Unified Modeling Language (UML) nie jest językiem modelowania procesów biznesowych. Tezy tej dowodzi fakt, iż w samej specyfikacji UML brak jest jednoznacznych wskazań w tym zakresie. Jednak odnosząc się do praktyki wielu projektów, zespołów i organizacji, w których język ten jest bardzo często wykorzystywany do tego celu, można wnioskować zupełnie inaczej – UML jest standardem przeznaczonym do modelowania procesów biznesowych, co więcej, jednym z najbardziej popularnych. W związku z powyższym, warto rozważyć, czy należy modelować procesy w UML oraz jakie są „+” i „-” takiego podejścia.
Modelowanie w UML - do opisu biznesu, czy systemów?
1. MODELOWANIE W UML – DO
OPISU BIZNESU, CZY SYSTEMÓW?
Modelowanie procesów biznesowych w UML
TOMASZ GZIK
M A R Z E C 2 0 1 6
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
2. WPROWADZENIE
tgzik@tigaconsulting.pl
UML nie jest standardem modelowania procesów
biznesowych
Czy modelować procesy biznesowe w UML?
Jak modelować procesy biznesowe w UML?
Podsumowanie
1
2
3
4
www.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
3. UML vs Procesy Biznesowe
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
o Język UML nie jest dedykowany do modelowania procesów biznesowych.
o W specyfikacji UML pojęcie "proces biznesowy" pojawia się tylko raz.
o Modelowanie procesów biznesowych w UML często stosowane jest intuicyjnie.
o Diagram aktywności = scenariusz przypadku użycia = diagram procesu biznesowego.
o Elementy UML nie są natywne dla modelowania procesów, więc ich semantyka w kontekście
procesów biznesowych może być różnie „postrzegana”.
o Brak możliwości generowania definicji procesów.
o Trudności w dokumentowaniu.
4. UML vs Procesy Biznesowe
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
o UML jest bardzo znany i popularny w zastosowaniu, również w kontekście narzędziowym.
o Wiele elementów zapewnia elastyczność w modelowaniu.
o Możliwość uchwycenia perspektywy statycznej (hierarchia) i dynamicznej (przebieg) procesów.
5. Czy modelować procesy biznesowe w UML?
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Wady i zalety UML w
modelowaniu procesów
biznesowych nie mają
znaczenia, jeżeli
organizacja chce lub musi
modelować w UML.
Warte podkreślenia – w UML
jest możliwe modelowanie
procesów biznesowych.
Unikać, ale …
6. Przypadki użycia – Procesy biznesowe
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
„Tradycyjne” przypadki użycia Przypadki użycia jako procesy biznesowe
W kontekście modelowania procesów, wybrane elementy
diagramu przypadków użycia mogą oznaczać:
• granica = organizacja,
• aktor = rola w procesie,
• przypadek użycia = proces,
• scenariusz przypadku użycia = przebieg procesu.
Źródło: Gzik T., Modelowanie procesów biznesowych w UML, https://bpmstandard.pl/wiedza/artykuly/60-modelowanie-procesow-biznesowych-w-uml
7. Diagramy aktywności – procesy biznesowe
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
„Tradycyjne” diagramy aktywności Diagramy aktywności jako procesy biznesowe
W kontekście modelowania procesów, wybrane elementy diagramu
czynności mogą oznaczać:
• tor pływacki = rola,
• czynność = proces biznesowy | podproces | czynność procesu,
• bramka decyzyjna= bramka decyzyjna typu XOR | OR | AND lub
inne,
• początek = rozpoczęcie procesu,
• koniec = zakończenie procesu.
Źródło: Gzik T., Modelowanie procesów biznesowych w UML, https://bpmstandard.pl/wiedza/artykuly/60-modelowanie-procesow-biznesowych-w-uml
8. Hierarchia procesów biznesowych
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Hierarchia procesów biznesowych z
wykorzystaniem przypadków użycia
Hierarchia procesów biznesowych z
wykorzystaniem diagramu
aktywności
Źródło: Gzik T., Modelowanie procesów biznesowych w UML, https://bpmstandard.pl/wiedza/artykuly/60-modelowanie-procesow-biznesowych-w-uml
9. Przebieg procesów biznesowych
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Przebieg procesów biznesowych z
wykorzystaniem przypadków użycia
Przebieg procesów biznesowych z
wykorzystaniem diagramu
aktywności
Źródło: Gzik T., Modelowanie procesów biznesowych w UML, https://bpmstandard.pl/wiedza/artykuly/60-modelowanie-procesow-biznesowych-w-uml
10. Profile UML do modelowania procesów
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Profile UML przeznaczone do
modelowania procesów biznesowych
11. Profile UML – przykład (Beate List, Birgit Korherr)
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Autorzy Profilu: Beate List, Birgit Korherr
12. Profile UML – przykład (Rational Unified Process)
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Specyfikacja RUP
13. Zanim zaczniemy modelować w UML
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu modelowania procesów z wykorzystaniem UML, warto zwrócić uwagę na poniższe:
• ocena otoczenia przedsięwzięcia, w ramach którego będę modelowane procesy, jego uwarunkowań i ograniczeń, powinna zostać
uwzględniona w kontekście decyzji o wyborze notacji | języka do modelowania procesów;
• decyzja o wyborze języka | notacji, metody i narzędzia do modelowania jest decyzją strategiczną w kontekście efektywności i efektów
końcowych modelowania - powinna zostać podjęta na odpowiednim poziomie decyzyjnym, tak aby można ją było skutecznie egzekwować;
• diagramy UML i poszczególne ich elementy, które będą wykorzystane do modelowania powinny zostać precyzyjnie określone wraz z
nadaniem im nowych znaczeń - w kontekście procesów biznesowych;
• odbiorcy modeli powinni zostać zaznajomieni z założeniami poczynionymi w ramach ustaleń z powyższego punktu, w szczególności klient
wewnętrzny | zewnętrzny oraz zespół projektowy;
• odbiorcy modeli powinni potwierdzić fakt zaznajomienia się z poczynionymi założeniami i rozumienia tych założeń;
• pożądana jest sytuacja, w której zespół projektowy opracowujący modele korzysta z zamkniętego zbioru elementów UML wybranych do
modelowania procesów, tzw. profile UML (to zagadnienie zostanie rozwinięte wkrótce na łamach bpmstandard.pl);
• pożądana jest sytuacja, w której wszyscy członkowie zespołu i klient wewnętrzny | zewnętrzny posługują się tym samym narzędziem do
modelowania.
14. Podsumowanie
tgzik@tigaconsulting.plwww.tigaconsulting.pl Wszystkie prawa zastrzeżone
o UML nie jest standardem modelowania procesów biznesowych, ale jest bardzo często w tym
kontekście wykorzystywany.
o Modelowanie procesów biznesowych w UML rodzi realne ryzyka.
o Proponuje się unikać modelowania procesów biznesowych w UML, poza sytuacjami, w których
istnieją ku temu realne przesłanki.
o Proponuje się korzystać z gotowych lub tworzyć własne profile do modelowania procesów
biznesowych.
o Warto przeszkolić zespół z wybranego profilu przed rozpoczęciem modelowania.
o Należy zaimplementować profil w narzędziu do modelowania.