1. Образование базирано на правата на детето
(УН Конвенција за правата на детето)

2. УМД
инклузивност
ефективност
здравје,
сигурност и
безбедност
родова
сензитивност
партиципација
детски
права и
мултикулту-
рализам

3. Што е култура?
 интелектуални и уметнички активности и
продуктите кои произлегуваат од нив
(пр: литература, сликарство, театар ...)
 систем на вредности, ставови и уверувања
кои го обликуваат перцепирањето и
однесувањето (пр: бон-тон)
 доминантните ставови и однесувања кои го
карактеризираат функционирањето на една
група или организација
(пр: училишна култура)

4. Училишна култура
Вредностите, нормите и традициите на
училиштето што се манифестираат преку:
симболи
јазик
церемонии, ритуали, традиција
вредности и норми

5. Што е култура?
што се смета за „добро“, а што за „лошо“
која е улогата на мажите, а која на жените
какви се односите родители-деца, постари-помлади
кој јазик се зборува
што вообичаено се јаде и како се јаде
како се доаѓа до моќ и кој може да ја поседува
каква е улогата на религијата
Збир од вредности, ставови, обичаи и верувања
по кои една група луѓе се разликува од друга –
се пренесуваат од една генерација на друга
преку јазикот, традицијата, религијата,
литературата и уметноста

6. коегзистенција на повеќе култури на
еден простор кои, освен што го
споделуваат просторот, и се
потпираат една на друга за да
обезбедат заедничка егзистенција
Што е мултикултура?
коегзистенција на повеќе култури на
еден простор, при што ниедна не е
доминантна – сите се прифатени
и почитувани
коегзистенција на повеќе култури на
еден простор

7. Односи меѓу културите
(етникумите)
мнозинска наспроти малцинска
- според бројната состојба или
- според статусот
доминантна наспроти подредена
- според тоа која е привилегирана и
- според тоа каде е моќта за одлучување
Доминантните култури/етникуми гледаат на
подредените како да се под нивното ниво и
избегнуваат да се занимаваат со нив
- привилегиите неминовно водат кон опресија
(потиснување и обесправување)

8. Мултикултурализам во
образованието ???
ЕТНОЦЕНТРИЗАМ = тенденција да се гледа
на светот првенствено од перспектива на
сопствената етничка/културна група
 сопствената група е во центарот на сè и сè
(јазикот, обичаите, однесувањето, религијата)
се вреднува споредено со неа
 сопствената група се доживува како најважна
и некои (или сите) нејзини аспекти се сметаат
за супериорни во однос на другите
 етничките разлики се користат за да се
дефинира етничкиот идентитет

9. Мултикултурализам во
образованието ???
ЕТНИЧКИ СТЕРЕОТИПИ = упростени и ригидни
сфаќања за карактеристиките на одделни
етнички групи
 ригидни – групната припадност е доволна за да
му се припишат карактеристиките на поединецот
 отпорни на промени дури и кога се соочени со
спротивни информации
 само-потврдувачки – се забележуваат и помнат
само информациите во склад со стереотипот
 групни судови – се стекнуваат културално, а не
преку лично искуство

10. Мултикултурализам во
образованието ???
ЕТНИЧКИ ПРЕДРАСУДИ = логички неосновани,
најчесто неповолни ставови спрема одделни
етнички групи
 поединецот оптоварен со предрасуди може да
мисли дека припадниците на некоја група се
необразовани и валкани (сознајна компонента)
и заради тоа да му се одвратни (емотивна
компонента) и да одбива да се вози со нив во
автобус (компонента на однесување)
 произлегуваат од стереотипите
 водат кон дискриминација

11. Мултикултурализам во
вон-наставните активности
училиште со етнички чисти паралелки
- елементи на традицијата и културата на
„другите“ на приредбите
- одбележување на битните дати на „другите“
училиште со етнички мешани паралелки
- „мешани“ секции посветени на традицијата
и културата на „другите“
етнички „мешано“ училиште
- „мешани“ секции од привлечни области
- „мешани“ натпревари, приредби, екскурзии