãng súå nïn àaä tröìi hùèn lïn mùåt
nûúác.
“Con chim àûúåc viïåc thêåt”, öng laäo noái.
Chó khi êëy súåi dêy úã àuöi thuyïìn giêåt giêåt dûúái chên, núi laäo
buöåc húâ; laäo buöng tay cheâo vaâ caãm thêëy àöå nùång cuãa möåt chuá caá
thu nhoã àang giêåt giêåt khi laäo nùæm chùåt súåi dêy, tûâ tûâ keáo vaâo. Sûác
giaäy giuåa tùng lïn khi laäo keáo àïën gêìn vaâ coá thïí nhòn thêëy söëng
lûng xanh thêîm cuãa con caá trong laân nûúác vaâ caã maâu vaâng bïn
sûúân noá trûúác khi laäo keáo böíng noá lïn àûa qua maån vaâo thuyïìn.
Con caá nùçm úã phña àuöi thuyïìn, trong aánh nùæng, truâi truäi nhû möåt
viïn àaån; àöi mùæt to àúâ àêîn cuãa noá löìi ra khi caái àuöi goån gheä cûá
quêåt, naãy liïn höìi trïn vaán thuyïìn tòm löëi thoaát. Àöång loâng trùæc
êín, öng laäo nïån vaâo àêìu noá röìi àaá caái thên haäy coân run rêíy vaâo
dûúái têëm vaán sau laái.
“Caá thu”, laäo noái lúán. “Noá seä laâ con möìi tuyïåt haão. Gêìn nùm
ki lö chûá chùèng chúi”.
Laäo khöng nhúá lêìn àêìu tiïn laäo noái to möåt mònh nhû thïë laâ
tûå bao giúâ. Ngaây xûa khi luãi thuãi möåt mònh, laäo thûúâng haát; thónh
thoaãng laäo haát vaâo ban àïm cö àún trong phiïn trûåc laái trïn nhûäng
chiïëc thuyïìn buöìm àaánh caá hay thuyïìn sùn ruâa. Coá leä laäo bùæt àêìu
noái lúán khi chó coá möåt mònh, khi thùçng beá ra ài. Nhûng laäo khöng
nhúá. Ngaây laäo vaâ thùçng beá coân cêu cuâng nhau, hai öng chaáu chó noái
khi thêåt cêìn thiïët. Hoå noái vaâo ban àïm hay nhûäng khi trúâi àöí gioá
mûa. Nhûäng ngûúâi ài biïín kiïng noái chuyïån nhaãm; öng laäo luön
thûåc hiïån vaâ tön troång àiïìu àoá. Nhûng giúâ thò laäo àaä noái roä lúán yá
nghô cuãa mònh hùçng bao nhiïu lêìn búãi chùèng coân ai coá thïí nghe
thêëy àïí bûåc mònh.


E. Hemingway 18

“Nïëu ngûúâi khaác nghe mònh noái lúán thò chùæc hoå nghô mònh
àiïn mêët”, laäo noái lúán. “Nhûng vò khöng àiïn nïn mònh chùèng
quan têm. Caánh nhaâ giaâu coá radio àïí bêìu baån trïn thuyïìn vaâ ngay
caã trïn sên boáng nûäa”. Giúâ thò khöng phaãi laâ luác nghô vïì boáng biïëc,
laäo nghô. Giúâ laâ luác chó nghô vïì möåt àiïìu duy nhêët. Ta sinh ra àïí
laâm gò? Chùæc laâ coá möåt con lúán quêín quanh àaân caá êëy, laäo nghô.
Mònh chó toám àûúåc möåt tïn ài laåc trong àaân caá thu àang kiïëm möìi.
Nhûng chuáng di chuyïín rêët nhanh vaâ àaä ài quaá xa.
Moåi vêåt xuêët hiïån trïn mùåt biïín höm nay sao laåi cûá vuân vuåt
chuöìn vïì hûúáng Àöng Bùæc. Coá phaãi laâ taåi giúâ khùæc trong ngaây? Hay
àêëy laâ dêëu hiïåu cuãa thúâi tiïët maâ mònh khöng biïët? Bêy giúâ laäo
khöng coân nhòn thêëy viïìn xanh cuãa búâ maâ chó coân thêëy àónh cuãa
mêëy ngoån àöìi trùæng xoáa nhû thïí phuã àêìy tuyïët, caã nhûäng àaám
mêy tûåa nhû ngoån nuái tuyïët àuân cao bïn trïn chuáng. Biïín àen
ngoâm, aánh nùæng taåo thaânh nhûäng hònh lùng truå trong nûúác.
Nhûäng cuåm rong bïí daây àùåc bêy giúâ àaä bõ nhoâa ài búãi mùåt trúâi lïn
cao vaâ aánh saáng chó coân laâ nhûäng khöëi lùng truå àöì söå trong laân
nûúác thêîm; núi mêëy súåi dêy cêu cuãa laäo chòm sêu xuöëng àaáy, laäo
thêëy, sêu hún caã ngaân rûúäi meát. Àaân caá thu, dên chaâi goåi têët caã hoå
haâng nhaâ caá naây nhû thïë vaâ chó phên biïåt tïn chuáng khi mang ài
baán hoùåc àöíi caá möìi, laåi lùån sêu xuöëng nûúác. Bêy giúâ mùåt trúâi noáng
boãng, öng laäo caãm thêëy caái noáng roåi trïn gaáy vaâ möì höi tûáa xuöëng
lûng khi laäo cheâo. Laäo nghô mònh coá thïí àïí thuyïìn tröi vaâ chúåp
mùæt möåt chöëc trong luác quêën möåt àêìu dêy cêu vaâo ngoán chên àïí noá
àaánh thûác mònh dêåy. Nhûng höm nay àaä taám mûúi lùm ngaây vaâ
mònh vêîn àuã sûác àïí cêu suöët caã ngaây. Àuáng luác êëy, quan saát mêëy
súåi dêy, laäo thêëy möåt trong mêëy caái phao xanh chòm nhanh xuöëng.
“Naâo”, laäo noái. “Naâo”, vaâ thu maái cheâo, traánh àïí va vaâo maån
thuyïìn.
Laäo vûún tay phaãi kheä cêìm súåi dêy bùçng ngoán troã vaâ ngoán
caái. Laäo khöng caãm thêëy sûác keáo hay àöå nùång naâo vaâ laäo cûá thêån
troång giûä súåi dêy nhû thïë. Laát sau, sûå tiïëp xuác laåi xuêët hiïån. Lêìn
naây laâ möåt cuá keáo thùm doâ, khöng dûát khoaát vaâ cuäng chùèng maånh
meä tñ naâo; laäo biïët ngay àêëy laâ con gò. Caách xa möåt trùm saãi nûúác,
con caá kiïëm àang ùn àaám caá moâi che àêìu muäi vaâ thên lûúäi cêu núi
phêìn lûúäi cêu thoâi ra khoãi àêìu cuãa con caá thu möìi nhoã. Öng laäo giûä
húâ súåi dêy, tay traái nheå nhaâng thaáo noá khoãi phao göî. Luác naây laäo
coá thïí àïí noá dïî daâng lûúát qua mêëy ngoán tay àïí con caá khöng caãm
thêëy chuát vûúáng vñu gò nûäa. Vaâo thaáng naây, xa búâ àïën thïë, hùèn noá



