Πως θα είναι πιθανόν το μουσείο του μέλλοντος

1. FINAL ASSIGNMENT
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
Malvina Fenekou

2. Μουσεία από το μέλλον

3. Το μέλλον είναι δικό μας δημιούργημα

4. Το μέλλον είναι εδώ

5. Για ένα μουσείο με μέλλον
• Η εξέλιξη είναι ο σημαντικότερος παράγοντας επιβίωσης,
διατήρησης του ενδιαφέροντος και ανάπτυξής των μουσείων.
• Δεν είναι απλά θέμα κτηριακών εγκαταστάσεων.
• Η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη , μεταλλάσσει ήδη τη μορφή
των μουσείων.
• Ακόμη και αυτή που οραματιζόμαστε τώρα ότι θα έχει στο
μέλλον.
• Οι απαιτήσεις για εξέλιξη, μας υποχρεώνουν να
επαναπροσδιορίσουμε:
το ρόλο των μουσείων στη κοινωνία,
το είδος των μουσειακών χώρων,
τις σχέσεις τους με το κοινό,
τις λειτουργίες που θέλουμε, μπορούμε και πρέπει να έχουν.

6. Για να προλάβουμε το μέλλον
Για να έχει υπόσταση το όραμά μας για το μουσείο του μέλλοντος πρέπει:
• Να εξερευνήσουμε τις μακροσκοπικές τάσεις που δημιουργούνται από τις
πολιτισμικές, κοινωνικές, πολιτικές τεχνολογικές και οικονομικές
προκλήσεις, που είναι καθοριστικές για το μέλλον των μουσείων.
• Να γίνει συνολικός ανασχεδιασμός και εκσυγχρονισμός των μουσείων και
αναδόμησή τους ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στο όραμα και στις
μακροχρόνιες προκλήσεις:
 με στελεχιακό δυναμικό με ιδιαίτερες ικανότητες,
 με τεχνολογικό εξοπλισμό,
 με νέες διευρυμένες και διαδραστικές λειτουργίες
 με ελκυστικές, λειτουργικές Κτιριακές εγκαταστάσεις και λοιπές υποδομές.
• Να δημιουργηθούν οι αναγκαίες διασυνδέσεις μεταξύ των μουσείων και
των άλλων εξωτερικών τομέων, κοινωνικών, κοινοτικών, οικονομικών,
άλλων μουσείων, εκπαιδευτικών οργανισμών κλπ., που εξελικτικά θα
στηρίξουν τις νέες αυτές θεσπίσεις.

7. Πως θα οραματισθούμε όμως ένα
πιθανό και όχι ένα αρεστό μέλλον;
• Τα ερωτήματα που πρέπει να
αναλογισθούμε, αφορούν αρχικά το ρόλο
που οραματιζόμαστε ότι θα έχουν τα μουσεία
του μέλλοντος στη κοινωνία.

8. Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν
για να είναι εφικτό τα όραμα
• Τι ανάγκες θα ικανοποιούν τα μουσεία ως προς τις τάσεις που διαγνώσαμε;
• Πως και σε τι θα εκπαιδεύσουμε τους διευθυντές των μουσείων, τους εκπαιδευτές, τους
επικοινωνιολόγους, τους ξεναγούς, τους curators και τους σχεδιαστές;
• Πως θα είναι η εκπαίδευση του μέλλοντος: παγκόσμια, ελεύθερη, δημόσια, στα σχολεία
ή και αλλού, από δασκάλους μόνο και πως θα συνεισφέρουν τα μουσεία;
• Ποιος είναι ο εκπαιδευτικός ορίζοντας της κάθε κοινότητας που βρίσκονται τα μουσεία;
• Πως το μουσείο θα βρει και θα υπηρετήσει αυτούς που θέλουν να μάθουν και οι οποίοι
μπορούν να ωφεληθούν περισσότερο από τους πόρους του;
• Πως μπορούν τα μουσεία να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για παροχή εικονικής
(virtual) και προσωποποιημένης μαθησιακής εμπειρίας;
• Πως ένα μουσείο θα μπορεί να συνεισφέρει σε ένα σύστημα βαθμολόγησης και
πιστοποίησης της γνώσης (credential), για αυτούς που θέλουν να μάθουν, κάθε ηλικίας,
περιλαμβανομένων και αυτών που θέλουν να ξεφύγουν από το παραδοσιακό σύστημα;
• Σε ένα κόσμο που τείνει να έχει περιορισμένους πόρους, θα μπορούν τα μουσεία να
ανταποκριθούν στο όραμά μας;
• Ποιές είναι οι ανάγκες τα χάσματα & οι προκλήσεις που μπορεί να αλλοιώσουν το όραμά;
• Πως στη συνέχεια θα σχεδιάσουμε τα κτίρια, τις υποδομές, τον εξοπλισμό για τα μουσεία;

