this is Mongolian Folk tale.

2. ÌÎÍÃÎË ÀÐÄÛÍ ÅЪªË ÌÀÃÒÀÀË

3. ÅЪªË

4. Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÄÝÝË ÌßËÀÀÕ ÅЪªË
Óðä õîðìîé äýýð ÷èíü
Óíàãà äààãà ãèøãýë
Õîéä õîðìîé äýýð ÷èíü
Õîíü õóðãà õàðàéë
Äîòîîä õîðìîé äýýð ÷èíü
Òîñ ººõ íààëä
Òîîñ á¿¿ õàëä
Òîñ õàëä
Ýäèéí ñàéíûã ìºðºí人
Ýðäìèéí ñàéíûã öýýæèíäýý
Òîîíîîð ãàð
Òîðãîí äýýë ºìñ
***
Ýä íü õýâðýã
Ýçýí íü ìºíõ
Ýíýíýýñýý óëàì ñàéíûã
Ýäýëæ ÿâààðàé

5. ÝÑÃÈÉÍ ÅЪªË
Àãàð ñàéõàí ãàçàð äýýð
Àðâàí õóðóóãààð óðëàõ ãýæ
Àéë àéìãààðàà õàìòàð÷
Àéðàã òàðãàà áýëòãýæ
Çóí öàãèéí ç¿ëãèéã ñîíãîæ
Çóóí ò¿ìýí õîíèíû
Çóíãàãòàé öàãààí óíãàñûã
Çóëæ, ç¿éæ äýëãýýä
Çóóí ãîëûí óñààð
Çóëõàé á¿ðèéã ø¿ðøýýä
Ýâòýéõýí ýâõýæ õóéëààä
Ýâèé íü îëæ áîîãîîä
Àãò ìîðèîðîî òàòàæ
Àõèí äàõèí ºíõð¿¿ëýõ
Ýñãèé íýðòýé ýä íü
Ýíã¿é çàõòàé áîëòóãàé
Öàãààí ýñãèé öàâã¿é
Öààø íààø ãàâã¿é
Öàñíààñ èë¿¿ öàãààí
ßñíààñ èë¿¿ õàòóó
̺ñíººñ èë¿¿ ìºëãºð
̺íãºíººñ èë¿¿ ¿íýòýé
Äàðñàí ñàéõàí ýñãèé íü
Äàëàí ãýðèéí á¿ðýýñ áîëæ
Çóëæ õèéñýí õ¿í ÷èíü
Çóóí íàìðûã ¿çýöãýýæ ÿâ!
Äóí øèã äóí öàãààí
Äóðäàí øèã àðòàé áîëîã!
Ýâäýð÷ çàäàðøã¿é áàò
Ýëýãäýæ ìóóäàøãóé ìºíõ áîëòóãàé!

6. ÃÝÐ ÌßËÀÀÕ ÅЪªË
Ò¿ìýí ºëçèé á¿ðäñýí
Òºð óëñûã áàòàòãàñàí
Òºãñ èõ æàðãàëûí
Ò¿âøèí ñàéí ºäºð ãýæ
Ñàðûí ñàéíûã ñààòàí õ¿ëýýæ
ªäðèéí ñàéíûã ºíæèí õ¿ëýýæ
ªíººäðèéí ºäðèéã
¯¿ðäèéí ò¿¿õò ñàéí ºäºð ãýæ
ªíäºð äýíæ äýýð
ªð㺺㺺 áàðüæ áàéãàà þì áàéíà
Áàðüñàí ãàçðûã øèíæèëæ
Áàðóóí ç¿¿í òàëààñ íü õàðâàë
Áàðñ àðñëàíãèéí øèíæòýé
Áàéð áàéäëûã àæèãëàâàë
Áàäàì ëÿíõóà öýöýã øèã
Áàäàð÷ äýëãýðìýýð ãàçàðò
Áàðüñàí þì áàéíà.
Íàéìàí òàë ðóó íü óÿñàí
Íàÿí õî¸ð îîñîðòîé
Òàøàà çºð¿¿ëýã á¿ðèéã
Äàðæ óÿñàí
Äàëàí õî¸ð îîñîðòîé
Äàëàé öàãààí ºð㺺 áàéíà.
Îðîëöóóëæ õèéñýí ç¿éë¿¿äèéã
Îíöîëæ çàðèìûã äóðäâàë,
Õîéä õàíãàéí áóðãàñààð
Õàâèðãà þóã íü õèéñýí
Õàíäãàé áóãûí çîîãîîð
Íààíà öààíààñ òîâ÷èëñîí
Õàíà ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Óðä õàíãàéí ìîäîîð
Óíü þóã íü õèéñýí
Óíàãà äààãàíû õÿëãàñààð
Ñàãàëäàðãà þóã íü õèéñýí
Óíü ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Õàíãàéí ìîäûã õàãàëæ õèéñýí
Õàðóóëûí èðýý𠺺ëæ õèéñýí
Õàìàã àìüòíûã õàøèí òîãòîîñîí
Õààëãà ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Õóñ ìîäûã öàâ÷èæ õèéñýí
Õóðóó äààãûã ºðºìäºæ õèéñýí
Íàðíû ãýðëèéã
Íààø îðóóëàã÷

7. Ãàëûí ãýðëèéã
Ãàäàãø äýëãýð¿¿ëýã÷
Õîðîë ýðäýíèéí øèíæòýé
Òîîíî ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Äàëàé öàãààí äýýâýðòýé
Äàðãàð öàãààí òóóðãàòàé
Õîøëîí õÿëãàñàí á¿ñë¿¿ðòýé
Òàãíàé øèðýýñòýé ¿¿äòýé
Óãàëç øèðýýñòýé ºðõòýé
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Îðîî ìîðèíû äýëýýð
Îðîîí òîìæ õèéñýí
Îðñîí áóóðûí çîãäðîîð
θæ øèðæ õèéñýí
Îãòîðãóéí ñàëõèòàé
Òýìöýëäýí áàéäàã
Îîñîð á¿÷ ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
ªðãºí ¿¿äèéã íü ºðãºæ îðîîä
ªíäºð áîñãûã íü àëõàæ îðîîä
Áàðóóí àâäðûã íü íýýæ ¿çâýë
Áàðûí àðüñ,
Áààâãàé, ÷îíî
¯íýã, áóëãà
Õÿðñ, ìàíóóë
Õ¿äðèéí àðüñ õ¿ðòýë
Öºì á¿ðýí. ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Ç¿¿í àâäðûã
Íýýæ ¿çâýë
Ç¿éë á¿ðèéí ýðäýíý
Ç¿ñìýë òîðãî
Øàõìàë öàé
Íýõìýë áàðàà õ¿ðòýë
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Õîéä àâäðûã íýýæ ¿çâýë
Õóéãààð òîðãî
Õóíçààð öàé
Õóëñàí ëèìáý
Õóóð ÿòãà
Áèéð ÿíòàé
Áè÷èã äàíñ
Øàãàé øàòàð
Øàãàéí ñóì
Ýðèéí çîäîã
Ýâèéí öàâóó
Õóðäàí ìîðèíû õóñóóð

8. Õóð ñ¿¿ëíèé áîîëò õ¿ðòýë
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Òàíãàä öýìáýí ýìæýýðòýé
Òàâàí äàâõàð ãóäàñòàé.
Òàø ìàãíàã õºíæèëòýé
Òàíñàã ñàéõàí îð, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Ò¿¿íèé äîîä àâäðûã íýýæ ¿çâýë
Í¿¿ðèéí òîëü
Í¿äíèé øèë
Ø¿äíèé ñîéç
Ø¿¿ð ñàì
Îî ñàâàí õ¿ðòýë
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Îðíû äýýä òàëûí õàéðöàã äýýð
θõ óòàñ
Îãòëîõ õàé÷
Îëîí ç¿éëèéí þì
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Õàð õèëýí õºâººòýé
Õàìáà òîðãîí õºøèãòýé
Õàíàí õýý øèðýýñòýé
Òàëûí òàâàí òîéðóóëãàòàé
Öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Òºðèéí äºðâºí òîòãîòîé
Òºìºð äºðâºí øèéðòýé
Ãàí õóÿã öàãàðèãòàé
Ãàëûí òóëãà, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Áàëáûí äàðõàí áàëáàæ õèéñýí
Õàøèéí äàðõàí õàäàæ õèéñýí
Õàé÷, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Îðîñûí äàðõàí îâûã íü îëñîí
Ìîíãîëûí äàðõàí ìàÿãèéã íü îëñîí
Òºìðèéí äàðõàí òºº ÷èãèéã íü òîõèðóóëñàí
ĺðâºí õºëòýé øèðýý øèã
ĺðâºëæèí çîîòîé ìîðü øèã
Øèðýý áºõòýé òýìýý øèã
Ãàéõàìøèãò çàíäàí ýðã¿¿ëýã
Ò¿¿íèéã ìÿëààÿ
Ãàð äàíõ
Ãàëûí øèëýýâýð
Õóó äîìáî
Õóâèí ãºí溺
Õîîëíû ò¿ìïýí
Èäýýíèé òàâàã
Õ¿ðòýë öºì á¿ðýí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.

9. Óðãàà ìîäûã óíàãààæ õèéñýí
Óðàí äàðõàí óõàæ õèéñýí
Óóð ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Ãàí áîëäîîð èðèéã õèéñýí
Ãàöóóð ìîäîîð èøèéã õèéñýí
Ñ¿õ, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Àìüòàí á¿ãäèéã óíäàëæ ºãäºã
Àìòòàí á¿ãäèéò äîòðîî àãóóëäàã
Àÿãà øààçàí, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Òóóëûí áóðãàñûã òóëãàæ ìàòñàí
Òóãàë áÿðóóíû øèðýýð ¿äñýí
Àðûí ìîäûã àâ÷èð÷ õèéñýí
Àòíû çîîãîîð ¿äýæ õèéñýí
Àðàã øýýçãèé, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Ñàéí ìîäûã ÷àâ÷èæ õèéñýí
Ñàëàà ìîäûã àøèãëàæ õèéñýí,
Ñàðëàã ¿õðèéí øèðýýð ¿äñýí
Ñàâàð, ò¿¿íèéã ìÿëààÿ.
Ýíý àéë íü
Îëîí ìàëàà ãàäíàà õóðààãààä
Îþóòàí á¿ãäèéã ãýðòýý ä¿¿ðãýýä
ªâ÷ õèâñ äýâñãýðòýé
ªíãèéí èäýý æèìñ ºðººñòýé.
ªäºð øºíºã¿é íàéðòàé
ªºäºº ºíãºðñºí á¿ãäèéã
Õîîëëîæ áàéäàã
Óðóóãàà ºíãºðñºí á¿ãäèéã
Óíäàëæ áàéäàã
¯ðýý äààãàà òàíèõã¿é áàÿí
¯ð õ¿¿õäýý òàíèõã¿é ºíºð
Çààíû øèðýýð õºõ¿¿ðýý õèéãýýä
Çàíäàí ìîäîîð á¿ë¿¿ðýý õèéãýýä
Çàìáàãà öýöãýýð ÷èìãýý õèéãýýä
Æàðàí àëä çýëýý øààãààä
Æàðààõàé áîëñîí óíàãàà óÿàä
Áóìàí àðäòàé áóæèãíàæ,
Ò¿ìýí àðäòàé ò¿æèãíýæ
Òºð çàñàã íü
Òºìºð õ¿ðýý ìýò áàòæèæ
Òºðñºí áèä íàð
Õàâðûí öýöýã ìýò äýëãýð÷ áàéõûí
¯¿ðäèéí ñàéí åðººëèéã
ªíäºð äóóãààð
ªðãºí äýâø¿¿ëüå.
ÃÝÐÈÉÍ ÅЪªË

10. Õàíãàéí ìîäûã õàðóóëäàæ õèéñýí
Õàøèð ìóæààí óðëàæ õèéñýí
Íàðñ ìîäûã íààæ õèéñýí
Íèìãýí ìîäûã íèéë¿¿ëæ õèéñýí
Ìààæèí áóäãèéã íàéðóóëæ õèéñýí
Ìàÿãèéí õýýãèé íü òîõèðóóëæ õèéñýí
Ñàëõèí ñàìáàð õààëãàòàé
Ñàëãàæ òàâüäàã íóãàñòàé
Òàâõèéæ õààãääàã
Òîðõèéæ íýýãääýã
Õààëãàòàé þì áàéíà.
Îðãèë ñàðüäãèéí î¸îðîîð
Îé õºâ÷èéí õàÿàãààð
Îâîëçîí öàëãèæ óðññàí
Îðõîí, Ñýëýíãý
Îíîí, Õýðëýíãèéí õºâººãººð
Øèðýíãý øóãóéä óðãàñàí
Øèâýð ãàíãàí áóðãàñàí äóíäààñ
Øèëæ ñàéíûã íü ñîíãîæ îëîîä
Øèð¿¿í èðòýé
Øèíãýí äóóòàé
Øèíýõýí õàíãèíóóð ñ¿õýýð
Øèðýâ òàñ öàâ÷èæ àâààä
Íîãîîí õàëüñû íü öýâýðëýýä
Íîéòîí ÷èéãèé íü õàòààãààä
ªº ñýâèé íü äàðààä
ªíäºð áîãèíû íü ÷àöóóëæ
ªëçèé óòñàí í¿ä òààðóóëæ
ªðºìäºæ öîîëñîí
ª÷¿¿õýí íàðèéí í¿õýýð
ªºã¿é ç¿ññýí
ªðãºí óðò ¿äýýðèéã
ªºä íü ñ¿âëýæ ãàðãààä
ªâäºãëºæ äàðæ áàéãààä
ªíäèéæ óãçàð÷
Çàõàëæ ÷àíãààæ
×àíãàðóóëæ ¿äýæ
Öààíà íààíà íü òîâ÷èëæ ¿äñýí
Àðâàí òàâàí òîëãîéòîé
Àÿëàã öàãààí õàíà þì áàéíà.
Ãàëûí ãýðëèéã ãàäàãø íü áàäðààñàí
Íàðíû ãýðëèéã íààø íü ãèéã¿¿ëñýí
Ç¿éìýë õóñàí òîîíîòîé
Ç¿ñìýë öóóëáàð óíüòàé
Äàëáàà íàâ÷èò áàãàíàòàé

11. Äàéëæ òîãòîîñîí øèëòýé
Óõààí ãàðãàæ óðëàñàí
Óãàëç ãàðãàæ õýýëñýí
Óíü, òîîíî, áàãàíàòàé þì áàéíà.
Óëààí áóóðàë çîãäîð
Óíàãàí ìîðèíû äýëýýð
Óðëàæ õèéñýí ÷àãòàãà íü
Áàðüñàí ãýðòýý ñ¿ëä íü áîëæ
Áà÷èìäóóëñàí ñàëõèíä
Àðãàìæ áîëäîã þì áàéíà.
Èäýâõòýé àæèë÷íû ãàðààð
Ýð÷èìò ìîòîðûí õ¿÷ýýð
Ýñãèéëýõ ôàáðèêò
Ýâë¿¿ëæ çóëæ
Ýðã¿¿ëæ äàðæ õèéñýí ýñãèéã
ªº ãàðãàëã¿é õàé÷èëæ
ªºäºñ ãàðãàëã¿é ç¿éæ
ªã뺺 ¿äøèéí çàâàíä î¸îä
Õîéíî óðäààñàà çºð¿¿ëæ íºìºðãºñºí äýýâýð
Õî¸ð õàòàâ÷íààñàà ýõýëæ áàðüñàí òóóðãà íü
Õîë çºðæ ýëáýãäñýíã¿é
Õîâîðäîí äóòàæ áàãàäàëã¿é òààð÷ýý.
Õîðøîî õóäàëäààíû ãàçðààñ
Òîîëæ ìåòðëýí ¿çýýä
Òîëãîéæ ýâõñýí ÿìáóó àâ÷
Òàøààëäàæ ýñãýýä
Òààðóóëæ î¸îä
Äàâõàðëàæ íºìºðãºñºí á¿ðýýñòýé
Òàòàæ ÷àíãàëñàí á¿ñë¿¿ðòýé þì áàéíà.
ªäºð íü ãóðâàëæèí
ªíöºã íü äºðâºëæèí ºðõºº
ªºä íü ºðãºæ òàâèàä
Ò¿ëõýæ äýýøë¿¿ëýýä
Òýãøèëæ òààðóóëààä
Ñàÿõàí õàäñàí øèíýõýí îîñðû íü
Ñààð÷ àëäðàõã¿é
Ñàëõèíä äýðâýõã¿é
Ñàéíààñ ñàéí óÿàä
Ààãèì õàëóóíä íàð íýâòðýõã¿é
Ààäàð áîðîîíä óñ íýâòðýõã¿é
Àþóëòàé õ¿éòýíä æàâàð íýâòðýõã¿é
Àÿòàé ñàéõàí á¿ðýýñòýé áîëæýý.
Ýðýýí äààâóóã ýâäýæ ýñãýýä
Ýâë¿¿ëæ î¸îä ýìæèæ ÿíçëààä
Ýðýýëæ ºëçèéëñºí õºø㺺