laâ con caá khöíng löì, laäo nghô. Àúáp möìi ài, caá. Àúáp möìi ài. Xin haäy
àúáp möìi ài. Chuáng múái tûúi ngon laâm sao trong laân nûúác laånh, töëi
om núi maây úã caách gêìn hai trùm meát. Haäy lûúån möåt voâng trong laân
nûúác töëi vaâ quay laåi àúáp möìi ài. Laäo caãm thêëy möåt cuá giêåt nheå röìi
möåt nhaát keáo maånh hún khi caái àêìu cuãa con caá moâi hùèn laâ khoá rûát
ra khoãi lûúäi cêu. Laát sau hoaân toaân im ùæng.
“Tiïëp tuåc ài”, öng laäo noái lúán. “Haäy quay laåi. Thûã ngûãi xem.
Chuáng khöng hêëp dêîn sao? Ùn ngay ài, caã con caá thu nûäa. Cûáng,
maát laånh vaâ hêëp dêîn. Àûâng xêëu höí caá aâ. Ùn chuáng ài”.
Laäo cêìm súåi dêy giûäa ngoán caái vaâ ngoán troã chúâ àúåi, theo doäi
noá vaâ mêëy dêy cêu khaác trong cuâng luác, phoâng trûúâng húåp con caá
búi lïn hay lùån sêu xuöëng. Thoaáng chöëc, dêy cêu êëy laåi bõ keáo nheå.
“Noá sùæp àúáp möìi”, öng laäo noái lúán. “Xin Chuáa haäy giuáp noá àúáp
möìi”.
Nhûng con caá khöng àúáp. Noá boã ài, öng laäo caãm thêëy chöëng
chïënh.
“Noá khöng thïí ài”, laäo noái. “Chuáa biïët laâ noá khöng thïí ài. Noá
àang lûúån voâng. Coá leä trûúác àêy noá àaä bõ dñnh cêu nïn noá nhúá àöi
àiïìu vïì chuyïån êëy”.
Luác êëy laäo caãm thêëy súåi dêy kheä giêåt, laäo húán húã.
“Noá chó lûúån möåt voâng thöi maâ”, laäo noái. “Noá seä cùæn cêu”.
Laäo sung sûúáng caãm nhêån caái giêåt kheä vaâ röìi laäo thêëy caái gò
àoá nùång chõch, cùng, khöng thïí naâo tûúãng tûúång nöíi. Àêëy laâ àöå
nùång cuãa con caá vaâ laäo àïí súåi dêy tuöìn xuöëng, xuöëng, xuöëng maäi
hïët cuöån dêy àêìu tiïn trong söë hai cuöån dêy dûå trûä. Khi súåi dêy
tuöåt xuöëng, lûúát nheå qua mêëy ngoán tay, laäo vêîn caãm thêëy àöå cûåc
nùång mùåc duâ aáp lûåc cuãa ngoán caái vaâ ngoán troã cuãa laäo hêìu nhû chó
laâ con söë khöng.
“Möåt con caá ra troâ”, laäo noái.
“Bêy giúâ lûúäi cêu àaä àûúåc ngêåm trong miïång vaâ noá àang löi
ài”.
Laát nûäa noá seä lûúån laåi vaâ nuöët, laäo nghô. Laäo khöng noái ra
àiïìu êëy búãi laäo biïët nïëu ngûúâi ta noái ra àiïìu töët laânh thò noá seä
khöng xaãy ra. Laäo biïët àêëy laâ con caá khöíng löì vaâ laäo hònh dung noá
búi trong vuâng nûúác töëi, miïång cùæp ngang con caá thu. Vaâo luác àoá,
laäo caãm thêëy noá ngûâng di chuyïín nhûng sûác nùång vêîn cûá trôu


E. Hemingway 20

xuöëng. Röìi sûác nùång gia tùng, laäo núái thïm dêy. Laäo duâng ngoán caái
vaâ ngoán troã cöë nñu súåi dêy laåi möåt luác nhûng sûác nùång vêîn khöng
ngûâng tùng lïn, löi tuöåt súåi dêy xuöëng.
“Noá àaä àúáp möìi”, laäo noái. “Giúâ thò ta seä àïí cho noá nuöët hùèn”.
Vêîn àïí súåi dêy tuöìn qua mêëy ngoán tay, laäo duâng tay traái nöëi
àêìu súåi dêy vaâo caã hai cuöån dêy dûå trûä kia. Luác naây laäo àaä sùén
saâng. Laäo àaä coá ba cuöån dêy dûå trûä vúái töíng chiïìu daâi laâ möåt trùm
hai mûúi saãi cuâng vúái cuöån laäo àang sûã duång.
“Nuöët thïm tñ nûäa ài”, laäo noái. “Nuöët ngay ài”.
Nuöët laâm sao àïí muäi lûúäi cêu àêm vaâo tim vaâ giïët chïët maây,
laäo nghô. Haäy ngoan ngoaän tröìi lïn àïí tao cùæm phêåp muäi lao naây.
Öín thöi. Maây sùén saâng chûa? Àaánh cheán nhû thïë laâ àaä àuã röìi chûá?
“Naâo!”, laäo noái lúán vaâ duâng caã hai tay keáo maånh àûúåc chûâng
möåt meát dêy röìi laåi keáo, keáo nûäa, tay noå tiïëp tay kia, döìn hïët sûác
maånh cuãa caánh tay vaâ cuãa caã cú thïí lïn súåi dêy. Nhûng chùèng àûúåc
gò, con caá vêîn chêåm raäi búi ài vaâ öng laäo thò chùèng thïí nhuác nhñch
nöíi noá dêîu chó möåt phên. Dêy cêu cuãa laäo rêët bïìn, àûúåc bïån àïí cêu
caá lúán; laäo keáo cùng súåi dêy qua lûng cho àïën luác nhûäng gioåt nûúác
lùn ra khoãi noá. Thoaáng chöëc, súåi dêy bùæt àêìu phaát ra nhûäng êm
thanh trêìm trêìm trong laân nûúác vaâ laäo vêîn giûä chùåt, tò lïn chöî
ngöìi cheâo thuyïìn, ûúän ngûúâi ra sau vaâ keáo. Con thuyïìn bùæt àêìu tûâ
tûâ tiïën vïì hûúáng Têy Bùæc. Con caá vêîn möåt mûåc búi ài vaâ hoå di
chuyïín chêìm chêåm trïn mùåt biïín phùèng lùång. Nhûäng caái möìi khaác
vêîn coân úã dûúái nûúác nhûng laäo chùèng biïët xoay xúã ra sao nûäa.
“Giaá maâ ta coá thùçng beá”, öng laäo noái lúán. “Ta àang bõ con caá
keáo ài vaâ ta laâ caái coåc keáo thuyïìn. Ta coá thïí buöåc súåi dêy laåi.
Nhûng nhû thïë con caá seä bûát àûát. Mònh phaãi giûä súåi dêy cho àïën
luác sûác taân lûåc kiïåt vaâ núái thïm dêy khi noá cêìn. Àöåi ún Chuáa, noá
cûá búi ngang chûá khöng lùån xuöëng”.
“Mònh seä laâm gò nïëu noá quyïët àõnh lùån xuöëng, mònh khöng
biïët. Mònh seä laâm gò nïëu noá lùån xuöëng vaâ chïët, mònh cuäng khöng
biïët. Nhûng mònh seä laâm caái gò àoá. Coá nhiïìu thûá mònh coá thïí laâm”.
Laäo tò súåi dêy vaâo lûng vaâ nhòn àöå nghiïng cuãa noá trïn mùåt nûúác,
con thuyïìn cûá lûäng thûäng tröi vïì hûúáng Têy Bùæc. Thïë naây seä giïët
noá, laäo nghô. Noá khöng thïí cûá keáo maäi thïë naây. Nhûng böën giúâ sau,
con caá vêîn bònh thaãn búi ra khúi, keáo theo chiïëc thuyïìn vaâ caã öng
laäo àang giûä chùåt súåi dêy vùæt qua lûng.



