modyul 14 3rd day

1. MAG ISYUNG MORAL
TUNGKOL SA BUHAY
LIEZEL I. ANDILAB
TOMINAMOS INTEGRATED SHOOL
STA RITA SAMAR

2. “
Ang buhay ng tao ay maituturing na
pangunahing pagpapahalaga. Ang
isang tao ay hindi maaaring gumawa
at mag-ambag sa lipunan kung wala
siyang buhay.

3. • Ang isang tao ay dapat unang isilang
upang mapaunlad ang kaniyang sarili
at makapaglingkod sa kapuwa,
pamayanan, at bansa. Kaya
kinakailangang isilang at mabuhay
siya.”

4. Buhay: Pangunahing Pagpapahalaga
• Ang buhay ng tao ay maituturing na
pangunahing pagpapahalaga.
• Hindi makagagawa at walang maiaambag ang
tao sa lipunan kung walang buhay.
• Ang isang tao ay dapat unang isilang upang
mapaunlad ang kaniyang sarili at
makapaglingkod sa kapuwa, pamayanan, at
bansa.

5. • Ang tao ay may kalayaang mabuhay at pumili
ng landas na ating tatahakin habang
nabubuhay, hindi bahagi nito ang pagsira o
pagkitil sa sariling buhay o ng ibang tao.
• Tungkulin natin bilang tao na pangalagaan,
ingatan, at palaguin ang sariling buhay at ng
ating kapuwa.

6. II. Mga Isyu Tungkol Sa Buhay
• A. Paggamit ng Droga
• Kahulugan a. Ito ay isang estadong sikiko
(psychic) o pisikal na pagdepende sa
isang mapanganib na gamot, na
nangyayari matapos gumamit nito nang
paulit-ulit at sa tuluy-tuloy na
pagkakataon.

7. Mga Dahilan ng Paggamit ng Droga
• a. Impluwensiya ng mga kaibigan o mga taong
nakasasalamuha sa paligid.
• b. Nais mapabilang sa isang barkada o
samahan.
• c. Nais mag-eksperimento.
• d. Nais magrebelde dahil sa problema sa
pamilya.
• e. Nais makalimutan ang kahihiyan at
pagtakpan ang sakit na kaniyang nararamda

8. Mga Epekto ng Paggamit ng Droga
• a. Makaaapekto sa pag-aaral at personal na
buhay.
• b. Nagdudulot ng masamang epekto sa isip at
katawan.
• c. Ang isip ay nagiging “blank spot,” nahihirapang
iproseso ang iba’t ibang impormasyon na
dumadaloy dito – sanhi ng maling kilos at
pagpapasiya.
• d. Nakararamdam ang tao na siya ay mabagal at
mahina sanhi ng mga kabiguan sa buhay.

9. B. Alkoholismo
• Kahulugan
• a. Labis na pagkunsumo ng alak o anumang
inuming may alkohol.
• Mga Epekto ng Alkoholismo a. Nagpapahina
ng enerhiya, nagpapabagal ng isip, at sumisira
sa kapasidad na maging malikhain.

10. • b. Nababawasan ang kakayahan sa paglinang
ng makabuluhang pakikipagkapuwa - nauuwi
sa gulo, away, at krimen.
• c. Apektado rin ang kalusugan; kaya’t nagiging
sanhi ng sakit tulad ng cancer, sakit sa atay at
kidney na maaaring mauwi sa pagkamatay.
• d. Ang pag-inom ng alak ay hindi masama
kung paiiralin ang disiplina at pagtitimpi.

11. C. Aborsiyon
• Kahulugan
• a. Ang aborsiyon o pagpapalaglag ay
intensiyonal na pag-alis ng isang
fetus o sanggol sa sinapupunan ng
ina.

12. • Ang isyu sa aborsiyon ay nagbigay-daan
upang magkaroon ng dalawang
magkasalungat na posisyon ang publiko:
ito ay ang Pro-life at Pro-choice.
• a. Pro-life
• b. Pro-choice

13. Ang Dalawang Uri ng Aborsiyon
• a. Kusa (Miscarriage). Ito ay ang
pagkawala ng isang sanggol bago ang
ika- 20 linggo ng pagbubuntis. Ito ay
tumutukoy sa natural na mga pangyayari
at hindi ginamitan ng medikal o artipisyal
na pamamaraan.

14. • b. Sapilitan (Induced). Ito ay ang
pagwawakas ng pagbubuntis at
pagpapaalis ng isang sanggol, sa
pamamagitan ng pag-opera o
pagpapainom ng mga gamot.

15. • Ang Prinsipyo ng Double Effect
(Resolusyon)
• a. Ang kilos na isasagawa ay nararapat na
mabuti.
• b. Ang masamang epekto ay hindi dapat
direktang nilayon ngunit bunga lamang
ng naunang kilos na may layuning
mabuti.

