Mga katutubong dulang pang-aliw sa bansa

1. Charissa ArancoLongkiao-Canubas
Central Mindanao University
University Town, Musuan Maramag Bukidnon
Mga Dulang Pang-
aliw

2. Introduksyon
Walang tunay na dula ang Pilipinas
bago dumating ang mga Kastila ngunit
may mga dulang ginaganap sa
panahong iyon. Ang mga dulang ito ay
ipinapalabas ng may kasamang
tugtog, sayaw at tula. Walang
entablado at hindi nagsusuot ng
angkop na damit ang mga tauhan. At
nang dumating ang mga Kastila ay

3. Mga Dulang Pang-
aliw
Karilyo
Karagatan
Duplo
Tagayan

4. Karilyo /Puppet Show
 Ang ibang dula bago dumating ang mga
kastila ay ibinatay sa mga puppet show
ng mga taga Java katulad ng Wayang
Orang at Wayang Purwa.
 Pagpapagalaw ng mga anino ng mga
pirasong kartong hugis tao sa likod ng
isang kumot na puti na may ilaw. Habang
pinapagalaw ang hugis taong karton ay
sinasabayan ito ng mga salaysay gaya ng
kurido, awit, dulang panrelihiyon o alamat.

5. Karagatan
 Ito ay nakilala sa Panahon ng mga Kastila.
 Ginaganap ang larong ito kung may
pagtitipon bilang pakikipagdalamhati sa mga
namatayan at pang aliw sa mga naulila. Ito’y
ginaganap sa ika 3O araw ng pagkamatay
at unang taon ng kamatayan.
 Ito ay nanggaling sa alamat ng prinsesang
naghulog ng singsing sa karagatan,
pagkatapos ay nangakong kung sino man
ang makakakita ng singsing ay kanyang
pakakasalan.

6. Karaniwang nagsisimula ang laro sa
ganito:
Karagatang ito’y kahit na malalim
pangangahasan kong aking lusungin,
hustong bait ninyo ang titimbulanin
na inaasahang sasagip sa akin.
(Panganiban, 1954)
O kaya’y
Karagatang ito’y oo nga’y mababaw,
Marihap lusungin nang hindi maalam,
Kaya kung sakaling ako’y masawi man,

7. Duplo
 Sa unang mga taon pa lamang ng mga
kastila sa Pilipinas ang mga Pilipino, lalo
na ang mga Tagalog, ay naging maibigin sa
isang uri ng larong kilala sa tawag na
duplo.
 Larong paligsahan sa pagbigkas ng tula na
isinasagawa bilang paglalamay sa patay.
Ito ay isinasagawa tuwing ika-9 na araw ng
pagkamatay ng tao. Inaaliw nito ang mga
naiwang kamag-anak ng namatay.

8.  Ang duplo ay pagalingan sa pagbigkas at
pagdedebate, pero kailangan may tugma/
paraang patula. Gumagamit ito ng mga
biro, kasabihan at taludtod galing sa
banal na kasulatan.
 Hinahati sa dalawang pangkat ang mga
maglalaro ng duplo at pinapangunahan
ito ng hari o punong halaman. Ang isang
pangkat na nasa kaliwa ng hari o punong
halaman ay tinatawag na belyako at ang
nasa kanan naman ay tinatawag na
belyaka.
 Ang duplo ay nangangahulugan sa

9. Tagayan
Isa ito sa mga pinakaugat ng dulang
Pilipino noong katutubong panahon.
Ayon kay J. C. Balmaceda. 1939, ito ay
isa “sa mga dulang panlipunan”, na
ayon naman kay E. Arsenio Manuel,
(Tayabas Tagalog Awit Fragments From
Quezon Province 1958) ito’y isa sa mga
pinakatampok sa awitan sa mga
pagtitipon ng mga katutubo sa Tayabas.

10. Ayon sa kanya:
“The cup of wine is placed on the head, or
carried on the bent arm by the skilful dancers,
or just deposited in a patter held by the hand.
Lady singers toy with the cup on their head
while dancing and take it down to offer men or
women of their attraction. This is commonly
done during wedding celebrations to collect
gifts.”

11. Konklusyon
Ang mga dulang pang-aliw na
itinatanghal noon ay malaki ang
naitulong sa mga Pilipino upang
maibsan ang pangungulila nila sa
kanilang mga sumakabilang buhay
na mga mahal sa buhay. Hindi lang
iyon, ang dulang pang-aliw rin ay
sinasadula para maaliw at ito’y
pampalipas oras lamang tulad ng