“Mònh cêu àûúåc noá vaâo quaäng trûa”, laäo noái.
“Nhûng mònh chûa àûúåc nhòn thêëy noá”.
Laäo àaä àêíy chiïëc muä rúm suåp maånh xuöëng àêìu trûúác luác cêu
àûúåc con caá, caái muä cûáa àau traán laäo. Laäo cuäng khaát nûúác beân quò
göëi xuöëng, cêín thêån khöng laâm giêåt súåi dêy, raán vûún ngûúâi quúâ
tay vïì phña muäi thuyïìn löi ra chai nûúác. Laäo múã nùæp, uöëng möåt
nguåm. Röìi laäo tûåa lûng vaâo muäi thuyïìn. Laäo ngöìi nghó trïn àöëng
cöåt buöìm, cöë khöng nghô ngúåi àiïìu gò, ngoaåi trûâ viïåc chõu àûång. Khi
nhòn vïì phña sau, laäo khöng coân thêëy boáng daáng àêët liïìn àêu nûäa.
Chùèng coá gò khaác àêu, laäo nghô. Mònh luön coá thïí quay vïì dûåa vaâo
aánh àeân tûâ Havana. Coân hai giúâ nûäa mùåt trúâi múái lùån vaâ coá leä con
caá seä tröìi lïn trûúác luác trúâi töëi. Nïëu chûa ngoi lïn thò coá leä noá seä
ngoi lïn khi trùng moåc. Nïëu cuäng khöng thò chùæc bònh minh noá seä
nöíi lïn. Mònh khöng bõ chuöåt ruát vaâ mònh caãm thêëy khoãe maånh.
Chñnh noá àaä bõ lûúäi cêu moác vaâo miïång. Nhûng thûã hoãi coá con caá
naâo keáo àûúåc nhû noá. Miïång noá hùèn ngêåm chùåt àoaån dêy theáp.
Mònh ûúác mònh coá thïí nhòn thêëy noá. oeúác chi mònh coá thïí nhòn
thêëy noá dêîu chó möåt lêìn àïí biïët àöëi thuã cuãa mònh laâ ai. Con caá
chùèng hïì giaãm töëc àöå vaâ àöíi hûúáng suöët àïm êëy nhû laäo coá thïí xaác
àõnh bùçng caách quan saát caác vò sao. Trúâi laånh sau luác mùåt trúâi lùån
vaâ möì höi cuãa laäo khö laånh trïn lûng, trïn caánh tay vaâ caã àöi chên
giaâ nua cuãa laäo. Luác ban ngaây, laäo àaä lêëy caái bao taãi àêåy thuâng
àûång möìi ra traãi phúi khö. Sau khi mùåt trúâi lùån, laäo cöåt noá quanh
cöí, àïí phuã xuöëng lûng vaâ bêy giúâ laäo cêín thêån cheân noá xuöëng dûúái
súåi dêy vùæt qua vai. Caái bao loát dûúái súåi dêy vaâ laäo tòm caách tûåa
vaâo maån thuyïìn àïí cú thïí búát cùng thùèng. Tû thïë êëy thûåc ra cuäng
chó búát àûúåc àöi phêìn, nhûng laäo nghô laâ rêët thoaãi maái. Ta chùèng
thïí laâm gò àûúåc noá vaâ noá cuäng chùèng laâm gò àûúåc ta, laäo nghô.
Chùèng laâm àûúåc gò nïëu noá cûá keáo maäi thïë naây. Möåt lêìn laäo àûáng
dêåy, àaái qua maån thuyïìn, ngûúác nhòn sao kiïím tra hûúáng ài. Tûâ
vai laäo, súåi dêy nhû thïí möåt àûúâng lên tinh daâi xuyïn thùèng laân
nûúác. Bêy giúâ hoå di chuyïín chêåm vaâ aánh àiïån Havana cuäng khöng
quaá roä, vêåy laâ laäo biïët doâng nûúác hùèn àang àûa hoå vïì hûúáng Àöng.
Nïëu mònh khöng coân thêëy aánh saáng Havana thò chùæc chuáng mònh
àang tiïën xa vïì phña Àöng, laäo nghô. Vò nïëu con caá cûá giûä àuáng
hûúáng cuãa noá thò mònh phaãi thêëy Havana thïm möåt luác nûäa. Mònh
khöng roä mêëy trêån àêëu boáng chaây giaãi ngoaåi haång höm nay ra sao
nûäa, laäo nghô. Coá möåt chiïëc raàiö khi ài cêu nhû thïë naây thò thêåt
tuyïåt diïåu. Röìi laäo nghô, cûá phaãi nghô maäi vïì noá. Nghô vïì caái viïåc


E. Hemingway 22

maây àang laâm. Maây chúá coá laâm àiïìu gò ngu ngöëc. Laát sau laäo noái
lúán.
“Ûúác chi mònh coá thùçng beá. Àïí giuáp mònh vaâ chûáng kiïën caái
caãnh naây”.
Con ngûúâi ta khöng nïn söëng möåt mònh khi tuöíi àaä xïë boáng,
laäo nghô. Nhûng khöng thïí naâo traánh khoãi. Mònh phaãi nhúá ùn con
thu trûúác luác noá hoãng àïí giûä sûác khoãe. Haäy nhúá, duâ maây chùèng
muöën ùn tñ naâo, maây phaãi ùn noá vaâo saáng mai. Nhúá àêëy, laäo tûå
nhuã. Suöët àïm êëy, hai con caá heo búi àïën gêìn thuyïìn, laäo coá thïí
nghe tiïëng chuáng trúã mònh vaâ thúã. Laäo coá thïí nhêån biïët sûå khaác
nhau giûäa tiïëng thúã döëc cuãa con àûåc vaâ tiïëng thúã daâi cuãa con caái.
“Chuáng thêåt àaáng yïu”, laäo noái. “Chuáng chúi àuâa, nghõch
ngúåm vaâ yïu nhau. Chuáng laâ anh em cuãa ta nhû àaân caá chuöìn kia
vêåy”.
Röìi laäo bùæt àêìu nghi ngaåi cho con caá lúán maâ laäo àaä cêu. Noá
tuyïåt vúâi, kyâ laå vaâ tuöíi taác cuãa noá laâ sao nhó, laäo nghô. Chûa bao
giúâ mònh gùåp möåt con caá naâo kiïu huâng vaâ haânh àöång quaá àöîi kyâ
laå nhû noá. Coá leä noá cuäng thûâa khön ngoan àïí khöng nhaãy lïn. Búãi
nïëu cûá phoáng lïn hoùåc lao chaåy thò noá coá thïí huãy hoaåi mònh.
Nhûng chùæc trûúác kia cu cêåu àaä nhiïìu lêìn nïëm muâi dêy cêu nïn
àaä biïët àêy laâ caách chiïën àêëu töët nhêët. Noá khöng thïí biïët chó coá
möîi möåt ngûúâi duy nhêët àang àûúng àêìu vúái noá vaâ cuäng chùèng hay
rùçng àêëy laâ möåt laäo giaâ. Nhûng cu cêåu àuáng laâ chuá caá vô àaåi vaâ sûå
vô àaåi êëy coân àûúåc thïí hiïån úã phaãn thõt núi chúå nïëu thõt noá haäy coân
tûúi khi àûúåc mang àïën àoá. Cu cêåu àúáp möìi hïåt möåt trang nam tûã
vaâ caái caách cu cêåu keáo cuäng laâ cuãa àêëng haâo hoa; cu cêåu chöëng cûå
khöng möåt chuát hoaãng súå. Ta phên vên chùèng biïët noá coá mûu àöì gò
khöng hay cuäng chó cöë gúä gaåc nhû caái thên cuãa ta thöi? Laäo nhúá
lêìn laäo cêu àûúåc möåt con trong cùåp caá kiïëm. Con àûåc luön àïí con
caái ùn trûúác vaâ khi bõ dñnh cêu, con caái giaäy giuåa kinh hoaâng, tuyïåt
voång vêîy vuâng thoaát thên maånh àïën nöîi chùèng mêëy chöëc àaä kiïåt
sûác, suöët thúâi gian àoá, con àûåc luön úã bïn baån, búi qua búi laåi dûúái
súåi dêy vaâ lûúån troân cuâng baån trïn mùåt nûúác. Noá búi gêìn àïën nöîi
öng laäo súå noá coá thïí tiïån phùng súåi dêy cêu bùçng caái àuöi coá hònh
daáng, kñch cúä vaâ sùæc tûåa lûúäi haái. Khi öng laäo moác con caá caái, giûä
chùåt caái kiïëm xuâ xò tûåa giêëy nhaám cuãa noá vaâ vung chaây quêåt vaâo
àónh àêìu cho àïën khi da noá chuyïín sang maâu nhû maâu thuãy ngên
traáng phña sau gûúng, vaâ röìi vúái sûå trúå giuáp cuãa thùçng beá, laäo löi
con caá lïn thuyïìn trong luác con caá àûåc vêîn cûá saán laåi bïn maån



