Dutch Power Event - Het spoor stelt zich voor - 12 september 2017

1. Welkom
Eigenaar: Marcel Walraven
12 september 2017
Status: Definitief
ProRail-netbeheer en zijn duurzame
uitdagingen
Een netbeheerder die op zoek is

2. ProRail verbindt, verbetert, verduurzaamt.
Wij verbinden mensen, steden en bedrijven per spoor, nu en in de toekomst.
Wij maken aangenaam reizen en duurzaam vervoer mogelijk.
ProRail stelt zich voor 2

3. ProRail, een technisch bedrijf
1. Draag systeem  baanlichaam
2. Geleiding systeem  spoorstaven, dwarsliggers
3. Doorsnijding systeem  kunstwerken, bruggen overwegen
4. Energievoorziening systeem 
5. Treinbeheersing systeem  bedienen/instellen van rijwegen
6. Treinbeveiliging systeem  veilige rijwegen
7. Transfer systeem  station, perron
3

4. De klanten van Energievoorziening
Tractie Energievoorziening
(Elektrisch; 1500Vdc, 25 kVac)
Tractie energievoorziening
(Diesel)
Rail infravoedingen: Centrale voedingen
Rail infravoedingen: Lokale voedingen
Vervoerder en Reiziger:
Interne Klanten:
Treinbeveiliging
Treinbeheersing (VL post , relaishuis)
FAZ, wisselverwarming, ICT ProRail stelt zich voor 4

5. Geschiedenis van de elektrificatie
• 1908 start elektrische tractie op Hofpleinlijn met
10 kV wisselspanning (Rotterdam-Den Haag).
• 1921 commissie Barnet-Lyon adviseert
1500V gelijkspanning. Inclusief keuze om
distributie over te laten aan nutsbedrijven
• 1924 Elektrificatie spoorlijnen
• 2007 Introductie 25kVac op HSL-Z en Betuweroute.
• 2012 Start onderzoek naar 3kVdc als alternatief 1500V
• 2021 Keuze voor 3 kV

7. Kentallen
• totale spoorlengte: 7.219 km
• netlengte in exploitatie: 3.063 km
• netlengte geëlektrificeerd: 2.161 km
• lengte bovenleiding: ca. 6.000 km
• onderstations : 249
• tractiegroepen : 430
• schakelstations : 119
• energietransport (elektrisch) 1.400 GWh/jr
• aantal tankplaten : 19
• dieselverbruik (gasoline): 20 mln l/jaar
ProRail stelt zich voor 7

8. ≈ 10.000 V
1.500 V
+
-
M
wisselspanning
gelijkspanning
retour
bovenleiding
Elektrisch circuit

9. ProRail als netbeheerder
Op het tractienet rijden meerdere vervoerders, dat betekent dat het tractienet aangemerkt wordt als een
elektriciteitsnet in de zin van de E-wet
Het TEV-net heeft de status van particulier net, ook wel Gesloten Distributiesysteem (GDS) genoemd.
ProRail moet het elektriciteitsnet zelf beheren, maar ook derden aansluiten en elektriciteitsleveranciers toelaten tot
het net.
Momenteel is er slechts één leverancier die namens Vivens elektriciteit levert aan alle vervoerders: Eneco.
TEV voorbereiden op vervoersprognose, zodat capaciteitsknelpunten op tijd inzichtelijk worden gemaakt en
maatregelen genomen kunnen worden. 9

10. Levering op het particuliere net (GDS)
• Transport van tractie-elektriciteit  ProRail
• Inkoop van tractie-elektriciteit  Vivens
Onderstation
ProRail
Vivens i.o.
netverlies
ProRail
gebruikskosten
leveringskosten
Onderstation
netbeheerder
kW kWh
transport-
kosten
leverings-
kosten
verdeel-
sleutel kWh km km
vervoerder 1 vervoerder 2 vervoerder 3
Onderstation
ProRail
Vivens i.o.
netverlies
ProRail
gebruikskosten
leveringskosten
Onderstation
netbeheerder
kW kWh
Onderstation
netbeheerder
kW kWh
transport-
kosten
leverings-
kosten
verdeel-
sleutel kWhkWh kmkm kmkm
vervoerder 1 vervoerder 2 vervoerder 3
ProRail stelt zich voor 10

11. 11
Welke ontwikkelingen raken energievoorziening?
▪ Accommoderen van meer treinen
▪ Introductie van meters op treinen
▪ Third party acces (vrije leverancierskeuze)
▪ Prestatieverbeteringen zijn vereist
▪ Energietransitie (aankoppelingen, zonnepark)
▪ Nieuwe technologieën (energieopslag, IoT)
▪ Techniekvelden wijzigen (ERTMS, wisselverw.)
▪ Duurzaamheid (40 % efficiënter, CO2 neutraal)
Visie ProRail

12. 12Visie ProRail
ACCOMMODEREN
VERVOERSVRAAG
▪ Meer treinen
▪ Be- en bijsturing faciliteren
▪ Energiebesparen → oa 3 kV
▪ Alternatieve energiedrager
regiolijnen, oa waterstoftrein
▪ Betaalbaardere TEV m.n.
regio
▪ Energiemeters op treinen
▪ Faciliteiten vervoerders
voeden (o.a. depots)
ONTWIKKELINGEN BIJ
VERVOERDER
3kV
▪ Gaan we prosumers
aankoppelen?
En waar TEV en/of RIV.
▪ Eigen opwekking? Zon en
wind
▪ Mede gebruiken met
netbeheerder
ENERGIETRANSITIE
▪ Introductie van ERTMS
▪ Introductie van elektrische
wisselverwarming
vraagt ontwerpeisen
▪ CO2 neutraal
materiaalgebruik
▪ TVTA halveren
ONTWIKKELINGEN BINNEN
PRORAIL

13. 13
ACCOMMODEREN
VERVOERSVRAAG
ENERGIE-
TRANSITIE
ONTWIKKELINGEN
BIJ
VERVOERDER
NIEUWE
TECHNOLOGIEËN
Visie ProRail
ONTWIKKELINGEN
BINNEN
PRORAIL
3kV

14. 14Visie ProRail
• Elektrische wisselverwarming
IMPLEMENTATIE
▪ Energiebesparing - 3 kV
▪ Opslagsystemen
▪ Alternatief diesel
▪ Prestatieverbeteringen
- ADD
▪ Meters op treinen
▪ …..
ONDERZOEK NAAR
3kV
Jaargangen 2016-2020

15. 15Visie ProRail
Jaargangen 2020-2030
▪ Inpassing opslagsystemen
▪ Inpassing opweksystemen
▪ Medegebruik netten
▪ Energie neutraal
▪ Invoering PHS
▪ Aansluitplicht
▪ Alternatief diesel
▪ ….
ONDERZOEK NAAR
3kV
IMPLEMENTEREN VAN
▪ Energiebesparing, 3 kV,
bi-directioneel, meters op
treinen
▪ Prestatieverbeteringen ADD,
▪ Kennisopbouw nieuwe
technologie

16. 16
3kV
Visie ProRail
Jaargangen 2030-2040
▪ Aankoppelen niet vervoerders
▪ Goedkoop vanwege balancering
▪ Energie neutraal net
▪ Circulair CO2 neutraal materiaal
▪ ….
IS DIT HET EINDBEELD?

17. 17Visie ProRail
We zijn op zoek: waar kunnen we elkaar versterken?