2. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 2
СЕ ПОЈАВИЛ ЧУДЕН ЧОВЕК
Ако те нанесе патот кон старо Скопје, сѐ убаво види и разгледај... само
немој едно да заборавиш!Од левата страна на бујната и пенлива река Вардар е
старото скопско Кале. Некогаш тука имало високи и големи кули. Кулите биле
опашани со дебели и јакиyидови. На железните порти од кулите стоел строен
и убав стражар. Во рацете држел бојно долго копје. На појасот му светкала
како змија острата сабја.
Времето, со своите ве~ни заби, го гризело и го ронело Калето...
Денеска ги нема високите кули, го нема стражарот со острата сабја и
бојното копје. До Калето е црквата Свети Спас. Во неа луѓето не палат од
восок жолти свеќи, поповите не читаат молитви од црните исчадени дебели
книги.
А народ: мажи, жени, деца, млади невести, подгрбавени бабички, старци
со бастуни - пак ја посетуваат црквата.
Ти што мислиш? Што е тоа што ги влече срцата на луѓето да одат во
црквата? Каква е таа волшебна сила што ги привлекла луѓето?
Тука, среде во црквата, во ореов сандак, изрежан со разни шари, лежи
еден војвода. До него е и неговата пушка, пушка малихерка. Тој војвода ѝ
порачувал на гората:
"Горо ле, горо зелена,
постели сенка дебела,
приготви вода студена!
И гората го слушаше.
Тој војводата им порачуваше на пашите: Мирно да мируваат и зулум да
не чинат...Пашите го слушаа...Султанот во Цариград беше загрижен...
Тој велеше: - Кој ќе го фати жив или ќе го убие, ќе му дадам иљада златни
лири.
А пак тој, пак гајле немаше. Кој ќе го прашаше која е неговата мајка, тој
ќе одговараше: - Мојата мајка е земјата македонска. Род и роднина ми е
зговорна дружина. Жената ми е пушката малихерка, а децата ми се дробните
фишеци...
Султанот издал строга наредба до целата војска и полиција: "Жив да се
фати или да се убие!
На сите страни по него биле организирани потери. Но, ете, ништо не
помогнало:не помогнале ни потерите, ни наредбите, ни уцената во златни
лири..................
Со Турците кафе пиеше, со нив пушеше тутун, со нив патуваше. А
Турците? Тие на сите страни испраќаа потери и токму него го бараа! Го бараа
под дрво и под камен, да го фатат или убијат...Ширум турското царство се
3. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 3
беше пренесла новината: "Се појави чуден човек!
А кој беше тој чуден човек?
Тој беше Гоце Делчев, македонски легендарен војвода, војвода над сите
војводи, душата на Внатрешната македонска револуционерна организација.
Разговор за извадокот...
За кого Гоце бил чуден човек? Зошто бил чуден?
Што претставувал за македонскиот народ?
Објасни како ја разбираш неговата мисла: "Мојата мајка е
земјата македонска. Род и роднина ми е зговорна дружина.
жената ми е пушката малихерка, а децата ми се дробните
фишеци...
Објасни како ја разбираш мислата на писателот: "Времето со
своите вечни заби го гризело и го ронело Калето...
Белешка за авторот
За тој чуден човек ја напишав оваа книга. Како тоа тој го правеше,
зошто го правеше, ќе разбереш од оваа книга.
Ванчо Николески
4. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 4
Ванчо Николески
македонски писател, претставник на првата повоена
генерација македонски писатели за деца и младина.
Ванчо Николески е роден во село Црвена Вода -Дебарца, Охридско.
Основно училиште завршува во родното село, гимназија во Охрид,
а учителска школа во Скопје. По завршувањето на учителска
школа, тој учителствувал во многу села низ Македонија.
По ослободувањето на Македонија, Николески работел како
новинар и уредник на весникот „Титов пионер“ и во детските
емисии на Радио Скопје и Радио Битола. Од 1950 година, тој бил
член на Друштвото на писателите на Македонија.
Награди и признанија
За своето книжевно творештво, Николески бил добитник на повеќе
книжевни награди, меѓу кои и наградите: „Климент Охридски“ и
„Младо поколение“. Неговите дела се преведени на
сите југословенски јазици, а тој самиот се занимавал со
преведување од српски и од руски јазик.
Во негова чест, Друштвото на писателите на Македонија ја
доделува наградата „Ванчо Николески“ за книга за деца и млади.
Гоце Делчев
Неговото име стана легенда вткаена во свеста на македонските
народни маси. Неговото име ги возбудуваше македонските
поколенија, со тоа име македонските прогресивни сили ја водеа во
сосема нова општествено-политичка ситуација борбата на
македонскиот народ за национално и социјално ослободување.
5. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 5
Фаза на
часот
Наставни
техники
активности време
Активирање
на
предзнаењата
и интересот
Наплив на идеи
Индивидуално и
во група
Мрежа на темата
Куса дискусија за темата, авторот
Лектирното дело, збор на денот
Мрежа на темата,бура на идеи
Давање инструкции за начинот на
обработка на лектирното
5–10
мин
Учење со
разбирање
Временска
линија, карта на
последователност,
Индивидуално читање и
проучување на дел од текстот
Видови прашања
Карта на последователност
Карта на ликови
5-10
мин
20
мин
Утврдување на
наученото
Групна дискусија
и евалвација
мапа на врски,
опишување,
редење зборови,
Создавање одделнска книга
25
мин
Забелешка :Часот за лектира ќе биде блок / два наставни часа
Структура на час
Лектирно дело
6. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 6
Лектира број 2
Гоце Делчев
Ванчо Николески
Гоце Делчев еголеммакедонскивојводаихеројкојживеевосрцатана
својтепоколенија.
ТојероденвоселотоКукушвоЕгејскаМакедонија.
Билмногувештвопреправањепатурцитеникогаш неможеледаго
препознаат.Секогаш бил искренконситеисетруделдапомогне.Гоценемал
страводникогоиништо.
ИдејатазаИлинденскотовостаниетобиланаГоцеитојнесакалпомошод
другитеземјизаоружје.
Сезалагалзаодложувањенавостанието,но загинал пред да можеда
дејствува.
Негова најпозната мислае
“Јасгоразбирамсветоткакополезакултуреннатпреварпомеѓу
народите”.
Сооваамислатојјаовековечил борбатанаумот наспротисилатаи
насилството.
Затоаиниеденестребадасестремимеконзнаењетоикултурното
издигнувањеиданедозволименовивојниинасилства.
7. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 7
Работен лист
Во романот за деца "Гоце Делчев‟, опишани се историски настани и
значајни личности од историјата на еден народ,животните и
револуционерните врвици на на Гоце Делчев
Мрежа на темата
Опиши го Главниот лик во книгата
Гоце
Делчев
8. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 8
Мапа на врски Временска линија, карта на последователност
Детство и младост
9. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 9
Школување и
вклучување во
организираната борба
на македонскиот народ
за изборување на
сопствените
национални и
социјални права и
слободи
10. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 10
Создавање на своја
сопствена држава и
трагична погибија
11. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 11
Расказ што ми остави впечаток
Наслов
Тема
Главен настан
Време
Место
Ликови
Содржина
Кратко прераскажување
12. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 12
Гоце
• Срцето на револуционерна Македонија
• Душата на Внатрешната организација
• Балкански и македонски Гарибалди
•Македонски Левски
•Ахил Кант’л шејтан
Кукуш, Егејска Македонија
Баница, Егејска Македонија
Македонско национално
движење
1894 - 1903
задграничен
претставник •војвода • главен
инспектор на четите
Четнички институт
Македонската
револуционерна организација
Борба за Македонија •Битка
кај Баница
учител
Роден во:
Починал во:
Служба во:
Период на служба:
Чин:
Единици:
Командува/л со:
Битки/војни:
Други занимања:
13. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 13
Гоце е опеан во голем број на македонски народни песни,
Поле широко (Пирин планино):
Поле широко,
кој ќе по тебе да се шета,
като го нема Делчев Војвода?
Пирин Планино,
кој ќе по тебе чета да води,
като го нема Делчев Војвода?
Моми јубави,
кој ќе ве вази од враг пази,
като го нема Делчев Војвода?
Ајдучки песни посветена на Гоце Делчев.
Ден денувам - патишта незнајни
ноќ ноќувам - краишта потајни;
немам татко, ниту мајка-
татко да ме фали, мајка да ме жали...
еј, море ти Пирин Планино!
Mоре црно
цариградско вино.
Со непријател непријателувам
- мера според мера,
со благ благувам - вера заради вера
немам братец, ни сестрица -
братец да ме фали,
а сестра да жали...
Леле моја
сабја халосија!
Море лутаодринскa ракија
14. Билјана Чурлевска Маневска Лектира Гоце Делчев Page 14
Мисли
Јас го разбирам светот како поле за културен натпревар меѓу народите
Јас не ги мразам Османлиите како народ, јас војувам против османлиската
тиранија како владејачки систем...
Дали може да има друго место за еден Македонец, освен Македонија? Дали
има народ понесреќен од македонскиот? И дали има некаде пошироко поле
за работа, отколку во Македонија
Јас не познавам друг народ кој повеќе страдал од предавствата на своите
синови - изроди како македонскиот. Историјата не памети друг таков пример
кога еден ист народ по традиција, јазик и вера се разделува на разни
спротивни страни, една од друга потуѓа
Делото на ослободувањето на еден народ, е пред сè негово сопствено дело, на
неговите сопствени раце