thuyïìn. Röìi trong luác laäo àang rûãa súåi dêy cêu vaâ xem xeát laåi cêy
lao, con caá àûåc tung mònh nhaãy voåt lïn lûãng lú trong khöng trung
bïn caånh chiïëc thuyïìn àïí xem con caá caái úã àêu, röìi rúi lùån sêu
xuöëng; àöi caánh maâu àoã höìng, tûác àöi vêy hai bïn ngûåc, xoâe röång
phö hïët ra nhûäng àûúâng soåc àoã höìng röång. Noá thêåt àeåp, öng laäo
nhúá, vaâ noá thuãy chung. Àêëy laâ chuyïån buöìn nhêët maâ mònh tûâng
chûáng kiïën qua àöi caá êëy, öng laäo nghô. Thùçng beá cuäng buöìn vaâ
boån mònh cêìu xin noá tha thûá trûúác khi vöåi xaã thõt noá.
“Giaá maâ thùçng beá úã àêy”, laäo noái lúán röìi trúã ngûúâi tò vaâo chöî
vaán uöën cong phña trûúác muäi thuyïìn vaâ caãm nhêån àûúåc sûác maånh
cuãa con caá khöíng löì qua súåi dêy laäo giûä vùæt qua vai, àang àïìu àïìu
tiïën theo hûúáng noá lûåa choån.
Möåt khi mònh àaä giúã meåo thò viïåc con caá choån möåt löëi thoaát laâ
rêët thoãa àaáng, öng laäo nghô. Sûå lûåa choån cuãa noá laâ úã trong vuâng
nûúác sêu thùèm, töëi om, caách xa hïët thaãy nhûäng lûúäi cêu, caåm bêîy,
lûâa loåc. Coân mònh thò laåi choån löëi àïën tòm noá úã núi caách xa vúái loaâi
ngûúâi. Caách xa têët caã loaâi ngûúâi trïn traái àêët. Bêy giúâ mònh vaâ noá
dñnh chùåt vaâo nhau kïí tûâ buöíi trûa. Vaâ chùèng coá ai giuáp àúä mònh
hoùåc noá. Leä ra ta àûâng laâm ngû dên, laäo nghô. Nhûng àêëy laâ viïåc ta
sinh ra àïí laâm. Ta phaãi nhúá kyä laâ phaãi ùn con caá thu sau khi trúâi
saáng. Vaâo luác gêìn saáng, coá con gò àoá àúáp möåt trong mêëy miïëng möìi
phña sau laäo. Laäo nghe tiïëng phao göî gaäy vaâ súåi dêy bùæt àêìu bõ keáo
xuöëng, qua maån thuyïìn. Trong boáng töëi, laäo ruát con dao trong voã
ra, döìn hïët troång lûåc lïn vai traái, ngaä ngûúâi cùæt súåi dêy vûúáng vaâo
mêëu göî úã meáp trïn maån thuyïìn. Röìi laäo cùæt àïën súåi dêy gêìn àêëy vaâ
trong boáng töëi, laäo nöëi àêìu dêy cuãa caác cuöån dûå trûä laåi. Laäo nöëi rêët
àiïu luyïån chó vúái möåt baân tay röìi giêîm chên lïn giûä khi laäo thùæt
chùåt muái nöëi. Bêy giúâ laäo àaä coá saáu cuöån dêy dûå trûä, böën cuöån tûâ
hai caái möìi laäo àaä cùæt boã vaâ hai cuöån tûâ miïëng möìi con caá àang
tha, têët caã àaä àûúåc nöëi vaâo nhau. Khi trúâi saáng roä, laäo nghô, mònh
seä xem xeát miïëng möìi böën mûúi saãi vaâ cuäng seä cùæt boã àïí nöëi nhûäng
cuöån dêy dûå trûä. Mònh seä bõ mêët hai trùm saãi dêy Catalan loaåi töët,
lûúäi cêu vaâ caã chò nûäa.
Söë taâi saãn êëy coá thïí àûúåc buâ àùæp. Nhûng caái gò seä àïìn buâ nöíi
con caá naây nïëu mònh cêu àûúåc vaâi con caá khaác vaâ chuáng seä laâm àûát
súåi dêy kia? Giúâ thò mònh khöng roä con caá àúáp möìi kia thuöåc loaåi
gò. Coá thïí àêëy laâ möåt con caá kiïëm, möåt con moäm lúán hay möåt con caá
mêåp. Mònh khöng nhêån ra. Mònh phaãi ruä boã noá quaá nhanh. Laäo noái
lúán,


E. Hemingway 24

“Giaá nhû mònh coá thùçng beá”. Nhûng maây khöng coá thùçng beá
àêu, laäo nghô. Maây chó coá möåt thên möåt mònh vaâ töët hún laâ maây
nïn quay laåi vúái súåi dêy cêu coân laåi kia, töëi hay khöng töëi thò cuäng
phaãi cùæt phùng noá ài röìi nöëi nöët hai cuöån dêy dûå trûä laåi. Laäo laâm
nhû thïë. Trong boáng töëi, cöng viïåc quaã khoá khùn vaâ möåt daåo con caá
löìng lïn keáo laäo ngaä sêëp mùåt xuöëng, àûát möåt vïåt bïn dûúái mùæt.
Maáu ró xuöëng maá laäo. Nhûng noá àöng laåi vaâ khö trûúác khi boâ àïën
cùçm, laäo lêìn vïì phña muäi thuyïìn, tûåa lûng vaâo maån. Laäo chónh laåi
caái bao vaâ thêån troång nhñch súåi dêy àïí noá hùçn sang vuâng vai khaác,
giûä vaâ duâng vai neo chùåt; laäo cêín thêån doâ sûác keáo cuãa con caá röìi
nhuáng tay xuöëng nûúác xem töëc àöå thuyïìn. Mònh khöng roä noá nhaãy
lïn àïí laâm gò, laäo nghô. Àoaån dêy theáp àaáy hùèn queát trïn moãm
lûng àöì söå cuãa noá. Chùæc chùæn lûng noá khöng thïí àau bùçng lûng
mònh àêu. Nhûng noá khöng thïí cûá keáo maäi con thuyïìn nhû thïë
àûúåc dêîu cho noá khöíng löì àïën mûác naâo. Giúâ thò mònh àaä doån saåch
moåi thûá vûúáng vñu vaâ mònh laåi coá caã àöëng dêy dûå trûä; con ngûúâi ta
chó cêìn coá thïë thöi.
“Caá naây”, laäo dõu gioång noái, “tao seä cêìm cûå vúái maây cho àïën
chïët”.
Noá cuäng seä cêìm cûå vúái mònh, mònh chùæc thïë, öng laäo nghô röìi
àúåi trúâi saáng. Giúâ àêy trûúác khi trúâi saáng, khöng khñ laånh leäo, laäo
neáp saát maån thuyïìn tòm húi êëm. Mònh coá thïí chõu àûång lêu nhû
noá, laäo nghô. Vaâ trong aánh bònh minh, súåi dêy cêu keáo daâi, chïëch
àêm xuöëng nûúác. Con thuyïìn vêîn möåt mûåc thùèng tiïën vaâ khi mùåt
trúâi heá lïn, tia nùæng àêìu tiïn àêåu lïn vai phaãi laäo.
“Noá búi vïì phûúng Bùæc”, öng laäo noái.
Doâng nûúác seä cuöën ta daåt xa vïì phûúng àöng, laäo nghô. Mònh
mong noá xuöi theo doâng nûúác. Luác êëy chûáng toã noá àaä thêëm mïåt.
Khi mùåt trúâi lïn cao hún, öng laäo nhêån thêëy con caá vêîn chûa mïåt.
Chó coá möåt dêëu hiïåu àaáng mûâng duy nhêët. Àöå chïëch cuãa súåi dêy
cho thêëy noá khöng coân búi sêu nûäa. Dêëu hiïåu êëy khöng thûåc sûå coá
nghôa con caá seä nhaãy lïn. Nhûng noá coá thïí.
“Cêìu Chuáa laâm noá nhaãy lïn”, öng laäo noái. “Mònh coân àuã dêy
àïí chinh phuåc noá”.
Coá leä nïëu ta keáo cùng dêy möåt tñ thò noá seä bõ àau vaâ nhaãy lïn,
laäo nghô. Bêy giúâ àaä ban ngaây ban mùåt, noá cûá nhaãy lïn ài àïí
nhûäng chiïëc tuái doåc theo xûúng söëng chûáa àêìy khöng khñ khiïën noá
khöng thïí lùån sêu xuöëng chïët. Laäo cöë keáo, nhûng súåi dêy vêîn cûá