16. • c. Ikatlo, ang mabuting layunin ay
hindi dapat makuha sa pamamagitan
ng masasamang gawain.
• d. Ikaapat, kinakailangan ang
pagkakaroon ng mabigat at
makatuwirang dahilan upang maging
katanggap-tanggap ang masamang
epekto.

17. Pagpapatiwakal (Suicide)
• Kahulugan
• a. Ang pagpapatiwakal ay ang sadyang pagkitil ng
isang tao sa sariling buhay at naaayon sa sariling
kagustuhan.
• b. Dapat may maliwanag na intensiyon ang isang
tao sa pagtatapos ng kaniyang buhay bago ito
maituring na isang gawain ng pagpapatiwakal.
• c. Hindi itinuturing na pagpapatiwakal ang
tuwirang paglalagay ng sarili sa panganib kung ito
ay para sa isang mas mataas na dahilan.

18. • Dahilan ng Pagpapatiwakal a. Ang
kawalan ng pag-asa (despair)
• b. Matinding depresyon
• c. Kawalan ng tamang pag-iisip

19. • Paraan upang makaiwas sa Depresyon at
Pagpapatiwakal a. Panatilihing abala ang
sarili sa mga makabuluhang gawain tulad
ng paglilingkod sa kapuwa at pamayanan.
• b. Pagkakaroon ng matibay na support
system (pamilya at mga kaibigan)

20. E. Euthanasia
• Kahulugan
• a. Isang gawain kung saan napadadali ang
kamatayan ng isang taong may matindi at wala
nang lunas na karamdaman.
• b. Ito ay tumutukoy sa paggamit ng mga
modernong medisina at kagamitan upang tapusin
ang paghihirap ng isang maysakit.
• c. Tinatawag ding assisted suicide, sa
kadahilanang may pagnanais o motibo ang isang
biktima na wakasan ang kaniyang buhay, ngunit
isang tao na may kaalaman sa kaniyang
sitwasyon ang gagawa nito para sa kaniya. m

21. • Iba pang mahahalagang impormasyon tungkol
sa Euthanasia
• a. Ang sakit o paghihirap ay likas na kasama ng
buhay ng tao. Ang pagtitiis sa mga hirap at
pagsubok ay pakikibahagi sa mga plano ng
Diyos.
• b. Pagmamahal at pag-aalala ang ibigay sa
ganitong pasyente hindi kamatayan.

22. • c. Hindi ipinipilit ang paggamit ng mga
hindi pangkaraniwang mga pamamaraan
at mamahaling mga aparato upang
pahabain ang buhay ng isang tao

23. • d. Ang pagpapatigil sa paggamit ng mga
life support ay hindi itinuturing na
masamang gawain. Ito ay maliwanag na
pagsunod lamang sa natural na proseso.
Ang ipinagbabawal ay ang mga gawain
na tuwirang naglalayon na mapadali ang
buhay tulad ng pagbibigay ng lason o
labis na dosis ng gamot.

24. • III. Buhay Para Sa Mga Di-Normal (Persons with
Disabilities o PWD)
• A. Ang buhay ng tao ay sagrado at banal. Ang tao
ay nilikhang kawangis ng Diyos; mayroon siyang
espiritu - ito ang kakayahang mag-isip, pumili,
magdesisyon, at makisama.
• Ayon kay Papa Francis ng Roma: “Ang buhay ng
tao ay napakahalaga; kahit na ang mga
pinakamahihina at madaling matukso, maysakit,
matatanda, mga hindi pa isinisilang, at mahihirap,
ay mga obra ng Diyos na ginawa sa sarili Niyang
imahe, laan upang mabuhay magpakailanman at
karapat-dapat ng mataas na paggalang.”

25. • Maging ang mga isinilang na may
kapansanang pisikal o sa pag-iisip ay may
karapatang mabuhay at bigyan ng
paggalang. Nararapat nating isipin na
bawat isa sa atin, normal man o hindi, ay
maaaring makapagbigay ng kontribusyon
at makapag-ambag sa pagbabago ng
lipunan.

26. • Dahil sa dignidad, nagiging karapat-dapat
ang tao sa pagpapahalaga at paggalang
mula sa kaniyang kapuwa. Lahat ng tao,
anuman ang kanilang gulang, anyo, antas
ng kalinangan at kakayahan ay may
dignidad.

27. • Ang buhay ay sagrado. Ito ay kaloob mula
sa Diyos. Itinuturing na maling gawain
ang hindi paggalang sa kabanalan ng
buhay dahil ito ay indikasyon ng kawalan
ng pasasalamat at pagkilala sa
kapangyarihan ng Diyos.

28. • Ang tao ay nilikha na may likas na
pagkahilig sa kabutihan. Nararapat lamang
na gamitin niya ang kaniyang mapanuring
pag-iisip upang makabuo ng mabuti at
tamang posisyon tungkol sa iba’t ibang
isyung moral sa buhay na makatutulong sa
pagpapanatili ng kasagraduhan ng buhay.