9. Εκτιμούμενοι Ρόλοι και λειτουργίες
των μουσείων του μέλλοντος
• Μέσα από τις απαντήσεις στα ερωτήματα και
την έρευνα των τάσεων, διαφαίνεται ότι αυτοί
οι ρόλοι θα είναι πολύπλευροι, θα
αλληλοσυμπληρώνονται και θα έχουν μεγάλη
διαδραστικότητα με τη κοινωνία, αλλά και κάθε
άτομο ξεχωριστά.
Εκπαιδευτικός
Ψυχαγωγικός
Ερευνητικός
Πολιτιστικός
Διαφύλαξη και προβολή της κληρονομιάς

10. Κρίσιμες λειτουργίες για τα μουσεία
• Βελτίωση της κριτικής σκέψης
• Δυνατότητες συγκριτικής σύνθεσης πολλών
πληροφοριών από πολλά πεδία και από όλο τον κόσμο.
• Δυνατότητα εξαγωγής διδαγμάτων και νέων
παραδειγμάτων, που να έχουν εφαρμογή στο
πραγματικό κόσμο.
• Ικανότητα καινοτομικής σκέψης, δημιουργικότητας και
εφαρμογής τους σε όλους τους τομείς δραστηριότητας
κάθε μουσείου.
• Ομαδική /συλλογική εργασία και ευρεία συνεργασία με
οργανισμούς και φορείς εκπαίδευσης, πολιτισμού και
εθελοντές από όλο τον κόσμο.

11. Το μέλλον χρειάζεται αλλαγές
• Οι προκλήσεις αυτές χρειάζονται ισχυρή και δημιουργική ηγεσία για να κάνει
τις αλλαγές που χρειάζονται σε ένα κόσμο που μεταβάλλεται γρήγορα.
• Νέοι και δημιουργικοί άνθρωποι, διαμορφώνουν ένα νέο πολιτισμικό πρότυπο
με το να παράγουν καινοτόμες ιδέες μέσα από ανεξάρτητους χώρους και
εφαρμογές, που συχνά τις δημιουργούν μόνοι τους.
• Οι επαναστατικές ιδέες που μπορούν να βρουν εύφορο πεδίο σε ένα
μουσείο, δεν γίνονται ευχάριστα αποδεκτές από τις παραδοσιακές και
συντηρητικές ιεραρχίες, που προάγονται συνήθως στα μουσεία.
• Απαιτούν νέες προσεγγίσεις, ευελιξία και τόλμη. Δεν μπορούν να
υποστηριχθούν από τη συγκεντρωτική, παραδοσιακή & ιεραρχική ηγεσία.
• Απαιτείται ιδιαίτερη εκπαίδευση για τους διαπολιτισμικούς ηγέτες, ώστε να
μπορούν να επιτυγχάνουν ευρύτατες συνέργειες, δημιουργικές σχέσεις και να
αντιλαμβάνονται τη δυναμική των καινοτομιών στις εφαρμογές, ώστε να μας
οδηγήσουν στο μέλλον!

12. Χρειάζεται ένα νέο αφήγημα
• Τα Μουσεία του μέλλοντος δεν βασίζονται μόνο στις συλλογές και στις εκθέσεις τους,
αλλά κυρίως στις ιστορίες που διηγούνται στον επισκέπτη.
• Δεν πρέπει να αρκούνται σε μία μονοθεματική και ξερή παρουσίαση.
• Επιδιώκουν ένα δημιουργικό διάλογο με τον επισκέπτη, συνεχώς εξελισσόμενο.
• Η αφήγηση είναι σημαντική και αμφίδρομη.
• Είναι έργο πολύ μεγαλύτερο από το σχεδιασμό των εκθέσεων και της εργονομίας τους.
• Χρειάζεται μία στρατηγική που να αξιοποιεί τα κατάλληλα εργαλεία αναγνώρισης της
συμπεριφοράς των επισκεπτών (με φυσική είτε εικονική παρουσία), έτσι ώστε να
βελτιωθεί η αφηγηματική και διαλεκτική ικανότητα του κάθε μουσείου για:
 να δημιουργεί,
 να εκπαιδεύει,
 να ψυχαγωγεί,
 να διενεργεί το διαχρονικό διάλογο μεταξύ γενεών,
 ελκύοντας και κρατώντας το ενδιαφέρον ενός ευρύτατου διαπολιτισμικού παγκόσμιου κοινού.
• Η βελτίωση της αφηγηματικής και διαλεκτικής ικανότητας του μουσείου, πρέπει να
στηρίζεται:
 Στην εκμετάλλευση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων επικοινωνίας,
 Σε ευέλικτα προγράμματα και διαδικασίες,
 Με αφηγήματα φτιαγμένα ειδικά ,για διαφορετικά ακροατήρια απ’ όλο τον κόσμο.
 Με διευρυμένη κοινωνική συμμετοχή και συμμετοχική διακυβέρνηση.