cùng àïën mûác chuêín bõ àûát tung nhû tûâ luác laäo múái cêu àûúåc con
caá vaâ khi ûúän ngûúâi ra àïí keáo, laäo caãm nhêån àûúåc sûác caãn êëy vaâ
biïët laâ mònh khöng thïí döìn thïm lûåc vaâo àoá. Mònh khöng nïn giêåt
maånh, laäo nghô. Möîi cuá giêåt seä núái röång thïm chöî lûúäi cêu moác vaâo
röìi khi nhaãy lïn, con caá coá thïí tuöåt thoaát. Dêîu sao thò mùåt trúâi àaä
laâm mònh dïî chõu hún vaâ lêìn naây thò mònh khöng phaãi nhòn trûåc
diïån vïì phña mùåt trúâi. Nhûäng maãng rong biïín maâu vaâng baám vaâo
dêy cêu nhûng laäo biïët chuáng chó laâm tùng thïm sûác caãn, laäo haâi
loâng. Àêëy laâ giöëng rong vaâng vuâng Nhiïåt lûu, ban àïm toãa nhiïìu
lên tinh.
“Caá naây”, laäo noái, “Tao rêët yïu vaâ ngûúäng möå maây. Nhûng
tao seä giïët maây trûúác khi ngaây kïët thuác”.
Ta haäy hy voång thïë, laäo nghô. Tûâ phûúng Bùæc, möåt con chim
nhoã bay vïì phña thuyïìn. Noá thuöåc giöëng warbler vaâ bay rêët thêëp
trïn mùåt nûúác. Öng laäo coá thïí nhêån thêëy con chim àaä thêëm mïåt.
Con chim bay àïën àuöi thuyïìn, àêåu xuöëng. Laát sau noá lûúån voâng
quanh àêìu öng laäo vaâ àaáp xuöëng súåi dêy núi noá caãm thêëy thoaãi maái
hún.
“Maây bao nhiïu tuöíi röìi?”, öng laäo hoãi con chim.
“Coá phaãi àêy laâ chuyïën ài àêìu tiïn cuãa maây khöng?” Con
chim nhòn laäo khi laäo noái. Noá thêåm chñ àaä quaá mïåt àïí kiïím tra súåi
dêy vaâ khi àöi chên maãnh mai àaáp nhanh trïn súåi dêy, con chim
laão àaão.
“Noá chùæc àêëy”, laäo baão con chim. “Noá chùæc lùæm. Sau möåt àïm
lùång gioá leä ra maây chûa mïåt múái phaãi. Loaâi chim naâo sùæp àïën
àêy?”
Àaám diïìu hêu, laäo nghô, seä ra khúi sùn chuáng. Nhûng laäo
khöng noái àiïìu êëy vúái con chim búãi laâm sao maâ noá coá thïí hiïíu àûúåc
laäo vaâ àêu coá thïí lêåp tûác hiïíu ngay àûúåc luä diïìu hêu.
“Cûá nghó ngúi thoaãi maái ài, chuá chim nhoã”, laäo noái. “Röìi bay
vaâo búâ, têån hûúãng vêån may nhû bêët kyâ con ngûúâi, con chim hay
con caá naâo”.
Con chim khuyïën khñch laäo noái chuyïån búãi suöët àïm lûng laäo
àaä tï cûáng coân bêy giúâ thò thûåc sûå nhûác nhöëi.
“Haäy úã laåi nhaâ ta nïëu chuá maây muöën, chim aâ”, laäo noái. “Ta
lêëy laâm tiïëc laâ khöng thïí giûúng buöìm nûúng theo laân gioá nheå


E. Hemingway 26

àang thöíi àûa chuá maây vaâo àêët liïìn. Búãi ta àang bêån tiïëp möåt
ngûúâi baån”.
Àuáng luác êëy, bêët thònh lònh con caá giêåt maånh, keáo laäo ngaä
sêëp xuöëng muäi thuyïìn vaâ suyát löi laäo xuöëng biïín nïëu laäo khöng
göìng hïët sûác nñu giûä vaâ núái thïm dêy. Con chim bay vuåt lïn khi súåi
dêy giêåt maånh vaâ öng laäo thêåm chñ cuäng khöng nhòn thêëy noá bay
ài. Laäo thêån troång àûa tay phaãi súâ súåi dêy vaâ thêëy baân tay mònh
àang chaãy maáu.
“Àuáng laâ coá caái gò àoá laâm àau noá”, laäo noái lúán vaâ keáo dêy laåi
àïí xem coá thïí lay chuyïín àûúåc con caá khöng. Nhûng khi raáng àïën
àiïím cùng nhêët thò laäo àaânh giûä chùåt vaâ quay laåi chöëng àúä sûác keáo
cuãa súåi dêy.
“Giúâ thò maây sùæp nïëm muâi röìi àêëy, caá aâ”, laäo noái. “Vaâ laåy
Chuáa, caã tao cuäng vêåy”.
Luác naây laäo nhòn quanh tòm con chim búãi leä laäo muöën coá noá
laâm beâ baån. Con chim àaä bay ài. Maây khöng chõu úã lêu vúái tao röìi,
laäo nghô. Nhûng suöët àoaån àûúâng vaâo búâ maây seä chõu gian nan hún
àêëy. Laâm sao maâ mònh laåi àïí con caá cùæt àûát tay bùçng cuá quêîy chúáp
nhoaáng êëy? Hùèn mònh àang hoáa ngu àêìn röìi. Hay coá leä taåi mònh
maãi nhòn con chim vaâ nghô vïì noá. Giúâ àêy mònh seä têåp trung vaâo
viïåc cuãa mònh vaâ laát nûäa mònh phaãi ùn con thu àïí khöng bõ àuöëi
sûác.
“Mònh ûúác thùçng beá úã àêy vaâ coá möåt ñt muöëi”, laäo noái lúán.
Chuyïín súåi dêy nùång trôu sang vai traái vaâ cêín thêån quò
xuöëng, laäo rûãa baân tay trong àaåi dûúng röìi ngêm chûáng hún möåt
phuát, mùæt nhòn nhûäng vïåt maáu loang ra vaâ sûå di chuyïín àïìu àïìu
cuãa mùåt nûúác taáp vaâo tay khi con thuyïìn tröi ài.
“Noá àaä chêåm lùæm röìi”, laäo noái.
Öng laäo hùèn thñch ngêm tay trong nûúác mùån thïm laát nûäa
nhûng laäo súå con caá laåi thònh lònh quêîy, laäo àûáng dêåy, gûúång giûä
thùng bùçng vaâ àûa baân tay ra àoán aánh nùæng. Chó möåt cuá giaäy naãy
lïn laâ àaä cùæt àûát thõt da laäo. Maâ noá laåi nhùçm àuáng caái phêìn hoaåt
àöång cuãa baân tay. Laäo biïët laäo cêìn àöi tay cho àïën khi trêån àêëu
naây kïët thuác vaâ laäo laåi caâng khöng muöën bõ cûáa àûát trûúác khi trêån
àêëu bùæt àêìu.



