10 reasons for environmental optimism - Next conference - Mechelen, March 25, 2017

1. De transitie naar een circulaire,
klimaatvriendelijke economie
10 redenen voor optimisme, ook na Trump!
Dr. Ir. Peter Tom Jones
(IOF Onderzoeksmanager SIM² KU Leuven & Voorzitter i-Cleantech Vlaanderen vzw)
25-3-2017, MECHELEN

2. Climate change, the mother of all problems
Eerst het slechte nieuws:
Over het Rockstromdiagram en het
klimaatprobleem
3/25/2017 TR/Jones 3

3. Planetaire
grenzen
worden
doorboord
Verdwijnen van habitat
Invasieve soorten
Opwarming aarde
…
Bron: WWF bewerking van J.
Rockström et al., Nature, 461, 2009
3/25/2017 TR/Jones 4

4. Toename CO2 concentratie in atmosfeer lijkt
te versnellen
3/25/2017 TR/Jones 5
Economist.com

5. 3/25/2017 TR/Jones 6

6. Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met
3,7 tot zelfs 4,8°C toe tegen 2100

7. Zonder (extra) klimaatbeleid neemt temperatuur met
3,7 tot zelfs 4,8°C toe tegen 2100
Grens voor “gevaarlijke
klimaatveranderingen”

8. Climate change, the mother of all problems
Naar het goede nieuws:
De transitiepaden zijn gekend, realistisch en
worden vandaag volop bewandeld
3/25/2017 TR/Jones 9

9. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
3/25/2017 TR/Jones 10

10. 1. (Energiegerelateerde) CO2 emissies stabiliseren
voor het eerst wereldwijd… (Data: IEA, 2016) 1
3/25/2017 TR/Jones 11

11. 1. (Energiegerelateerde) CO2 emissies stabiliseren
voor het eerst wereldwijd… (Data: IEA, 2016) 1
3/25/2017 TR/Jones 12

12. 3/25/2017 TR/Jones 13

13. Een van de hoofdredenen? Chinese
steenkoolconsumptie vermindert
3/25/2017 TR/Jones 14

14. 2. Cleantech transitie in China gaat sneller
dan vooropgesteld in eigen doelstellingen 2
3/25/2017 TR/Jones 15

15. 2. Cleantech transitie in China gaat sneller
dan vooropgesteld in eigen doelstellingen
• Theorie:
o INDC China in Parijs 2015: Piek in CO2
emissies in 2030
• Realiteit (cijfers 2015):
o Steenkoolconsumptie: - 3,7%
o Zonne-energie: + 74%
o Windenergie: + 33%
o J. Legget: “It looks as though total CO2
emissions may have peaked in 2014,
fully 16 years ahead of the national
2030 target”
2
3/25/2017 TR/Jones 16

16. 3/25/2017 TR/Jones 17

17. 3. Klimaatbeleid dubbelsporig succes 3
3/25/2017 TR/Jones 18
“…limit planetary warming to well below 2 °C, urging nations to pursue
an even stricter target, 1.5 °C”

18. Naar 2,7°C met huidige afspraken
van Parijs
Grens “gevaarlijke
klimaatveranderingen”
T-stijging indien
akkoord Parijs wordt
uitgevoerd
3
TR/Jones 19

19. Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 =
3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht 3
3/25/2017 TR/Jones 20

20. Verdrag Parijs van kracht sinds 4-11-2016 =
3 jaar vroeger dan oorspronkelijk gedacht 3
Maar wat na de verkiezing van
klimaatclown Donald Trump?
3/25/2017 TR/Jones 21

21. 3/25/2017 TR/Jones 22

22. Parijs gebaseerd op aanpak bottom-up
klimaatbeleid
UNFCCC Proces COP(1-21)  (post-)Kyoto...
Bottom-up proces: gemeenten, steden,
provincies, bedrijven nemen het voortouw...
Klassieke top-
down aanpak was
heel moeilijk...
Én
én Hoopgevend… Lokale
overheden sneller pro-actief
3
3/25/2017 TR/Jones 23

23. Stedelijke klimaatcoalities fuseren tot Global
Covenant of Mayors for climate and energy
EU Covenant of Mayors
• 6,635 Burgemeesters &
211 miljoen inwoners
(status 21-4-2016)
• CO2 reducties:
o > 20% reductie (tegen 2020)
o 40% reductie (tegen 2030
3
3/25/2017 TR/Jones 24

24. 4. Disinvestment-beweging wint heel snel aan
invloed 4
3/25/2017 TR/Jones 25

25. > 500 organisaties  3,400 miljard dollar
“divested” (cijfers medio 2016)
4
3/25/2017 TR/Jones 26

