Aurkezpen honetan Plastika eta Ikus Heziketaren ikuspegitik lerroa nola erabili azaltzen da. Irudiak irakurri eta ulertzeko, edota irudiak egin eta mezuak adierazterakoan, lerroa eta beste ikus - elementuen erabilerari buruzko azalpenak ematen dituen aurkezpena da hauxe.

1. IKUS ELEMENTUAK
SARRERA
IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA

2. SARRERA
Gizakiak aspalditik erabili ditu irudiak bere mezuak azaldu,
komunikatu eta adierazteko. Gaur egun hainbat irudi mota
erabili ohi da ikus komunikazioan: marrazkiak, komikiak,
argazkiak, kartelak, seinaleak, zinea, bideoa edo TB eta abar.

3. SARRERA
Egileak era konkretu
batean erabili behar ditu
lerroak, formak, koloreak
etab., hau da, irudiaren
elementuak, adierazi nahi
duen mezuaren arabera.
Ezkerreko irudian adibidez,
ikus elementuek bizitasuna
eta mugimendua adierazten
digute. Elementuak mezuaren
arabera aukeratu ditu egileak.

4. SARRERA
Hauek dira arte adierazpen orok dituen oinarrizko elementuak:
puntua, lerroa eta planoa. Forma plastiko guztien eraikuntzarako
oinarria dira elementu horiek, hala marrazkian nola pinturan.
Vasili Kandinsky. (Moscu, 1866 - Neuilly-sur-Seine, 1944)

5. IKUS ELEMENTUAK
SARRERA
IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA

6. IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
Irudi baten bitartez igorleak
adierazi nahi duen mezua
hartzailearengana era
egokian ailegatzeko,
oinarrizkoa da komunikazio
prozesuan parte hartzen duten
eragileek erabilitako
hizkuntza edo kodea ezagutu
eta ulertzea. Era honetan,
komunikazio prozesua ongi
beteko da.

7. IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
Irudiak sortzeko erabili behar
dugun hizkuntza edo kodea
Plastika eta Ikus Hizkuntza
da. Hauek dira hizkuntza
honetan parte hartzen duten
oinarrizko elementuak:
puntuak, lerroak, formak,
koloreak, testurak eta abar.

8. IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
Irudiaren egileak bere mezua
era egokian adierazteko, ikus
elementuak ongi antolatu edo
ordenatu behar ditu.
Honetarako, irudiaren
egitura edo konposaketa
menperatu behar du baita ere.
Irudia egiteko erabilitako
teknika ere, era egokian
landu behar da.

9. IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOAREN ESKEMA
BIDEA: irudi
mota: argazkia,
kartela etab.
IGORLEA:
irudiaren egilea.
HARTZAILEA:
irudiaren ikuslea.
MEZUA: irudiak azaltzen
duena (irudian agertzen
diren ezaugarriak).
HELBURUA: mezu
bat AZALDU edo
ADIERAZTEA.
KODEA: mezua adierazteko erabilitako
hizkuntza. Plastika eta Ikus Hizkuntzaren
baliabideak: formak, koloreak, teknika etab.

10. IKUS ELEMENTUAK
SARRERA
IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA

11. OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
Hauek dira irudiak egituratzeko oinarrizko elementuak:
puntuak, lerroak (zuzenak, kurbak etab.), formak
(geometrikoak, irregularrak etab) eta koloreak. Badira beste
ikus elementu asko ere: testura, argi – iluna, eskala etab.,
baina beste era batean kontsideratuko ditugu.

12. OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
Ikus elementu bakoitzak efektu edo zentzazio desberdinak
adierazten ditu. Elementua eta honen erabilera desberdinaren
arabera, efektu desberdinak adieraz daitezke: armonia,
lasaitasuna, egonkortasuna, kontrastea, mugimendua,
bizitasuna eta alaitasuna.

13. IKUS ELEMENTUAK
SARRERA
IRUDIEN BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
OINARRIZKO IKUS ELEMENTUAK
LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA

14. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Edozein objekturen itxura euskarri batean islatu nahi
dugunean, lerroaz baliatu ohi gara. Lerroak irudiak
egiteko askatasun handia eskaintzen digu.
Lerroa oinarrizkoa eta funtsezkoa
da konfigurazio elementu gisa:
ikus eremua antolatzen du eta
inguruan dituen gainerako
elementuetatik bereizten ditu
objektuak eta formak.

15. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Hauek dira aztertuko ditugun lerro motak:
• Lerro zuzenak: horizontala, bertikala eta zeiharrak.
• Lerro kurbatuak: arku edo erradio berdinekoak eta
bestelakoak (uhin formakoak, kiribilak etab.).

16. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Lerro mota bakoitzak efektu edo zentzazio desberdinak
adierazten ditu:
• Lerro zuzen horizontala: baretasun ideiarekin lotzen
dugu. Lasaitasuna, baretasuna eta egonkortasuna
adierazten ditu, lerro zuzen horizontalen erritmoaren
eraginez. Egonkortasuna iradokitzen digu lerro
horizontalak, zabalago ikustarazten dizkigu gauzak.
• Lerro zuzen bertikala: indarraren, sendotasunaren,
goratasunaren edo dotoretasunaren ikurra da. Objektu
baten garaiera edo goratasuna zehazten du. Luzamendua
iradokitzen digu bere bertikaltasun horretan, zuhaitz edo
eraikin luzeen kasuan bezala.

17. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
• Lerro zuzen zeiharra: lerro zeiharrek, irudia alde batetik
bestera zeharkatzen dutenez, mugimendua, norabidea
eta sakontasuna adierazten dute.
• Lerro kurbatuak: mugimendua adierazten dute,
askatasun handiaz sortuak daudela baitirudi.

18. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Lerro horizontalak lasaitasuna, baretasuna eta
egonkortasuna adierazten ditu. Egonkortasuna iradokitzen
digu lerro horizontalak, beraz, atsedenarekin harremanean
dago.

19. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Egileak irudi hau egituratzeko lerro zuzen horizontalak erabili
ditu. Lerro edo forma horizontalen bitartez ordena,
lasaitasuna eta egonkortasuna adierazten digu egileak.

20. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Lerro zuzen bertikalek
garaiera edo goratasuna
adierazten dute. Indarraren,
sendotasunaren, goratasunaren
edo dotoretasunaren ikurra
dira. Lerro zuzen bertikalak
luzamendua iradokitzen
digu bere bertikaltasun
horretan, zuhaitz edo eraikin
luzeen kasuan bezala.

21. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Lerro zuzen bertikalak
indarra, sendotasuna eta
goratasuna adierazten
ditu. Irudi honetan, lerro
bertikalek luzamendua
iradokitzen digute,
zerurantzako norabidea
dutela dirudi.

22. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Beheko kartelean egileak lerro kurbatuak (uhin formakoak,
kiribilak etab.) mugimendua adierazteko helburuarekin
erabili ditu.

23. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Alphonse Muchak lerro kurbatu asko erabili du beheko
irudian. Lerro kurbatuak mugimendua sortzeko baliabidea
dira egilearentzat.

24. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Sevilla´92 kartel honen
bitartez ikuslearen arreta
erakartzeko, mugimendua
eta bizitasuna adierazi ditu
egileak. Hau lortzeko, egileak
irudiaren baliabideak era
honetan erabili ditu:
konposaketa edo egitura
zeiharra, lerro zuzen
zeiharrak eta kurbak,
koloreen arteko kontrasteak
eta abar.

25. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Kandisnskyren lan honen
egituran ikus
dezakegunez, lerroek
garrantzi berezia dute
koadroan sortzen diren
norabide eta
mugimenduak
adierazteko, horretarako,
artistak lerro mota asko
erabili du: lerro zuzen
zeiharrak, kurbak etab.

26. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Van Goghek lerro kurbatu
kiribil asko erabiltzen du
irudi honetan: belarrean eta
zuhaitzan. Lerro hauek
mugimendua eragiten dute
irudian. Lerroen erabilera
honi esker, zuhaitzak
gorantzako norabidea
hartzen du.

27. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Lerro mota desberdinez gain, badira kontuan izan behar
ditugun lerroen beste ezaugarri batzuk ere: intentsitatea,
zabalera eta kolorea. Ezaugarri hauen arabera, lerroak efektu
edo zentzazio desberdinak adieraz ditzake irudian.

28. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Intentsitatea (edo indarra): irudia egiteko tresnarekin
gainazalean eragiten dugun presioaren arabera aldatzen da.
Presio handia eraginda lerroak indar edo intentsitate gehiago
izanen du, era honetan, lerroak garrantzia hartuko du irudian.

29. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Zabalera: indar edo intentsitateari proportzionala izan ohi
da. Tresnarekin gainazalean eragindako presioa
handitzerakoan, lerroak indar gehiago izango du eta
zabalagoa izango da. Era honetan ere, lerroak garrantzia
hartuko du irudian.

30. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Kolorea: lerroa marrazteko erabiliko dugun tresna, lerroak
izan behar duen kolorearen arabera erabakiko dugu.
Koloredun lerroen bitartez adierazi nahi ditugun efektuak
lortzeko, kolorearen teoriaren ezaugarriak aplikatuko ditugu.

31. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Hona hemen Kandinskyren irudi bat. Sailkatu irudia egiteko
egileak erabili dituen ikus elementuak.
Zein da irudiak adierazten duen efektua edo mezua ?
Harremandu zure erantzuna elementuen erabilerarekin.

32. LERROA: OINARRIZKO IKUS ELEMENTUA
Hurrengo diapositibetan lerroa era desberdinetan erabiltzen
duten irudiak ikusiko ditugu. Aztertu irudiotan lerroaren
erabilera, eta ondorioz irudiaren mezua hobeto ulertuko duzu.