“Naâo”, laäo noái khi baân tay àaä khö. “Mònh phaãi ùn con thu
nhoã. Mònh coá thïí lêëy caái moác khïìu noá ra vaâ cûá ngöìi àêy ùn cho
thoaãi maái”.
Laäo quò xuöëng, tòm con thu dûúái àuöi thuyïìn, duâng caái moác
gúä noá ra khoãi àöëng dêy dúå, keáo vïì phña mònh. Vêîn giûä súåi dêy bïn
vai traái, döìn lûåc lïn baân tay traái vaâ caánh tay, laäo gúä con caá thu ra
khoãi caái moác vaâ àùåt caái moác vïì võ trñ cuä. Laäo tò àêìu göëi lïn con caá,
cùæt doåc nhûäng miïëng thõt àoã thêîm tûâ sau àêìu àïën àuöi. Thõt caá
àûúåc raåch theo hònh chûä V, laäo tiïëp tuåc xeã tûâ söëng lûng xuöëng ròa
vuâng buång. Khi cùæt àûúåc saáu laát laäo traãi chuáng ra trïn têëm göî
àùçng muäi thuyïìn, chuâi con dao vaâo quêìn, nhêëc caái àuöi keáo theo caã
phêìn coân laåi cuãa con caá quùèng ra ngoaâi thuyïìn.
“Mònh khöng chùæc laâ coá thïí ùn hïët caã miïëng caá”, laäo noái röìi
àûa dao cùæt àöi möåt khuác thõt. Laäo caãm thêëy súåi dêy vêîn keáo maånh
àïìu vaâ baân tay traái cuãa laäo àaä bõ chuöåt ruát. Laäo bûåc böåi nhòn baân
tay quùæp chùåt lêëy súåi dêy cêu nùång.
“Tay tiïëc quaái quó gò maây”, laäo noái. “Nïëu muöën thò maây cûá co
quùæp ài. Biïën thaânh caái vuöët êëy. Cuäng seä chùèng laâm maây töët laânh
hún gò àêu”.
Thïë àêëy, laäo nghô röìi nhòn laân nûúác àen ngoâm chöî súåi dêy
chïëch xuöëng. Ùn caá ngay ài, noá seä lêëy laåi sûác lûåc cho baân tay. Àêëy
khöng phaãi löîi cuãa baân tay búãi maây àaä cêìm cûå quaá lêu vúái con caá.
Nhûng maây vêîn coá thïí àûúng àêìu vúái con caá maäi maäi. Ùn con thu
ài thöi. Laäo nhùåt möåt miïëng, àuát vaâo miïång, tûâ tûâ nhai. Cuäng
chùèng àïën nöîi naâo. Nhai thêåt kyä, laäo nghô vaâ nuöët hïët nûúác. Seä
khöng tïå nïëu àûúåc ùn keâm vúái möåt quaã quêët nhoã, vúái chanh hoùåc
vúái muöëi.
“Maây caãm thêëy thïë naâo röìi húã tay?”, laäo hoãi baân tay bõ chuöåt
ruát cûáng àïën mûác gêìn nhû laâ baân tay cuãa caái xaác chïët laånh ngùæt.
“Vò maây, tao seä cöë ùn thïm möåt ñt”.
Laäo ùn phêìn coân laåi cuãa khuác thõt àaä cùæt ra luác naäy. Laäo nhai
cêín thêån röìi nhöí boã da.
“Thïë naâo röìi haã tay? Hay haäy coân quaá súám àïí hoaân höìn?” Laäo
lêëy caã miïëng thõt daâi khaác vaâ nhai noá.
“Con caá naây chùæc thõt vaâ nhiïìu maáu”, laäo nghô. “Mònh may
maâ toám àûúåc noá thay vò àaám caá dorado kia. Thõt caá dorado ngoåt


E. Hemingway 28

quaá. Con caá naây thõt khöng ngoåt nhûng chêët böí dûúäng trong noá thò
nhiïìu vaâ vêîn ngon sau khi chïët”.
Dêîu sao thò thûåc tiïîn cuäng luön thùæng moåi giaã àõnh, laäo nghô.
Ûúác chi mònh coá àûúåc ñt muöëi. Mònh khöng roä liïåu mùåt trúâi seä laâm
hoãng hoùåc sêëy khö söë caá coân laåi, vêåy nïn töët hún laâ cheán têët dêîu
cho caái buång khöng àoái. Con caá bònh tônh vaâ kiïn cûúâng. Mònh seä
ùn hïët caã chöî caá naây röìi mònh seä sùén saâng.
“Haäy kiïn nhêîn, tay aâ”, laäo noái. “Tao laâm àiïìu naây vò maây
àêëy”.
Giaá maâ ta coá thïí cho con caá ùn, laäo nghô. Noá laâ ngûúâi anh em
cuãa ta. Nhûng ta phaãi giïët noá vaâ giûä gòn sûác khoãe àïí laâm àiïìu àoá.
Tûâ töën vaâ tó mêín, laäo ùn hïët saåch nhûäng miïëng caá hònh chûä V. Laäo
àûáng dêåy, chuâi tay vaâo quêìn.
“Naâo”, laäo noái. “Tay naây, maây coá thïí buöng súåi dêy ra àûúåc
röìi àoá, tao seä àiïìu khiïín noá vúái möîi baân tay phaãi cho àïën khi maây
tûâ boã caái troâ ngúá ngêín êëy”.
Laäo giêîm chên traái lïn súåi dêy nùång maâ baân tay phaãi àaä nùæm
giûä vaâ ûúän ngûúâi laâm giaãm búát sûác nùång döìn lïn lûng laäo.
“Xin Chuáa haäy giuáp con trûâ boã caái chûáng chuöåt ruát naây ài”,
laäo noái. “Búãi leä con khöng biïët röìi àêy con caá seä laâm gò”.
Nhûng dûúâng nhû noá cûá àiïìm tônh, laäo nghô, thûåc hiïån kïë
hoaåch cuãa mònh. Nhûng kïë hoaåch cuãa noá laâ gò, laäo thêìm nhuã. Thïë
coân kïë hoaåch cuãa ta? Cuãa ta, ta phaãi ûáng biïën kõp thúâi vúái noá búãi
kñch thûúác khöíng löì êëy. Nïëu noá nhaãy lïn thò ta coá thïí giïët noá.
Nhûng sao noá cûá úã maäi dûúái àoá. Vêåy thò ta cuäng seä cêìm cûå luön vúái
noá dûúái àoá maäi maäi. Laäo xaát baân tay bõ chuöåt ruát vaâo quêìn daâi vaâ
cöë cûã àöång mêëy ngoán tay. Song noá vêîn khöng duöîi ra. Coá leä mùåt
trúâi seä laâm noá duöîi, laäo nghô. Coá leä noá seä laåi cûã àöång khi chöî thõt caá
thu söëng böí dûúäng êëy àûúåc tiïu hoáa. Nïëu phaãi sûã duång noá thò ta seä
cöë múã bùçng bêët cûá giaá naâo. Nhûng bêy giúâ ta chûa muöën duâng sûác
vúái noá. Cûá àïí noá tûå duöîi ra vaâ quay laåi vúái chûác nùng cuãa chñnh
mònh. Tònh thûåc töëi qua ta àaä laåm duång noá quaá mûác khi leä ra noá
cêìn àûúåc nghó ngúi, khöng vûúáng mùæc vúái múá dêy dúå kia.
Laäo nhòn quanh biïín vaâ biïët luác naây laäo cö àún biïët nhûúâng
naâo. Nhûng laäo vêîn coá thïí nhòn thêëy nhûäng khöëi hònh truå trong
laân nûúác àen sêîm sêu hoYy, caã súåi dêy cêu thùèng chïëch phña trûúác
mùåt vaâ nhûäng gúån soáng bònh thaãn àïën kyâ laå. Theo laân gioá mêåu