13. Νέες προκλήσεις
Χρειάζεται επίσης να σχεδιάσουμε για τις νέες
προκλήσεις του μέλλοντος που είναι:
 Ο αυξανόμενος αριθμός επισκεπτών
 Οι απαιτήσεις για μεγαλύτερη ασφάλεια
 Οι συνεχώς αυξανόμενες προσδοκίες για την
αξιοποίηση ηλεκτρονικών και τεχνολογικών
εφαρμογών, τη εποχή της πληροφορικής.
 Οι αυξημένες απαιτήσεις διαδραστικών σχέσεων
με τους επισκέπτες.

14. Συμμετοχική λειτουργία
• Η έννοια της «Συμμετοχικής λειτουργίας» στη πολιτισμική μας
κληρονομιά μέχρι σήμερα, είχε τη μορφή της χορηγίας και της
χρηματοδότησης στα μουσεία και σε συναφείς δράσεις.
• Σήμερα, την προσδιορίζουμε ως: “την κοινή υπευθυνότητα για
τη διατήρηση, τη προφύλαξη, τη προβολή και τη διάδοση της
πολιτιστικής μας ζωής.”
• Υπάρχουν πολλά παραδείγματα και σε πολλές χώρες, όπου
οργανισμοί και κοινότητες εξελισσόμενες, προσπαθούν
πραγματικά να επιτύχουν μία συλλογική, συμμετοχική
λειτουργία για τη κοινή πολιτισμική κληρονομιά τους.
• Εργάζονται μαζί, χρηματοδοτούν και σχεδιάζουν τη λειτουργία
νέων οργανισμών, αναλαμβάνουν ευθύνη για τη διαφύλαξη και
προβολή των ντοκουμέντων και του μουσειακού υλικού, για τη
συντήρηση, τη προβολή και την διάδοση της κληρονομιάς αυτής.

15. Αξιοποίηση και Ολοκλήρωση
γνωσιακών διαδικασιών & τεχνολογίας
• Ένα μουσείο αποκτάει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους
επισκέπτες, κάνοντάς τους να θυμούνται τα εκθέματα, όταν:
Μαθαίνουν για τις εμπνεύσεις των δημιουργών, και για τη ιστορία
κάθε εκθέματος.
Πως επηρεάστηκαν από τη θρησκεία, τη πολιτική, τα συναισθήματα ή
τα κινήματα τέχνης κλπ.
Μαθαίνουν για τις τεχνικές και τις τεχνοτροπίες που εφαρμόσθηκαν.
• Οι γνωσιακές διαδικασίες μας προτείνουν, ότι κάθε φορά που
νέο υλικό παρουσιάζεται στους επισκέπτες, με τρόπο που να
προβάλλονται συναφείς σχέσεις, τότε:
Ενεργοποιούνται μεγαλύτερα τμήματα του εγκεφάλου.
Προκαλούνται κριτικές δραστηριότητες.
Επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ενεργοποίηση της μνήμης μακρού χρόνου,
Δημιουργώντας ευκολότερη πρόσβαση εκεί όπου αποθηκεύονται οι
πληροφορίες και είναι ευκολότερο να ανακτηθούν.

16. Τεχνολογίες Οπτικοποίησης
• Οι τεχνολογίες οπτικοποίησης, μπορούν να εμφανίσουν πολλά στοιχεία για τα
εκθέματα κατ’ επιλογή σε μία οθόνη ηλεκτρονικής συσκευής που κουβαλάει ο
επισκέπτης, δική του ή του μουσείου, με συγκεκριμένες επισημάνσεις που να
του ελκύουν το ενδιαφέρον.
• Κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψης σε ένα μουσείο οι περισσότεροι επισκέπτες
ακολουθούν μια γραμμική πορεία. Με την δυνατότητα οπτικοποίησης των
πληροφοριών και των εκθεμάτων του μουσείου μέσα από μία βάση
δεδομένων όπου να μπορούν να έχουν πρόσβαση οι κινητές ηλεκτρονικές
συσκευές που έχουν οι επισκέπτες, θα μπορούσαν :
 Να επιλέξουν τη πορεία τους, ανάλογα με την θεματική κατηγορία που επιθυμούν.
 Να καταστούν οι ίδιοι, οδηγοί και curators.
 Να αποκτήσουν έτσι μεγαλύτερο ενδιαφέρον και να έχουν οικονομία χρόνου.
 Να αξιοποιήσουν τη γνωσιακή διαδικασία υπέρ των εκθεμάτων που τους
ενδιαφέρουν.