12. Ýðãýí òîéðîíä íü òàòàæ òààðóóëààä
Òàãíàéëæ øèðýýä
Òàíãàä öýìáýýð ýìæñýí
Òàâ çóðãààí äýâñãýðýý
Òàë á¿ðýýñ íü óóëçóóëæ äýâñýýä
ªíãºëñºí öàãààí îðíóóä
ªäºí çóçààí äýðí¿¿ä
Íýõìýë ñàéõàí á¿òýýëã¿¿ä
Óðäóóð íü òàòñàí õºøèãí¿¿ä
Óãààæ èíä¿¿äñýí äààâóóíóóä
Òîðãî ìàãíàã õºíæë¿¿ä
Òîëãîé áîîäîã àë÷óóðóóä
Òîõèðóóëæ òàòñàí àðàâ÷òàé þì áàéíà.
Äîòîðëîæ ãàäàðëàñàí ºíãºöí¿¿ä
Òîíîã ÿíç òîâðóó õàäààñòàé
Òîì ñàéõàí õ¿ðýí àâäàð äýýð
Òîãòîîæ áàéðëóóëñàí ç¿éëýýñ ÷èíü
Òîéìòîé ãàíö õî¸ðûã õýëáýë
Òîëãîé í¿¿ðýý õàðäàã
Òîéðóóëæ õóâöñàà çàñäàã
Òîì æèæèã òîëüòîé þì áàéíà.
Íààæ õèéñýí íàðèéëæ óðëàñàí æààçàíä íü
Íàì çàñãèéí óäèðäàã÷èä
Íàéç àíä íºõºä íü
Ààâ, ýýæ, àõ ä¿¿ íü
Àëàã õîíãîð ¿ðñèéíõ íü çóðàã õºðãèéã
Àëñ ¿¿ðäèéí äóðñãàë áîëãîí õàäãàëñàí þì áàéíà.
Õ¿ëýã õóðäàí ìîðü
Õ¿÷èò ñàéí áºõ
Ýðýýí áóë÷èíãàà ýðñýí
Ýðõèé õóðóóãàà ÷èì÷ð¿¿ëñýí
Õàðñíàà àíääàãã¿é
Õàðâàñíàà àëääàãã¿é
Õàâòàé ìýðãýí õàðâàà÷èéí çóðãèéã
Õàäãàëæ äóðñàæ ÿâäàã þì áàéíà.
Óóæèì çàéòàé ø¿¿ãýýí¿¿ä
Óãñàð÷ òàâüñàí ÷åìîäàíóóä
Óíøäàã íîìûí ñàíä íü
Îëîí ìýðãýæëèéí íîì
Îð÷èí ¿åèéí çîõèîëóóä
Ðîìàí, òóóæ, æ¿æã¿¿ä
ªºðºº ñóðàëöàõ áè÷èã
ªäºð òóòìûí õýâëýë¿¿ä
Ìàíàé íàìûí ò¿¿õ
Ìàðêñ Ëåíèíèé ñóðãààë

13. Òóõàéëñàí ò¿¿õ íàìòàð
Òóñãàé ìýðãýæëèéí õè÷ýýë
Áóãóéí öàã, áè÷ãèéí öààñ
Áèéð õàðàíäàà
Áýõ ¿çýã
ªíãèéí áóäàã
ªâðèéí äýâòýð
Õ¿¿õäèéí ñóðàõ áè÷èã
Õ¿ñíýãò õýìæ¿¿ðèéí øóãàì õ¿ðòýë á¿ðýí
Àðä÷èëñàí îðíóóäûí õºãæèë
Àìæèëò á¿òýýëèéí öóóðàé
Àæ ¿éëäâýðèéí ìýäýý ñýëòèéã
Àëãàñàëã¿é òàíèóëæ áàéäàã
Ðàäèî õ¿ëýýí àâàã÷ áàéíà.
Øèðýýíèé öàã
Øèëýí àÿãà
Øèíý îíû õóàíëè
Øààçàí çàâüÿà
Øàòàð äààì
Øàãàéí õýðýãëýë
Õ¿¿õí¿¿äèéí ýäëýë
Õ¿¿õäèéí òîãëîîìîîñ
Õî¸ð íýãõýíèéã õýëáýë:
Õóðóóíû áºãæ, õóìñíû õóòãà
Õóâàíöàð òîãëîîì
Ýíãýðèéí ç¿¿, ðåçèí òîãëîîì
Æèâõ ºëãèé, ÷èõíèé ýýìýã
×èõìýë òîãëîîì, ¿ñíèé õàâ÷ààð
¯ëýýæ õèéëäýã òîãëîîì
¯íýã òóóëàéí õ¿¿õýëäýé
Øààçàí ìîðü, øàõìàë òýìýý
Îéð çóóðûí æèæèã ýäëýë
Îð÷èí öàãèéí îëîí òîãëîîì áàéíà.
Òîì æèæèã áèåäýý
Òîõèðóóëæ õèéñýí õóâöñûí ÷èíü
Òîéìòîé õýäèéã õýëüå.
Òîðãîí äýýë, äîòóóð õóâöàñ
Õàð öàãààí õóðãàí äýýë
Õàâàð íàìðûí ºìñãºë
Õàòóó óëòàé õðîì
Õàéìàð óëòàé ãóòàë
Õàëçàí ñàðüñòàé
Õàìàð áîãèíîòîé íààìàë
Äóãóé ìàëãàé. äóðäàí á¿ñ
Äóëààí õóâöàñ õºâºíòýé äýýë

14. Õºíãºí õóâöàñ
¯íýò äààâóó, ¿éòýíõóàð äýýë
Ìèíæèí ìàëãàé, ìèí÷¿¿ òýðëýã
Èäýð ãóðâàí åñèéí
Èðì¿¿í ñ¿ðõèé õ¿éòýíä
Ýäýëæ ºìñäºã
Ýñãèé ãóòàë, èëáýíõ õ¿ðýì
¯ñòýé äýýë, ¿íýãýí ìàëãàé õ¿ðòýë áàéíà.
Óðàí ýõ÷¿¿äèéí óòàñ ç¿¿íèé õàéðöàã
Óðò áîãèíî ç¿¿, íàðèéí òóóøàà óòàñ
Íàíæèí çàëàà, òýðýãòýé óòàñ
Òýâíý øèâ¿¿ð, òýìýýíèé óòàñ
Òºìºð õóðóóâ÷, ò¿¿äãýí óòàñ
Íýõìýëèéí ç¿¿, íèéòãýñýí óòàñ
Á¿ä¿¿í ç¿¿, Ẻðºíõèé óòàñ
Îí÷ã¿é íèéòãýñýí óòàñ
Îãòîðõîí ¿ëäñýí ó÷èã
Õàâààñíû ç¿¿, õàãàñ íîîëèéí óòàñ
Øàãëààñíû ç¿¿
Øàíäàñ øºðìºñ õ¿ðòýë áàéäàã þì áàéíà.
Ãîî ñàéõíû õýðýãëýëýýñ
Ãîë ç¿éëèéã õýëáýë:
¯ñíèé òîñ, ¿íýðòýé óñ
Í¿¿ðíèé òîñ, í¿äíèé øèë,
Ñàâàí, îî, ø¿äíèé ñîéç
Ñàõëûí ìàøèí
Àéë áîëãîíä áàéäàã
Àÿãà øàíàãàíû àë÷óóð
Àðèóí öýâðèéí õýðýãëýë á¿ðýí áàéíà.
θäëûí ìàøèí
Ñòîë øóðãóóëãà
Èæèë öýâýðõýí ñàíäëóóä
Ýâõäýã öàãààí îð
Èäýø óóø õàäãàëäàã
Ýðãýíýã ø¿¿ãýý õ¿ðòýë áàéíà.
Ñèÿàí ò¿ìïýí. ñýíæòýé ñàâ
Öàãààí äàíõ, öàéíû äîìáî
Õàé÷ øèëýýâýð
Õàëóóí ñàâ. õàëáàãà ñýðýý
Øààçàí àÿãà, øàíàãà õàëáàãà
Ãóðèëûí ãàìïàíç, ãóëóóç, çààçóóð
Óãààãóóð ìàøèí, óñíû ëààç
Óãààãóóðûí ñàâ
Òîãîîíû õàâõàã
Òîì æèæèã õóâèí

15. Òîîñ ñîðîã÷ ìàøèí
Òîãîîð õàëäàã æèãí¿¿ð
Òîîöîîíû òîîëóóð õ¿ðä
Ãàëûí õàé÷, ãàð ÷èéäýí
Çóóõ ñîðóóë, çóðàõ ÷¿äýíç õ¿ðòýë áàéíà.
Ýõèéí àëäàðîäîíã
Ýíãýð äýýðýý ãÿëàëçóóëñàí
Ýã÷ ä¿¿ íàð ìààíü
Ýðõýì çî÷ëîìòãîé çàíøëààðàà
Ãàäàãø òàòñàí ÿíäàíòàé
Ãàë ñàéòàé çóóõàí äýýð
Ò¿ìáýãýð òîãîîãîî òàâüæ
Ò¿¿äãýí ãàëàà áàäðààæ
Àëàã ýðýýí á¿òýýëýãòýé
Àì äºðâºëæèí õýëáýðòýé
Àÿãà øààçàíãèéí øèðýýí äýýð
Àâ÷èð÷ òàâüñàí ç¿éëèéã õýëáýë:
Òàâàí òàíñàã á¿ðäñýí öàé
Òàâàã ä¿¿ðýí èäýý
Òàëõ, òîñ, ÷èõýð
Õýâëýæ õèéñýí áîîâ
Õýð÷èæ õèéñýí áîîðöîã
Õàéëæ íàéðóóëñàí òîñ
Õàíäàëæ áóöàëãàñàí ýýçãèé
Õàòààæ òàâüñàí ààðóóë
Ýâë¿¿ëæ øàõñàí áÿñëàã
Èðãýí õîíèíû ø¿¿ñ
Èäýõýä àìòëàã
Èäýýíèé ÷èìýãòýé
ªðºì òîñ òýðã¿¿òíýýð
ªíãºëæ ÷èìñýí þì áàéíà.
Àéðàã òàðàã
Àðõè ñàðõàä
Àìòàò æèìñ
Àëü ñàéõàí ç¿éëýý
Àðâèí èõýýð áýëòãýæ
Óëñî îëíûãîî
Óðèí çî÷èëæ
Óóëãàæ èä¿¿ëæ áàéãàà íü
Òýä á¿õíèé àìüäðàëä
Òýìäýãëýëò ºäºð áîëæ áàéãàà áèç ýý.
ªð㺺 ãýðýýðýý òîõèëîã
ªìñºæ ýäëýõýýðýý áàÿëàã
ªãººìºð ñàéõàí àìüäðàëòàé
ªíºä ìºíõ ìàíäàæ ÿâàõûí

16. ªëçèéò åðººëèéã äýâø¿¿ëüå.

17. ÒÀÂÀÍ ÕÎØÓÓ ÌÀËÛÍ ÕÈØÃÈÉÍ ÅЪªË
Òàâàí õîøóó ìàë íü
Òàë ä¿¿ðýí áýë÷ýýä
Òàíñàã ñàéõàí óðãàìëóóäûã
Òàéâàí ÷ºëººòýé èäýýøèëíý,
Ýð öîãòîé çàëóó÷óóä
Ýðãýæ òîéð÷ õàðèóëíà.
Ýäèéí çàñãèéí áàÿëàã
Ýðõýì ñ¿ðãýý ¿ðæ¿¿ëüå.
Ñ¿¿ ñààëü íü äàí òîñ
Ñ¿¿ë äýë íü öóë àëò
Àëòíààñ èë¿¿ ¿íýòýé
Àøèãò ìàë ñ¿ðãèéã ìàãòúÿ.
Áàðóóí òàëààð íü ä¿¿ðýí
Áàðèõàä îðîî
Óíàõàä íîìõîí
Óðàëäàõàä õóðäàí
Ó÷ðàõàä áàõòàé
Óóë òàëûã á¿ðõñýí
Óëààí õýýð àäóóíû
Õèøèã áóÿí äýëãýðýã.
Õîéä òàëààð íü ä¿¿ðýí
Õîëáîî õî¸ð áºõòýé
Õîíèí õàð í¿äòýé
Øèðýý òýãø áºõòýé
Øèëäýã ñàéí àò
Øèëäýã ñàéõàí èíãý
Øèëáý áàãà òîðîì
Øèíý ãàðñàí áîòãî õ¿ðòýë
Øèë óóëûã á¿ðõñýí
Øèðýý óëààí òýìýýíèé
Õèøèã áóÿí äýëãýðýã.
Ç¿¿í òàëààð íü ä¿¿ðýí
Ç¿ñ óëààí ºíãºòýé
Ñýëýì õóðö ýâýðòýé
Øèíãýí óðò ñ¿¿ëòýé
¯íý èõòýé øàðóóä
¯ðæèë ñàéò ¿íýýí¿¿ä
Çýëýíä áàéñàí áÿðóóíóóä
Æèæèã õººðõºí òóãàëóóä õ¿ðòýë
Òàë óóëûã á¿ðõñýí
¯õýð èõ ñ¿ðãèéí
Õèøèã áóÿí íü äýëãýðýã.
Óðä òàëààð íü ä¿¿ðýí

18. Óÿíãà ñàéõàí äóóòàé
Óðò áîãèíî ýâýðòýé
Õàâòãàé óóöòàé
Õàëèâ ñ¿¿ëòýé
Õàëçàí öàãààí õîíèíû
Õèøèã áóÿí íü äýëãýðýã.
Äîîä òàëààð íü ä¿¿ðýí
Äîãøèí øèð¿¿í áàéäàëòàé
ßíç ìàÿã íü õººðõºí
ßíãèð ñàéõàí äóóòàé
Õàäààð ÿâàõ äóðòàé
Õàëüòàð÷ óíàõûã ìýäýõã¿é
×àíãà ñàéõàí áèåòýé
×àäàìãàé õóðö òóóðàéòàé
Ñàãñãàð óðò íîîñòîé
Ñàéõàí 纺ëºí íîîëóóðòàé
Òóðãèæ öîðâîëçîõ ÷èìýýòýé
Ò¿ð¿¿ëæ áýë÷ýýðëýõ ààøòàé
ßìààí ñ¿ðãèéí
Õèøèã áóÿí íü äýëãýðýã.
Äýýä òàëààð íü ä¿¿ðýí
Äàíõàð ñàéõàí ýâýðòýé
Äàíàãàð òîì áèåòýé
Õàæèãíàñàí ñàéõàí äóóòàé
Ñààëèàð èõ
Ñàâãààð ºòãºí
Ñàðëàã ¿õðèéí
Õèøèã áóÿí íü äýëãýðýã.
Ýíý çóðãààí ç¿ñèéí ìàë
Çîãñîëòã¿é ÿâæ, çóó õ¿ð÷
Ìÿòðàëãóé ÿâæ, ìÿíãà õ¿ð÷
Ò¿äýëã¿é ÿâæ, ò¿ì õ¿ð÷
Áóöàëòã¿é ÿâæ, áóì õ¿ð÷
Ñààðàëã¿é ÿâæ, ñàÿ õ¿ð÷
Îíä çóäã¿é
Îð÷ëîíä àþóëã¿é
Ýçýí õ¿í íü ýìãýãã¿é
Ýðõýì ñ¿ðýã íü ãàðçã¿é
Òºð óëñ íü áàò.
Òºðñºí ýõ îðîíäîî
Ò¿ìýí àðä áèä
Õýçýýä ìºíõ áàéõûí
Ò¿âøèí ñàéõàí åðººëèéã äýâø¿¿ëüå.