dõch, giúâ àêy nhûäng àaám mêy uân lïn, laäo nhòn ra trûúác mùåt vaâ
thêëy möåt àaân võt trúâi in lïn nïìn trúâi trïn biïín, thoùæt êín, thoùæt hiïån
vaâ laäo biïët chùèng coá ai phaãi cö àún trïn biïín caã. Laäo nghô àïën kiïíu
súå cuãa nhiïìu ngûúâi luác lïnh àïnh trïn thuyïìn nhoã maâ khöng nhòn
thêëy àêët liïìn vaâ biïët hoå àuáng, búãi trong nhiïìu thaáng thúâi tiïët seä
thêët thûúâng. Bêy giúâ hoå àang úã vaâo nhûäng thaáng cuöìng phong,
song nhûäng khi khöng coá baäo thò thúâi tiïët trong nhûäng thaáng
cuöìng phong laåi töët nhêët trong nùm. Nïëu coá baäo thò khi ài biïín
ngûúâi ta seä luön thêëy dêëu hiïåu cuãa noá trïn bêìu trúâi tûâ vaâi höm
trûúác. Nhûng nhûäng ngûúâi úã trïn búâ thò khöng thêëy búãi hoå chùèng
biïët quan saát àïí laâm gò, laäo nghô. Àêët liïìn roä laâ khaác hùèn, hònh
daáng nhûäng àaám mêy êëy maâ. Nhûng bêy giúâ thò chûa coá baäo. Laäo
nhòn lïn bêìu trúâi vaâ thêëy nhûäng àaám mêy trùæng xïëp lïn nhau tûåa
chöìng baánh kem ngon laânh, coân bïn trïn laâ nhûäng quêìng mêy
moãng nheå tïnh trïn bêìu trúâi thaáng chñn sêu thùèm.
“Gioá nheå”, laäo noái. “Caá naây, thúâi tiïët thuêån cho ta hún laâ cho
maây”.
Baân tay traái cuãa laäo vêîn co quùæp nhûng laäo àaä kheä duöîi àûúåc
möåt tñ. Mònh cùm thuâ chûáng chuöåt ruát, laäo nghô. Àêy laâ ngoán àöìi
baåi cuãa chñnh thïí xaác. Thêåt laâ nhuåc nhaä khi trûúác mùåt ngûúâi khaác
maâ laåi óa chaãy hay nön mûãa do ngöå àöåc thûác ùn. Nhûng troâ chuöåt
ruát, laäo nghô, roä àuáng laâ möåt calambre, laåi àùåc biïåt nhuåc nhaä khi
xaãy ra vúái keã möåt thên möåt mònh. Nïëu thùçng beá úã àêy thò noá seä
xoa boáp caánh tay, baân tay vaâ laâm noá duöîi ra, laäo nghô. Nhûng tûå noá
cuäng seä khoãi. Tiïëp àoá baân tay phaãi cuãa laäo caãm nhêån sûác nùång cuãa
súåi dêy coá phêìn khang khaác trûúác khi laäo thêëy àöå nghiïng cuãa noá
thay àöíi trïn mùåt nûúác. Röìi khi giûä chùåt súåi dêy, àêåp nhanh vaâ
maånh baân tay traái vaâo àuâi, laäo thêëy súåi dêy chïnh chïëch tûâ tûâ nöíi
lïn.
“Noá àang tröìi lïn”, laäo noái. “Thöi naâo tay. Haäy cöë lïn”.
Súåi dêy cûá lûäng thûäng, àiïìm tônh nhö lïn vaâ luác mùåt biïín vúä
toang phña trûúác thuyïìn, con caá tung mònh lïn. Noá nhö lïn bêët têån,
nûúác àöí roâng roâng tûâ hai bïn lûúân. Thên hònh boáng nhêîy trong
aánh nùæng; àêìu vaâ lûng maâu tñm sêîm; trong aánh nùæng, nhûäng
àûúâng soåc hai bïn mònh noá nom àöì söå, phúát höìng. Caái kiïëm cuãa noá
daâi bùçng cêy gêåy boáng chaây, thon nhû möåt lûúäi kiïëm; noá vûún hïët
àöå daâi thên hònh lïn khoãi mùåt nûúác röìi nheå nhaâng lao xuöëng nhû
möåt tay thúå lùån; öng laäo nom thêëy caái àuöi hònh lûúäi haái àöì söå chòm
xuöëng vaâ súåi dêy cêu laåi huát theo.


E. Hemingway 30

“Noá daâi hún chiïëc thuyïìn chûâng nùm saáu têëc”, öng laäo noái.
Súåi dêy tuöìn nhanh xuöëng, nhûng àïìu àùån, chûáng toã con caá
khöng hïì hoaãng súå. Öng laäo döìn caã hai tay haäm súåi dêy nhûng chó
trong mûác an toaân, traánh àïí bõ àûát. Laäo biïët, nïëu laäo khöng kòm
chêåm töëc àöå cuãa con caá thò noá coá thïí löi tuöåt hïët caã dêy vaâ bûát àûát.
Chuá caá thêåt kiïu huâng vaâ mònh phaãi chinh phuåc noá, laäo nghô. Ta
phaãi khöng àïí noá biïët rùçng noá khoãe cuäng nhû nïëu noá cûá búi hoaâi
nhû thïë thò noá cuäng seä chùèng maãy may biïët chuyïån àaä gêy ra cho
ta. Nïëu ta laâ noá thò ta seä döëc hïët sûác bònh sinh keáo cho dêy cêu àûát
tung hïët caã lïn. Nhûng, taå ún Chuáa, loaâi vêåt thò chùèng thöng minh
bùçng keã tiïu diïåt chuáng; mùåc duâ chuáng cao thûúång vaâ huâng traáng
hún. Öng laäo àaä tûâng thêëy nhiïìu caá lúán. Laäo àaä têån mùæt chûáng
kiïën nhiïìu con cên nùång hún nûãa têën vaâ trong àúâi chñnh laäo cuäng
àaä bùæt àûúåc hai con lúán nhû thïë, nhûng khöng phaãi chó möåt mònh.
Giúâ àêy, chó mònh laäo, àêët liïìn laåi khuêët xa têìm mùæt maâ laäo
laåi toám àûúåc con caá lúán nhêët, möåt con caá laäo chûa tûâng thêëy vaâ lúán
hún caã nhûäng con àûúåc caánh chaâi lûúái truyïìn tuång, trong luác baân
tay traái cuãa laäo vêîn quùæp chùåt nhû caái vuöët cuãa con àaåi baâng luác co
vaâo. Dêîu sao thò noá cuäng seä khoãi, laäo nghô. Chùæc chùæn noá seä duöîi ra
àïí giuáp baân tay phaãi. Coá ba thûá laâ anh em ta: con caá vaâ hai baân
tay. Noá phaãi thöi caái thoái chuöåt ruát êëy ài. Bõ chuöåt ruát thò chùèng
coân chuát giaá trõ gò nûäa. Con caá laåi giaãm töëc àöå vaâ tiïën àïìu àïìu nhû
trûúác. Mònh thùæc mùæc taåi sao noá laåi nhaãy lïn nhó, laäo nghô. Noá
nhaãy löìng lïn nhû thïí noá àïí mònh biïët noá lúán nhûúâng naâo. Dêîu sao
thò bêy giúâ mònh àaä biïët; laäo nghô. Giaá maâ mònh coá thïí cho noá thêëy
mònh thuöåc loaåi ngûúâi naâo. Nhûng ngöå nhúä noá nhòn thêëy baân tay bõ
chuöåt ruát. Cûá àïí cho noá nghô mònh khoãe hún chñnh baãn thên mònh
vaâ mònh seä laâ nhû thïë. oeúác gò ta laâ con caá, laäo nghô, vúái moåi phêím
chêët noá coá chó trûâ khaát voång vaâ trñ tuïå cuãa ta. Laäo lûåa chiïìu tûåa
ngûúâi thoaãi maái hún vaâo maån thuyïìn, raán sûác chõu àûång troång lûåc
döìn túái khi con caá bònh thaãn búi va con thuyïìn chêìm chêåm tröi
trïn laân nûúác thêîm. Khi gioá tûâ hûúáng Àöng thöíi laåi, mùåt biïín kheä
cöìn lïn vaâ àïën trûa, baân tay traái cuãa laäo hïët bõ chuöåt ruát.
“Tin xêëu cho maây àêy, caá”, laäo noái vaâ dõch súåi dêy trïn chiïëc
bao phuã vai laäo. Àaä choån àûúåc tû thïë thoaãi maái nhûng laäo vêîn thêëy
àau nhûác dêîu cho laäo chùèng bêån têm àïën cún àau êëy tñ naâo.
“Mònh vö thêìn”, laäo noái. “Nhûng mònh seä àoåc mûúâi lêìn baâi
kinh Laåy Cha vaâ mûúâi lêìn baâi kinh Mûâng Àûác Meå àïí mònh coá thïí
bùæt àûúåc con caá naây vaâ mònh hûáa mònh seä haânh hûúng àïën nhaâ thúâ