26. Update: eind 2016
3/25/2017 TR/Jones 27

27. 5. Fossiele bedrijven boeren slecht…
• Steenkoolbedrijven :
o Peabody Energy, Arch Coal, …
5
3/25/2017 TR/Jones 28

28. 5. Fossiele bedrijven boeren slecht…
• Oliebedrijven in crisis (maar ook in transformatie):
o Lage olieprijzen & dure ontginning
o Klimaatbeleid & Afbouw subsidies
5
3/25/2017 TR/Jones 29

29. 6. Hernieuwbare energie breekt helemaal
door (ondanks historisch lage olieprijzen en riante subsidies voor fossiele energie)
6
3/25/2017 TR/Jones 30

30. Kostprijs cleantech daalt immens snel - cf.
cijfers Amerikaanse Department of Energy
3/25/2017 TR/Jones 31

31. The Economist: klare taal…
3/25/2017 TR/Jones 32

32. 7. Elektrificatie transport niet meer tegen te
houden 7
• Financial Times: “Europe’s focus on diesel may have
driven its car industry up a technological dead end”
• Verkoop van EVs steeg (wereldwijd) met 60% in 2015 (cf.
verkoop PV-installaties in zelfde jaar steeg met 50%)
3/25/2017 TR/Jones 33

33. 7. E-cars: toekomstscenario’s 7
3/25/2017 TR/Jones 35

34. Deze doorbraak vereist moedig beleid!
3/25/2017 TR/Jones 36

35. Deze doorbraak vereist moedig beleid!
3/25/2017 TR/Jones 37

36. Elektrificatie mobiliteit gaat verder dan EVs !
• Elektrische bussen:
o 2015: 170,000 in totaal
(hoofdzakelijk in China)
o Sommige in Nederland,
Japan, Zweden en Japan
• E-scooters (projectie voor
2030: 400 miljoen!) –
China op kop!
• E-fietsen:
o Verkoop in EU in 2014: 1,35
miljoen = 14 * verkoop 2006
o 50% geïmporteerd (vooral
China – met Li-ion batterij)
• Sharing schemes (e-
bikes/cars)
3/25/2017 TR/Jones 38

37. 10 redenen om optimistisch te zijn
1. CO2-emissies stabiliseren voor
het eerst wereldwijd.
2. China sluit haar
steenkoolcentrales en goes
cleantech.
3. De doorbraak in het mondiale
klimaatbeleid
4. De doorbraak van de
disinvestment-beweging
5. Fossiele energiebedrijven
boeren (snel) achteruit.
6. Hernieuwbare energie breekt
het ene record na het andere.
7. Elektrificatie wagenpark komt
op gang.
8. Peer-to-peereconomie doet zijn
intrede.
9. Circulaire economie is het
nieuwe Leitmotiv.
10. Zelfs stortplaatsen leveren
nieuwe grondstoffen.
3/25/2017 TR/Jones 39

38. Conclusies
3/25/2017 TR/Jones 40

39. Dank voor de aandacht!
Alle recensies en interviews:
http://epo.be/uitgeverij/boekinfo_pers-reacties.php?isbn=9789462670822
3/25/2017 TR/Jones 41

40. Extra

41. Jobs in de energiesector: cleantech versus
fossiel  kans op herindustrialisering
[Bron:McKinsey 2012]
3/25/2017 TR/Jones 43

42. Systeemtechnologische innovatie en nieuwe
business modellen
Energietransitie – Low-
carbon
• Energie-efficiëntie
• Hernieuwbare energie
• (Super)Smart Grids
Materialentransitie -
Circular
• Slim sluiten
• EcoDesign (LCA)
• Verbruikers  gebruikers
10 redenen om
optimistisch te zijn
3/25/2017 TR/Jones 44

43. De secundarie voordelen van een
transitiebeleid
• Resilience!
o Nieuwe jobs
o Daling energiefactuur
o Energie-, materialen- en voedselautonomie
o Leefbare steden – minder gezondheidskosten
• (Pittel en Rubbelke, 2008)
o Kenniseconomie cleantech & aantrekken investeringen
• Hier en nu, geen vrijbuiters!
• Economisch-ecologische win-win !!
3/25/2017 TR/Jones 45

44. Jeremy Leggett
3/25/2017 TR/Jones 46

45. De Vlaamse zonnekaart:
http://www.energiesparen.be/zonnekaart
3/25/2017 TR/Jones 47

46. De Vlaamse zonnekaart:
http://www.energiesparen.be/zonnekaart
3/25/2017 TR/Jones 48