20. ÝÐÈÉÍ ÃÓÐÂÀÍ ÍÀÀÄÌÛÍ ÅЪªË
Çýý õº
Ýðèéí ãóðâýí íààäàì íü
Ýðòíèé öóóòàé íààäàì þì.
Ýðòýé õ¿÷òýé íü áàðèëäàæ
Ýðäýíýò õ¿ëýã íü óðàëäàæ
Ýðõèé ìýðãýí íü õàðâàæ
Ýíã¿é èõ íààäìàà õèéäýã áèëýý.
Çýý
Ýðýýí àñðûí ¿¿äíèé ç¿ã
Ò¿ìíèé í¿ä øèðòýõ¿éåý
Ýðýëõýã öóóòàé áºõ÷¿¿ä ìààíü
Òºäõºí çóóð áýëäýí çîäîãëîæ
Óóëûí á¿ðãýä øèã äýâýí ãàð÷
Óóðòàé þì øèã øàâàí çîãñîæ
Äàâøèæ äàéðààä ãýíýä¿¿ëæ áàéäàã
Òàòàæ àâààä òàøààëäàæ áàéäàã
Ǻðººä èðñíèé íü õàâñàð÷ áàéäàã
Ç¿òãýýä èðñíèé íü äàãóóëæ áàéäàã
Òîñîæ àâààä òîíãîð÷ áàéäàã
Äîâòîëæ èðýýä çîëãîíãóóòàà
Äîòóóð äýãýý õèéæ áàéäàã
Ñýëæ õàëààä ñóéëæ áàéäàã
Ñýðì¿¿í çîëãîæ ñýæëýýä
Ñýýðýí äóíãóé ýðã¿¿ëæ ÷ áàéõ øèã
Ñóãàäàæ àâààä òîíãîð÷ áàéõ øèã
Ñóéëæ õººãººä õàÿæ ÷ áàéõ øèã
ªðæ áàéãààä ã¿éæ îðîîä
ªðãºæ äîð íü äàðæ ÷ áàéõ øèã
Àðãà ìýõýý ãàðãàæ
Àõèí äàõèí õàÿæ äàâøñààð
Àðäûí íààäìûí ò¿ð¿¿ã àâ÷
Àëäàð öîëòîé àâàðãà áîëäîã.
Çýý õº
Ýðõèéäýý ýð÷òýé
Ýãìýíäýý õ¿÷òýé
Ýýòýí ýðýýí íóìòàé
Ýð÷èò öàãààí ñóìòàé
Ýðýìãèé ÷èí çîðèãòîé
Ýðýëõýã ìîíãîëûí õàðâàà÷èä
Ýõ îðíûõîî ñ¿ðèéã áàäðóóëàí
Èõ íààäìûíõàà áàõäàë áîëæ
Àòààòàí äàéñíûã äàðàã÷
Àìãàëàí òàéâíûã õàìãààëàã÷

21. Àëäàð öóóòàé áààòðóóä øèã
Àâõààëæèò ìýðãýí ñóð÷èíãóóä
Ýðèéí áóë÷èí øàëãàæ
Ýíã¿é îëíûã áàõàðõóóëæ
Áàðñ öîîõîð íóìàà òýëæ
Áàÿðûí óóõàé ñóðàà õàðâàõàä
Õóí öàãààí ãîäèë íü
Õóé ñàëõèíààñ õ¿÷òýé
Àãøèí ìº÷èéí äîòîð
Àãààð ç¿ñýí èñãýð÷
Õîøóó öàãààí ñóì íü
Õîëûí òýðòýý ñóðàíä
Òóñàõ õ¿÷ýý àâààä
Òóí ò¿ðãýí ä¿¿ëýõýä
Àëòàí íàðàíä ãÿëáàëçààä
Àëñàä òîä õàðàãäàíà.
Äýãæèí áîëãîí ãî¸ñîí
Äýëëýæ íààñàí ºä íü
Õàðöàãà øîíõîðòîé ç¿éðëýìýýð
Ä¿¿ëýí èñãýðýí íèñýæ
Õóðä õ¿÷ íýìäýã þì.
Î÷ñîí ñóì íü õîîñîíã¿é
Îðñîí ñóðàà íóðààíà.
Îíîî á¿ðèéä õºãæèëäºí
Óóõàé äóó õàíãèíàíà.
Çýý õº
Ñýð¿¿í îðíûõîî óëèðàëä
×èéðýã äàñàí ºññºí
Ñ¿ðýã èæèë äóíäààñàà
Øèãøìýë õóðäàí õºëã¿¿ä
Ãàë õàëóóíä ÷ ÿäðàõã¿é
Ãàçðûí áýðõèéã òóóëààä
Ñàëàà ä¿¿ðýí í¿äýýðýý
Áàðòàà á¿õíèéã àæèãëàí
Õàøãèðàí äóóëàõûí öóóðàéãààð
Õàìàã õ¿÷ýý íýìýýä
Ñàëáàí õàìðûí í¿õýýð
Àìüñãàëàà ãàðãàí äàâõèñààð
Ñàëõèí õ¿ðäíýýñ õóðäàí
Àõèí àõèí õóðäàëñààð
Óðóó ãàçàð ãýæ áàðäàëã¿é
ªºä ãàçàð ãýæ öºõðºëã¿é
Ìîõîøã¿é ÷àäïûíõàà ýðýýð
Ìîðüäûã öóâóóëàí ã¿éöñýýð
Çàäãàé ÷óëóóã ¿ñýðãýí

22. Çàìûí òîîñûã áóòàðãàæ
Æîëîî ñóíãàí óðàëäàã÷
Æàâõëàíò õ¿ëýã ñàéõíàà.
Çýý õº
Ýðýëõýã õ¿÷òýé íýã íü
Ýíý áàðèëäààíä øàëãàð÷
Ýðõèé ìýðãýí õàðâàà÷ íü
Ñóðûí öóâààíä ò¿ð¿¿ëæ
Ýðäýíýò õºëãèéí äîòðîîñ
Ýðýìãèé õóðäàí íü òîäîð÷
Ýðèéí ãóðâàí íààäàìäàà
Ãàðãóóí ò¿ð¿¿ëñýí á¿ãäýýðýý
Ãàâüÿà öîëîî äóóäóóëæ
Ãàçàð íóòãàà íýðë¿¿ëæ
Áýëýã øàí õ¿ðòýæ
Á¿õ îëîíäîî õàéðëàãääàã áèëýý.

23. ï¯ ÁÀÐÈÕÛÍ ÅЪªË
Õºõ ìºíãºí îãòîðãóéãààñ íààãóóð
Õºâºëçºí í¿¿æ áàéãàà
Õºâñãºð áàðààí ¿¿ëýí äóíäààñ
Õ¿ðæèãíýí äóóãàðàõ
Õ¿éòýí õàëóóí õèéíèé õ¿÷ýýð
Õºâðºí öóòãàõ áîðîîíû ÷èéãýýð
Õºõºð÷ óðãàæ öýöýãëýæ íàâ÷èëñàí
Õºõ íîãîîíû øèì íü äýëãýðñýí
Õºãæèëòýé ñàéõàí çóíû öàãò
¯ç¿¿ð õóðöòàé çàññàí
¯íäñýí òîëãîéòîé ãàäñàà
Óðàí çàëóó ìóíààðàà
Óäàà äàðààëàí öîõèæ øààãààä
Ãóíàí øàðûí øèðèéð
Ãóðàìñàëæ ýð÷èëñýí
Ãóíàãàð óðò çýëýý
Ãó÷ øàõàì ýð÷¿¿äèéí õ¿÷ýýð
Ãóëæèéõã¿é áîëòîë ÷àíãàëààä
Àð õºíäèé ä¿¿ðýí áýë÷ýýðëýñýí
Àé ò¿ìýí àäóóãàà
Àäóó÷èí çàëóó÷óóä íü
Àçàðãà àçàðãààð íü öóãëóóëæ èðýõýä
Òàòàë ñàéòàé çàëóóñ íü
Òàãíàé ñàéòàé óóðãàà áàðüæ
Òàñðàõã¿é ñàéí õóéâàà óÿæ
Òàâàðöàãëàõã¿é ñàéí ìîðèî óíàæ
Õººâºë îðîîëäîã
Õºäºëáºë æîðîîëäîã
Õººðõºí ýñãýëýí óíàãàà
Îéòîë óóðãàëæ
Öîéëòîë ñóóëãàæ
Îðèëóóëàí ÷àðëóóëæ
Îëîí çàëóóñààð íîöóóëàõàä
Ýðòýé ãýñýí íü íîöîæ
Ýâòýé ãýñýí íü íîãòîëæ
Ýãíýæ ÿðàéñàí ÷àãòààð ÷àãòàëæ
Ýð÷èëæ íèéòãýñýí îîñðîîð
Ýðñõýí òàòàæ óÿàä
Ýðãýæ ÿàõûã íü õàðâàë
Àòàð òàðãàí óíàãàíóóä
Àð òèéøýý çàõàëæ
Óðàãøàà óõàñõèéæ
Óðóóë àìàà øóäàð÷

24. Óðò çýëýý ÷àâõäóóëæ
ßãíàéæ ãýäýðãýý çàõëààä
ßíãóóðõàæ õàæóóãààðàà îé÷îîä
ßàñàí ÷ íîìõðîõ øèíæã¿é áàéëàà.
Äîãøðîí ýìíýãøñýí ã¿¿í¿¿ä
Äýðãýä¿¿ð äàéðàí ãàð÷
Äýìèé öîéëîí äàâõèõàä
Õàøèð ñàéí àçàðãà
Õàðæ àæèãëàí òàíèàä
Õàíãèíàí ¿¿ðñýæ ÿíöãààãààä
Äýëíèéõýý õÿëãàñûã
Äýýø íü øàøèðëóóëæ
ĺðâºí òóóðàéãààðàà
Äýëõèéã îíãèëñîîð
Õ¿ð÷ ã¿éöýí î÷îîä
Õ¿ç¿¿ òàëáèí ýðã¿¿ëæ
Õ¿é ñ¿ðýã èæèëäýý
Õººí îðóóëæ èðýõýä
Õ¿÷èò çîëáîîò çàëóó÷óóä
Õ¿äýð õóðäàí ìîðèî óíààä
Õºâºëçñºí óðò óóðãàà áàðèàä
Õººæ ã¿éöýæ óóðãàëààä
Õ¿÷ ìýäýí òîãòîîãîîä
Íîöîæ áàðüæ, íîãòîëæ àâààä
×èõäýæ áàéæ ÷àãòàëæ ÷ºäºð뺺ä
Àâãàé á¿ñã¿é÷¿¿ä
Àãàð çàíäàí õóâèí áàðüæ
Àòàð ýìíýã ã¿¿íèé õºëä
Àéìøèãã¿é ñóðìàã ñóóæ
Àðâèí ýâëýã ñ¿¿ãèé íü
Àìñàð áÿëõòàë ñààãààä
Øàðûí øèðèéã
Øàð óñàëæ áîëãîîä
Øàãëàæ î¸îä
Óÿâàë õàðààòàé
Óòãàâàë õîâîîòîé
Óðò á¿ë¿¿ðòýé
Óóäàì ¸ðîîëòîé
Òîì õºõ¿¿ðýíä
Òîíãîéëãîæ þ¿ëýýä
Òîîëæ á¿ëýýä
Òîðäîæ èñãýýä
Ñàãàæ õººñðººä ãàðàõàä
Ñàâ òîðõîíä òàñëààä
Òîì çîîðèíä õóðààãààä

25. Àéðàã áýëäýõ òºëºâëºãººãºº
Àõèí äàõèí äàâóóëààä
Íîãòíû àéðàã ¿ëäýýãýýä
Íàìðûí ñýð¿¿í ÷ áîëëîî.
Íîãîîíû ñºë ÷ õàòëàà
Öàãèéí æàìûã äàãàæ
Öàãààí õÿðóó ÷ óíàëàà
Íàñ æèãäýðñýí óíàãàíóóä
Íàðàíä øàðëàæ õ¿÷ íü áºõ溺ä
Íàñæèæ õºãøèðñºí ã¿¿í¿¿ä
Õàçàæ õàéðàõ ãýýä
Õàâüòóóëàõ ÷ äóðã¿é áîëëîî
Øàð íàìðûí ñ¿¿ë÷ýýð
Øèéäýæ òîâëîñîí ºäºð
Áóìàí ñ¿ðýã ìÿëààñàí
Áîëä ýðäýíý òýìäãýý
Óòààã¿é ä¿ðýëçñýí ãàëä
Óóøãè ìýò óëààí áîëãîîä
Ñîðãîã õººðõºí óíàãàíû
Ñîãîî õî¸ð ÷èõèé íü
Ñîëæèð áîëòîë ìóøãèæ
Õºâ÷ íèìãýí öàâèé íü
Õºíä¿¿ð áîëòîë áàçàæ
Õºäºëãºõã¿é áàò áàðèàä
Õºðñèé íü ãÿëàéòàë õàéðààä
Àéðàã íýðòýé àðèóí ÷àíàðòàé
Àøäûí áýëýãò èäýýíèéõýý
Ðàøààí áîëñîí äýýæèéã
Áàðèóë ñýíæ ñàéòàé
Áàãòààìæ îðö èõòýé ñàâàíä
Áÿëõàæ öàëãèòàë ä¿¿ðãýýä
Áÿðòàé õî¸ð íü äàìæèëæ
Îðîí ãýðèéíõýý õîéìîð ñºãíººä
Îëîí ¿åä ºâëºæ õàäãàëñàí
Óõàæ óðëàæ õèéãýýä
Óãàëç õýýòýé áóäñàí
¯íäýñ öàðñàí õóëíóóäàà
Óãààæ àð÷èæ öýâýðëýýä
Öààñ øèã íèìãýí
Öàñ øèã öàãààí
Õýý íü òîâãîð, äóó íü øèíãýí
Ãàíãàð øààçàí õóëíóóä
Ãàðãàæ áàñ àâ÷ðààä
Áàð àðñëàí õàòãàæ
Áàçààæ óðëàñàí á¿òýýëýãòýé

26. Áàõèì äîðèóí õºëòýé
Âàíäàí øèðýýí äýýð ºðæ
Áàðèõ àìñàðòàé ä¿¿ðãýýä
Õîëûí çî÷èä îéðûí íºõºä
Àìàð ìýíäýý ìýäýëöýæ
Àæ àìüäðàëàà õ¿¿ðíýëäýæ
Àç æàðãàëàà åðººæ
Àÿ äóóãàà ºðãºæ
Õºãæèì õóóðàà ýãøèãëýæ
Õºãæèëòýé ñàéõàí íàéðëàñàí þì áèçýý.

27. ï¯ÍÈÉ ¯ÐÑ ÃÀÐÃÀÕÛÍ ÅЪªË
Çýý
Õºõ ìºíãºí òýíãýðèéí àãààðààñ
Õºøèãëºí òàòñàí
Õºõ áàðààí ¿¿ëýíä íü
Ãàë ìýò öàõèëãààí ãàð÷
Ãàéõàìøèãò õóð áóóæ
Ãàäñàí ñîëîíãî òàòàæ
Àðâàí ºíãèéí öýöýã
Àëàãëàí äýëãýð÷
À÷òàé ñ¿ðýã íü èäýýøèëæýý.
Çýý
Õîë ñàéõàí çýëýý
Õîéãóóðàà òàòàæ
Óðò ñàéõàí çýëýý
Óðäóóðàà òàòàæ
Õºíäèé㺺ð ä¿¿ðýí
Õºõ àëàã àäóóãàà öóãëóóëæ
Óóðãàíû óðòûã áàðüæ
Õóéâíû öýýëèéã óÿæ
Õóé ñàëõè øèã
Õóðäàí ìîðèî áàðüæ
Õóëàí, òàõü áîëñîí
Óíàãàà óóðãàëæ
Äàëàí õ¿í
Äàðæ íîãòëîîä
Íàÿí õ¿í
Íàéðëàí ÷àãòëààä
Íàðèéí ãóðàìñàí çýëýý
Íà÷èí çààíààðàà ÷àíãàðóóëæ
Óðò ñàéõàí ãàäñàà
Óðàí çàíøèëòàé ìóíààðàà ò¿ãæ¿¿ëæ
Óÿñàí óíàãà þì áèçýý.
Çýëëýñýí óíàãà ÷èíü
Çýýð ãºðººñíººñ îëîí
Íîãòîëñîí óíàãà ÷èíü
Íîãòðóó øóâóóíààñ îëîí
Ýõèéíõýý äýðãýä,
Ýíòýé öàãààí
Ýñãèéãýý äýâñýæ
Ýëäýâ ç¿éëèéí
Èäýý óíäààãààí
Ýãí¿¿ëýí òàâüæ
Àæíàé öàãààí õ¿ëãèéíõýý öýãýýã

28. Àëòàí ìºíãºí öàãàðèãòàé
Àãàð çàíäàí àãàðóóíäààí
Àìñàð òýãø ä¿¿ðãýýä
Àðâàí ç¿ãò íü ñàöàë áîëãîí ºðãºæ
Àäóóí ñ¿ðãèéíõýý áàÿðûã ¸ñîëæ á¿õèéä
Ààâûíõàà áóÿíä àðâèí ñàéõàí
Ýýæèéíõýý áóÿíä ýëáýã ñàéõàí
Þó ñàíàñàí åñºí õ¿ñýë
Àëäàð íýð àðâàí öàãààí áóÿí íü
Ñ¿í äàëàé ìýò ºðãºí äýëãýð÷
Áàäðàí òóíàð÷ áàéõûí
Áýëýãòýé åðººëèéã íèéòèéí äóíä
Ìàøèä äýâø¿¿ëýí àéëòãàÿ.