17. Ολογράμματα
• Μελλοντικά θα μπορεί να γίνεται τρισδιάστατη παρουσίαση στο χώρο με
προβολή ολογράμματος και με την εκμετάλλευση της τεχνολογίας laser. Έτσι
ο επισκέπτης:
 Θα βλέπει τρισδιάστατα εκθέματα που βρίσκονται σε άλλους χώρους ή και
μουσεία.
 Θα μπορεί να δει βίντεο, ντοκιμαντέρ και θεατρική παράσταση σε εικονικό
τρισδιάστατο θέατρο.
 Θα μπορεί να επικοινωνεί με το ολόγραμμα (τη τρισδιάστατη ολογραφική
προβολή της εικόνας) στο χώρο, με καθηγητές, ξεναγούς, καλλιτέχνες κλπ, που θα
βρίσκονται αλλού.
 Θα μπορεί να αναπτυχθεί προσομοίωση στο χώρο με διαλόγους μεταξύ
επισκεπτών και δημιουργών, φιλοσόφων, επιστημόνων και προσωπικοτήτων από
το παρελθόν, ένας διαχρονικός διαδραστικός διάλογος.

18. Πανοπτικόν
• Η αρχαιοελληνική φιλοσοφική αυτή αντίληψη των
πραγμάτων, μπορεί να έχει και μελλοντική εφαρμογή
με την κατάλληλη διαμόρφωση κεντρικών θέσεων
εργασίας.
• Ο επισκέπτης καθισμένος σε μία κεντρική θέση, θα
μπορεί να έχει μία πλήρη, ψηφιακή, ολοκληρωμένη,
διαχρονική και ρεαλιστική απεικόνιση όλου του
μουσείου, καθώς και κάθε θεματικής ενότητας που θα
μπορεί να επιλέξει για κάθε σκοπό, ψυχαγωγικό,
εκπαιδευτικό, ερευνητικό κλπ.

19. Τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης
• Η τεχνολογία αυτή θα επικρατήσει σύντομα σε πολλές και διαφορετικές εφαρμογές.
• Σε ότι αφορά τα μουσεία μέλλοντος μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά σε:
 Ρεαλιστική αναδημιουργία αντικειμένων και εκθεμάτων που βρίσκονται σε άλλα μουσεία,
αρχαιολογικούς χώρους, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια κλπ.
 Δημιουργία ολοκληρωμένων εκθέσεων χωρίς απουσία κρίσιμων εκθεμάτων, αφού θα
μπορούν να δημιουργηθούν πιστά αντίγραφα.
 Παραστατική τρισδιάστατη απεικόνιση αντικειμένων που τα γνωρίζαμε μόνο από
περιγραφές, χαρακτικά, σχέδια ή φωτογραφίες.
 Αντικατάσταση ρεαλιστική τμημάτων των εκθεμάτων που έχουν καταστραφεί η χαθεί.
 Πληρέστερη εκπαίδευση, σπουδαστών και καλλιτεχνών
 Ενθάρρυνση μεγαλύτερης δημιουργικότητας από καλλιτέχνες
 Καλύτερο ερευνητικό έργο από τους ερευνητές

20. Ενσωμάτωση των Social Media
Τα εξελισσόμενα συνεχώς Social Media, θα έχουν τα εξής χαρακτηριστικά για τα
μουσεία και όχι μόνο:
 Ταχύτερη δημιουργία και εκμετάλλευση καινοτομιών.
 Πληρέστερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση εξειδικευμένων
εφαρμογών για τα μουσεία
 Πολύ πιο διευρυμένο πεδίο εφαρμογών σε όλο τον κόσμο, αλλά και
προσωποποιημένων υπηρεσιών προς το κοινό και τους συνεργάτες.
 Απόλυτα ολοκληρωμένα με όλες τις λειτουργίες των μουσείων, εσωτερικές
και εξωτερικές, με το κοινό και όλους τους άλλους συνεργαζόμενους φορείς.

