Nafta dhe gazi natyror ne Shqiperi ! Follow !

1. Ne shqiperi e bote
*

2. *Nafta
Për naftën në vendin tonë është folur që nga historianët
e lashtë, ata i kanë trajtuar produktet e naftës si zjarre
shekullore që janë shfaqur në Apoloninë e Fierit. Por në
fakt ato nuk kanë qenë në Apoloni, por është folur për
të, sepse në kohën e lashtë Apolonia njihej, në të
vërtetë bëhet fjalë për zjarre shekullore të shfaqur diku
në Mallakastër, aty ku edhe më vonë është zbuluar edhe
vendburimi i Cakranit dhe ai i bitumit të Selenicës, pra
diku midis Mallakastrës dhe Selenicës. Kur thuhet zjarre
shekullore, duhet nënkuptuar shpërthime të fuqishme
zjarri në hapësirë, që në atë kohë interpretoheshin si
dukuri nga perëndia. Që atëherë njihen shfaqjet e
naftës në vendin tonë, por puna shkencore filloi nga disa
shkencëtarë të njohur të cilët evidentuan disa shfaqje
të naftës dhe të rërave bituminoze në vendin tonë.

3. *Përpunimi I naftës
* Nafta nxirret nga thellsitë e ndryshme të tokës. Ajo del vetë në
sipëfaqe të tokës, në formë curili, nëse është nën shtypje të
gazeve. Mirpo presioni i gazeve shpeshë here nuk është i
mjaftueshëm, prandaj duhet ushtruar presion artificial nga
jashtë.
* Nafta kalonë nëpër tri faza :
* 1. Pastrimi nga uji, nga rëra, dhe nga papastërtitë e tjera.Me
ndihmën e tubave naftësjellës , të cisternave , kamionëve , të
transportit hekurudhor ose të tankerëve , përcillet deri
në Rafineri
* 2. Distilimi fraksional i naftës
* Distilim Fraksional quhet ndarja e një përzierje komponimesh në
thyesa distilimi , që vlojnë në kufij të caktuar të
temperaturës.Fjala Fraksion rtjedh nga latinishtja ("Fractio-
Thyesim , ndarje në pjesë") . Nëse nafta nxehet në temperaturë
deri në 400 °C në kullat për distilim , atëherë ajo shndrrohet në
gjende të gaztë.Nëse avujt kondesohen me ftohje , do të
përftohen produkte të rëndësishme : të gazta (metani , etani ,
propani , butani) , të lëngëta (eteri i petrolit , benzina , vajguri ,
gazoili , vajrat lyesë) dhe të ngurta (parafinat , bitumeni dhe
asfallti).
* 3. Përpunimi I thellë I produkteve të përfituara nga distilimi
fraksional me proces hidropastrimit, reformimit dhe krekingut.

4. *Hidropastrimi.Është proces që largon përbërjen e sulfurit
nga nënproduktet e naftës sepse shkaktkon brejtjen e
motorit dhe ndotjen e mjedisit. Largimi i sulfurit bëhet
me hidrogjen. Procesi zhvillohet në prani të
katalizatorëve.
*Reformimi.Është proces që shërben për përmismin e
cilësisë së benzinës. Kjo behet me shëndrrimin e alakneve
ne varg të degezuar në cikloalkabne dhe arene.
*Krekingu.Është proces gjatë të cilit bëhet shpërbërja e
alakaneve me numër më të madhë atomesh karboni në
alkane me numër më të vogël atomesh karboni. Ky proces
zhvillohet në temperature dhe shtypje të lartë , në prani
të katalizatorëve. Te procesi i Krekingut shkëputet lidhja
njëfishe karbon-karbon (C-C) për të formuar alkanet dhe
alkenet me numër atomesh karboni më të vogël se alkani
nismëtar.

5. *Gazi natyror
*Është formuar me shpëbërjen e mbetjeve organike të
bimëve dhe të shtzëve të cilat u depozituan në fund të
deteve dhe u mbulkuan me shtresa të limituara. Gazi
natyror gjindet në afërsi të burimeve të
naftës.Temperatura dhe shtypja e lartë , pa praninë e
oksigjenit si dhe veprimi i mikroorganizmave e
ndihmuan procesin e shnëdrrimit të mbetjeve organike
në gaz natyror dhe në naftë. Gazi Natyror gjendet në
afërsi të burimeve të naftës , dhe bartet me ndihmën e
tubacioneve.Përbërësit kryesorë të gazit natyrorë
janë : Metani (95%) , etani , propani dhe butani me 5%.
Lëndët djegëse të gazta kanë disa përparësi krahasuar
me ato të ngurta dhe të lëngëta;
*Transportohen lehtë
*Prodhojnë pak ose aspak tym dhe nuk lënë hi
*Kanë kosto më të lirë
*Ndizen lehtë dhe kanë flakë të pandërprerë

6. * Gazi natyror ne Shqiperi
* Shfrytëzimi i gazit në Shqipëri për përdorim industrial daton në vitin 1963,
periudhë kur shtrirja e gazit të kondensuar në Bubullimë (Zona Kallm )
është vënë në punë. Më vonë, në vitin 1964 rezerva e gazit natyror në
Divjakë, gjithashtu është vënë në punë, e ndjekur më pas me gjetjen dhe
përdorimin e burimeve të tjera të gazit natyror në: Frakull (1972), Finiq-
Krane (1974), Ballaj (1983), Povelça (1987) dhe Delvinë(1989). Gazi
natyror historikisht ka qënë një element i rëndësishëm për furnizimin e
tregut shqiptar me energji, por kontributi i tij i tanishëm është shumë i
ulët për shkak të niveleve minimale të prodhimit, ndërkohë që importi nga
linja e tubacioneve ndërkombëtare është aktualisht i pamundur për shkak
të mungesës së lidhjes së rrjetit të gazit shqiptar me sistemin e rrjetit të
gazit në tregun ndërkombëtar. Studimet e kryera deri më tani, kanë për
qëllim identifikimin e alternativave të ndryshme për të lidhur Shqipërinë
me rrjetin e gazit Europian.
* Rezervat e gazit kanë shënuar rënie të vazhdueshme që prej vitit 1985,
duke arritur nivelin minimal në fillim të viteve nëntëdhjetë, për shkak të
mungesës së zbulimeve të reja dhe të investimeve në burimet ekzistuese.
* Deri në vitin 1990, gazi natyror i nxjerrë është përdorur për industrinë e
mbetjeve kimike, industrinë e naftës, prodhimin e energjisë elektrike dhe
një sasi shumë e vogël për sektorin e banimit. Nxjerrja e gazit, si dhe
menaxhimin, zhvillimin e rezervave të gazit në Shqipëri është bërë nga
Shoqëri me pronësi shtetërore siç është Albpetrol sh.a. (prodhuesi më i
madh i naftës bruto në Shqipëri). Prodhimi ditor i gazit është përdorur nga
Albpetrol sh.a. dhe ARMO sh.a. e vetmja rafineri e naftës bruto, për të
përmbushur kërkesat teknologjike. Në mënyrë të veçantë, gazi i nxjerrë
është përdorur si një substancë kryesorë në “Qendrën e Përpunimi të
Naftës” (QPN) në Ballsh.