29. ÒªËÈÉÍ ÅЪªË
Öàãèéí ñàéõàí áîëëîî
Öàãààí öýí øóâóó èðëýý.
Öàñò óóë ãýñëýý
Öàãààã÷ ã¿¿ óíàãàëëàà.
Öàãëàøã¿é èõ áàÿð áîëëîî.
Õóí øóâóó èðëýý
Õóð öàñ ãýñëýý
Õóëàã÷ ã¿¿ óíàãàëëàà.
Õóâüòàé èõ áàÿð áîëëîî.
Àíãèð øóâóó èðëýý
Àòàð ãàçðûí íîãîî óðãàëàà
Àëàã÷ ã¿¿ óíàãàëëàà
Àøäûí èõ áàÿð áîëëîî.
Õîíãîð ãàëóó èðëýý
Õîíõðûí öàñ ãýñëýý
Õîíãîð ã¿¿ óíàãàëëàà
Õîñã¿é èõ áàÿð áîëëîî.
Õºõºº øóâóó èðëýý
Õºðñºí ãàçàð ãýñëýý
Õºãíºñºí õóðãàà ñààõëàõ
Õèøèãò èõ áàÿð áîëëîî.
Äýëäýí ÷èõòýé ãºðººñ òºð뺺
Äýëýí èõò ìàëàà ñààõ
Äýëãýð èõ áàÿð áîëëîî.
Óëèàñ ìîä íàéëçàëëàà
Óíàãà äààãà äýëëýõ
Ó÷ðàëò ñàéõàí öàã èðëýý.
Õàéëààñ ìîä íàéëçàëëàà.
Õàìàã îëíûã áàÿñãàõ
Õàðèëòã¿é èõ áàÿð áîëëîî.
Õóñ ìîä íàéëçàëëàà
Õîíü õóðãàà õÿðãàõ
Õîñã¿é èõ áàÿð áîëëîî.
Áóðãààñ ìîä íàéëçàëëàà
Áÿðóó òóãàëàà çýëëýõ
Áóÿíòàé èõ áàÿð áîëëîî.
Áèé á¿õýí òºãñ
Áèëã¿¿í ñàéõàí öàã èðëýý
Áèëýã áèëãèéí äýýä áîëãîæ
Áýëýã åðººëºº òàâüÿ.
Áèò¿¿ òóóðàéòàí íü á¿ðäò¿ãýé
Á¿ðõýýð õóíäàãà íü ä¿¿ðò¿ãýé
Á¿ãä îëíîîð íýðò¿ãýé.

30. Àö òóóðàéòàí íü àðâèæòóãàé
Àÿãà øàíàãà íü öýëýëçò¿ãýé
Àðä çîí íü ìºíõºðñ¿ãýé.
Õºâã¿¿í ¿ð íü ºíºð áîëòóãàé
Îõèí ¿ð íü îëîí áîëòóãàé
Ñ¿ìáýð óóë ìýò áàò áîëòóãàé
Ñ¿í äàëàé ìýò ã¿í áîëòóãàé
Ñàð íàð ìýò ãýðýëòýé áîëòóãàé
Ñàâ åðòºíö ìýò àãóó áîëòóãàé ªäºð á¿ð
ªëçèé õóòàã íýìò¿ãýé
Ñàð á¿ð
Ñàéí áóÿí äýëãýðò¿ãýé
Æèë á¿ð
Æàðãàë áàÿðààð áÿëõòóãàé.

31. ÕÓÐÈÌÛÍ ÅЪªË
Çýý
Ýíý åðòºíöºä òºðººä
Ýíõ ó÷ðàë á¿ðäýýä
Ýðäýíýò õ¿íèé áèåèéã îëîîä
Ýõ äýëõèéã òýòãýñýí
Ýëáýðýëò ýýæ ààâ ÷èíü
Ýíõðèé íÿëõ áèåñèé ÷èíü
Ýåëäýã 纺ëºí ºëãèé㺺ð
Ýìõëýí õó÷èæ
Ýíä¿¿öýõèéí æèõ¿¿í õ¿éòýíä
Ýëýãíèé èë÷ýýð äóëààöóóëàí
Ýýëòýé ñàéõàí ñóðãààëàà õàéðëàí
ªðãºí òýòãýæ ºñãºñíººñ äàðààëàí
Ãàðû ÷èíü ãàíçàãàíä õ¿ðãýæ
Õºëèé ÷èíü äºðººíä õ¿ðãýëýý.
Õºâ÷èí äýëõèé óóäàì áîëîâ÷
̺ðºí äàëàéãààð õîëáîîòîé
Àìüòàí õ¿í îëîí áîëîâ÷
Ç¿ðõ ñýòãýëýýðýý õîëáîîòîé ãýæ
Àõ ä¿¿ áîëîëöîí
Àìðàã ñàäàí áàðèëääàã íü
Àëñ ýðòíèé ¸ñ áèëýý.
Àéë ñààõàëòààðàà òàíèëöààä
Àæèë ÿâäëààð íºõºð뺺ä
Àÿ çàíãàà àâàëöààä
Àæèë òºð뺺 íýãòãýõýýð
Õèë øàäðààð õàíèëñàí
Õî¸ð õ¿¿õäèéí ìààíü
Çàÿà çàì íü íèéëýýä
Çîë ìºð íü çîõèîä
Ààâ ýýæýý áàÿðëóóëàí
Àõ ä¿¿ íàðàà öýíã¿¿ëýí
Àç æàðãàëòàé àìüäðàõûí
Àëòàí áîñãûã íýýæ
Àéë îðîí ¿¿ñãýõýýð áîëæ
Ýöýã ýõ, àõ ä¿¿ íàð á¿ãäèéã
Ýðõýìëýæ õóðèìëóóëñíû áàÿðûí õóíäàãûã
Áàðüæ õýëýõ ¿ã áîë
¯ð õ¿¿õýä ìààíü,
ªíº æàðãàæ
Äýëãýð÷ æàðãàæ
Äýâøèæ æàðãàæ
Õ¿ì¿¿æèí æàðãàæ

32. Õ¿íäëýãäýí æàðãàæ
ªëçèé õèøèã á¿ðäñýí
Ýíý ñàéõàí ºð㺺í人
ªºðñ人 ýçýí õ¿íèé ¸ñîîð ñóóæ
¯ðæèë ìàëààð õîòîî ä¿¿ðãýæ
¯ð õ¿¿õäýýð ºíºð ºòãºí
¯éëñ ýðäìýý𠺺äðºã áàÿí
Äàéðààä èðýõýä äàëàé øèã
Áóöààä èðýõýä áóëàã øèã
Ñàéí ¿éë íü
Ñàëõèí õóð ìýò ýëáýã
Ñàíàñàí á¿õýí íü
Ñààäã¿é á¿òýæ
Áóÿí õèøèã íü àðâèæèí
Áóóðàëòã¿é æàðãàí
Áóì ò¿ì íàñëàõûí
Àøäûí áèëýã
Àìíû ºëçèéã
Àéëòãàæ
Äýýø äýýø íü
Äýâø¿¿ëýí áàðüÿ.

33. Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÅЪªË
Ò¿ìýí àðäûí äîòðîîñ
Ò¿ð¿¿íèé íýãä ¿çýãäñýí
Ñàÿ àðäûí äîòðîîñ
Ñàéíû íýãä òîîãäñîí
Õàëóóí õî¸ð àìðàãèéí
Õàíèëæ ñóóñàí íü
Çàìáà òèâèéí çàíøèë
Çàìëèí õîðâîîãèéí æàìààð
Çàÿà çàì íü íèéëýýä
Çîë ìºð íü çîõèîä
Õèë øàäðààð íºõºðëºñºí
Õýë ñàíàë íü íèéëñýí
Õî¸ð çàëóó õîîðîíäîî
Òîõèðîõ ¿ãýý ÿðèëöààä
Óíàæ áàéâàë áîñãîæ
Óíòàæ áàéâàë ñýðýýæ
ªëñºõºä íü ºë áîëîõîîð
ªâäºõºä íü ýì áîëîõîîð
Ýëäýâ áîäëîî õýëýëöýýä
Ýð ýì áîëîëöæýý.
Òýãýýä áàéæ áàéòàë
Òºäèé ÷ èõ óäñàíã¿é
Àìðàã õàéðòàé õ¿¿õýí íü
Àëòàí õýâýë äîòðîî
Àëàã ¿ðèéã îëîîä
Õýíä ÷ õýëýëã¿é òàâàí ñàð áîëæ
Õýíýýñ ÷ íóóëã¿é òàâàí ñàð òýýõäýý
Óðóó ãàçàð óíæèõ íü èõäýæ
ªºä ãàçàð óóõèëàõ íü èõäýæ
Áàãà æààõàí õ¿¿õäèéã
Áàçàæ ºâäºæ ýõëýõýä
Ýìíýëýã ñóâèëëûí ãàçðààñ
Ò¿ðãýí òóñëàìæèéã äóóäæýý.
ªíäºð ñàéõàí íóðóóòàé
ªðãºí áîð öàðàéòàé
ßðóó ñàéõàí õîîëîéòîé
ßðàëçñàí öàãààí ø¿äòýé
Èéì á¿ñã¿é ýì÷ èðýýä
Èæèéã íü àìàðæèõàä õ¿ðãýæýý.
Àøã¿é õàðèí òýãòýë
Àëàã õîíãîð ¿ð íü
À÷èò ýõýý øàíàëãàëã¿é
¨î ãýõèéí ºâ÷èíã¿é

34. Åý ãýõèéí çîâëîíã¿é
Àìàð ìýíä òºðæ
Ààí ãýæ àíãàéõäàà
À ¿ñãýý ýõýëæ
Ýýí ãýæ óéëàõäàà
Ýðäýì íîìîî çºãíºæ
Ýýæ ààâûí õ¿¿
Èíãýæ òºðñºí áèëýý.
Õýâ çàíøëàà äàãàæ
Õýä õîíîã áîëîîä
Áóëáàðàé æààõàí õ¿¿ãèéíõýý
Áóäàà õóðèìûã õèéõýýð
Áóÿíòàé òà íàðûã öóãëóóëààä
Ñàÿ ãàðñàí õ¿¿ãèéíõýý
Ñàéí ñàéõíûã åðººæ á¿õèéä
Ýðäýíýò õ¿íèé áèåèéã îëñîí
Ýíý õ¿íèéõýý ýðõýì àëäðûã äóóðñãàÿ
Ýðõìèéí äýýä áýëãèéã
Ýíä ñîíñãîí àéëòãàÿ
Õàéðòàé õ¿¿ãèéí ìààíü èæèé íü
Õàãàñ èäýæ õóãàñ óíòàæ
Øºíº äóíäûí õýðä
Ø¿ëýã íîéðíû ýõýíä
Ñ¿¿äýðò ãýðòýý ãýãýý áàðüæ
Ñ¿¿íèéõýý äýýæèéã õºõ¿¿ëæ
Ààí ãýæ àëàã ¿ð íü äóóãàð÷
Ýâèé ýâèé ãýæ
Ýýæ õ¿¿ õî¸ð ÿðèëöàæ
Èëæ òààëæ
Ýõ íü áîéæóóëñààð
Èíýýæ òîðíèæ
Èõ ë õººðõºí áîëíî äîî.
Õî¸ð íàñûã ÷ õ¿ðíý äýý
Õîíãîð äààõü íü ÷ óðãàíà
Àëàã õî¸ð í¿äýýðýý
Ààâ ýýæýý òàíüäàã áîëíî.
Öàõèóð ø¿ä íü ÷ óðãàíà.
Öàãèéí õººðõºí ÷ áîëíî.
Óñ íóòãèéí óëñ
Óëàì ÷ õàéðòàé áîëíî.
Ãóëãàæ ìºëõºæ ÿâñàí õ¿¿
Ãóðâàí íàñûã ÷ õ¿ðíý.
Áààöãà áààöãà àëõäàã ÷ áîëíî.
Áàðüñàí øààçàíãàà õàãàëäàã ÷ áîëíî.
Áàéñàí ãàçðàà ¿éì¿¿ëäýã ÷ áîëíî.

35. Áàéçíàñàí ãàçðàà ò¿éâýýäýã ÷ áîëíî.
ĺðâºí íàñûã ÷ õ¿ðíý äýý.
ĺõ ñààõàëòààð ã¿éäýã ÷ áîëíî
Àõèæ äºõºæ òàâ õ¿ðýýä
Àæëûí íýìýðòýé ÷ áîëíî.
Ààâ ýýæäýý ÷ òóñëàëöàíà.
Àõèàä õî¸ð æèë áîëîõîä
Àðäûí ñóðãóóëüä îðîõîîð
Àì öàãààí öààñàí äýýð
Àëäàð íýðýý áè÷¿¿ëíý.
Äîðäîëã¿é äýýøèëæ
Äîëîîí íàñûã ÷ õ¿ðíý äýý.
Óëàì ºññººð íàéì õ¿ðýõýä
Óëñûí ñóðãóóëüä ýëñýíý.
Ýëáýðýëò íàìûíõàà à÷ààð
Ýíýðýëò çàñãèéíõàà èâýýëýýð
Ýðäýìòýí áàãøèéíõàà ñóðãààëààð
Ýýëòýé íîìûã ñóðàí
Ýëäýâ ìýðãýæëèéã îëîîä
Ýõ ýöýãòýý ýíýðýëòýé
Ýëãýí ñàäàíäàà ò¿øèãòýé
Ýõ îðîíäîî ãàâüÿàòàé
Ýíý äýëõèéä íýðòýé
Ýðõýì ñàéí õ¿í áîëîõûí
Ýåòýé ñàéõàí åðººëèéã
Ýíä äýâø¿¿ëæ àéëòãàÿ.

36. Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÄÀÀÕÈÍÛ ÅЪªË
Ýðõýì õàéðò òàíàéõ áîëáîë
Ò¿ìýí ºëçèé á¿ðäñýí
Ò¿ãýýìýë æèëèéí ò¿âøèí ñàéí ºäºð ºº
Ýðõýì õàéðò õ¿¿ãèéíõýý
Àëòàí õîíãîð äààõèéã ¿ðãýýæ áàéãàà ó÷èð
áîëáîîñ
Èâýýë æèëòýé õ¿íèéã
Ýðõëýí çàëæ
Ýðõýì îëîí ò¿ìíýý
Óðüä÷èëàí õýëæ
Ãàí öàãààí õàé÷
Ãàâøãàé öàãààí òîíãîðãèéã áýëäýýä
Àëòàí õàé÷íû àìûã íýýæ
Àìü íàñûã íü äààòãàæ
̺íãºí õàé÷íû àìûã íýýæ
̺íõ íàñûã íü äààòãàæ
Ãàí õîøóóòàé àëòàí áàðèóëòàé õàé÷àà
Ãàð ìóòàð á¿õèéäýý äàìæóóëàí ¿ðãýýæ
Ãàðñàí òºðñºí íàñûã íü
Óðòàòãàæ ºð㺺ä
Áàðóóí òàëûí øàíààíààñ íü
Ýõýëæ ¿ðãýýõýä
Áàäàìëÿíõóà öýöýã äýëãýð÷ áàéãàà ìýò
Ç¿¿í òàëûí øàíààíààñ íü àâ÷ ¿ðãýýõýä
Ç¿éë á¿ðèéí ýðäýì öàöàð÷ áàéãàà ìýò
Îðîé äýýðýýñ íü àâ÷ ¿ðãýýõýä
Îé áèëýã íü õóðöäàæ,
Îþóí óõààí íü íýìýãäýæ áàéãàà ìýò
Àð øèëýí äýýðýýñ íü àâ÷ ¿ðãýýõýä
Àãóó õ¿÷èí òºãºëäºð áàéãàà ìýò ýý.
Ýðõýì õàéðòàé õîíãîð õ¿¿ãèéí
Ýðäýì áèëãèéã ÿðèõàä
Íîìîíä ìýðãýí, íîéðîíä ñýðãýã
¯éëýíä óðàí, ¿ãýíä öýöýí
Õóóëèíä øóäàðãà
Äàéíä áààòàð, äàëàéä óñ÷
Ýëãýýðýý ýíõ ñàéõàí æàðãàí
Òºð뺺𺺠òºâ ñàéõàí îðøèæ
Òºâ èõ íóòãèéíõàà äóíä
¯ðýý òàíèõã¿é ºíºð áàÿí
¯ðýýãýý òàíèõã¿é õóðäàíòàé áàÿí
Ñóóõ çàÿà, ñóðàõ ýðäýì
Áàÿðëàõ íààäàì, áàõòàé æàðãàë

37. Íàñ ñ¿¿äðýýð óðò
Íàéð öýíãýëýýð èõ
Ýã¿¿ðä íîìûí ¸ñîîð
Áàÿðûí ìàãíàéãààð
Áàÿñàí æàðãàõûí
Áýëýã åðººëèéã äýâø¿¿ëýí ºðãºæ àéëòãàÿ.

38. Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÎÉÍ ÅЪªË
Òºðèéí õ¿íäýò
Òºðëèéí àõìàä
Ààâ ýýæèé
Àõ ä¿¿ áîëîí
Ýíä öóãëàðñàí
Ýðõýì òà á¿õíèé
Àëòàí ñîíîðò
Àéëòãàõ áýëýã áàéíà.
Æèëèéí ñàéíûã
Æèëëýí õ¿ëýýæ
Ñàðûí ñàéíûã
Ñààòàí õ¿ëýýæ
ªäðèéí ñàéíûã
ªíæèí õ¿ëýýñýýð
ªíººäðèéí ºäðèéã
ªãººìºð èõ
Ò¿ìýí ºëçèé á¿ðäñýí
Ò¿âøèí ñàéí ºäºð ãýæ
(...ãóàéí õ¿¿...-èéí
...íàñíû îéã òýìäýãëýõýýð)
Àéë ñààõàëò
Àéë÷èí çî÷ èí
Àõ ä¿¿ íàð èðæ
Àìðàã ¿ðèéí áàÿð õèéæ áàéíà.
Õàéðò ¿ð ... ìààíü
Õàðøëàõ øàëòãààíã¿éãýýð
Ò¿øèõ àõ ýã÷
Òóëàõ îëîí ä¿¿òýéãýýð
ªñºõ íàñ
ªðíºõ áóÿí
Ñóðàõ ýðäýì
Ñóäïàõ óõààí
Áàÿðëàõ íààäàì
Áàõäàõ àëäàð ÷èíü
Íàðíû ãýðýë
Ñàðíû òóÿà øèã
Äýýø äýýøýý
Äýãæèí ìàíäàæ
Øèíèéí ñàðíààñ òóíãàëàã
Øèæèð àëòíààñ ºíãºòýé
Àòðûí öýöýã ìýò
Àðâèíààð äýëãýð÷ ÿâòóãàé
ªðõ ãýðèéã ãèéã¿¿ëæ

39. ªíºð áàÿëãààð
ªíäºð èõ íàñëàí
ªíºä æàðãàæ
Ñàíààãààðàà àìàð
Çàÿàãààð ò¿âøèí
Íàéðûí ýõýíä ñîíèðõóóëàõ
Õºãæèì àÿëãóóãààð òýãøõýí
Íààäìûí òýðã¿¿íä ãàðàõ
Õ¿÷ òàìèð èõòýé
Øèíèéã á¿òýýí áîñãîõ
Øèíæëýõ óõààíû ñî¸ëòîé
Àæèë÷ õè÷ýýíã¿éãýýðýý
Àëäàð ãàâüÿà áàéãóóëæ
Òºðä áààòðûí áóéðòàé
Òºðñºíä àõìàäûí ñóóäàëòàé
Ààâ ýýæèéäýý à÷ëàëòàé
Àõ ä¿¿äýý ýëáýðýëòýé
Õàìò îëîíäîî õàëàìæòàé
Õàìãèéí õàéðûã õ¿ðòñýí
Öîã æàâõëàí
Áàÿð áàÿñãàëàí á¿ðäñýí
Ýðõýì èðãýí áîëîîðîé ãýæ
Ýíõðèé õ¿¿äýý åðººå.
Áàÿðûí ñàéí åðººë ìèíü
Áàò îðøèõ áîëòóãàé.

40. ÍÀÑÍÛ ÍÀÉÐÛà ¯¯ÑÃÝÕ ¯Ã
Çà, ýíý ºäºð
Òºð óëñäàà ¿íýëýãäñýí
Ò¿ìýí àðääàà õ¿íäëýãäñýí
Ò¿¿õ øàñòèðò íýðëýãäñýí
Íàì çàñàãòàà ãàâüÿàòàé
Íèéãýì îëîíäîî íýðòýé
Íàéç íºõäºäºº ýýëòýé
Àõ ä¿¿äýý ºìºã áîëñîí
À÷ ãó÷äàà ò¿øèã áîëñîí
À÷èò áóóðàë ààâûí ìèíü
Òàâòàé ñàéõàí õºäºëìºðëºæ
Òàâèí íàñ çýðýãöñýíèé
Òàâëàã èõ íàéðûã ¿¿ñãýæ áàéíà àà!
Æàðãàëàíãèéí äýýäèéã ýäýëæ
Æàðàí ñ¿¿äýð çýðýãöñýíèé
Æàâõëàíòàé èõ áàÿðûã ¸ñîëæ áàéíà àà!
Äààìàé ñàéõàí õºäºëìºðëºæ
Äàÿàð îëíû àõ áîëîí
Äàëàí ñ¿¿äýð çýðýãöñýíèé
Äàëàé èõ íàéðûã ¿¿ñãýæ áàéíà àà!
Íàðòûí õ¿íèé àõìàä íü áîëæ
Íàñòíû èõ ñóóðèíä äýâøèæ
Íàÿí ñ¿¿äýð çýðýãöñýíèé
Íàëãàð èõ íàéðûã ¿¿ñãýæ áàéíà àà!
Åðòºíöèéí îëíû àõìàä íü áîëæ
Åñºí õ¿ñýë íü õàíàí æàðãàæ
Åðýí ñ¿¿äýð çýðýãöñýíèé
Åðººëòýé ñàéõàí íàéðûã ¿¿ñãýæ áàéíà àà!
ªíºä ¿¿ðä ìºíõðºõèéí
ªëçèéòýé íàéðûã ¿¿ñãýõ ó÷èðò
ªðãºí ìîíãîëûí ¸ñûã äàãóóëàí
Àøèä ÿìàãò æàðãàõûí
Àÿëóóí öýíãýë ýõëýõèéí òóõàéä
Àðä ìîíãîëûí çàíøëûã áàðèìòëàí
Ýäèéí ìàíëàé àðèóí õàäãèéã
Èäýýíèé äýýæ ñ¿¿íèé õàìòààð
À÷èòíû òýðã¿¿í
Ààâ (àõ) òàíäàà
Ýíýðýëòíèé òýðã¿¿í
Ýýæ (ýã÷) òàíäàà
Äàøëóóëàí ºðãºæ
Ýíý ºäðèéí öýíãýëèéã ¿¿ñãýå!
ªíººäºð áîëáîîñ

41. ªâãºí áóóðàë ààâûí ìèíü
ªëìèéí ëÿíõóà áàòäàõûí
ªëçèé õóòàã îðøñîí
ªãººìºð çîõèñò ýðèí
ªòãºñ èõ íàñòàíàà
ªðãºí äýýäýëæ õ¿íäýëäýã íü
ªðãºí ìîíãîëûí æàì
ªâ÷ îëíû çàíøèë
ªíººãèéí áèäíèé áàÿñãàëàí
ªñºõ õîé÷èñò ¿ëãýð
ªðíºí ìàíäàõûí áýëýã
ªâëºæ çàëãàõûí åðººë
ªä㺺 öàãèéí áàÿð
ªíºä ¿¿ðä ìºíõðºõ
ªëçèéòýé íàéðûã ¿¿ñãýåý!

42. ÍÀÉÐÛÍ ÅЪªË
Çýý,
Ýëäýâ ó÷ðàë á¿ðäñýí
Ýðäìèéí öîã çàëü áàäàðñàí
Ýíý ñàéõàí ºäºð ºº
Ýðõò ãýãýýí òºðèéí
Ýðõýì ¿éëñèéã ìàíäóóëàõûí ¿¿äíýýñ
Ñ¿ð íü áàäàðñàí
Ñ¿ëä èõ íàéðàà õèéæ áàéãààãèéí áàÿð þì áèç ýý.
Íààíàà íàæèí õýýòýé
Öààíàà ÷àìèí õýýòýé
Íàìãàð õàäãèéã áàðüæ
Íàìàéã å𺺠ãýæ õàéðëàñàí þì áèç ýý.
Íàëãàð èõ ºð㺺íèéõºº äóíä
Íàéðûí õýðýãëýë òºõººðººä
Íàéìàí õºëòýé íàéãà àëàã øèðýýí äýýðýý
Àìòàò èäýý òàâàã äýýð
Àëèì æèìñ äèéçýí äýýð
Àëàã ìàõ íü öàðàí äýýð
Àëèâàà á¿ãä íü ÿðàéãààä
Àðõè ñàðõàä íü èðèéãýýä
Àõ ä¿¿ íàðàà öóãëóóëààä
Àíä íºõºä íü õóðààä
Àé ¿éãýýðýý ÷óóëààä
Àëäàðò èõ íàéðûã ¿¿ñãýæ áàéíà.
Àðâàí ñàëàà ìóòàðò íü
Àÿñëóóëàí áàðüñàí ýíý èäýý áîë
Õºõ ìºíãºí òýíãýðýýñ áóóñàí
Õ¿éòýí õóðûí ÷èéãýýð óðãàñàí
Õºõ íîãîîíû ìààíü øèì
Àãààð õóðìàñòûí îðíîîñ áóóñàí
Ààäàð õóðûí ÷èéãýýð óðãàñàí
Àëòàí òàðèàíû ìààíü îõü
Àðõè íýðòýé àðèóí ÷àíàðòàé
Ñàðõàä íýðòýé ñàéõàí ÷àíàðòàé
Àëäàðò ìîíãîëûí áóÿí
Àäóóí ñ¿ðãèéí ìààíü õèøèã
Àðä áèäýíä ðàøààí áîëñîí
Àéðàã íýðòýé èäýýãýý
Àëòàí àìñàðò ìºíãºí äîòîðò
Àãàð çàâüÿà õóëàíä íü
Àìñàð ä¿¿ðýí áÿëõàëçóóëæ
Òîãòîîõûí ó÷ðààñ
Ýíã¿é áàÿð çîõèëäñîí

43. Ýðõýì öýíãýëèéã ¿¿ñãýñýí
Ýíý ñàéõàí àéë ìààíü
¯ðýý òàíèõã¿é ºíºð áàÿí áîëæ
¯ðýýãýý òàíèõã¿é õóðäàíòàé áàÿí áîëæ
Ýðäýì íîìîîð ýðõýì ñàéí ãýãäýæ
¯éëñ àæëààð ¿íýõýýðèéí ñàéíä òîîöîãäîæ
Äàéðààä èðýõýä äàëàé øèã
Áóöààä èðýõýä áóëàã øèã
Ãàíãà ìºðºí äàëàé øèã
¨ðîîëîîñîî óíäàð÷
Ãàëáèðâààñàí ìîä øèã
¯ç¿¿ðýýñýý äýëãýð÷
Äýíæèéí öýöýã øèã ãàíõàæ
Äýëõèéí íîãîî øèã íàéãàæ
Îí îíä äýâæèæ
Îëîí ¿åä ìàíäàæ
Îð ñóóðü íü áàòäàæ
Îëîí ò¿ìýíäýý õàéðëàãäàæ
Àëäàð èõ íýð íü
Àëòàí äýëõèéä ò¿ãæ
Àðä óëñäàà íýðëýãäýæ
Àéìàã îëîíäîî õ¿íäëýãäýæ
Àëáàí áàéãóóëëàãàäàà ýðõýìëýãäýæ
Àøäàà ñàéõàí æàðãàõûí
Àÿòàé áèëýãòýé åðººëèéã
Àéëòãàí äýâø¿¿ëüå.

44. ÍÀÉÐÛÍ ÑªÍÃÈÉÍ ÅЪªË
Ñ¿ð íü áàäàðñàí
Ñ¿ðýã àäóóãàà ¿ðæ¿¿ëýýä
Ñ¿ðãèéí äýýæ áîëñîí
Ñ¿ðò èõ ã¿¿ãýý çýëëýýä
Çóí íàìðûí æàðãàëä àâòàãäàæ
Çóä ãàíã íýðèéí òºäèé ìàðòàæ
Çóãààöàí ¿éìæ ÿâàà îëîí òà á¿ãäèéã
Çóóð õîîðîíäûí ãàçðààñ
Òîîñ òàòóóëàí ìîðèëîîä èðýõýä íü
Òîñîæ ãàðàí áàðààëõàæ
Òîãòîæ ÿäàí áàÿðëàæ
Òîâòîé ¿ãýý õýëýëöýæ
Ç¿ã á¿ðò íü çàðëàæ
Ç¿éë á¿ðèéí èäýý áýëòãýæ
Øèðýý âàíäàíãóóäûã çàñàæ
Øèì àìòòàé èäýýíèé äýýæèéã
Øèíãýí òóíãàëãààð ºðæ
Øèð¿¿í õàòóóãààð àëáàäàëã¿é äóãàðààëæ
Øèëæ¿¿ëæ àëãàñàëã¿é òîãòîîëãîæ
Õóðàí ÷óóëñàí á¿õíýýðýý
Õóâü õóâüäàà áàÿðëàæ
Õóðèìëàí öýíãýõ àéðãóóäû ÷èíü
Õóâèí õóâèíãààð ñºãíºæ
Õóâûàé ¿ºèéí ºëçèé á¿ðäñýí
«Õóóðûí ìàãíàéã» ýõýëæ
Õóó÷èí «Ò¿ìíèé ýõèéã» äàðóóëæ
Õóðäàí ìîðüäîä íü ºëçèéòýé ãýæ
«Õîë÷ ìîðèéã» äóóëöãààæ
Àäóó íü ò¿ì õóð÷
Àéðàã íü äàëàé áîëæ
ªíº áàò æàðãàæ
ªëçèé õóòàã îðøèæ
ªíäºð çàíäàí ñºíãèé ÷èíü
ªðãºí áàðüæ òàâèõûí
Áýëãèéã àéëòãàÿ.

45. ѪÍÃÈÉÍ ÅЪªË
Çýý,
Ýðò äýýðýýñ ýõòýé
Ýöýã ºâãºäººñ æóðàìòàé
Ýðõýì ¸ñûã ñàõèñàí
Ýíý íàéðûí çîîã áîëãîí
Áàò öàãààí ºð㺺íèéõ íü äóíä
Áàÿðûí ìàíëàéã öîãöëóóëñàí
Áàäàìëÿíõóà òàâöàí äýýð
Áàéðëóóëæ òàëáèñàí ñºí áîëáîîñ
Çóíäàà óðãàñàí öýöãèéí ¿ð
Æóðàìòàé òàëáèñàí ñàðõäûí äýýæ
Íàìàðòàà óðãàñàí íàâ÷íû ¿ð
Íàéðò òàëáèñàí ñàðõäûí äýýæ
Àðä îëîí ò¿ìýíäýý íàéð áîëñîí
àéë÷èí îëîíäîî çîîã áîëñîí
Àäóó ìàëûí ìààíü õèøèã
Àìò øèì òºãºëäºð
Àéðàã ñàðõàä èäýýãýý
Àëòàí àìñàðò ìºíãºí äîòîðò
Àãàð çàâúÿà ñàâàíä íü áÿëõàëçóóëñàí
Àìòàò èäýýíèé èõ ñºíãèé ÷èíü
Àðèóí öàãààí õàäãààð
Àìñàð þóãèé íü àëäðóóëàí íýýæ
Àõ ä¿¿ àéë÷èí îëîíäîî
Àëäàð ãýðýëòýé íàéðû ÷èíü Àíõëàí ¿¿ñãýõèéí
ó÷ðûã Àéëòãàí ñîíîðäóóëüÿ.

46. ÑÀÐÕÄÛÍ ÄÝÝÆ ÁÀÐÈÕ ¯ÃÑ
Çà, òºãðºã öàãààí ºð㺺íèé òºâ äóíä
Ò¿âøèí ñàéõàí òºðºë íºõäèéíõºº äýðãýä
Áàÿëãèéí ìàíëàé áîëñîí
Áàÿñãàëàí ¿ëýìæ öîãöîëñîí ãýðèéí äîòîð
Áàéøèí ìýò áàéãóóëñàí çóóõàíä
Áàãö áàãöààð áàãøðóóëñàí ò¿ëøýý
Áÿëõàëçòàë íü ò¿ëæ
Áàäàðñàí óëààí ãàëûã ä¿ðýëç¿¿ëæ
Áàò øèðìýí òîãîîãîî òàâèàä
Áÿëõàæ öàëãèñàí áýëýã àéðãàà ä¿¿ðãýæ
Áèä á¿õýíä õàéðëàõ ãýã÷ íü
Áàäàì ñàðàí á¿ðõýýðèéã òàëáèæ
Áàñ äàðààëàí æàëàâ÷èéã öîãöîëæ
Õºíäëºí èõ îðîîëòîîð îðîîæ
Õ¿éòýí ñàéõàí óñ ä¿¿ðãýæ
Øóëóóõàí ñàéõàí öîðãûã õèéæ
Øóäàðãà ñàéõàí õàëáàãûã òîñîæ
×èí áàò ëîíõîíä ñºãíºæ àâñàí
×èõýð áóðìûí àìò íàéðàëäñàí ìýò
Ñàéõàí àðõèéã
À ¿ñãèéí ÷àíàð òîãòñîí
Àðâàí ñàëààò ìóòàðò òàíü
Àãàð çàíäàí õóíäàãàíä
Àìñàð òýãø ä¿¿ðãýæ
Àðèóëàí äýâø¿¿ëýýä
Àéëûí ìàíëàé
Àõûí äýýä
Àðâèí áóÿíòàé
Àãëàãûí åðººëòýé òàíä
Àíõ òýðã¿¿í àìñàõûã
Àéëòãàæ ºðãºí äýâø¿¿ëüå.
ÒÎÃÎÎ ÍÝÐÝÕÈÉÍ ÅЪªË
Òºâ ñàéõàí ºð㺺íèé äóíä
Ò¿âøèí ñàéõàí òóëãà òóëààä
Áàò èõ òîãîîãîî òàâèàä
Áàÿí òºãñ àéðãàà ä¿¿ðãýýä
Áàäàì á¿ñë¿¿ðò á¿ðõýýðýý òàâèàä
Ò¿ìýí ñîëõèîò õàëáàãàà òîñîîä
Ò¿ãýýìýë óðò öîðãû íü ç¿¿ãýýä
Õºëñ èõòýé æàëàâ÷àà òàâèàä
Õºíäëºí ñàéõàí îðîîëòîîð íü îðîîãîîä

47. Õ¿éòýí ñýð¿¿í óñíààñàà õèéãýýä
Ãàíãàð ìýò ëîíõîíä íü ãîîæóóëæ
Ãàâàð ¿íýðòýé àðçû íü íýðæ
Îëîí ò¿ìíýýðýý öýíãýí æàðãàÿà.