21. Γνώση για όλους με επίκεντρο τα
μουσεία
• Τα μουσεία μπορούν να είναι τα πρότυπα για διδασκαλία και
εκπαίδευση για όλους στον 21ο αιώνα .
• Ο αριθμός των μαθητών, σπουδαστών που επισκέπτεται σήμερα
τα μουσεία είναι εκατοντάδες εκατομμύρια και οι σπουδαστές
μπορούν να διδαχθούν ιστορία, τέχνη, τεχνολογία, επιστήμες,
πολιτισμό, πολιτική, περιβαλλοντικές και ανθρωπολογικές
επιστήμες κλπ.
• Εκτεταμένα προγράμματα σε συνεργασία με πανεπιστήμια,
ινστιτούτα, σχολές καλών τεχνών, τεχνικές σχολές, βιβλιοθήκες,
ερευνητικά κέντρα, είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν με
διαδραστικό χαρακτήρα.
• Από μια κοινωνία επιλεκτικής γνώσης, όπου όσοι δεν φοιτούν σε
πανεπιστήμια αποκλείονται εν πολλοίς από την γνώση, θα
μπορούμε να πάμε σε μία κοινωνία διεύρυνσης των δυνατοτήτων
για γνώση σε όλους όσους επιθυμούν, από όλα τα κοινωνικά
στρώματα, με επίκεντρο τα μουσεία και τα προγράμματά τους.

22. Σημαντικά στοιχεία για το στρατηγικό
σχεδιασμό
• Εμπλοκή των επισκεπτών ανεξάρτητα από
ηλικία, υπάρχουσα γνώση και κατανόηση,
κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, όχι
μόνο με εκθεσιακά αντικείμενα αλλά και με
ιδέες.
• Για όλα αυτά χρειάζονται διαρκή, επαρκή και
επεξεργασμένα δημογραφικά στοιχεία και
αναπληροφόρηση.

23. Απαιτήσεις στρατηγικού σχεδιασμού
για υποδομές
• Το μουσείο του μέλλοντος θα πρέπει επίσης να έχει λύσει σημαντικά καθημερινά
προβλήματα, με γνώμονα την βέλτιστη εργονομία όπως είναι:
 Η συρροή μεγάλου αριθμού επισκεπτών.
 Οι καθυστερήσεις.
 Οι έλεγχοι ασφάλειας.
 Η πλοήγηση τους χώρους των εκθεμάτων.
 Η επίσκεψη στους χώρους υγιεινής.
 Η αγορά εισιτηρίων.
 Τα σημεία πληροφόρησης.
 Τα μαγαζιά που πουλάνε αναμνηστικά και αντικείμενα.
 Τα εστιατόρια και τα καφέ.
 Οι σταθμοί άμεσης αναπληροφόρησης από τους επισκέπτες.
• Οι συλλογές θα είναι καλύτερα και ευκολότερα προσβάσιμες, λόγω της ηλεκτρονικής
τεχνολογίας και των λοιπών τεχνολογικών εφαρμογών.
• Επίσης θα βελτιωθούν σημαντικά οι υπηρεσίες μετάφρασης και εξειδικευμένης
εύρεσης των εκθεμάτων.

24. Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την
παρουσίαση
• http://3dprint.com/31080/3d-printed-museum-dinosaurs/
• http://www.cnet.com/news/3d-print-your-own-ancient-artefacts-for-a-home-museum/
• http://calipermedia.com/the-advantages-of-3d-printing/
• www.ingentaconnect.com/content/mane,
• The Green Brain A Preliminary Report APPROVED November 2015
• ON THE HORIZON, FUTURE OF EDUCATION, MUSEUMS & THE FUTURE OF EDUCATION, Emerald
Group Publishing
• Building the Future of Education, MUSEUMS AND THE LEARNING ECOSYSTEM
• http://museumlines.com/2012/04/11/museum-of-the-future/
• http://www.luxuo.com/art/dubai-to-build-museum-of-the-future.html
• http://strangeline.net/2013/10/national-maritime-museum-china-winner-future-project/
• http://www.evolo.us/architecture/puerto-madero-contemporary-art-museum/
• http://strangeline.net/2015/03/museum-of-the-future-in-dubai/
• https://images.search.yahoo.com/yhs/search;_ylt=A0LEV7vm1HZWrhkAEOQnnIlQ?p=future+muse
um+images&fr=yhs-mozilla-003&fr2=piv-web&hspart=mozilla&hsimp=yhs-003
• http://www.fastcodesign.com/3037989/first-look-the-george-lucas-museum-is-a-pyramid-from-
the-future