Àûác Meå Àöìng Trinh xûá Cobre nïëu mònh bùæt àûúåc noá. Mònh xin hûáa
nhû thïë”.
Laäo bùæt àêìu maáy moác àoåc kinh. Àöi chöî, do quaá mïåt nïn laäo
khöng thïí nhúá baâi kinh röìi tiïëp àoá laäo àoåc nhanh àïën nöîi baâi kinh
nhû àöång uâa ra. Kinh Mûâng Àûác Meå dïî àoåc hún kinh Laåy Cha, laäo
nghô.
“Kñnh Àûác Meå Maria ún sêu, Àûác Chuáa Trúâi úã cuâng Baâ. Baâ coá
phûúác laå hún moåi phuå nûä vaâ Jesus cuâng Baâ göìm nhiïìu phûúác laå.
Thaánh nûä Maria, Àûác Meå Chuáa Trúâi, cêìu cho chuáng con laâ keã coá
töåi bêy giúâ vaâ trong giúâ lêm tûã. Amen”.
Röìi laäo àoåc thïm:
“Àûác Meå Àöìng Trinh àêìy pheáp laå, cêìu cho con caá naây chïët ài.
Dêîu cho noá coá laâ chuá caá siïu phaâm”.
Àoåc xong mêëy baâi kinh cuãa mònh, caãm thêëy àúä hún nhiïìu
nhûng cún àau nhûác vêîn nguyïn nhû cuä, coá leä laåi tùng thïm chuát
ñt, laäo tûåa vaâo maån muäi thuyïìn vaâ bùæt àêìu maáy moác cûã àöång mêëy
ngoán tay úã baân tay traái. Bêy giúâ mùåt trúâi noáng bûác dêîu cho cún gioá
nheå àang thoaãng qua.
“Töët hún laâ ta moác laåi súåi dêy cêu nhoã êëy röìi thaã qua àuöi
thuyïìn”, laäo noái. “Nïëu con caá quyïët àõnh naán thïm möåt àïm nûäa
thò mònh cêìn coá caái àïí ùn, vaã laåi trong chai, nûúác sùæp hïët röìi. Núi
naây mònh khöng hy voång bùæt àûúåc loaâi naâo khaác ngoaâi caá dorado.
Nhûng nïëu mònh ùn luác noá coân tûúi roái thò thõt noá cuäng khöng àïën
nöîi töìi. Mònh ûúác töëi nay möåt con caá chuöìn bay laåc lïn thuyïìn.
Nhûng mònh khöng coá àeân àïí duå noá. Thõt caá chuöìn ùn söëng thò
tuyïåt cuá meâo vaâ mònh seä khöng cêìn cùæt ra. Giúâ thò mònh phaãi giûä
gòn sûác lûåc. Laåy Chuáa, mònh khöng biïët noá lúán quaá”.
“Nhûng ta seä giïët noá”, laäo noái. “Dêîu cho con caá coá vô àaåi vaâ
kiïu haänh àïën nhûúâng naâo”. Dêîu sao thò cuäng thêåt bêët cöng, laäo
nghô. Nhûng mònh phaãi cho con caá thêëy nhûäng gò con ngûúâi coá thïí
laâm vaâ khaã nùng chõu àûång cuãa hùæn.
“Mònh àaä baão thùçng beá, mònh laâ laäo giaâ kyâ laå”, laäo noái.
“Giúâ laâ luác mònh phaãi chûáng minh àiïìu àoá”.
Àaä haâng ngaân lêìn laäo chûáng minh nhûng röìi cuäng chùèng coá
nghôa lyá gò. Bêy giúâ laäo laåi àang chûáng minh. Möîi lêìn àïìu múái meã
vaâ laäo chùèng hïì nghô vïì quaá khûá khi laäo laâm àiïìu àoá. Mònh mong


E. Hemingway 32

noá nguã vaâ mònh coá thïí nguã vaâ mú vïì nhûäng con sû tûã, laäo nghô. Taåi
sao àaân sû tûã laåi laâ hònh aãnh àêåm neát nhêët trong kyá ûác? Àûâng
nghô nûäa, laäo giaâ aå, laäo tûå nhuã. Bêy giúâ haäy tûåa vaâo maån thuyïìn
nghó ngúi möåt laát vaâ àûâng nghô ngúåi vïì bêët cûá àiïìu gò caã. Con caá
thò maãi keáo. Coân maây thò haån chïë di chuyïín àïën mûác coá thïí.
Trúâi dêìn sang chiïìu, con thuyïìn vêîn lûâ àûâ tiïën möåt caách
vûäng chùæc. Nhûng giúâ thò àaä xuêët hiïån trúå lûåc, gioá Àöng àêíy
thuyïìn ài vaâ öng laäo nhêëp nhö theo nhûäng con soáng nhoã, nöîi nhûác
nhöëi cuãa súåi dêy hùçn trïn lûng àaä dõu ài, mïìm maåi. Trong buöíi
chiïìu êëy, súåi dêy laåi nöíi lïn möåt lêìn nûäa. Nhûng con caá vêîn tiïëp
tuåc búi úã têìng nûúác cao hún möåt tñ. Mùåt trúâi roåi lïn caánh tay traái,
vai vaâ lûng laäo. Vêåy nïn laäo biïët con caá àaä chuyïín sang hûúáng
Àöng Bùæc. Bêy giúâ, khi àaä tröng thêëy noá, laäo coá thïí hònh dung con
caá àang búi trong àaåi dûúng, böå vêy àoã höìng dang röång nhû àöi
caánh, coân caái àuöi dûång àûáng àöì söå àang reä nûúác trong vuâng töëi
àen. Mònh khöng biïët noá coá nhòn roä úã àöå sêu êëy khöng, laäo nghô.
Mùæt noá to lùæm vaâ loaâi ngûåa mùæt nhoã hún nhiïìu vêîn coá thïí nhòn
xuyïn qua boáng töëi. Coá höìi mònh coá thïí nhòn khaá roä trong boáng töëi.
Khöng phaãi töëi àen kõt àêu. Nhûng coá thïí noái laâ saáng gêìn nhû mùæt
meâo. Mùåt trúâi vaâ viïåc cûã àöång bïìn bó mêëy ngoán tay cuãa laäo àaä laâm
baân tay traái giúâ àêy hoaân toaân hïët bõ chuöåt ruát vaâ laäo bùæt àêìu döìn
thïm aáp lûåc lïn noá; laäo göìng caác bùæp thõt trïn lûng cöë nhñch súåi dêy
àau àiïëng sang möåt tñ.
“Caá naây, nïëu maây khöng moãi mïåt”, laäo noái lúán, “Thò maây quaã
thêåt àuáng laâ dõ thûúâng”.
Luác naây, laäo caãm thêëy rêët mïåt, laäo biïët boáng töëi sùæp êåp àïën
vaâ laäo cöë nghô sang chuyïån khaác. Laäo nghô vïì Liïn àoaân Big maâ
laäo goåi laâ Gran Ligas vaâ laäo biïët àöåi Yankee cuãa New aáork àang
àêëu vúái àöåi Tigres cuãa Detroit. Bêy giúâ àaä sang ngaây thûá hai maâ
mònh khöng biïët kïët quaã caác trêån àêëu, laäo nghô. Nhûng mònh phaãi
tin tûúãng vaâ phaãi xûáng àaáng vúái taâi danh Di Maggio vô àaåi, ngûúâi
luön xûã lyá moåi viïåc hoaân haão dêîu cho phaãi mang caái goát chên àau
vò chûáng neã cûåa gaâ. Chûáng neã cûåa gaâ laâ gò nhó? Laäo tûå hoãi. Una
espuela de Hueso. Chuáng mònh khöng mùæc bïånh êëy. Noá coá àau
nhû cûåa cuãa möåt chuá gaâ choåi àêm vaâo goát chên khöng nhó? Mònh
khöng nghô mònh coá thïí chõu àûång àûúåc àiïìu êëy hay viïåc mêët möåt
mùæt, hai mùæt maâ vêîn tiïëp tuåc chiïën àêëu theo kiïíu cuãa àaám gaâ choåi.
Bïn caånh giöëng chim vaâ loaâi thuá vô àaåi thò con ngûúâi chùèng thêëm


ông già và biển cả

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to ông già và biển cả

Similar to ông già và biển cả (20)

More from Hung Pham Thai

More from Hung Pham Thai (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

ông già và biển cả