48. ÒÎÃÎÎ ÍÝÐÝÕÈÉÍ ÅЪªË
Íàðàí òèâèéí èë÷íýýñ õàëñàí
Íàðèéí õóðûí ÷èéãýýñ óðãàñàí
Íàâ÷ íîãîîíû øèìýýñ äýëãýðñýí
¯¿ë áîðîîíû õóðààñ óðãàñàí
¯íýý ìàëûí øèìýýñ äýëãýðñýí
¯ð øèìèéí èäýý áàéíà.
Çààíû àðüñàí õºõ¿¿ðòýé
Çàíäàí ìîäîí á¿ë¿¿ðòýé
Óãàëçûí ýâýð óòãóóðòàé
Óãàëçòàé ìîäîí õàðààòàé
Óäàà äàðààãààð óãñàðñàí
Èäýýíèéõýý äýýæèéã àâ÷
Áàäðóóëñàí èõ òîãîîíäîî ä¿¿ðãýæ
Áàò öàãààí á¿ðõýýðýý ñóóëãààä
Øèë ñàéõàí öîðãîíäîî
Øóäàðãà öàãààí õóâèíã òîñîæ
Õºõ øèðìýí æàëàâ÷àà óãñàð÷
Õºíãºí öàãààí îðîîëòîîð îðîîæ
Øàíä áóëãèéí ýõýí äýýæýýñ àâñàí
Óíäàðìàë ñàéõàí ðàøààíààð
Ýõíèé óñûã ãóðâààð
Ýöñèéí óñûã äºð⺺ð àâ÷ ãàðãàñàí
Àðõè íýðòýé àðèóí ÷àíàðòàé
Äàðñ íýðòýé äîãøèí ÷àíàðòàé èäýýã
×èí áàò ëîíõîíäîî ñºãíººä
Àëòàí àìòàé, ìºíãºí äîòîðòîé
Àãàð çàâúÿà õóíäàãàíäàà ä¿¿ðãýæ
ªðãºí äýâø¿¿ëæ áàðèõûí ó÷èð áîëáîë:
Ýíý ãîëûí ýõýíä
Ýãíýí ñóóæ, ñºãíºí íàéðëàæ
Ýíãèéí ñàéõàí æàðãàëàíãèéí öýíãýë þì ãýíý.
Ýíý áýëãèéí õ¿÷ýýð
Ýðõýì õ¿íäýò àõ òà íàð
Ãîë ìºðíèé óðñãàë ìýò óíäàð÷
Ãàë óëààí õóâüñãàëûí î÷ ìýò áàäàð÷
Õ¿í á¿õýíä õ¿ñýãäýæ
Àìüòàí á¿õýíä ãàéõàãäàæ
Àëèâàà ñàíàñàí ¿éëñ ÷èíü
Àÿíäàà á¿òýæ
Àëäàð èõ íýð ÷èíü
Àéìàã ñóìàíäàà äóðñàãäàæ
Àðäûí ýðõòýé
Àãóó èõ òºðèéí äóíä

49. Àìàð æàðãàëòàé
Àæ òºðºí, öýíãýæ ñóóõûí
Ñàéõàí åðººëèéã äýâø¿¿ëüåý.

50. ÀÌÀÍ Õ¯Ç¯¯ÍÈÉ ÅЪªË
Îþóí ýðäýíèéí óíüòàé
Ñ¿ëæìýë ýðäýíèéí õàíàòàé
Òºãðºã ýðäýíèéí òîîíîòîé
Òºìºð ýðäýíèéí òóëãàòàé
Ò¿ìíèé äóíä íü àìàí õ¿ç¿¿ ýðäýíý ýý.
Àðààñ èðñýí àìàí õ¿ç¿¿
Àëò ìºí㺺ð ÷èìýãëýñýí àìàí õ¿ç¿¿
ªâðººñ èðñýí àìàí õ¿ç¿¿
ªºõ òîñîîð ÷èìýãëýñýí àìàí õ¿ç¿¿
Ýðò óðüäààñ à÷ëàëòàé àìàí õ¿ç¿¿
ªâºã äýýäñýýñ åðººëòýé àìàí õ¿ç¿¿
Øàðèëæíû íàìààã òîñîëñîîð àìàí õ¿ç¿¿
Øàð óëààíûã ºìñ¿¿ëñýýð àìàí õ¿çó¿
Áîðîëçãîíû íàìààã òîñîëñîîð àìàí õ¿ç¿¿
Áîð óëààíûã ýäë¿¿ëñýýð àìàí õ¿ç¿¿
Òóãàë äýýðýý
Òîñ õóðóóäûã èä¿¿ëñýí
Òóñ èõòýé àìàí õ¿ç¿¿
Áÿðóó äýýðýý
Áóëãà òîðãûã ºìñ¿¿ëñýí
Áóÿí èõòýé àìàí õ¿ç¿¿
Ø¿äëýí äýýðýý
Ø¿ð, ñóâäûã ýäë¿¿ëñýí
Øèìýý ºðãºñºí àìàí õ¿ç¿¿
Àðâàí íàñàí äýýðýý
Àãóóäàì áýë÷ýýðò áýë÷ýýä
Àðäàã õóðëàñàí àìàí õ¿ç¿¿
Àðâàí íýãýí íàñàí äýýðýý.
Àðààíû ø¿ä íü ñèéõýä
Àëæ èäñýí àìàí õ¿ç¿¿
Ò¿ìýí ñ¿ðãèéí äóíäààñ
Ò¿íòèéæ ãàðñàí ¿õýð ìèíü
Ò¿ìýí ãàçðûí ¿ç¿¿ð
Òºðºë ¿ã¿é ç¿òãýäýã àìàí õ¿ç¿¿ ìèíü
Ìÿíãàí ñ¿ðãèéí äóíäààñ
Ìàíëàéëæ ãàðñàí ¿õýð ìèíü
Ìÿíãàí ãàçðûí ¿ç¿¿ð
Ìÿòðàë ¿ã¿é àÿëñàí àìàí õ¿ç¿¿ ìèíü
Áîîñîí ãàçàð íü áîðëîã òóãàë,
Áîðëîã òóãàë íü ºñººä
Áóì ò¿ì áîëîîðîé.
Óíàñàí ãàçàð íü óëààí òóãàë.
Óëààí òóãàë íü ºñººä

51. Îëíû òîîíä õ¿ðò¿ãýé.
Öîõèñîí ãàçàð íü öîîõîð òóãàë
Öîîõîð òóãàë íü ºñººä
Ìÿíãûí òîîíä õ¿ðò¿ãýé.
Àëñàí ãàçàð íü àëàã òóãàë
Àëàã òóãàë íü ºñººä
Àðâàí ò¿ì áîëòóãàé.
Õ¿ðýí ç¿ñòýé íü
Õºíäèé ä¿¿ðýí áýë÷ýýðëýýä
Àëàã ç¿ñòýé íü
Àðàë ä¿¿ðýí øàð áîëîîä
Àëä àëä ýâýðòýé íü
Àëòàéí ãîâü ä¿¿ðýýä
Äýëýì äýëýì ýâýðòýé íü
Äýëõèé ä¿¿ðýí ºñººä
Íóóðò óñàëáàë øèðãýýãýýä
Íóãàä áýë÷ýýâýë ä¿¿ðãýýä
Õàðçàä óñàëáàë øèðãýýãýýä
Õàíãàé ãîâèéã ä¿¿ðãýýä
Òîîëîîä áàðàõã¿é
Òóóãààä ã¿éöýõã¿é
Òîî òîìøã¿é áîëîîä
Õýíèéõ âý? ãýâýë
Ò¿¿íèéõ ãýæ àëäàðøèõ áîëòóãàé.

52. ¯ÒÐÝÌÈÉÍ ÅЪªË
Áóìàí æèëèéí
Áóëãàí ñàðûí
Ò¿ìýí æèëèéí
Òîðãîí ñàðûí
Ò¿ãýýìýë ºëçèé á¿ðäýãñýí
Ò¿âøèí ñàéí ºäºð ºº!
Òýðãýë ñàðàí ìýò ä¿ãðýã
Òîëü øèëýí ìýò ãºëãºð
Òàë ìýò óóäàì ¿òðýìäýý
Õºíäèé õîîëîéã á¿÷èí óðãàæ
Õºõ ¿õðèéí õ¿ç¿¿í ÷èíýý óðãàæ
Óóë òàëûã õó÷èí óðãàæ
Óëààí ¿õðèéí ÷èíýý óðãàæ
Õàíãàé ãîâèéã ÿëãàëã¿é óðãàæ
Õàìàã á¿ãäèéã ãàéõòàë óðãàæ
Õóëñ àäèë õóðäàí óðãàæ
Õóìõ àäèë àðâèæèí äýëãýð÷
Õ¿í á¿õíèéã ãàéõòàë óðãàñàí
Òàâàí ç¿éëèéí òàðèàíû ¿ðýý
Òàíñàã ýëáýã õóðààæ
Òàéâàí ñàéõàí ¿òðýìäýýä
Òàâòàé öýíãýëèéã ¿éëäýí á¿õèéä
Òàðèàíû àæëûí ¿éë÷èí áîëñîí
Òðàêòîð êîìáàéíààñ àâàõóóëààä
Òàðìóóð øèãø¿¿ð ò¿¿íèéãýý
Òàâàí õîøóó ìàëûíõàà õèøèã
Òàðàã ñ¿¿ãýýð ìÿëààÿ.
Àãààð õóðìàñòûí îðíîîñ áóóñàí
Ààäàð õóðûí ÷èéãýýð óðãàñàí
Àñàð îëîí øàí, áóõààð íü óðññàí
Àóãàà ìºðíèé óñààð òýæýýëãýñýí
Àðâàé áóóäàé àëèâ á¿ãä
Àìòàò òàðèà ò¿¿íèéãýý
Àäóó ìàëûíõàà áóÿí
Àéðàã ñàðõäààðàà ìÿëààÿ.
Ýëäýâ òàíñãèéí ¿éë÷èí íü áîëñîí
Ýíý ìîíãîëûí ¿éëäâýð÷èí àðä
Ýýðýì òàëûí òàðèàëàí÷èí
Ýðõýì îëîí òà íàðûã áîëáîîñ
Ýëáýðýëò íàì çàñãààñ òàíü ¿íýëýýä
¯ð á¿òýýë íü ºíäºð ãýæ
¯éëñ ÿâäàë íü ººäðºã ãýæ
¯íýí÷ ç¿òãýë íü èõ ãýæ

53. ¯íýìëýõ îäîíãîîñ ýõëýýä
¯¿ðä äóóðñãàõ àëäàð øàãíàñíûã
¯ãñèéí ñàéí äýýäýýð ìÿëààÿ.
Æèë èðýõ òóòàì æàðãóóëæ
Îí èðýõ òóòàì óíäðóóëæ
Óëàì èë¿¿ óðãàö õóðààõûã
Îëîí á¿ãäýýðýý áýëýãäýæ
¯ð òàðèàíû ºëçèé îðøñîí
¯òðýì öàíãàà ìàãòàí ºðººæ
Ñàíàñàí áîëãîí íü ñýòãýë÷ëýí á¿òýæ
Ñàéõàí á¿õýí íü äýëãýðýí æàðãàõûí
Ñàéõàí áèëãèéã äýýø íü
Äýâø¿¿ëýí àéëòãàÿ.

54. ÍÎ¨Í ÍÓÐÓÓÍÛ ÅЪªË
Àëòàí äýëõèéãýýñ ¿íäýñëýí óðãàñàí
Àíàìàä äàëàéãààñ óíäëàí óðãàñàí
Àãààð òýíãýðò òóëòàë óðãàñàí
Àãàð çàíäàí ìîäûã àâààä,
Ýðõýì ñàéí ìîä÷îîð õèéëãýñýí
Ýíý ñàéõàí íî¸í íóðóóã
Ýëäýâ ç¿éëèéí àìòàòíûã ñàöàí åðººå.
Ýäëýí ñóóãàà ýçýí íèéòýýð
Ýíõ ìºíõ ¿¿ðä æàðãàæ
Åðòºíöºä ÿðóó àëäàð íü ìàíäààä
Ýä ýðäýíèéí õ¿í ñàí àðâèäàæ
Ýìãýãã¿é íàñíû øèäèéã îëîõ áîëòóãàé.

55. ÌÀÃÒÀÀË

56. ÓÍÀÃÀÍÛ ÌÀÃÒÀÀË
Óðò ñàéõàí çîîòîé
Óóæèì ñàéõàí òàøààòàé
Õºë人 æîðîîòîé
Õ¿ç¿¿íäýý ìîëöîãòîé
×îíîí õî¸ð ÷èõòýé
Öîëìîí õî¸ð í¿äòýé
Òîëãîéãîîðîî òîãëîäîã
Òîîñíîîñîî áóñãàäàã.
Ñ¿¿ëýýðýý òîãëîäîã
Ñ¿¿äðýýñýý áóñãàäàã
Æàâàðò æàðàí õîíîã ñîéäîã
Íàðàíä íàÿí õîíîã óÿäàã
Àëòàéä óíàãàëñàí
Àëàã÷ ã¿¿íèé óíàãà
Õàíãàéä óíàãàëñàí
Õàðàã÷ ã¿¿íèé óíàãà àà.

57. ÁÎÒÃÎÍÛ ÌÀÃÒÀÀË
Òóãàë õî¸ð í¿äòýé
Òóã øèðýý áºõòýé
ªíäºð ñàéõàí õ¿ç¿¿òýé
Óÿíãàò ñàéõàí äóóòàé
Áîðîã÷ èíãýíýýñ ãàðñàí
Áîðõîí õººðõºí áîòãî îî.

58. ÀÐÂÀÍ ÕΨРÆÈËÈÉÍ ÌÀÃÒÀÀË
Àëòàí äýëõèéä í¿õòýé
Àìóó ¿ðèéí èäýøòýé
Àòãûí ÷èíýý áèåòýé
Àì öàãààí õóëãàíà æèë
Àñãàí ñàéõàí ýâýðòýé
Àðàë ä¿¿ðýí áèåòýé
Àðñëàí çààíû ÷àäàëòàé
À÷ èõòýé ¿õýð æèë
Àãóóë ìîäîíä íóòàãòàé
Àðâàí áóõûí èäòýé
Àìüòàí á¿õíèéã àéëãàäàã
Àãóóð èõòýé áàðñ æèë.
Áóò áóðãàñàíä õýâòýðòýé
Áóóðàë ñààðàë ç¿ñòýé
Áóöàí õàðàí äýãäöýã
Áóë÷èí èõòýé òóóëàé æèë.
Àãààð òýíãýðò íóòàããàé
Àÿíãà ¿¿ëíèé õ¿ëýãòýé
Àðâàí íàéìàí óâüäàñòàé
Àâàðãà äóóòàé ëóó æèë.
Óóëûí õàæóóä õýâòýøòýé
Óðò äýýñýí áèåòýé
Óëñ á¿õíèéã ñýð õèéëãýäýã
Óðàí õýëòýé ìîãîé æèë.
Àëñ ãàçàð ã¿éäýëòýé
Àòàð õýýð íóòàãòàé
Àÿí çàìä ò¿øèãòýé
Àóãàà õ¿÷èò ìîðèí æèë
Äóãóé ñàéõàí ñ¿¿ëòýé
Äóãàðèã õî¸ð ýâýðòýé
Äóí öàãààí íîîñòîé
Äóðñãàë ñàéõàí õîíèí æèë,
Õ¿ðýí óëààí ç¿ñòýé
Õ¿ì¿¿í àäèë ààøòàé
Õºâ÷ îéãîîð äîâòîëäîã
Õººð¿¿ ààøòàé áè÷èí æèë.
Öàâ öàãààí áèåòýé
Öàãààí óëààí ç¿ñòýé
Öàã öàãòààí äóóãàðäàã
Öàãèéã ìýääýã òàõèà æèë.
Õ¿ð õ¿ð äóóòàé
Õ¿íñ þìàà õàäãàëóóëäàã
Õ¿íèé ººðèéíèéã ÿëãàäàã

59. Õ¿äýð íýðòýé íîõîé æèë.
Õºº õàð áèåòýé
Õîð÷èãíîõ ñîíèí äóóòàé.
Õºðñò ãàçðûã óðâóóëàõ
Õ¿÷ èõòýé ãàõàé æèë.

60. ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐÛÍ ÌÀÃÒÀÀË
̺íãºí Òóóëûã ýìæñýí
Ãàíãàí õîòîî ìàãòúÿ
̺ðºí ãîëûí óíäðàà øèã
Ò¿¿íèé õºãæëèéã áàõàäúÿ.
¯åèéí ¿åä ä¿íõèéñýí
Áîãä óóëûí àðä
¯ðèéí ¿ðä ñ¿íäýðëýõ
Óëààíáààòàð õîò ìèíü
ªíäºð áàðèëãà íü æèãäýðñýí
ªðãºí ñàéõàí ÷ºëººòýé
Çóóí ò¿ìýýð æèðèéñýí
Çóëçàãàí íîãîîí ìîäòîé
Àëàã öýöýã íàéãàñàí
Àíõèëàì ñàéõàí ¿íýðòýé
Àæèë÷ ò¿ìíýý áàÿñóóëñàí
Àìðàëò öýíãýýíèé ãàçàðòàé
Ìÿíãàí áýýðèéã òîâ÷èëäîã
Õóðäàí õºëãèéí çîãñîîëòîé
Ò¿ìýí ¿åä ìºíõðºõ
Ò¿¿õ øàñòèð èõòýé
Øèë òîëü øèã ãÿëàëçñàí
Ìàøèí òåõíèê çºðºëäñºí
Øèðõýã äàðààëàí çîõèöñîí
Ãýðëèéí äîõèî ñîëèëöñîí
Àçè òèâèéí öýýæèíä
Îä áîëæ ÿðàéñàí
Àðâèí äýëõèéí õààíà ÷
Òîä íýð íü äóóðññàí
Óóæèì ñýòãýëò ò¿ìíèé
Èòãýë çîðèãèéã áàäðààñàí
Óëààíáààòàð õîò ìèíü
Ñýòãýë ç¿ðõýíä óÿàòàé.
Ñ¿¿í öàãààí ñýòãýëò
Ǻâëºëò èõ ã¿ðýíòýé
Àõàí ä¿¿ñèéí õîëáîîòîé
Ñ¿ìáýð ºíãºò öàìõàã
Õºõ òýíãýðèéã ìºð뺺ñòýé
Óõààíò æàíæèí Ñ¿õèéí
Óóæèì öýëãýð òàëáàéòàé
Õ¿íèé æàðãàëàíò èðýýä¿é
Õ¿¿õýä áàãà÷óóä áàÿñààòàé
Õºëãèéí õóðäààð ä¿¿ëñýí
Õ¿ñýë á¿õýí òýì¿¿ëýýòýé

61. Èéì ñàéõàí ã¿ðíèé
Èõ õºãæëèéí òºâ.
Óëààíáààòàð õîòîî
Ìàãòààä ìàãòààä äóóñàøã¿é
Óëñ ìîíãîë îðíîî
Áàõäààä áàõäààä áàðøã¿é.

62. ÕÀÍÃÀÉÍ ÌÀÃÒÀÀË
Õàíãàé õààíû
Õ¿ðýí õ¿äýð áàÿí
Çàãàë óóë íü
Ñ¿¿ìýëçýíõýí õàðàãäààä
Õàâ÷èë ýõ á¿ðýýñ íü
̺ðºí äàëàé
Ãîëûí óñ íü
Öýëýëçýíõýí óðñààä áàéâ ãýëýý.
Èéì ºëçèéòýéõýí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà ÈäýðÒýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàéëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
ªðººë人ä òàâüñàí ìîðèíä íü
ªëºí áîðãîîð ýëáýãòýéõýí
ªí÷èí áóóðàé àìüòàíäàà
ªðøººëòýéõýí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õààíû
Ãóíäàà øàð íóðóóíä
Áàðèí ò¿øèí ãàðâàë äàà
Ãóðâàí òîõîé
Õóðö òîîðîé ìîä íü
ĺ𺺠çóðàí
Øààãèí ãàíõààä
Ãóðâàëæèí çîîòîé
Áîð õàëçàí òóóëàéãèé ÷èíü
Ãóíàí õàð á¿ðãýä íü
Àâàí ø¿¿ðýí áàéâ ãýëýý.
Èéìýý ºëçèéòýéõýí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà.
Íóòàã ìèíü ýý.
Ãàâüÿà çàâüÿà
Ãàñàð çàíäàí
Õóñ õóø
Õàéëààñ óëèàñ
×àðãàé ÿðãàé
Øàð õàð ìîä

63. Óõíà èøèã
Òýìýýí ñ¿¿ë
Á¿ãä æèãäðýí
Á¿ðõýýä áàéâ ãýëýý.
Èéìýý ºëçèéòýéõýí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàðàíõóé õàð ìîäîíäîî
Áàðèí ò¿øèí îðîí î÷âîë äîî
Õàíöóéòàé ãàðûí ÷èíýý
Õàð õàëèóí õýðýì íü
Õàëèí ä¿¿ëýýä
Õàëèóí öàãààí áóãà íü õàðàéëäààä
Ìèíæèéí îëîí ñîãîîãîî
Äàãóóëàâ ãýëýý
Èéìýý ñàéõàí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäàð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà.
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õààíû
Áàðóóõàí òàëä íü
Áàðèí ò¿øèí ãàðâàë äàà
Áàð, èðâýñ, áààâãàé, øèë¿¿ñ
Áàðõèðàëäàí íîöîëäîîä ë áàéâ ãýëýý.
Èéìýý ñàéõàí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õààíû ç¿¿õýí òàëû íü
Áàðèí ò¿øèí ãàðâàë äàà
Ç¿ð ãóð çºðºë人ä
Ç¿éë ç¿éëèéí àìüòàí áóæèãíààä
Òàðâàãà çóðàì íü
Òà÷èãíààä áàéäàã
Òàð÷ áóðõè
Íîöîëäîîä áàéâ ãýëýý.
Èéìýý ñàéõàí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õàéðõàíû õàæóóõàí òàëû íü

64. Áàðèí ò¿øèí ãàðâàë äàà
Õàð õàëçàí òýõ
ßìààí ãºðººñ íü
Õàðãàëäàí çºðºë人ä
Õàëçàí öàãààí àðãàë óãàëç íü
Áàãøðààä áàéäàã ãýëýý.
Èéìýý ñàéõàí õàíãàé ìèíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õààíû ñóãà ñóäàã ººä íü
ªãñººä õàðâàë äàà
Ñóó, õàëèó. ñóóñàð, áóëãà
Ìèíæèéí ñîãîî, ìýãæ áîäîí
Ìýõýýðèéí áîð
Ýëáýãòýéõýí áàéâ ãýëýý.
Èéìýý ñàéõàí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.
Õàíãàé õààíû
Àì á¿ðèé íü õàðâàë äàà
Ðàøààí òàìèð íü õàíõàëñàí
Àðâàí ç¿ãèéí õ¿í àìüòíû
Àðõàã ºâ÷íèéã ýäãýýñýí
Àðâèí áàÿí õàíãàé ÷èíü
Ìàíàéëàà Èäýð Òýðõèéí
ªâãºí áóóðàë
Áàÿí õàíãàé ëàà
Íóòàã ìèíü ýý.

65. ÕªÃͪ ÕÀÀÍÛ ÌÀÃÒÀÀË
Õààí áóóðàë õàíãàé ë áàéíà.
Õàñàã óëààí õàäòàé äàà
Õàðàíõóé á¿ðãýë ìîäòîé äîî
Õàâ÷èë æàëãà îëîíòîé äîî
Õàìàã àìüòàí öóãëàðñàí äàà
Õàëõ ìîíãîëûí íóòàã þì áàéíà.
Àëàã ýðýýí àñãàòàé äàà
Àãóé õîíãèë ýëáýãòýé äýý
Àðèóí ñàéõàí àðöòàé äàà
Àïòàí ìºíãºí ýðäýíýòýé äýý
Àðààòàí ãºðººñ îëîíòîé äîî
Àãëàã ºíäºð õàíãàé ë áàéíà.
Èðìýã õÿíãàí íóðóóíä íü áîë
Èðâýñ øèë¿¿ñ øèâýýëìýýð äýý
Èäýð çóëçàãà ÿðãàéòàé äàà
Èõ, áàãà ìîíãîëûí áàðèìæààòàé
Èðñýí î÷ñîíä ãàéõàãäñàí äàà
Èéì ë ñàéõàí óóë þì áàéíà.
Îðîé äýýðýý îâîîòîé äîî
Îëîí ç¿ãòýý áýë÷ýýðòýé äýý
Îé øóãóé á¿ðõýýñòýé äýý
Îþóí ýðäýíèéí áàÿëàãòàé äàà
Î÷èð àëìàñûí ºíãºòýé äýý
Îíöûí ñàéõàí õàíãàé ë áàéíà.
Óóøãèí óëààí öîõèîíä íü áîë
Óñàí áîëðûí ãî¸ëòîé äîî
Óòààò áîëðûí ÷èìýãòýé äýý
Óëààí ñîðòîé ¿íýãòýé äýý
Óðàí õýò¿¿ð ÷îíîòîé äîî
Óóäàì ñàéõàí óóë áàéíà.
ªºäºº íîöñîí ãàë øèã äýý
ªöèéæ òîãòñîí õàäòàé äàà
ªíãèéæ óðãàñàí ìîäòîé äîî
ªíõºð÷ îé÷ñîí ñàìàðòàé äàà
ªí㺠á¿ðèéí öýöýãòýé äýý
ªâãºí áóóðàë õàíãàé ë áàéíà.
¯íýò ýðäýíèéí áàÿëàã íü áîë
¯éëäâýð õºãæèõ íººöòýé äýý
¯ðæèë øèìò õºðñºíä íü áîë
¯ð òàðèà óðãàäàã äàà
¯çýñãýëýí á¿ãäýýð òºãºëäºð 人
¯íýõýýð ñàéõàí õàíãàé ë áàéíà.
Ìàíãèð ìýõýýð õî¸ð íü áîë

66. Ìàãíàã òîðãî øèã àëàãëàñàí äàà
Ìàíóóë äîðãî õî¸ð íü áîë
Ìàë ñ¿ðýã øèã îëîí äîî
Ìàíäàõ íàð íü òóÿàðñàí äàà
Ìàíàé ìîíãîëûí íóòàã áàéíà.
Ç¿¿í òàëààñ íü õàðâàë
Ç¿ðõýí óëààí öîõèîòîé äîî
Ç¿ð ãóðûí õýâòýøòýé äýý
Ç¿éë á¿ðèéí ýðäýíýòýé äýý
Ç¿ãýýð óóëòàé àäèëã¿é äýý
Ç¿éðã¿é ñàéõàí õàíãàé ë áàéíà.
ªâºð òàëààñ íü õàðâàë
ªâãºí áàëãàñûí äóðñãàëòàé äàà
ªâñ áýë÷ýýð áàÿëàãòàé äàà
ªâºë溺 õàâàðæàà îëîíòîé äîî
ªðºõòèéí àõûí ºðøòýé äýý
ªãººìºð áàÿí õàíãàé ë áàéíà.
Áàðóóí òàëààñ íü õàðâàë äàà
Áàäìààðàã ýðäýíèéí ñàíòàé äàà
Áàðààí òóíèðûí ìîäòîé äîî
Áàéä èõ ë õàäòàé äàà
Áàäàì ëÿíõóàí ºíãºòýé 人
Áàéãàëèéí äóðñãàëò óóë ë áàéíà.
Õàæóó òàëààñ íü õàðâàë
Õàéëààñ óëèàñ íºìºðñºí 人
Õàðãàíû áóéëñ áóòàëñàí äàà
Õàä öîõèî àðçàéñàí äàà
Õàðàíõóé õàâöàë ºíãèéñºí 人
Õàéðõàí èõ ë óóë áàéíà.
Ñ¿¿äýð òàëààñ íü õàðâàë
Ñ¿íäýðëýñýí ºíäºð öîõèîòîé äîî
Ñ¿ëæñýí îëîí àìòàé äàà
Ñ¿ì ñóâàðãàí õýëáýðòýé äýý
Ñ¿ð æàâõëàí òºãºëäºð
Ñ¿ìáýð ñàéõàí õàíãàé ë áàéíà.
ßí óëààí õàäàíä íü
ßíãèð ÿìàà íóòàãëàìààð äàà
ßðãàé ÷àðãàé áàãøèðñàí äàà
ßøèë çàíäàí àëàãëàñàí äàà
ßíç á¿ðèéí óðãàìàëòàé äàà
ßìàð ñàéõàí óóë þì áý?
Åðºíõèé áàéäëû íü õýëáýë äýý
Åðèéí óóëòàé àäèëã¿é äýý
Åñºí ýðäýíèéí áàÿëàãòàé äàà
Åðõºã õÿëãàíà õàëèóðñàí äàà

67. Åðººæ ìàãòààä áàðøã¿é äýý
Åð áóñ ñàéõàí óóë þì áàéíà.
Çóíû óëèðàë èðýõýä
Çóëçàãàí ìîä íîãîîðñîí äîî
Ç¿ëýã íóãà íü õºõºðñºí 人
Çóñëàíä íü àéëóóä ÿðàéëöñàí äàà
Çóãàà öýíãýëýýð æàðãàñàí äàà
Çóíøëàãà ñàéòàé íóòàã þì áàéíà.
Íàìàð áîëîîä èðýõýä
Íàâ÷èò ìîä íü ìàãíàãëàñàí äàà
Íàéãàæ ãàíõñàí îéòîé äîî
Íàëæ óíàñàí íîãîîòîé äîî
Íàìèðàà áîðîî îðäîã äîî
Íààãóóð öààãóóð ¿¿ëòýé äýý.
ªâºë öàãèéí ¿åä íü
ªòºã áóóö íü äóëààõàí äàà
ªâñ áýë÷ýýð ñàéòàé äàà
ªòãºí áàëàð øóãóéòàé äàà
ªëºí çóäûã ¿çäýãã¿é äýý
ªíòýé ñàéõàí íóòàã ë áàéíà.
Õàâàð öàãèéí ¿åä íü áîë
Õàíçàðñàí öàñ íü öîîõîðòäîã äîî
Õàðç óñ íü õîðæèãíîñîí äîî
Õàíõëàõ àãü í¿äýëñýí äýý
Õàëòìàð ýðäýíý ãÿëàëçñàí äàà
Õàðæ õàíàøã¿é óóë ë áàéíà.
Õàðèëàí øàðëèí ãîëòîé äîî
Õàíãèäàéí õàäàíä çóðàãòàé äàà
Õàäààñàí ÷èí äàãóóëòàé äàà
Õàð õ¿ðìýí õàäòàé äàà
Õàð áóõûí áàëãàñ äóðñãàëòàé äàà
Õàíãàéí äîðíîä íóòàã ë áàéíà.
¯¿ãýýð ò¿¿ãýýð óðññàí äàà
¯éçýí Ñàâààíãèéí ãîëòîé äîî
¯ðãýëæ ñóäëûí áàÿëàãòàé äàà
¯éðìýã íóðàíãè àñãàòàé äàà
¯ñëýã îëîí àíòàé äàà
¯íýí ñàéõàí óóë ë áàéíà.
Òýðýëæ áóðãàñàí øóãóéòàé äàà
Òýýðìèéí ÷óëóóí äóðñãàëòàé äàà
Òýðòýý áàðóóí òàëä íü áîë
Òýõò õàéðõàí óóëòàé äàà
Òýãø òàëáàé äýíæòýé äýý
Òýí¿¿í óóäàì õàíãàé ë áàéíà.
Õºãíº òàðíûí ÿðãàé íü áîë

68. Õºâ÷èí óëñäàà àëäàðòàé äàà
Õºíäëºí õºõ ë ¿¿ëòýé äýý
Õºõºº, ºâººëæ äîíãîäñîí äîî
Õºõ ìîíãîëûí íóòàã äàà
Õºãíº õààíû ìàãòààë ýíý áàéíà.

69. ÁÎÃÄ ÕÀÍ ÓÓËÛÍ ÌÀÃÒÀÀË
Óóäàì ìàíàé Ìîíãîëûí
Óóæèì öýëãýð íóòãèéí.
Óðãàìàë á¿õýí äýëãýðñýí
Óóë õàäíû äîòðîîñ
Îíöãîé øèíæ íü á¿ðäñýí
Óëñ ã¿ðýíäýý àëäàðòàé
Óóë õàä ñ¿íäýðëýñýí
Áîãä óóëàà ø¿ëýãëýå.
Îäîî öàãèéí ¿åä
Ýðäýíèéí øèíæèò Áîãä óóë
Ýðãýõ íàðíû ãýðýë
Ò¿ðãýí òóñäàã Áîãä óóë
Ýýëæèéí öàãèéí ýðýìáýä
Óíèàð òàòñàí Áîãä óóë
Ýíõ õîëûí ãàçðààñ
Ä¿íõèéæ õàðàãäàõ Áîãä óóë
Ãàíãàð õ¿éòýí öàãò
¯¿ë ìàíàí áîëñîí
Ãàçðûí õºðñèéã òàéëàõàä
Õóðûí ¿¿ë æèãäýëñýí
Ãàçàð äýëõèéí óðãàìàë
Á¿ðýí òºãñ ÿðàéñàí
Ò¿ìýí ç¿éëèéí áîäèñ
Äýëãýð÷ ãàðñàí Áîãä óóë
Ò¿¿íýýñ ýõ ¿íäýñëýæ
Ýðäýíèéí øèíæòýé Áîãä óóë
Æèãäðýí óðãàñàí ìîäîíä íü
Çýðëýã ãºðººñ äàâõèñàí
Çýðýãëýí õàðàãäàõ õàäàíä íü
Æèã¿¿ðòýí øóâóó äîíãîäñîí
Áóëàã óñ íü îðãèëñîí
Ãàí ãà÷ãèéã òàéëñàí
Áóëãà õàëèó òîãëîîä
Óóëûí ÷èìýã áîëñîí
Áóò ìîä íü ñ¿õèéãýýä
Íàìèà òààðàí ãàíõñàí
Áóãà ñîãîî òîãëîîä
Õàéðõàí óóëäàà ÷èìãýý!
Àìò øèì íü á¿ðäñýí
Àïòàé äýëõèéí ÷èìýã
Àëèâàà ºíãèéí öýöýãòýé
Íàðñ çàíäàí ìîä
Íàâ÷ òààðàí õàðàíõóéëñàí

70. Íà÷èí øîíõîð øóâóóä
Ýãøèã òààðàí äîíãîäñîí
Ýëäýâ ºíãèéí ìîäíóóä
Ýðãýí òîéðîí ÷èìýãëýñýí
Ýðâýëçýí íèñýõ øóâóóä
Ýãøèã òààðàí æèðãýñýí
Àãóó õ¿÷èò àðààòàí
Àëàã öîîõîð èðâýñ
Ààø èõòýé áààâãàé
Àäòàé äàéðäàã ãàõàé
Óñàíä áàéõààñ çàãàñ
Óðæ èäýõýýñ ÷îíî
Óðò áèåòýé ìîãîé
Óëààí ç¿ñòýé ¿íýã.
Áóóðàë ç¿ñòýéãýýñ
Áóòàíä õýâòýõ òóóëàé
Ìàãíàé õàëçàí ìàíãèñ
Ìàø öàãààí ÷àíäàãà
Ç¿éë á¿ðèéí àìüòàí
Çóó ìÿíãààð áàéäãèéí
Æèøýý òºëºâ íü èéìýý.
Ç¿ã á¿õýíä õàíäñàí
Ç¿éòýé ñàéõàí õºíäèéòýé
Ç¿òãýë ãàâüÿà íü èëýðñýí
Øóäàðãà îëîí àðäòàé
Ç¿ñýì ¿ðæèë íü äýëãýðñýí
Ò¿ã ò¿ìýí ñ¿ðýãòýé
Õàðñàí õºíäèé áîëãîíä íü
Õàðóóë öàãäàà ñóóëãàñàí.
Òóëãóóð òºðèéí òºâ õîò
Äýíæ äýýð íü áàéãóóëñàí
Òóíãàëàã ñàéõàí Òóóëûí ãîë
Àðûã äàéðàí óðññàí
Îþó, ø¿ð, òàíà, ñóâä
Ýðäýíèéí øèíæèéã öàöðóóëñàí
Îìîã ñ¿ð íü äýãæñýí
Áààòàð øèíæèéã áàäðóóëñàí
Àëòàí í¿¿ðñ óóðõàé
Ãàðöûí øèíæèéã áÿëõóóëñàí
Àãóó õ¿÷èí òºãºëäºð
Áºõèéí øèíæèéã á¿ðä¿¿ëñýí
Íàðíû ãýðýëä ãÿëáàëçàõ
Øèíý øèíýõýí áàðèëãàòàé
Íàì çàñãàà õºãæ¿¿ëýõ
Îþóòàí ñýõýýòýí ìýðãýäòýé

71. Íààäàì áàÿðàà õèéäýã
Óóäàì òàëáàð äýíæòýé
Íàâ÷ öýöýã øèã æàãñäàã
Ò¿ìýí îëîí àðäòàé
Æàãññàí ò¿ìýí àðäûí
Æàâõëàí áîëñîí óäèðäàã÷èäòàé
Æàðãàëàíò àìüäðàëûí çàìûã
Çààæ ºãñºí íàìòàé
ªðãºí ãîëûã ãàòëàõàä
ªí㺠á¿ðèéí ã¿¿ðòýé
ªâºë çóíäàà íóòàãëàäàã
ªëçèéò ñàéõàí îðîí äîî
Àãààðûí õºëºã îíãîöíû
Àðâèí èõ áóóäàëòàé
Àðä ò¿ìíèéã óíäààëñàí
Ðàøààí óñ ãîðõèòîé.
Äàðõàí Áîãä óóëûí
Äààìàé èõ àëäàð íü
Äàÿàð ºðãºí Ìîíãîëûí
Íóòàã á¿õýíä ò¿ãæ
Ýõ îðîí íóòãèéí
Ýðäýíý ÷èìýã áîëæ áàéíà.
Ýíý ìîíãîëûí àðä áèäíèé
Ýíõðèé õàéðûã áóëààæ áàéíà.

72. ÕÝÐËÝÍ ÃÎËÛÍ ÌÀÃÒÀÀË
Àóãàà ìàíàé Ìîíãîëûí
Ààâ äýýäèéí íóòàã
Àëòàí ºëãèé ýõ îðîíäîî
Àëäàð öóóòàé Õýíòèé õàí,
Àñãà ºíäºð õàäàíä íü
Çýðëýã ãºðººñ ñ¿ðýãëýñýí
Áóðãàñ çýãñ íü ¿åëçñýí
Áóãà, õàíäãàé ñ¿ëæñýí
Áóóðàë ò¿¿õýíä àëäàðòàé
Áóÿí à÷ëàëò, Õýðëýí ãîë
Àòàð øóãóé ìîäîíä íü
Æèã¿¿ðòýí øóâóóä æèðãýñýí
Ðàøààí áóëàã, ãîë ãîðõè
Ç¿ã á¿õýíä íü îðãèëñîí
Àðö çàíäàí àíõèëìàë
Óðãàìàë á¿õýí äýëãýðñýí
Õýíòèé õàíû ºâðººñ
Óíäàð÷ ãàðñàí Õýðëýí ãîë
Õýäýí àéìàãäàìæèæ
Õîëûã çîðüñîí Õýðëýí ãîë
Õàíãàé õºâ÷èéí çàâñðààð
Õàä ìîäíû ÷ºëººãººð
Õàíãèíàí øóóãèí óðññàí
Õàðçàëæ áàéäàã Õýðëýí ãîë
Óëààí öàãààí ãàëóó, íóãàñ
Óñíû àìüòäààð áàÿëàã
Óðãàìàë á¿õýí æèãäýðñýí
Óíäàðìàë ñàéõàí Õýðëýí ãîë
Õàíãàé, ãîâü, òàëûíõàà
Õàíàãàð óóäàì íóòãèéí
Ñààëü÷èí ìàë÷èí îëîí íü
Ñàíàà òààðñàí àæèëñàã
Ñàâ øèì íü áÿëõìàë
Ñàéõàí ºãººìºð Õýðëýí ãîë
Íàìðûí öàãòàà íóòàãëàõàä
Íàìàðæàà ñàéòàé Õýðëýí ãîë
Íàíäèí ñ¿ðãýý òàðãàëóóëàõàä
Íàâ÷ ñàéíòàé Õýðëýí ãîë
ªâëèéí öàãòàà íóòàãëàõàä
ªâºë溺 ñàéíòàé Õýðëýí ãîë
ªíºð ñ¿ðãýý îíä îðóóëàõàä
ªãººæ ºíòýé Õýðëýí ãîë
Õàâðûí öàãòàà íóòàãëàõàä

73. Õàâàðæàà ñàéíòàé Õýðëýí ãîë
Õàìàã ñ¿ðãýý ºñãºõºä
Õàíãàëóóí íºìºðëºã Õýðëýí ãîë
Çóíû äýëãýðò íóòàãëàõàä
Çóñëàí ñàéòàé Õýðëýí ãîë
Çóãààëàõ õ¿ì¿¿ñ î÷âîë
¯çýñãýëýí òààòàé Õýðëýí ãîë
Áóëàí òîõîé, ãîâèîð íü
Áóðãàñ, áóäàðãàíàòàé Õýðëýí ãîë
Áóëò îëîí òýìýýäèéã
Áóçãàé òàðãàëóóëàõ Õýðëýí ãîë
Àãëàã ñàéõàí õºíäèéä íü
Àäóóí ñ¿ðýã áýë÷ýýðëýæ
Àðèóí ñàéõàí óñíààñ íü
Óíäààëæ áàéäàã Õýðëýí ãîë
¯ºò ç¿ëýã ºâñºíä íü
¯õýð ñ¿ðýã íàëàéæ
ªºä ñººð㺺 ñ¿ëæèõýä
ªåã òààòàé Õýðëýí ãîë
Õîë îéðûí áýë÷ýýðò íü
Õîíèí ñ¿ðýã äýëõñýí
Õîò áóóö ñàéòàé
Õîíãîð ñàéõàí Õýðëýí ãîë
ªí㺠á¿ðèéí ÿìàà
ªðãºí äýíæèéã íü á¿ðõýæ
ªí òàðãàí áàéäàã
ªëçèé ìºðòýé Õýðëýí ãîë
Òàâàí òºðëèéí ìàëûã
Òàðãàí ÷èéðýã áàéëãàäàã
Òàíñàã ñàéõàí íóòàãòàé
Òàâëàã àìãàëàí Õýðëýí ãîë
Äýëõèé ãàçðûí áàÿëàã øèì
Òýãø ä¿¿ðýí Õýðëýí ãîë
Äýýäèéí ¿åýñ ò¿¿õòýé
Äýëãýð áàÿí íóòàã þì.

74. ÃÎÂÈÉÍ ÌÀÃÒÀÀË
Ýðò öàãèéí ãàðàëòàé
Ýðèí ¿åèéí ìàë÷èí áè
Ýìýýëò ìîðèíû ýçýí
Ýðýëõýã ìîíãîëûí èðãýí áè
Óíàñàí ãàçðûí àëäðûã
Ìàãòàí äóóëàõ äóðòàé áè
Óãààñàí óñíû àðèóíûã
Äóðñàí ÿðèõ õ¿ñýëòýé áè.
ªñºõ íàñàíä ìèíü ýýëòýé
ªðãºí îëîíä ìèíü àëäàðòàé
Òºðñºí ºëãèé íóòãàà
Ò¿ðëýã ºðãºí ìàãòàõäàà
Ç¿ðõ ñýòãýëèéã äîãäëóóëæ
Çîðèã õ¿ñëèéã áàäðààñàí
Ñàéí ¿ãýý ÿðüæ
Ñàéõàí åðººëºº äýâø¿¿ëüå
Ò¿ìýí îâîãòíû äîìîãò
Ò¿ðëýã áîëîí ºðãºãäºæ
Ò¿¿õ øàñòèðûí õóóäñàíä
¯å óëèðàí áè÷èãäñýí
Õ¿íèé àðèóí õºëñººð
Ààãèì òàë íü äýâòýæ
Õºäºëìºð òýìöëèéí ¿ðýýð
պ人 òàëûã õºã溺ñºí
Çóóí ò¿ìýí ¿åäýý
Ç¿ðõ ñýòãýëèéã áÿëõóóëñàí
Ǻí áèëýãò ñàéõíààðàà
Çîí îëíîî áàÿñóóëñàí
Ýõýýñ íàìàéã òºðºõºä
Ýëñýí õîðìîéãîî äýâñýýä
Õàìáà òîðãîí äýýëýíäýý
ªëãèéäºæ àíõ òîðíèóëñàí
Õàø öàãààí ÷óëóóãàà
Ñ¿ðýã áîëãîí íààäóóëñàí
Àðèóí õºäºëìºðèéí øèìýýð íü
Àíõ íîìûã àìëóóëæ
Àìüäðàëûí çàì õàéðëàñàí
Àëòàí èõ ãîâü ìèíü
Àðãàëü, ÿíãèð ñ¿ðã¿¿ä íü
Ä¿¿ëýí õóðäàëñàí àñãàäòàé
Àðö ñîíãèíî ñî¸îëñîí
Àðèóí òàíñàã îðîíäîî
Õóæèðò ºðãºí òîéðìóóä íü

75. Àëòàí öàðûí çóðààñòàé
Õóðûí óñàí öººðì¿¿ä íü
Àíãèð ãàëóóíû ñ¿ðýãòýé
Àëòàí ñààòàé õîðãîé øèã
Àëàã öýöãèéí ìàíäàëòàé
Àëòàí ñ¿ìáýð óóë øèã
Àìæèëò á¿òýýë ºíäºðòýé
Àëòàí çàâüÿà ºí㺠øèã
Õýçýý ÷ ãàíäàøã¿é ãÿëàðõàé
Àëòàí ãóðãàëäàé ýãøèã
Õàà ÷ äóóëäñàí ÿðóóõàí
Ýõèéí ñ¿¿íýýñ ãàð÷
Ýðèéí öýýíä õ¿ð÷
Ãýðèéí ìóõðààñ ãàð÷
Ãàëûí èë÷íýýñ õîëäñîí
Õ¿íèé ¿ðñèéí æàãñààëä
̺ð çýðýãöýí àëõàëæ
Õ¿ëýã ìîðèíû íóðóóíä
ĺ𺺠õàðøóóëàí æèéæ
Ñóìàí äýëòýé õ¿ëãèéíõýý
ÿéäýë äóíä íü èñãýð÷
Øèðýí ãºëºìòýé ýìýýëèéíõýý
Ñóóäàë äóíä íü õºíäºëñºæ
Àÿ ñàéòàé äóóãàà
Õîîëîé íèéë¿¿ëýí ò¿ðæ
Àðèëæàà ñàéòàé ìîðèîðîî
Õîëûí çàìûã òîâ÷èëñîí
Õàòàí çîðèãèéã áàÿñóóëæ
Õàëóóí èë÷èéã áàäðààñàí
Õàëõûí óóæèì íóòàã ìèíü
Õàà ÷ ÿâñàí àëäàðòàé
Çàãòàé õºíäèéí óóäàìä
Çàëóóãèéí èäðèéã ãàéõóóëæ
Çàíäàí õ¿ðýí òýìýýãýý
Ò¿ì áóìààð íü ºñãºæ
Õîâîî õîâîîãîîð óñûã
Àëä àëäààð íü òàòàæ
Õóâèí õóâèíãààð ñ¿¿ã
Àìñàð ä¿¿ðýí áÿëõóóëæ
պ人 õýýðèéí òàëä íü
Õîíü ÿìààãàà õàðèóëæ
Õºðçºí èõ áóóöààð íü
Õàøàà õîðîîãîî áàðüæ
Õóðäàí ìîðèî óíàæ
Õóñàí óóðãûã ñóíàëçóóëñààð

76. Àðäàã òàðãàí õàíãàëóóäûã
Ààãëàí áàðèõ ¿åäýý
Ýìíýã ìîðèíû íóðóóíä
Ýðýìãèé çîðèãèéã øàëãàñààð
Ýýðýì òàë íóòàãòàà
Ýçýí íü áîëæ ºñ뺺 áè
Çóçààí ñàéõàí õºðñºí人
Àðèóí áàÿëãàà ºâºðòºëæ
Ǻºëºí ñàéõàí ýëãýíäýý
̺íãºí õîòîî ºëãèéäñºí
Òàâàí ç¿éëèéí ðàøààíäàà
Ýìèéí ÷àäëûã àãóóëæ
Òàíñàã àðèóí èäýýíäýý
Ýðõëèéí ÷àíàðûã øèíãýýñýí
Òàâàí õîøóó ìàë ñ¿ðýã
Òàë ä¿¿ðýí èäýýøèëæ
Òààíà àãèíû ¿íýðýýð
Òàë íóòãàà àðèóòãàñàí
Àðèóí òýíãýñ øèã
Àëòàí òàðèà õàëèóð÷
Ààäðûí áîðîî øèã
Àâòî ìàøèí õ¿íãýíýæ
Õóëàí òàõèéí òîîñîîð
Õºõ òýíãýð áàãàíàäàæ
Õóí ãàëóóíû äóóãààð
Õºãæèì àäèë óÿíãàëóóëñàí
Öàéëãàí öàãààí ñýòãýëòýé
Öàë áóóðàë ýæèé ìèíü
Öàã ýðãýõ ìº÷ á¿ðäýý
Öàöëàà ºðãºñºí îðîíäîî
Àÿëãóó õºã íü íèéëñýí
Àëõ äºøèéí äóóãààð
Àìæèëò á¿òýýëýý èëòãýñýí
Àëäàðò ãîâü÷óóä á¿æèãëýíý.
Àæèë ñóðëàãà ¿éëñýýðýý
Äàÿàð îëíîî õîøóó÷èëæ
Àìæèëò á¿òýýë ç¿òãýëýýðýý
Äàðõàí öîëûã õ¿ðòýæ
Ýíõèéí èõ àðìèäàà
̺ð çýðýãöýí àëõàëæ
Ýíõæèí òîãòñîí îðíîî
̺íõæ¿¿ëæ ÷àäñàí îðîíäîî
Àæèë ñóðëàãà àðâèíòàé
Àìæèëò á¿òýýë ºíäºðòýé
Àëäàðò ãîâü÷óóä òà á¿õýíäýý

77. Àøäûí æàðãàëûã õ¿ñýí åðººå!